Αρθούρος Ρεμπώ, «Η αστραπή». Arthur Rimbaud, “L'Éclair”

Jules Aviat, Les Forgerons, 1882. Huile sur Toile, 113,5x162 cm, Troyes, Musée des Beaux-Arts et d'Archéologie.

Η ανθρώπινη εργασία! Η έκρηξη που φωτίζει κάπου κάπου την άβυσσό μου.

  

«Τίποτα δεν είναι μάταιο· εμπρός, ζήτω η επιστήμη!» κηρύσσει ο σύγχρονος Εκκλησιαστής, δηλαδή όλος ο κόσμος. Κι όμως, οι ελεεινοί και οι κηφήνες κλείνουν με τα πτώματά τους το δρόμο των άλλων... Αχ! γρήγορα, κάντε πιο γρήγορα· εκεί κάτω, πέρα από τη νύχτα, οι μέλλουσες ανταμοιβές, οι αιώνιες ... θ’ αφήσουμε να μας ξεφύγουν; ...

  

— Τι να κάνω; Την εργασία την έχω δοκιμάσει και η επιστήμη είναι πολύ αργή... Ας καλπάζει η προσευχή, ας αστράφτει κι ας βροντά ... είναι ολοκάθαρο. Πολύ απλό, και κάνει τόση ζέστη· θα τα καταφέρουν και χωρίς εμένα. Ξέρω το χρέος μου, και θα είμαι περήφανος, όπως τόσοι άλλοι, παραμελώντας το.

Ernst Ludwig Kirchner, Malade dans la nuit, 1920.   

Η ζωή μου ρήμαξε. Άντε! Ας κάνουμε το κορόιδο, ας τεμπελιάσουμε, έλεος! Και θα επιβιώσουμε διασκεδάζοντας, ονειροπολώντας εκτρωματικούς έρωτες και μυθικά σύμπαντα, γκρινιάζοντας και μεμψιμοιρώντας για τα φαινόμενα του κόσμου: σαλτιμπάγκος, ζητιάνος, καλλιτέχνης, ληστής – παπάς! Στο κρεβάτι του νοσοκομείου μου ξανάρθε έντονη μυρωδιά λιβανιού: μυροφύλακας, εξαγορευτής, μάρτυρας...

Τα φαντάσματα της άθλιας ανατροφής μου επιστρέφουν. Και λοιπόν;... Να κλείσω τα είκοσι, μια και τα κλείνουν κι άλλοι...

  

Όχι! όχι! Τούτη την ώρα ξεσηκώνομαι ενάντια στο θάνατο! Η εργασία μοιάζει εντελώς ασήμαντη μπροστά στον εγωισμό μου: προδίδοντας τον κόσμο θα συντόμευα πολύ το μαρτύριό μου. Την ύστατη στιγμή θα τα ’βαζα με τους πάντες...

  

Και τότε, αχ! καημένη μου ψυχή, αποχαιρέτα τη την αιωνιότητα!

Arnold Boecklin, L'île des morts, The island of deaths, 1880.

Από το βιβλίο: Arthur Rimbaud, «Μια εποχή στην κόλαση», μετάφραση Χριστόφορος Λιοντάκης, Εκδόσεις Γαβριηλίδης, Αθήνα 2004 (δεύτερη έκδοση), σελ. 99-101.

L'Éclair

Jules Adler, Les Haleurs, 1904. Huile sur Toile, 138x197 cm, Luxeuil-les-Bains, Musée de la Tour des Echevins.

Le travail humain ! c'est l'explosion qui éclaire mon abîme de temps en temps.

"Rien n'est vanité ; à la science, et en avant !" crie l'Ecclésiaste moderne, c'est-à-dire Tout le monde. Et pourtant les cadavres des méchants et des fainéants tombent sur le coeur des autres... Ah ! vite, vite un peu ; là-bas, par delà la nuit, ces récompenses futures, éternelles... les échappons-nous ?...

- Qu'y puis-je ? Je connais le travail ; et la science est trop lente. Que la prière galope et que la lumière gronde... je le vois bien. C'est trop simple, et il fait trop chaud ; on se passera de moi. J'ai mon devoir, j'en serai fier à la façon de plusieurs, en le mettant de côté.

Vincent Van Gogh, L'hôpital d'Arles, Détail, The hospital of Arles, Detail, 1889. Huile sur toile, 74x92 cm.

Ma vie est usée. Allons ! feignons, fainéantons, ô pitié ! Et nous existerons en nous amusant, en rêvant amours monstres et univers fantastiques, en nous plaignant et en nous querellant les apparences du monde, saltimbanque, mendiant, artiste, bandit, - prêtre ! Sur mon lit d'hôpital, l'odeur de l'encens m'est revenue si puissante ; gardien des aromates sacrés, confesseur, martyr...

Je reconnais là ma sale éducation d'enfance. Puis quoi !... Aller mes vingt ans, si les autres vont vingt ans...

Non ! non ! à présent je me révolte contre la mort ! Le travail paraît trop léger à mon orgueil : ma trahison au monde serait un supplice trop court. Au dernier moment, j'attaquerais à droite, à gauche...

Alors, - oh ! - chère pauvre âme, l'éternité serait-elle pas perdue pour nous !

Jacek Malczewski, Thanatos I, 1898.

Arthur Rimbaud, “Une saison en enfer”