Η εξέλιξη της ανασκαφής του μνημειακού περιβόλου στην αρχαία Αμφίπολη, The excavations in Kasta at ancient Amphipolis

Άποψη του ταφικού περιβόλου που ανασκάπτεται στο λόφο Καστά, στην αρχαία Αμφίπολη (φωτ. ΑΠΕ-ΜΠΕ / ΚΗ’ ΕΠΚΑ).

Την εξέλιξη της ανασκαφής του μνημειακού περιβόλου του Τύμβου Καστά, στην αρχαία Αμφίπολη, και τη σχέση του με το μνημείο του Λέοντα της Αμφίπολης, παρουσίασε, στην 27η επιστημονική συνάντηση με θέμα «Αρχαιολογικό έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη» που διεξήχθη στην αίθουσα τελετών του παλαιού κτιρίου της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, η προϊσταμένη της ΚΗ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Κατερίνα Περιστέρη.

View of the excavations at the Amphipolis mound. The survey brought to light an extremely significant circular enclosure, dated to the end of the 4th century BC. It is of a remarkable structure, built with bases, jambs, superstructure and crowning of white Thasian marble. The enclosure surrounds a mound. The enclosure is It is of 3 m. height and a diameter of 1,6 m. Its perimeter is estimated to be c. 500 m., of which 405 m. have been excavated until now. The monument had been destructed in the past, which is why several architectural members are not in situ. Surveys of the 28th EPCA have located architectural members of the monument scattered at the area of the Amphipolis Lion, while many of them had been walled in its base. It is due to this fact, that archaeologists believe that the impressive enclosure is probably linked to the Amphipolis Lion which, as some of them believe, was placed at the highest point of the mound.

Η κα Περιστέρη αναφέρθηκε στην εξέλιξη των ανασκαφών, τα δύο τελευταία έτη, στο λόφο Καστά που αποκαλύπτουν ένα μοναδικό ταφικό περίβολο, στον κόσμο, λόγω του μεγέθους του που αγγίζει τα πεντακόσια περίπου μέτρα, με ακριβείς αναλογίες ύψους τριών μέτρων και συνολικού μήκους 497 μέτρων, από τα οποία μέχρι στιγμής έχουν ανασκαφεί τα 457 μ. Σύμφωνα με εμπεριστατωμένες επιστημονικά ενδείξεις ο ταφικός περίβολος χρονολογείται στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αι. π.Χ.

Stater of Kassander. 316-297 BC. Struck 306-297 BC. Head of Herakles right, wearing lion's skin headdress / ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΟΥ, horseman right, monograms to right and below.

Όπως επεσήμανε η κα Περιστέρη, «κατά την περίοδο που χρονολογείται ο ταφικός περίβολος, μετά τον θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου μέχρι το τέλος του 4ου π.Χ. αιώνα, διαδραματίζονται σπουδαία ιστορικά γεγονότα στην περιοχή της Αμφίπολης. Σημαντικοί στρατηγοί και ναύαρχοι του Μ. Αλεξάνδρου σχετίζονται με την περιοχή, εδώ ο Κάσσανδρος εξορίζει και θανατώνει το 311 π.Χ. τη νόμιμη σύζυγο του Μ. Αλεξάνδρου Ρωξάνη και το γιο του Αλέξανδρο Δ’».

Part of the excavated enclosure at Kasta, Amphipolis. The excavations at the Kasta site of Amphipolis have started in the 1960s by archaeologist Dimitris Lazaridis. Over the last two years, excavations at the site have been headed by director of the 28th Ephorate of Prehistoric and Classical Antiquities Aikaterini Peristeri.

Ο ταφικός περίβολος χρονολογείται γύρω στο 325-300 π.Χ. και σύμφωνα με την κα Περιστέρη φέρεται πως έχει την υπογραφή του φημισμένου της εποχής εκείνης, αρχιτέκτονα, Δεινοκράτη, που σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία ήταν και στενός φίλος του Μ. Αλεξάνδρου.

Ο περίβολος στον Τύμβο του Καστά, σύμφωνα με την έρευνα του τμήματος τοπογραφίας του ΤΕΙ Αθηνών, αποτελεί έναν τέλειο κύκλο με διάμετρο 158,40 μ.

«Ο κύκλος του ταφικού περιβόλου σύμφωνα με την έρευνα του τμήματος τοπογραφίας του ΤΕΙ Αθηνών αποτελεί έναν τέλειο κύκλο με διάμετρο 158,40 μ. Οικοδομήθηκε από θασίτικο μάρμαρο που μεταφέρθηκε στη περιοχή με ειδικά πλοιάρια, ενώ οι μαρμάρινοι δόμοι από την Αλυκή της Θάσου, τοποθετήθηκαν με ειδικούς γερανούς, κατασκευασμένους, από ξύλο, σίδηρο και μολύβι, ίχνη των οποίων βρέθηκαν κατά την αρχαιολογική ανασκαφή.

