Εντοπίστηκαν γονίδια πιο «ανδρικά» και πιο «γυναικεία». Researchers identify 6,500 genes that are expressed differently in men and women

Pablo Picasso, Man and Woman, 1969. Περίπου 6.500 γονίδια από τα συνολικά 20.000 εκφράζονται διαφορετικά σε άνδρες και γυναίκες. Men and women differ in obvious and less obvious ways -- for example, in the prevalence of certain diseases or reactions to drugs. How are these connected to one's sex? Researchers recently uncovered thousands of human genes that are expressed -- copied out to make proteins -- differently in the two sexes. 6,500 genes are expressed differently in men and women.

Περίπου 6.500 γονίδια του ανθρώπινου DNA -από τα συνολικά 20.000- εκφράζονται διαφορετικά στους άνδρες και στις γυναίκες, υποστηρίζουν ισραηλινοί επιστήμονες σε άρθρο που δημοσίευσαν στο επιστημονικό έντυπο BMC Biology. 

Τα δύο φύλα είναι γνωστό ότι διαφέρουν... ορατά και αόρατα, ενώ επίσης έχει τεκμηριωθεί η «προτίμηση» ορισμένων ασθενειών σε ένα από τα δύο φύλα καθώς και η διαφορετική αντίδραση μεταξύ ανδρών-γυναικών στα φάρμακα.

Οι ερευνητές του Τμήματος Μοριακής Γενετικής του Ινστιτούτου Weizmann του Ισραήλ, με επικεφαλής τον καθηγητή Σμούελ Πιετροκόφσκι, διαπίστωσαν ότι σχεδόν το ένα τρίτο των ανθρωπίνων γονιδίων που κωδικοποιούν πρωτεΐνες, εκδηλώνονται διαφορετικά στα δύο φύλα.

Η «συν-εξέλιξη»

Findings point to males and females undergo an almost seperate, but interconnected evolution. Yet another gene that was mainly expressed in women was active in the brain, and though its exact function is unknown, the scientists think it may protect the neurons from Parkinson’s — a disease that has a higher prevalence and earlier onset in men. Credit: Weizmann Institute of Science

«Ουσιαστικά άνδρες και γυναίκες ακολουθούν δύο ξεχωριστά αλλά αλληλεξαρτώμενα "μονοπάτια" εξέλιξης, οπότε μπορεί κανείς να μιλά για συν-εξέλιξη», εξηγούν.

Οι επιστήμονες μελέτησαν τον διαφορετικό τρόπο έκφρασης (τόσο της ενεργοποίησης όσο και της απενεργοποίησης) των γονιδίων στα όργανα και στους ιστούς 550 ενηλίκων. Εντόπισαν έτσι περίπου 6.500 γονίδια, των οποίων η δραστηριότητα εμφανίζει προτίμηση προς το ένα ή το άλλο φύλο σε τουλάχιστον έναν ιστό του σώματος.

Για παράδειγμα, κάποια γονίδια που σχετίζονται με τις τρίχες, εκφράζονται στο δέρμα των ανδρών αλλά όχι των γυναικών, ενώ άλλα γονίδια που εμπλέκονται στη δημιουργία των μυών, εκφράζονται πιο έντονα στους άνδρες από ό,τι στις γυναίκες. Αντίστροφα, γονίδια που αφορούν την αποθήκευση του λίπους, «δραστηριοποιούνται» εντονότερα στις γυναίκες.

Για άγνωστο λόγο, κάποια γονίδια εκφράζονται μόνο στην αριστερή κοιλία της καρδιάς των γυναικών αλλά όχι των ανδρών, ενώ μερικά γονίδια που ρυθμίζουν ένζυμα του ήπατος, είναι πιο ενεργά στις γυναίκες (πράγμα που ίσως εξηγεί τις διαφορετικές αντιδράσεις των δύο φύλων στα φάρμακα). Κάποια άλλα γονίδια ενεργοποιούνται κυρίως στον γυναικείο εγκέφαλο αλλά όχι στον ανδρικό (κάτι που μπορεί π.χ. να εξηγεί γιατί οι άνδρες εκδηλώνουν νόσο Πάρκινσον συχνότερα από τις γυναίκες).

«Συσσώρευση» περισσότερων μεταλλάξεων στα γονίδια του... φύλου

Επίσης, διαπιστώθηκε ότι τα γονίδια που είναι πιο «ανδρικά» ή πιο «γυναικεία», συσσωρεύουν περισσότερες μεταλλάξεις με το πέρασμα του χρόνου, από ό,τι τα υπόλοιπα που δρουν με όμοιο τρόπο και στα δύο φύλα. Το γιατί συμβαίνει αυτό, παραμένει προς το παρόν αναπάντητο.

«Το βασικό γονιδίωμα είναι σχεδόν το ίδιο σε όλους μας, αλλά χρησιμοποιείται διαφορετικά στο σώμα μεταξύ των ανθρώπων και οι διαφορές αυτές αφορούν και τα δύο φύλα. Πρέπει να διερευνηθούν περαιτέρω οι διαφορές μεταξύ ανδρών-γυναικών στα γονίδιά τους, επειδή αυτές έχουν επιπτώσεις στην εκδήλωση διαφόρων ασθενειών και στην ανταπόκριση των ασθενών στις θεραπείες», καταλήγουν οι ερευνητές.

Πηγές: Moran Gershoni, Shmuel Pietrokovski. The landscape of sex-differential transcriptome and its consequent selection in human adults. BMC Biology, 2017; 15 (1) DOI: 10.1186/s12915-017-0352-z - http://www.tovima.gr/science/medicine-biology/article/?aid=877862