«Γιγάντια τσουνάμι» σημάδεψαν τον νεαρό Άρη. Mega-Tsunamis Resurfaced Shorelines of Early Mars’ Ocean, Researchers Say

Τα κύματα ενός χαμένου ωκεανού δημιούργησαν τις ρυτίδες του κόκκινου πλανήτη. Massive meteorite impacts triggered two mega-tsunamis in the early Martian ocean 3.4 billion years ago, according to scientists writing in the journal Scientific Reports, and these enormous waves forever scarred the Martian landscape.The young Mars would have had enough water to cover its entire surface in a liquid layer about 140 m deep, but it is more likely that the liquid would have pooled to form an ocean occupying almost half of Mars’s northern hemisphere, and in some regions reaching depths greater than 1.6 km. Image credit: M. Kornmesser / ESO / N. Risinger, skysurvey.org.

Διαβάζοντας προσεκτικά το αφυδατωμένο πρόσωπο του Άρη, αμερικανοί πλανητολόγοι υποστηρίζουν ότι διέκριναν ρυτίδες που σχηματίστηκαν από γιγάντια τσουνάμι στις ακτές ενός αρχαίου, χαμένου πια ωκεανού.

«Φανταστείτε  ένα γιγάντιο κόκκινο κύμα να έρχεται προς το μέρος σας, με ύψος μέχρι 120 μέτρα» σχολιάζει στο Nature ο Αλέξις Ροντρίγκεζ, ερευνητής του Ινστιτούτου Πλανητικής Επιστήμης στο Τούσον της Αριζόνα.

Πολυάριθμες προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι στα αρχικά στάδια της ζωής του ο Άρης πρέπει να ήταν ένας φιλόξενος υγρός κόσμος με λίμνες και θάλασσες.

From the shoreline of an ancient Martian ocean (top), tsunamis may have washed ashore two separate times, leaving behind piles of rocks and debris (brown, bottom images). Credit: Alexis Rodriguez

Πιο αμφιλεγόμενη παραμένει ωστόσο η θεωρία ότι το βόρειο ημισφαίριο του πλανήτη καλυπτόταν από έναν ωκεανό. Ορισμένοι πλανητολόγοι διακρίνουν ίχνη μιας αρχαίας ακτής, η οποία όμως δεν είναι συνεχής όπως θα περίμενε κανείς.

Τα νέα ευρήματα

Ο σκουρόχρωμος σχηματισμός στο κέντρο της εικόνας είναι γεμάτος κομμάτια πάγου που θα μπορούσε να είχε αφήσει πίσω του ένα τσουνάμι. A 250-kilometre- long lobe of dark material might be the remnants of a tsunami that hit when Mars’ climate was cold enough to freeze the water into an ice-rich slush that crept across the landscape. Credit: Alexis Rodriguez

Η τελευταία μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στο Scientific Reports έρχεται να ενισχύσει τη θεωρία ότι μεγάλα τμήματα της ωκεάνιας ακτής διαβρώθηκαν από τσουνάμι, τα οποία προκλήθηκαν από την πρόσκρουση αστεροειδών μέσα στο νερό.

Τα χτυπήματα αστεροειδών πρέπει να ήταν συχνά πριν από 3,4 δισεκατομμύρια χρόνια, την εποχή κατά την οποία χρονολογούνται τα νέα ευρήματα.

Regional view of sections of circum-Chryse highland-lowland boundary region made up of Chryse and Acidalia Planitiae lowlands and Tempe, Xanthe, and Arabia Terrae highlands. The boundary is breached by the planet’s largest outflow channels (blue arrows). The red and black lines trace the margins of the two documented tsunami events. Image credit: J. Alexis P. Rodriguez et al.

Η ομάδα του δρ Ροντρίγκεζ εστιάζει στα υψίπεδα του Arabia Terra, των οποίων οι πρόποδες δεν αποκλείονταν να βρέχονταν κάποτε από τον ωκεανό. Σε δορυφορικές εικόνες διακρίνεται ένας σχηματισμός αποτελούμενους από σκοτεινούς λοβούς που θα έφταναν κάποτε πιο βαθιά στην ενδοχώρα από ό,τι η αρχική ακτή.

Το σενάριο που προτείνουν οι ερευνητές είναι ότι ο σχηματισμός δημιουργήθηκε από δύο διαδοχικά τσουνάμι. Στο πρώτο επεισόδιο, το νερό έσπρωξε βράχους των δέκα μέτρων βαθιά μέσα στην ακτή, και στη συνέχεια υποχώρησε πίσω στον ωκεανό.

Η κατάσταση παρέμεινε ήσυχη για εκατομμύρια χρόνια, μέχρι που το κλίμα έγινε σημαντικά πιο ψυχρό. Όταν χτύπησε ο δεύτερος αστεροειδής, η επιφάνεια του ωκεανού είχε πια παγώσει, και το τσουνάμι ήταν ουσιαστικά ένα γιγάντιο κύμα από κομμάτια πάγου. Το κύμα στερεοποιήθηκε πριν προλάβει να υποχωρήσει στον ωκεανό και μετατράπηκε σε παγωμένα συντρίμμια που παραμένουν στην ίδια θέση μέχρι σήμερα.

Μένει να φανεί αν το σενάριο που προτείνει η μελέτη θα πείσει τους πλανητολόγους για τον χαμένο βόρειο ωκεανό του Άρη.

Στο μεταξύ, ο Ροντρίγκεζ θα αναζητήσει ενδείξεις τσουνάμι και σε άλλες περιοχές του πλανήτη, και θα αναζητήσει κρατήρες που μπορεί να παγίδευσαν το νερό στις ακτές και ενδεχομένως να προσέφεραν ένα φιλόξενο περιβάλλον για την εξέλιξη μικροβιακής ζωής.