Το σφαιρικό σχήμα του ανθρώπινου εγκεφάλου εξελίχθηκε σταδιακά. Modern human brain organization emerged only recently

Το σημερινό σχήμα του αποκτήθηκε πριν από 100.000 ως 35.000 χρόνια. Brain shape evolution in Homo sapiens: brain shape of one of the earliest known members of our species, the 300,000 year-old cranium Jebel Irhoud 1 (left). Brain shape, and possibly brain function, evolved gradually. Brain morphology has reached the globularity typical for present day humans suprisingly recently (right). Credit: MPI EVA/ S. Neubauer, Ph. Gunz (License: CC-BY-SA 4.0)

Ανάλυση απολιθωμάτων αποκαλύπτει ότι το σχήμα του εγκεφάλου του ανθρώπου έχει εξελιχθεί με το πέρασμα του χρόνου, καθώς έγινε λιγότερο επίμηκες και περισσότερο σφαιρικό.

"The brain is an organ that is really important for what makes us human." -Simon Neubauer

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον ανθρωπολόγο Σίμον Νοϊμπάουερ του γερμανικού Ινστιτούτου Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Μαξ Πλανκ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο επιστημονικό έντυπο Science Advances, εξέτασαν το μέγεθος και το σχήμα του εγκεφάλου σε 20 απολιθώματα του «έμφρονος ανθρώπου» (Homo sapiens) από την Αφρική, την Ευρώπη και τη μέση Ανατολή, με το παλαιότερο να έχει ηλικία περίπου 300.000 ετών.

Brain shape comparison between Homo sapiens and Neandertals. The left image shows the globular endocranial shape of present-day humans as reconstructed based on micro computed tomographic scans. In contrast, endocranial shape of Neandertals like in La-Chapelle-aux-Saints shown on the right, but also in the earliest Homo sapiens fossils, is elongated. The typical globular human shape evolved gradually and reached modern conditions only recently – about 35,000 years ago. Simon Neubauer, Philipp Gunz, MPI EVA Leipzig (License: CC-BY-SA 4.0)

Ενώ το μέγεθος του εγκεφάλου έχει μείνει σχεδόν το ίδιο σε αυτό το διάστημα (ο ανθρώπινος εγκέφαλος είχε μεγαλώσει στο πιο μακρινό παρελθόν), το σχήμα βαθμιαία έγινε ολοένα πιο σφαιρικό, αποκτώντας το σημερινό σχήμα του πριν από 100.000 έως 35.000 χρόνια. Ο σφαιρικός εγκέφαλος αναπτύσσεται σήμερα πλέον σε κάθε παιδί μέσα σε μερικούς μήνες, περίπου λίγο προτού γεννηθεί.

Όπως είπε ο Γερμανός ανθρωπολόγος, η νέα μελέτη συνάδει με τα αρχαιολογικά ευρήματα, σύμφωνα με τα οποία οι άνθρωποι πέτυχαν «την πλήρη γκάμα της νεωτερικότητας στη συμπεριφορά τους» πριν από 40.000 έως 50.000 χρόνια, όπως είναι η χρήση συμβολικών αντικειμένων και αφηρημένων σκέψεων, η θρησκεία και η τέχνη. Άρα η σφαιρικότητα του εγκεφάλου συσχετίσθηκε με νέες ανώτερες λειτουργίες του.

Two views of a composite reconstruction of the earliest known Homo sapiens fossils from Jebel Irhoud (Morocco) based on micro computed tomographic scans of multiple original fossils. Dated to 300 thousand years ago these early Homo sapiens already have a modern-looking face that falls within the variation of humans living today. However, the archaic-looking virtual imprint of the braincase (blue) indicates that brain shape, and possibly brain function, evolved within the Homo sapiens lineage. Credit: Philipp Gunz, MPI EVA Leipzig (License: CC-BY-SA 2.0)

Τα αρχαιότερα απολιθώματα Homo sapiens, που έχουν βρεθεί στο Μαρόκο και στην Αιθιοπία και χρονολογούνται προ περίπου 300.000 και 195.000 ετών αντίστοιχα, εμφανίζουν ένα σαφώς πιο μακρουλό σχήμα από ό,τι το σημερινό, περισσότερο παρόμοιο με εκείνο των Νεάντερταλ.

Πηγές: Simon Neubauer et al. The evolution of modern human brain shape, Science Advances (2018). DOI: 10.1126/sciadv.aao5961 - http://www.tovima.gr/science/medicine-biology/article/?aid=936748