Αρχαίος ποταμός κυλούσε στον Άρη επί 100.000 χρόνια. Ancient river systems on Mars seen in unparalleled detail

Ήταν γνωστό από εικόνες της επιφάνειας του Άρη ότι στον γειτονικό πλανήτη κάποτε υπήρχαν άφθονα τρεχούμενα νερά, αλλά τώρα Ευρωπαίοι επιστήμονες ανακοίνωσαν πως βρήκαν πιο χειροπιαστές ενδείξεις για ένα μεγάλο ποταμό που κυλούσε επί τουλάχιστον 100.000 χρόνια πριν 3,7 δισεκατομμύρια χρόνια. It was already known that there must have been water on Mars, but now the first evidence of rivers in long-term action preserved in exposed cliff-faces has been found. “Rivers that continuously shifted their gullies, creating sandbanks, similar to the Rhine or the rivers that you can find in Northern Italy.” Using high-resolution orbital imagery of the Martian surface, an international team of scientists discovered the stratigraphic product of multiple extensive fluvial-channel belts in an exposed vertical section at Izola Mensa in the northwestern rim of the Hellas Basin. Channel-forms preserved in sedimentary strata in the Hellas Basin on Mars. These well-exposed channels are archived evidence of long-lived rivers active on the Martian surface over 3.7 billion yrs ago. Credit: NASA JPL-Caltech UoA Matt Balme & William McMahon

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον γεωλόγο Φραντσέσκο Σαλέζε της Σχολής Γεωεπιστημών του ολλανδικού Πανεπιστημίου της Ουτρέχτης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature Communications», ανέλυσαν δορυφορικές εικόνες από την κάμερα υψηλής ανάλυσης (25 εκατοστά ανά πίξελ) του σκάφους Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA), το οποίο βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον «κόκκινο» πλανήτη.

3D model of the Martian valley (Izola Mensa in the northwestern rim of the Hellas Basin) where first evidence of rivers in long-term action has been found. Credit: UUGeosciences

Οι εικόνες επέτρεψαν στους επιστήμονες να «διαβάσουν» τα υποκείμενα πετρώματα και να κάνουν τρισδιάστατες αναπαραστάσεις τους, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι μια βαθιά χαράδρα στη βορειοανατολική άκρη της μεγάλης λεκάνης Hellas (Ελλάς) σχηματίστηκε βαθμιαία από τη ροή ενός αρχαίου ποταμού. Καθώς ο ποταμός κυλούσε, εναπόθετε ιζήματα σε διαδοχικά στρώματα.

Το φαράγγι που δημιουργήθηκε, έχει ύψος περίπου 200 μέτρων και πλάτος ενάμισι χιλιομέτρου, ενώ τα πετρώματά του εκτιμάται ότι έχουν ηλικία 3,7 δισεκατομμυρίων ετών, σύμφωνα με το «New Scientist» και την «Independent». Το νερό εκτιμάται ότι κυλούσε καθ’ όλο το έτος, συνεπώς ο Άρης πρέπει να είχε ένα υδρολογικό κύκλο όπως η Γη, τροφοδοτούμενο από συνεχείς βροχές.

It was already known that there must have been water on Mars, but now the first evidence of rivers in long-term action preserved in exposed cliff-faces has been found. Using high-resolution orbital imagery of the Martian surface, an international team of scientists discovered the stratigraphic product of multiple extensive fluvial-channel belts in an exposed vertical section at Izola Mensa in the northwestern rim of the Hellas Basin. Credit: UUGeosciences

Η λεκάνη Ελλάς στο νότιο ημισφαίριο του Άρη πιστεύεται ότι κάποτε φιλοξενούσε μια μεγάλη λίμνη και ένα δίκτυο από ποτάμια, δέλτα ποταμών και μικρότερα κανάλια. Το ρομποτικό ρόβερ Perseverance της NASA που θα εκτοξευθεί φέτος το καλοκαίρι για τον Άρη, θα μελετήσει παρόμοιες εναποθέσεις αρχαίων ιζημάτων σε άλλες περιοχές του πλανήτη.

Πηγές: Francesco Salese et al. Sustained fluvial deposition recorded in Mars' Noachian stratigraphic record, Nature Communications (2020). DOI: 10.1038/s41467-020-15622-0 - https://www.uu.nl/en/news/reading-the-rocks-to-find-ancient-water-on-mars -  https://www.amna.gr/home/article/455232/Endeixeis-oti-archaios-potamos-kulouse-ston-Ari–epi-100000-chronia