Ο πολύς ύπνος βλάπτει τον... εγκέφαλο δείχνει νέα μελέτη. Less sleep can make your brain age faster, researchers say.

Frederick Carl Frieseke, Sleep, 1903. Οι πολλές ώρες στην αγκαλιά του Μορφέα βλάπτουν τον εγκέφαλο, σύμφωνα με νέα μελέτη. The less older adults sleep, the faster their brain shrinks and declines, researchers have warned - and it believed older adults are particularly at risk.

Ο πολύς ύπνος στη μέση ηλικία μπορεί να είναι εξίσου κακός για την υγεία με την έλλειψη επαρκών ωρών στην αγκαλιά του Μορφέα. Αυτό έδειξε μεγάλη μελέτη που διεξήχθη στη Βρετανία σε περίπου 9.000 άτομα.

Οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Γουόρικ μελέτησαν συγκεκριμένα 3.968 άνδρες και 4.821 γυναίκες που συμμετείχαν στη διαχρονική μελέτη English Longitudinal Study of Ageing. Εκτίμησαν την ποσότητα και την ποιότητα του ύπνου των εθελοντών παρακολουθώντας τους επί περίπου έναν μήνα.

Ανακάλυψαν ότι τα άτομα ηλικίας 50-64 ετών που κοιμούνταν λιγότερο από έξι ώρες ή περισσότερο από οκτώ κάθε νύχτα εμφάνιζαν προβλήματα μνήμης καθώς και δυσκολίες στην ικανότητα λήψης αποφάσεων. Ειδικά όμως τα μεγαλύτερης ηλικίας άτομα και συγκεκριμένα εκείνα μεταξύ 65 και 89 ετών παρουσίαζαν γενικότερη πτώση της εγκεφαλικής λειτουργίας μόνο στην περίπτωση που κοιμούνταν περισσότερο από ένα οκτάωρο κάθε βράδυ.

Οι κίνδυνοι της έλλειψης ύπνου έχουν αποδειχθεί επανειλημμένως επιστημονικώς, ωστόσο η τελευταία μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «PLoS ONE» δείχνει τώρα ότι και οι παραπάνω ώρες ύπνου προκαλούν προβλήματα υγείας.

Σύμφωνα μάλιστα με τη δρα Μισέλ Μίλερ που συμμετείχε στη μελέτη, τα ευρήματα της ομάδας μαρτυρούν ότι η ποσότητα ύπνου που χρειαζόμαστε αλλάζει με την ηλικία.

Ο επίσης συγγραφέας της νέας μελέτης καθηγητής Φραντσέσκο Καπούτσιο σημείωσε ότι οι σωστές ώρες ύπνου στους ηλικιωμένους μπορούν να δράσουν προληπτικά ενάντια στη νοητική φθορά που οδηγεί σε άνοια. Ο καθηγητής συμπλήρωσε ότι «ο ύπνος είναι σημαντικός για την καλή σωματική και νοητική υγεία. Η βελτίωση του ύπνου σε μεγάλη ηλικία μπορεί να καθυστερήσει τη φθίση της εγκεφαλικής λειτουργίας που βλέπουμε με την πάροδο του χρόνου ή ακόμη και να προλάβει την ταχεία φθορά που οδηγεί σε άνοια».

Η «συνταγή» για καλή υγεία

Salvador Dali, Le Sommeil, The Sleep, 1937. Huile sur Toile, 51x78 cm, Collection particulière. “Six to eight hours of sleep per night is particularly important for optimum brain function in younger adults,” said University of Warwick researcher Dr. Michelle Miller. “These results are consistent with our previous research, which showed six to eight hours per night was optimal for physical health, including lowest risk of developing obesity, hypertension, diabetes, heart disease and stroke.”

