Το πιο σφαιρικό άστρο κι άλλες αστρονομικές ειδήσεις. Distant star is roundest object ever observed in nature and other astronomical news

To Κέπλερ 11145123, σε απόσταση 5.000 ετών φωτός που είναι υπερδιπλάσιο από τον Ήλιο είναι το πιο στρογγυλό άστρο σύμφωνα με τους επιστήμονες. The star Kepler 11145123 is the roundest natural object ever measured in the universe. Stellar oscillations imply a difference in radius between the equator and the poles of only 3 km. This star is significantly more round than the sun. Credit: Mark A. Garlick

Το πιο στρογγυλό άστρο που έχει ποτέ βρεθεί στο διάστημα, ένα μακρινό γιγάντιο άγνωστο έως τώρα υπερσμήνος γαλαξιών που κρυβόταν πίσω από τον γαλαξία μας, ένας ακόμη γειτονικός εξωπλανήτης που μοιάζει με μια υπερμεγέθη Γη, καθώς και μια πολύ μεγάλη κοιλάδα στον πλανήτη Ερμή είναι οι νέες ανακαλύψεις των αστρονόμων.

Τα άστρα δεν είναι τέλειες σφαίρες, καμία φορά μάλιστα μοιάζουν ακόμη και με κολοκύθες, καθώς όσο πιο γρήγορα περιστρέφονται, τόσο πιο πεπλατυσμένα γίνονται λόγω της φυγόκεντρης δύναμης. Ο Ήλιος μας είναι στον ισημερινό του 20 χιλιόμετρα πιο μεγάλος από ό,τι είναι η διάμετρος που συνδέει τους πόλους του, ενώ στη Γη αυτή η διαφορά φθάνει τα 42 χιλιόμετρα.

Όμως οι επιστήμονες ανακάλυψαν ένα άστρο που είναι σχεδόν ολοστρόγγυλο. Πρόκειται για το καυτό και πολύ φωτεινό άστρο «Κέπλερ 11145123», σε απόσταση 5.000 ετών φωτός, το οποίο είναι υπερδιπλάσιο από τον Ήλιο μας και περιστρέφεται τρεις φορές πιο αργά από αυτόν.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Λοράν Γκιζόν του γερμανικού Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ για την Έρευνα του Ηλιακού Συστήματος, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science Advances», υπολόγισαν με την μέθοδο της αστροσεισμολογίας ότι η διαφορά ανάμεσα στην οριζόντια (ισημερινό) και την κάθετη διάμετρο (των πόλων) είναι μόλις τρία χιλιόμετρα.

Οι ερευνητές έκαναν λόγο για εντυπωσιακά μικρό αριθμό, αν ληφθεί υπόψη ότι το τεράστιο άστρο έχει ακτίνα 1,5 εκατομμυρίων χιλιομέτρων. «Πρόκειται για το πιο στρογγυλό φυσικό αντικείμενο που έχει ποτέ μετρηθεί, πιο στρογγυλό και από τον Ήλιο», δήλωσε ο Γκιζόν.

Ένα κρυμμένο υπερσμήνος γαλαξιών

To υπερσμήνος Vela (VLC) και το ευρύτερο περιβάλλον του. The Vela supercluster in its wider surroundings: The image displays the smoothed redshift distribution of galaxies in and around the Vela supercluster (larger ellipse; VSC). The centre of the image, so-called the Zone of Avoidance, is covered by the Milky Way (with its stellar fields and dust layers shown in grey scale), which obscures all structures behind it. Colour indicates the distance ranges of all galaxies within 500 - 1000 million light years (yellow is close to the peak of the Vela supercluster, green is nearer and orange further away). The ellipse marks the approximate extent of the Vela Supercluster, crossing the Galactic Plane. The VSC structure was revealed thanks to the new low latitude spectroscopic redshifts. Given its prominence on either side of the plane of the Milky Way it would be highly unlikely for these cosmic large-scale structures not to be connected across the Galactic Plane. The structure may be similar in aggregate mass to the Shapley Concentration (SC, smaller ellipse), although much more extended. The so-called “Great Attractor” (GA), located much closer to the Milky Way, is an example of a large web structure that crosses the Galactic Plane, although much smaller in extent than VSC. The central, dust-shrouded part of the VSC remains unmapped in the current Vela survey. Also visible are the Milky Way’s two satellite galaxies, LMC and SMC, located south of the Galactic plane. Credit: Thomas Jarrett (UCT)

Μια διεθνής ομάδα αστρονόμων, με επικεφαλής την καθηγήτρια Ρενέ Κράαν-Κόρτεβεγκ του Πανεπιστημίου του Κέιπ Τάουν της Ν.Αφρικής, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Monthly Notices of the Royal Astronomical Society» της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας της Βρετανίας, εντόπισαν ένα άγνωστο μέχρι σήμερα υπερσμήνος γαλαξιών στον αστερισμό των Ιστίων.

