Ακραίες θύελλες σαρώνουν τον Ουρανό. Uranus storms spark excitement

Εντυπωσιακά φαινόμενα εντοπίστηκαν στον πλανήτη αερίων του ηλιακού μας συστήματος. An infra-red image of Uranus taken from the Keck Observatory in Hawaii. Credit: Press Association

Ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής τον καθηγητή Ίμκε ντε Πάτερ του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια Μπέρκλεϊ παρακολουθεί τη δραστηριότητα στον Ουρανό τόσο στο οπτικό, όσο και στο υπέρυθρο τμήμα του φάσματος. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τον πλανήτη σκεπάζουν τεράστια συστήματα νεφών και προκαλούν εξίσου τεράστιες θύελλες. «Ο καιρός στον Ουρανό είναι απίστευτα δραστήριος», δήλωσε ο Ίμκε ντε Πάτερ. Μέχρι στιγμής έχουν παρατηρηθεί, μέσω του τηλεσκοπίου Keck της Χαβάης, οκτώ μεγάλες καταιγίδες στο βόρειο ημισφαίριο του πλανήτη, η μία από τις οποίες ήταν η ισχυρότερη που έχει εντοπιστεί ποτέ.

Μια από τις εικόνες των ακραίων φαινομένων που κατέγραψαν τα τηλεσκόπια στον Ουρανό. Infrared images of Uranus (1.6 and 2.2 microns) obtained on Aug. 6, 2014, with adaptive optics on the 10-meter Keck telescope. The white spot is an extremely large storm that was brighter than any feature ever recorded on the planet in the 2.2-micron band. The cloud rotating into view at the lower-right limb grew into the large storm that was seen by amateur astronomers at visible wavelengths. Imke de Pater (UC Berkeley) & Keck Observatory images.

Ακολούθησαν νέες παρατηρήσεις με το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, το οποίο παρατήρησε πληθώρα νεφών σε διάφορα υψόμετρα, καθώς και πολλαπλές θύελλες που εκτείνονται σε μία απόσταση άνω των 9.000 χιλιομέτρων. Τα φωτεινά νέφη πιθανότατα δημιουργούνται από αέρια όπως το μεθάνιο, που υψώνονται στην ατμόσφαιρα και συμπυκνώνονται σε πάγους από μεθάνιο με μεγάλη ανακλαστικότητα. Οι ανακοινώσεις έγιναν σε συνέδριο της Αστρονομικής Αμερικανικής Εταιρείας που διαξάγεται στην Τουκσόν της Αριζόνα.

 Ο πλανήτης

Εντυπωσιακά φαινόμενα λαμβάνουν χώρα στον Ουρανό. Την παραπάνω εικόνα του πλανήτη έχει τραβήξει το Voyager 2. Voyager 2’s view of Uranus. Credit: NASA

Ο Ουρανός είναι ένας παγωμένος γίγαντας με διάμετρο περίπου τετραπλάσια του πλανήτη μας και απέχει από τον Ήλιο 30 φορές περισσότερο από ό,τι η Γη. Έχει μια ατμόσφαιρα από υδρογόνο και ήλιο και λιγοστό μεθάνιο, που της προσδίδει τη γαλαζωπή απόχρωσή της. 

New infrared images of Uranus show details not seen before. Credit: NASA/ESA/L. A. Sromovsky/P. M. Fry/H. B. Hammel/I. de Pater/K. A. Rages

Επειδή ο πλανήτης, αντίθετα με τη Γη, δεν έχει εσωτερική γεωλογική δραστηριότητα και κάποια εσωτερική πηγή θερμότητας, η ατμοσφαιρική δραστηριότητά του, όπως πίστευαν ως τώρα οι αστρονόμοι, επηρεάζεται αποκλειστικά από την ηλιακή ακτινοβολία, η οποία όμως αυτή την εποχή είναι ιδιαίτερα εξασθενημένη στο βόρειό ημισφαίριό του. Αυτό ακριβώς ξενίζει τους επιστήμονες, οι οποίοι αδυνατούν να εξηγήσουν την αιτία της πρόσφατης θυελλώδους δραστηριότητας στην ατμόσφαιρα του Ουρανού.

Μοναδικά φαινόμενα

Animation showing the movement of the bright spot as Uranus rotated over a two-hour period on Oct. 4, 2014. The infrared images were taken at the Pic du Midi telescope in the French Pyrénées. Courtesy of Marc Delcroix and F. Colas (S2P).

Εξάλλου, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, με επικεφαλής τον Έριχ Καρκόσκα, ανακοίνωσαν στο ίδιο αστρονομικό συνέδριο πως ανακάλυψαν ανομοιότητες στην ατμοσφαιρική κυκλοφορία ανάμεσα στο βόρειο και στο νότιο ημισφαίριο του Ουρανού, κάτι που δεν έχει παρατηρηθεί σε κανέναν άλλο αέριο γίγαντα πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος.

Optical images of Uranus on Sept. 19 and Oct. 2, showing the dramatic appearance of a bright storm on a planet that normally displays only a diffuse bright polar region. Courtesy of amateur astronomer Anthony Wesley, Murrumbateman, Australia.

Αναλύοντας δεδομένα που είχε στείλει το σκάφος «Voyager 2» της NASA, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι μερικές περιοχές της ατμόσφαιρας στο νότιο ημισφαίριο περιστρέφονται έως 15% ταχύτερα από ό,τι στο βόρειο. Επίσης διαπιστώθηκε ότι ο νότιος πόλος του Ουρανού διαθέτει μια κηλίδα που περιστρέφεται πέντε ώρες πιο γρήγορα σε σχέση με το μυστηριώδες εσωτερικό του πλανήτη. Προς το παρόν, δεν υπάρχει κάποια εξήγηση γι’ αυτές τις παρατηρήσεις.