Arts Universe and Philology

Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.

Δευτέρα 10 Ιουλίου 2017

Τα βαρυτικά κύματα θα ξεσκεπάσουν τις 6 επιπλέον χωρικές διαστάσεις; Tying loose ends? Gravitational waves could solve string theory, study claims

Μια νέα δημοσίευση υποδεικνύει ότι η ύπαρξη των έξι επιπλέον διαστάσεων – που υποθέτει η θεωρία των χορδών – θα μπορούσε να αποδειχθεί από τους ανιχνευτές βαρυτικών κυμάτων. New paper suggests that the hotly contested physics thesis, which involves the existence of six ‘extra dimensions’, may be settled by cutting-edge laser detectors. A visualisation of gravitational waves at the Max Planck Institute for Gravitational Physics. Photograph: Julian Stratenschulte/EPA

Η θεωρία των χορδών φιλοδοξεί να ενοποιήσει τους νόμους της φυσικής σε ένα μοναδικό κομψό πλαίσιο. Πολλοί όμως φυσικοί την αμφισβητούν έντονα γιατί δεν υπάρχει καμία πειραματική επαλήθευση της θεωρίας μέχρι σήμερα – και κάποιοι θεωρούν πως είναι αδύνατον να υπάρξουν οποιεσδήποτε πειραματικές αποδείξεις για τέτοιου είδους θεωρίες.

Τώρα, μια νέα δημοσίευση υποστηρίζει πως είναι δυνατή η πειραματική επαλήθευση ή απόρριψη της θεωρίας των χορδών. Η μελέτη υποδεικνύει ότι η ύπαρξη των επιπλέον διαστάσεων που προβλέπει η θεωρία θα μπορούσε να κρύβεται μέσα στις ριπές των βαρυτικών κυμάτων.

Ένα βασικό χαρακτηριστικό της θεωρίας των χορδών – δεδομένου ότι υπάρχουν πολλές ανταγωνιστικές εκδοχές – είναι πως τα στοιχειώδη σωματίδια μπορούν να θεωρηθούν σαν μονοδιάστατες μικροσκοπικές χορδές στις οποίες οι τέσσερις θεμελιώδεις δυνάμεις της φύσης (βαρυτική, ηλεκτρομαγνητική, ασθενής και ισχυρή πυρηνική) δρούν ως διαφορετικοί τρόποι δόνησης.

Για λόγους που εξηγούνται καλύτερα με τα μαθηματικά και όχι με λόγια, το πλαίσιο αυτό απαιτεί την ύπαρξη τουλάχιστον έξι επιπλέον χωρικών διαστάσεων, πέραν του χρόνου και των τριών χωρικών διαστάσεων (ύψος, μήκος, πλάτος) της καθημερινής ζωής.

Οι επιστήμονες, κυρίως αυτοί που εργάζονται στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων, έψαξαν γι’ αυτές τις υποθετικές επιπλέον διαστάσεις, αλλά μέχρι τώρα δεν κατέληξαν σε κανένα συμπέρασμα. Μια πιθανότητα είναι οι διαστάσεις αυτές να είναι συσπειρωμένες και να «κλείνονται» στον εαυτό τους –  και γι αυτό δεν τις αντιλαμβανόμαστε. Μια άλλη είναι να μην υπάρχουν!

Οι David Andriot και Gustavo Lucena Gómez στην εργασία τους με τίτλο «Signatures of extra dimensions in gravitational waves» υποστηρίζουν ότι οι ανιχνευτές βαρυτικών κυμάτων LIGO και Virgo θα μπορούσαν να δώσουν οριστική απάντηση.

Ήδη ο ανιχνευτής LIGO από το 2015 μέχρι σήμερα ανίχνευσε τουλάχιστον 3 βαρυτικά κύματα  που προκλήθηκαν από την βίαιη συγχώνευση ζευγών μαύρων τρυπών.

Η θεωρία των χορδών προβλέπει ότι κατά την διάρκεια τέτοιων κατακλυσμιαίων γεγονότων, πρέπει να διαδίδονται κυματισμοί και διαμέσου των επιπλέον χωρικών διαστάσεων και ότι θα υπάρχουν αμυδρές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των γνωστών βαρυτικών κυμάτων και εκείνων που κρύβονται στις επιπλέον διαστάσεις.

A Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory (Ligo) technician inspects the device’s twin detectors. Photograph: LIGO Laboratory/Reuters

Η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι αν υπάρχουν έξτρα διαστάσεις, τότε αυτό θα οδηγούσε σε έναν διαφορετικό τρόπο δόνησης και διάδοσης των βαρυτικών κυμάτων που προκαλούνται από τις συγχωνεύσεις μαύρων τρυπών. Πρέπει να παράγεται ένα φαινόμενο (breathing effect) που υπερτίθεται στο κύριο βαρυτικό κύμα. Το μοτίβο αυτό θα μπορούσε να μετρηθεί από έναν τρίτο ανιχνευτή τον Virgo, σε συνδυασμό με τους δύο ανιχνευτές Ligo, που θα αρχίσει να λειτουργεί προς το τέλος του 2018 ή στις αρχές του 2019. Βέβαια – και αυτό είναι το σημαντικότερο από την πειραματική σκοπιά – δεν έχει ξεκαθαριστεί ακόμα αν αυτό το έξτρα φαινόμενο θα είναι τόσο έντονο ώστε να είναι ανιχνεύσιμο.

Τέτοιου είδους παρατηρήσεις είναι εξαιρετικά σημαντικές διότι δεν προβλέπονται από την γενική θεωρία της σχετικότητας, που σημαίνει ότι θα πρέπει να αναθεωρήσουμε τις αντιλήψεις μας για την βαρύτητα. Μια επιλογή είναι η θεωρία των χορδών, αλλά υπάρχουν κι άλλες ανταγωνιστικές θεωρίες. Η απουσία του “breathing” θα μπορούσε να εξαλείψει μερικές από αυτές τις θεωρίες. Οι τυχόν παρεκκλίσεις από την γενική σχετικότητα αναμένονται να συμβαίνουν στις πιο ακραίες συνθήκες, όπως οι συγκρούσεις μαύρων τρυπών.

Η εργασία προβλέπει επίσης ότι τα βαρυτικά κύματα δονούνται διαμέσου κάθε έξτρα διάστασης σε χαρακτηριστικές συχνότητες. Παίρνοντας υπόψη την υπόθεση ότι οι επιπλέον διαστάσεις είναι πολύ μικρές, τότε προκύπτει το συμπέρασμα πως θάπρεπε να παράγεται μια σειρά βαρυτικών κυμάτων με υψηλότερες συχνότητες. Αυτές οι συχνότητες θα ήταν πάνω από ένα δισεκατομμύριο φορές μεγαλύτερες από αυτές που μπορεί να ανιχνεύσει το LIGO. Όμως θα μπορούσαν στο απώτερο μέλλον να εντοπιστούν από έναν πιο εξελιγμένο ανιχνευτή.

Κάποιοι φυσικοί δεν πείθονται πως είναι δυνατόν να υπάρξουν τέτοιες πειραματικές αποδείξεις. Για παράδειγμα ο Peter Woit, που χρόνια τώρα θεωρεί πως η θεωρία των χορδών «δεν είναι ούτε καν λάθος», ισχυρίζεται πως ακόμα κι αν ποτέ «δούμε» τις έξτρα διαστάσεις, δεν υπάρχει κάποιος ιδιαίτερος λόγος να πιστέψουμε ότι αυτό σχετίζεται με την θεωρία των χορδών.


Πολύ παλαιότερες οι βραχογραφίες στη Νότια Αφρική. New research reveals earliest directly dated rock paintings from southern Africa

Από τις ζωγραφιές που μελετήθηκαν με τη νέα τεχνική ραδιοχρονολόγησης, η οποία αποκάλυψε ότι οι νοτιοαφρικανικές βραχογραφίες είναι παλαιότερες από ό,τι εκτιμούσαν ως τώρα οι επιστήμονες. Scientists have pioneered a technique to directly date prehistoric rock paintings in southern Africa, which reveals dates much older than previously thought. Credit: David Pearce

Αρκετές χιλιετίες παλαιότερες από ό,τι πίστευαν οι επιστήμονες φαίνεται ότι είναι οι περισσότερες προϊστορικές βραχογραφίες στον Νότο της Αφρικής. Αυτό αποκάλυψε μια νέα, άμεση χρονολόγησή τους που έγινε από διεθνή ερευνητική ομάδα με τη χρήση μιας πρωτοποριακής τεχνικής. Η νέα ανάλυση, πέραν του ότι αναδεικνύει ένα καινούργιο εργαλείο για τη ραδιοχρονολόγηση της ζωγραφικής σε βράχο, ανατρέπει επίσης ορισμένες αντιλήψεις σχετικά με τις κοινωνίες των κυνηγών τροφοσυλλεκτών στο νότιο τμήμα της αφρικανικής ηπείρου και προσφέρει μια νέα ματιά στη θρησκεία και στα έθιμά τους.

