Η μνήμη «μοντάρει» με βάση το παρόν. The Mind Alters Memories, Rewrites Past With New Information

Το «παράθυρο» της μνήμης φαίνεται ότι ανοίγει με διαφορετικό τρόπο κάθε φορά. Ενημερώνει τις αναμνήσεις του παρελθόντος, χρησιμοποιώντας νέα δεδομένα και πληροφορίες. Our memory constantly rewrites our past, updating it with the wisdom of new experiences, a new study has found.

Το παρελθόν φαίνεται ότι «ξαναγράφει» η μνήμη, ενημερώνοντας παλιές εμπειρίες με βάση νέες εμπειρίες, δεδομένα και πληροφορίες, υποστηρίζουν αμερικανοί επιστήμονες.

«Όταν ανακαλούμε παρελθοντικές στιγμές, για παράδειγμα όταν πρωτογνωρίσαμε τον σύντροφό μας, ενδεχομένως να θυμόμαστε ένα συναίσθημα αγάπης και ευφορίας. Στην πραγματικότητα όμως, ενδεχομένως να προβάλλουμε τα συναισθήματα που νιώθουμε στην παρούσα φάση για το πρόσωπο αυτό, στην ανάμνηση της πρώτης μας γνωριμίας» εξηγεί η κύρια συγγραφέας της μελέτης, δρ Ντόνα Τζόου Μπριτζ, από το Πανεπιστήμιο Νορθγουέστερν.

Πρόκειται για την πρώτη μελέτη, η οποία υποδηλώνει ξεκάθαρα ότι ο μηχανισμός της μνήμης ενδεχομένως να ευθύνεται για την αλλοίωση ή αλλιώς την ενημέρωση της ανάμνησης μιας δεδομένης στιγμής ή κατάστασης. Στο πλαίσιο των δοκιμών μάλιστα, οι επιστήμονες κατάφεραν να εντοπίσουν την ακριβή στιγμή κατά την οποία μια αλλοιωμένη πληροφορία ενσωματώνεται σε μια υπάρχουσα ανάμνηση.

Μοντάζ για λόγους επιβίωσης

Your memory is a wily time traveler, plucking fragments of the present and inserting them into the past, reports a new study. In terms of accuracy, it's no video camera. Credit: © olly / Fotolia

Προκειμένου να μπορέσουμε να επιβιώσουμε, υποστηρίζει η δρ Μπριτζ, οι αναμνήσεις μας προσαρμόζονται στο ευμετάβλητο περιβάλλον που μας περιτριγυρίζει, βοηθώντας μας έτσι να αντεπεξέλθουμε σε σημαντικές παροντικές καταστάσεις.

«Η μνήμη μας δε λειτουργεί σαν βιντεοκάμερα» επισημαίνει η ειδικός. «Για την ακρίβεια, “μοντάρει” τις αναμνήσεις παρελθοντικών γεγονότων με τρόπο ώστε να ταιριάζουν καλύτερα στο περιβάλλον μας κάθε φορά. Δομούνται δηλαδή με βάση το παρόν».

Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η διαδικασία του μοντάζ πραγματοποιείται στην περιοχή του ιππόκαμπου, στον εγκέφαλο. Με λίγα λόγια σε ρόλο μοντέρ και ομάδας ειδικών εφέ, ο ιππόκαμπος αναλαμβάνει δράση δημιουργώντας μια «ταινία» από αναμνήσεις.

Δοκιμάζοντας τη μνήμη

MRI coronal view of a hippocampus shown in red. The hippocampus is the memory's equivalent of a film editor and special effects team. Photo : Wikimedia Commons

Στις δοκιμές των Αμερικανών, έλαβαν μέρος 17 άνδρες και γυναίκες, οι οποίοι κλήθηκαν να μελετήσουν ένα αντικείμενο σε 168 διαφορετικές θέσεις στην οθόνη ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή με διαφορετικό φόντο κάθε φορά, όπως π.χ. εικόνες από τον βυθό ωκεανών, ή την εναέρια λήψη μιας πεδιάδας.

Σε επόμενη φάση, οι ερευνητές ζήτησαν από τους συμμετέχοντες να τοποθετήσουν το αντικείμενο στην αρχική του θέση, έχοντας άλλο φόντο πίσω του. Όλοι οι εθελοντές τοποθέτησαν το αντικείμενο σε λανθασμένη θέση.

Στο τελικό στάδιο της μελέτης, οι εθελοντές παρατήρησαν το αντικείμενο σε τρεις διαφορετικές θέσεις στην οθόνη και τους ζητήθηκε και πάλι να το τοποθετήσουν στη θέση που θεωρούσαν σωστή. Οι επιλογές τους ήταν: να τοποθετήσουν το αντικείμενο στην πραγματική αρχική του θέση, να το βάλουν στη θέση που είχαν επιλέξει κατά τη δεύτερη δοκιμασία ή να το βάλουν σε μια νέα θέση.

«Οι συμμετέχοντες έτειναν να επιλέγουν τη θέση στην οποία είχαν τοποθετήσει το αντικείμενο κατά τη δεύτερη δοκιμασία. Κάτι τέτοιο υποδεικνύει ότι η αρχική ανάμνηση ως προς την πρώτη θέση, είχε αλλάξει με βάση τη νέα θέση του αντικειμένου σε νέο φόντο. Με λίγα λόγια, η μνήμη τους είχε προχωρήσει σε ενημέρωση της παλιάς ανάμνησης με βάση τα νέα δεδομένα» καταλήγει η επιστήμονας. Τα ενδιαφέροντα ευρήματα δημοσιεύονται στο επιστημονικό έντυπο «Journal of Neuroscience».