Ανακαλύφθηκαν η πιο μακρινή αστρόσκονη και το πιο μακρινό οξυγόνο στο σύμπαν. Ancient Stardust Sheds Light on the First Stars

This artist’s impression shows what the very distant young galaxy A2744_YD4 might look like. Observations using ALMA have shown that this galaxy, seen when the Universe was just 4% of its current age, is rich in dust. Such dust was produced by an earlier generation of stars and these observations provide insights into the birth and explosive deaths of the very first stars in the Universe. Credit: ESO/M. Kornmesser

Οι αστρονόμοι χρησιμοποίησαν τη μεγάλη διάταξη τηλεσκοπίων ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) του Ευρωπαϊκού Νοτίου Παρατηρητηρίου στη Χιλή για να ανακαλύψουν σε ένα πολύ μακρινό γαλαξία μια πελώρια μάζα αστρόσκονης, όταν ακόμη το σύμπαν είχε ηλικία 600 εκατομμυρίων ετών, δηλαδή είχε μόλις το 4% της σημερινής ηλικίας του, σε μια εποχή που δημιουργούνταν οι πρώτες γενιές άστρων και γαλαξιών.

Η εντυπωσιακή θέα του σμήνους γαλαξιών Abell 2744 από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble. Η μεγάλη διάταξη τηλεσκοπίων ALMA, ανακάλυψε πέρα από αυτό το σμήνος, έναν πολύ μακρινό γαλαξία, τον A2744_YD4. This image is dominated by a spectacular view of the rich galaxy cluster Abell 2744 from the NASA/ESA Hubble Space Telescope. But, far beyond this cluster, and seen when the Universe was only about 600 million years old, is a very faint galaxy called A2744_YD4. New observations of this galaxy with ALMA, shown in red, have demonstrated that it is rich in dust. Credit: ALMA (ESO/NAOJ/NRAO), NASA, ESA, ESO and D. Coe (STScI)/J. Merten (Heidelberg/Bologna)

Πρόκειται για τον πιο νεαρό και πιο μακρινό γαλαξία – τον A2744_YD4 – όπου έχει ποτέ ανιχνευθεί διαστρική σκόνη, η οποία δημιουργείται από την καταστροφή προηγούμενων άστρων με μορφή σουπερνόβα. Ταυτόχρονα, η παρατήρηση αποτελεί την πιο μακρινή ανίχνευση οξυγόνου στο σύμπαν. Από κοινού, τα δύο ευρήματα φωτίζουν περισσότερο τη γέννηση και τον εκρηκτικό θάνατο των πρώτων άστρων.

Οι αστρονόμοι από διάφορες χώρες, με επικεφαλής τον Νίκολας Λαπόρτε του University College του Λονδίνου (UCL), έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστροφυσικής «Astrophysical Journal Letters».

Η κοσμική σκόνη αποτελείται κυρίως από πυρίτιο, άνθρακα και αλουμίνιο, σε κόκκους μικρούς όσο ένα εκατομμυριοστό του εκατοστού του μέτρου. Τα χημικά στοιχεία της σκόνης δημιουργούνται στο εσωτερικό των άστρων και διασκορπίζονται στο σύμπαν, όταν τα άστρα πεθαίνουν, ιδίως με τις θεαματικές εκρήξεις των υπερκαινοφανών αστέρων (σούπερ-νόβα).

ALMA observations have revealed that a very distant galaxy, seen when the Universe was just 4% of its current age, was rich in cosmic dust. This ESOcast Light quickly looks at what this means and why it is important. Credit: ESO

Η άφθονη πια σήμερα αστρόσκονη αποτελεί θεμέλιο λίθο για το σχηματισμό νέων άστρων και πλανητών. Όμως στο πρώιμο σύμπαν ήταν σπάνια, επειδή μόλις τότε πέθαιναν οι πρώτες γενιές άστρων, που την είχαν δημιουργήσει και άρχισαν να τη διασπείρουν στο διάστημα. Η ανίχνευση τόσο πρώιμης αστρόσκονης βοηθά, μεταξύ άλλων, να προσδιορισθεί πότε εξερράγησαν οι πρώτες σούπερ-νόβα.

Πηγές: imerisia.gr – www.eso.org