Δύσκολο έργο

Η άμεση χρονολόγηση των βραχογραφιών έχει αποδειχθεί αρκετά δύσκολο έργο - αυτός είναι και ένας σημαντικός λόγος για τον οποίο οι γνώσεις μας γύρω από τους καλλιτέχνες των σπηλαίων έχουν πολλά κενά. Ο πρώτος απαγορευτικός παράγοντας για τους μελετητές είναι ότι οι διαθέσιμες μέθοδοι απαιτούν τη λήψη μεγάλης ποσότητας δείγματος, κάτι το οποίο είναι άκρως καταστρεπτικό για τις βραχογραφίες. Επιπλέον στην περίπτωση της ραδιοχρονολόγησης με άνθρακα-14, η οποία προσφέρεται ιδιαίτερα αφού οι βαφές που χρησιμοποιούσαν οι προϊστορικοί καλλιτέχνες είχαν οργανική προέλευση, υπάρχουν δύο ακόμη εμπόδια. Το ένα είναι ότι το κάρβουνο που χρησιμοποίησαν οι ζωγράφοι είναι πολύ πιθανό να μην προερχόταν από μια σύγχρονή τους πηγή αλλά από κάποια πολύ παλαιότερη σε ηλικία. Και το δεύτερο είναι ότι καθώς τα έργα είναι εκτεθειμένα στο εξωτερικό περιβάλλον είναι πολύ πιθανό να έχουν επιμολυνθεί.

The rock art in questions is located at 14 sites in three different regions of Southern Africa: the Thune Dam, Botswana, the Phuthiatsana Valley, Lesotho and the Maclear District in South Africa.

Τα τελευταία χρόνια ωστόσο, με τη συνεχή βελτίωση των τεχνικών της ραδιοχρονολόγησης, κάποια πρόοδος έχει σημειωθεί και σε αυτόν τον τομέα, και οι επιστήμονες έχουν κατορθώσει να χρονολογήσουν άμεσα αρκετές βραχογραφίες. Με αυτή την τελευταία δουλειά σε σπήλαια της Αφρικής οι ερευνητές προχώρησαν ένα βήμα πιο πέρα εφαρμόζοντας μια καινούργια μεθοδολογία η οποία, όπως περιγράφουν στη μελέτη τους που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Antiquity», έδωσε αποτελέσματα επιτρέποντας την άμεση χρονολόγηση πολλών βραχογραφιών σε σπήλαια της Νότιας Αφρικής, της Μποτσουάνα και του Λεσότο.

Όχι άλλο κάρβουνο

By collecting samples of paint, researchers were able to identify the types of carbons in the pigments and ultimately date them as more than 5,000 years old – deeming the drawings the ‘earliest directly dated’ paintings in the region.

Η διεθνής ομάδα των ερευνητών από το Πανεπιστήμιο Λαβάλ του Καναδά, το Πανεπιστήμιο Γουιτγουότερστραντ του Γιοχάνεσμπουργκ και το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης εφάρμοσαν τη μέθοδο της ραδιοχρονολόγησης με φασματομετρία μάζας αλλά για να μειώσουν την ποσότητα των δειγμάτων που θα χρησιμοποιούσαν και να αυξήσουν τις πιθανότητες επιτυχίας σχεδίασαν ένα νέο επιστημονικό πρωτόκολλο για τη δειγματοληψία. Αρχικά συνέλεξαν μικροσκοπικά δείγματα από πολλές βραχογραφίες σε 14 θέσεις στις τρεις αυτές αφρικανικές χώρες τα οποία ανέλυσαν ώστε να πάρουν μια εικόνα για τη χημική σύσταση της κάθε βραχογραφίας προκειμένου να εντοπίσουν ποιες από αυτές προσφέρονταν περισσότερο για αυτή τη μέθοδο και άρα είχαν περισσότερες πιθανότητες να χρονολογηθούν σωστά.

The team gathered small paint samples that were analyzed using light microscopy, scanning electron microscopy-energy dispersive X-ray spectroscopy (SEM-EDS) and Raman and Fourier transform infrared (FTIR) spectroscopies.

Επίσης - και ακόμη πιο σημαντικό - με αυτή την ευρεία δειγματοληψία μπόρεσαν να εντοπίσουν στις βραχογραφίες βαφές οι οποίες να προέρχονται από βραχύβιες οργανικές πρώτες ύλες και όχι από ξυλοκάρβουνο έτσι ώστε να προσπεράσουν τον σκόπελο του ότι το κάρβουνο που χρησιμοποιεί ένας ζωγράφος μπορεί να είναι πολύ παλαιότερο από την εποχή του. Αφού επέλεξαν τα κατάλληλα δείγματα εφάρμοσαν προωθημένες τεχνικές για να τα καθαρίσουν από τυχόν επιμολύνσεις και τελικά προχώρησαν στη ραδιοχρονολόγησή τους με φασματομετρία μάζας.