Η δρ Μίλερ παρουσίασε τη «συνταγή» για καλή σωματική αλλά και νοητική υγεία: «Έξι ως οκτώ ώρες ύπνου κάθε νύχτα είναι πολύ σημαντικές για καλή εγκεφαλική λειτουργία στους νεαρότερους ενηλίκους. Τα ευρήματα αυτά συνάδουν με προηγούμενες μελέτες μας οι οποίες είχαν δείξει πως έξι ως οκτώ ώρες ύπνου το βράδυ αποτελούν το ιδανικό και για το σώμα καθώς μειώνουν τον κίνδυνο παχυσαρκίας, υπέρτασης, διαβήτη, καρδιοπάθειας και εγκεφαλικού».

Στους πιο ηλικιωμένους συμμετέχοντες στη μελέτη φάνηκε να υπάρχει ισχυρή σύνδεση μεταξύ της ποιότητας του ύπνου και των γνωστικών ικανοτήτων. Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι η επάρκεια ύπνου είναι ζωτικής σημασίας για τη διαδικασία «αυτο-καθαρισμού» του εγκεφάλου ενόσω το σώμα κοιμάται - τη νύχτα ο εγκέφαλος απομακρύνει τις επιβλαβείς τοξίνες που συσσωρεύονται κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Θεωρίες για τα αίτια

Pablo Picasso, Jeune Fille Endormie, 1935. The sleep findings pave the way for future work on sleep loss and its contribution to cognitive decline, including dementia, the researchers say.

Γιατί όμως ο πολύς ύπνος μπορεί να βλάπτει την υγεία; Δεν υπάρχει οριστική απάντηση αλλά διάφορες θεωρίες. Μία εξ αυτών αναφέρει ότι ο ύπνος για μεγάλες περιόδους μέσα στη νύχτα συνδέεται με μείωση της ποιότητάς του με αποτέλεσμα το άτομο να περνά και διαστήματα στα οποία ξυπνά και δεν μπορεί να κοιμηθεί ξανά. Ο ύπνος με... διακοπές μπορεί να βλάψει τη μνήμη, να προκαλέσει στρες και να οδηγήσει τελικώς σε συρρίκνωση του εγκεφάλου. Άτομα των οποίων το βιολογικό ρολόι αποσυντονίζεται συχνά με αυτόν τον τρόπο, όπως οι εργαζόμενοι σε βάρδιες, είναι και τα πιο ευάλωτα.

Υπάρχοντα ερευνητικά στοιχεία έχουν συνδέσει την περίσσεια ύπνου με ασθένειες όπως ο διαβήτης και οι καρδιοπάθειες. Ωστόσο οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Γουόρικ σημειώνουν ότι η σύνδεση αυτή μπορεί ως έναν βαθμό να εξηγείται από το γεγονός ότι συνήθως κοιμούνται πολύ τα άτομα που είναι φτωχά, άνεργα ή πάσχουν από κατάθλιψη (ομάδες δηλαδή του πληθυσμού που είναι πιθανότερο να παρουσιάζουν προβλήματα υγείας).

Τα ευρήματα αυτά έρχονται έναν μήνα έπειτα από άλλα ειδικών των Πανεπιστημίων της Οξφόρδης, του Κέιμπριτζ, του Χάρβαρντ, του Μάντσεστερ και του Σάρεϊ, από τα οποία είχε προκύψει πως πολλά άτομα αγνοούν τη σημασία του ύπνου για την υγεία. Χαρακτηριστικά ο καθηγητής Ράσελ Φόστερ, νευροεπιστήμονας από την Οξφόρδη, είχε σημειώσει πως το ανθρώπινο είδος είναι... αλαζονικό. «Νομίζουμε ότι μπορούμε να εγκαταλείψουμε τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια εξέλιξης και να αγνοήσουμε το γεγονός ότι έχουμε εξελιχθεί με βάση έναν κύκλο φωτός - σκότους. Ως είδος παρακάμπτουμε το βιολογικό ρολόι και όταν αυτό συμβαίνει μακροπρόθεσμα μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα υγείας».