Το λεγόμενο πλέον «υπερσμήνος των Ιστίων», που βρίσκεται σε απόσταση 800 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη, κρυβόταν πίσω από τον γαλαξία μας. Η βαρυτική επίδρασή του πιστεύεται ότι είναι σημαντική στην κίνηση της Τοπικής Ομάδας Γαλαξιών, που περιλαμβάνει και τον δικό μας.

Τα γαλαξιακά υπερσμήνη είναι οι μεγαλύτερες γνωστές δομές στο ορατό σύμπαν. Αποτελούνται από σμήνη γαλαξιών και απλώνονται σε έκταση έως 200 εκατομμυρίων ετών φωτός.

   

Μια ακόμη κοντινή υπερ-Γη

Καλλιτεχνική απεικόνιση του εξωπλανήτη GJ 536 b και του άστρου GJ 536. Researchers have discovered a "super-Earth" type planet, GJ 536 b, whose mass is around 5.4 Earth masses, in orbit around a nearby very bright star. The exoplanet is not within the star's habitable zone, but its short orbital period of 8.7 days and the luminosity of its star, a red dwarf which is quite cool and near to our Sun, make it an attractive candidate for investigating its atmospheric composition. Artistic design of the "superearth" GJ 536 b and the star GJ 536. Credit: Gabriel Pérez, SMM (IAC)

Αστρονόμοι, με επικεφαλής τον Γιονάι Ισάι Γκονσάλες του Ινστιτούτου Αστροφυσικής των Καναρίων Νήσων της Ισπανίας, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Astronomy & Astrophysics", ανακάλυψαν άλλο έναν κοντινό εξωπλανήτη που αποτελεί μεγέθυνση της Γης.

Η εν λόγω υπερ-Γη κινείται πέριξ του άστρου GJ 536 σε απόσταση 32 ετών φωτός και έχει μάζα 5,4 φορές μεγαλύτερη από αυτή της Γης. Όμως ο εξωπλανήτης GJ 536 b, που κατά πάσα πιθανότητα είναι βραχώδης, δεν βρίσκεται εντός της δυνητικά φιλόξενης για ζωή ζώνης του μητρικού άστρου του.

Άλλη μια μεγάλη κοιλάδα στον Ερμή

A high-resolution digital elevation model derived from stereo images obtained by NASA’s MESSENGER spacecraft has revealed Mercury’s great valley shown here in this 3D perspective view. Credit: NASA/Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/Carnegie Institution of Washington/DLR/Smithsonian Institution

Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τον Τόμας Γουότερς του Κέντρου Πλανητικών Μελετών του Ινστιτούτου Σμιθσόνιαν, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Geophysical Research Letters» της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ένωσης, ανακάλυψαν μια νέα μεγάλη κοιλάδα στον Ερμή, τον κοντινότερο στον Ήλιο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος.

Η ανακάλυψη έγινε μετά από προσεκτικότερη ανάλυση των στοιχείων που έστειλε το σκάφος Messenger της NASA και τα οποία επέτρεψαν τη δημιουργία ενός νέου υψηλής ανάλυσης τοπογραφικού χάρτη του νοτίου ημισφαιρίου του πλανήτη.  Η κοιλάδα έχει πλάτος περίπου 400 χιλιομέτρων, μήκος άνω των 1.000 χιλιομέτρων και βάθος έως τριών χιλιομέτρων.

Πηγές:  Shape of a slowly rotating star measured by asteroseismology, Science Advances, 16 November 2016. advances.sciencemag.org/content/2/11/e1601777 

Renée C. Kraan-Korteweg et al. Discovery of a supercluster in the ZOA in Vela, Monthly Notices of the Royal Astronomical Society: Letters (2016). DOI: 10.1093/mnrasl/slw229. 

"A super-Earth orbiting the nearby M-dwarf GJ 536", by A. Suárez Mascareño, J. I. González Hernández, R. Rebolo, N. Astudillo-Defru, X. Bonfils, F. Bouchy, X. Delfosse, T. Forveille, C. Lovis, M. Mayor, F. Murgas, F. Pepe, N. C. Santos, S. Udry, A. Wünsche and S. Velasco. Accepted for publication in Astronomy & Astrophysics. www.iac.es/preprints/?c=view&pre_id=16097 

Fault-bound valley associated with the Rembrandt basin on Mercury, Geophysical Research Letters, DOI: 10.1002/2016GL070205