Αεροφωτογραφία του ταφικού περιβόλου που ανασκάπτεται στο λόφο Καστά, στην αρχαία Αμφίπολη (φωτ. ΑΠΕ-ΜΠΕ / ΚΗ’ ΕΠΚΑ).

«Η μοναδικότητα της κατασκευής του ταφικού περιβόλου με τη χρήση αρχιτεκτονικών μελών από θασίτικο μάρμαρο καθώς και η σημαντική χρονική περίοδος που δημιουργείται οδηγούν την σκέψη μας στην ύπαρξη σημαντικών τάφων στο εσωτερικό του περιβόλου που μόνο η συνέχεια της ανασκαφικής έρευνας θα αποκαλύψει», επεσήμανε η κα Περιστέρη.

Σύμφωνα με τις αρχαιολογικές έρευνες, ένα μεγάλο μέρος του περιβόλου έχει αποξηλωθεί κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους με αποτέλεσμα αρκετά μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη του, να μη βρίσκονται στη θέση τους. Μια ευρύτερη έρευνα που πραγματοποιήθηκε στην περιοχή της Αμφίπολης, στην προσπάθεια να εντοπιστούν τα χαμένα αρχιτεκτονικά μέλη, οδήγησε την Κατερίνα Περιστέρη και τους συνεργάτες της στην περιοχή του χώρου του μνημείου του Λέοντα της Αμφίπολης όπου τα χαμένη μέλη του περιβόλου βρέθηκαν είτε διάσπαρτα, είτε εντοιχισμένα στη βάση του Λέοντος. Η χρονολόγηση τόσο του ταφικού περιβόλου όσο και του Λέοντα συμπίπτει και ανήκει στο τελευταίο τέταρτο του 4ου π.Χ. αιώνα.

Η μέχρι τώρα έρευνα συνδέει τον Λέοντα της Αμφίπολης με τον τύμβο στο λόφο Καστά της αρχαίας Αμφίπολης (φωτ. ΑΠΕ-ΜΠΕ / ΚΗ’ ΕΠΚΑ).

«Μετά την ανακάλυψη του ταφικού περιβόλου του τύμβου Καστά, όπως απέδειξε η έρευνά μας, το ταφικό μνημείο του Λεόντα συνδέεται με το ταφικό σήμα του τύμβου που στην πραγματικότητα είναι το θεμέλιό του και τοποθετείται στην κορυφή του τύμβου βάσει και της γεωμετρίας που μας δίνει ο ταφικός περίβολος», είπε κατά την παρουσίαση των ανασκαφών της η προϊσταμένη της ΚΗ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.

Παρουσιάζοντας τα νέα ανασκαφικά δεδομένα, με αρχιτεκτονική τεκμηρίωση, για τον τρόπο και τον τόπο κατασκευής του μνημείου του Λέοντα της Αμφίπολης, ο διεθνώς αναγνωρισμένος αρχιτέκτονας Μιχάλης Λεφαζάνης, τόνισε ότι τα χαμένα μέλη του ταφικού περιβόλου αποτελούν σήμερα τη βάση του Λέοντα της Αμφίπολης, ενώ η κλίση των μαρμάρινων δόμων αποδεικνύει την κυκλική τους φορά και ότι είναι αναπόσπαστο κομμάτι του μεγάλου ταφικού περιβόλου.

The "Amphipolis Lion".

Την ίδια ώρα ο περήφανος Λέοντας της Αμφίπολης, με ύψος 5, 20 μέτρων αποδεικνύεται πως ήταν στην κορυφή του ταφικού μνημείου του Καστά, πάνω σε ένα μαρμάρινο βάθρο τα κομμάτια του οποίου μεταφέρθηκαν από τα λατομεία της Θάσου, με ειδικές σχεδίες και ξύλινα κάρα που τραβούσαν βόδια εργασίας. Ο Λέοντας της Αμφίπολης σύμφωνα με τον κ. Λεφαζάνη φέρεται ότι φιλοτεχνήθηκε στο συγκεκριμένο σημείο, χωρίς να είναι γνωστό, ακόμη, το όνομα του μεγάλου γλύπτη της εποχής.

Οι ανασκαφές στο λόφο Καστά της αρχαίας Αμφίπολης αναμένεται να ξεκινήσουν σύντομα, μετά τη διακοπή που έγινε λόγω χειμερινής περιόδου, ενώ το Υπουργείο Πολιτισμού φέρεται πως πρόκειται να χρηματοδοτήσει τη συνέχεια των ανασκαφών με νέα επιχορήγηση ύψους 100.000 ευρώ.

«Υπάρχουν πολλά που δεν έχουν βγει ακόμη στο φως, ας περιμένουμε λοιπόν…» είπε κλείνοντας την παρουσίαση του για τη σχέση του Λέοντα της Αμφίπολης με το μνημειακό περίβολο του Τύμβου Καστά ο αρχιτέκτονας Μιχάλης Λεφαζάνης.