Αποτελέσματα με πολλές εκπλήξεις

The team discovered that the Bushman people did use charcoal, but they also found soot and carbon black were in the pigment, two items that helped them date the paintings (in the Phuthiatsana Valley, Lesoth).

Ακολουθώντας αυτή τη διαδικασία οι επιστήμονες μπόρεσαν να χρονολογήσουν για πρώτη φορά άμεσα 44 βραχογραφίες, αποδεικνύοντας ότι είναι κατά πολύ παλαιότερες από ό,τι εκτιμούσαν ως τώρα οι μελετητές. Η παλαιότερη βραχογραφία στο νότιο τμήμα της Αφρικής εντοπίστηκε στην Ανατολική Μποτσουάνα και είναι ηλικίας τουλάχιστον 5.700 ετών, ενώ οι βραχογραφίες στη Νότια Αφρική και στο Λεσότο ανάγονται στα 3.000 χρόνια πριν το σήμερα. Αυτές οι νέες, άμεσα προσδιορισμένες ηλικίες θεωρείται ότι αποτελούν τεράστιο βήμα για την αρχαιολογική έρευνα στην Αφρική καθώς προσφέρουν νέες βάσεις για μελέτη.

And in the end, the team was able to determine the first direct dates for rock art in South Africa, which they noted is 5723–4420 cal BP (the Thune Valley, Botswana).

Παράλληλα λύνουν αναπάντητα ερωτήματα όπως το γιατί κάποιες βραχογραφίες δεν φαίνονταν να συνδέονται χρονικά με τα αντικείμενα που έχουν βρεθεί κοντά τους ενώ επίσης αποκαλύπτουν ότι σε αρκετές θέσεις οι ζωγραφιές έχουν γίνει διαδοχικά για περισσότερο από μια χιλιετία. «Αυτό είναι εκπληκτικό» δήλωσε σε δελτίο Τύπου ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Γουιτγουότερσραντ στο Γιοχάνεσμπουργκ Ντέιβιντ Πιρς, εκ των συντελεστών της μελέτης, «οι άνθρωποι επέστρεφαν στα ίδια καταφύγια για πολύ μεγάλες χρονικές περιόδους για να κάνουν βραχογραφίες ίδιες με εκείνες που είχαν γίνει πριν από αιώνες ή χιλιετίες. Αυτό το εύρημα έχει βαθιά σημασία για την κατανόησή μας σχετικά με τη θρησκεία των κυνηγών τροφοσυλλεκτών στη Νότια Αφρική».

One of the fish from the site with 5,000-year-old rock art in the Thune Valley, Botswana. Credit: David Pearce

Πέραν της αρχαιολογικής σημασίας που έχουν τα ευρήματα για την ίδια την Αφρική, οι ερευνητές θεωρούν ότι το πρωτόκολλο που ανέπτυξαν μπορεί να βρει πολλές εφαρμογές σε όλον τον κόσμο. Όπως τονίζει στο συμπέρασμά της η Αντελφίν Μπονό, κύρια συγγραφέας της μελέτης, «αποτελεί ένα σημαντικό βήμα στον τομέα της χρονολόγησης των βραχογραφιών γιατί μειώνει το μέγεθος του δείγματος που πρέπει να συλλεχθεί, βελτιστοποιεί τα ποσοστά επιτυχίας της χρονολόγησης και περιορίζει τις επιπτώσεις της ραδιοχρονολόγησης σε τέτοιου είδους πολύτιμα ζωγραφικά έργα παρέχοντας ταυτόχρονα νέες χρονολογικές πληροφορίες».

Πηγές: Adelphine Bonneau et al. The earliest directly dated rock paintings from southern Africa: new AMS radiocarbon dates, Antiquity (2017). DOI: 10.15184/aqy.2016.271 - http://www.tovima.gr/science/article/?aid=890363



Κυριακή 9 Ιουλίου 2017

Νέο «βαρύ» σωματίδιο ανακαλύφθηκε στο CERN. The LHCb experiment is charmed to announce observation of a new particle with two heavy quarks

Το Xicc++ είναι το πρώτο βαρυόνιο που βρέθηκε να αποτελείται από δύο «χαριτωμένα» κουάρκ και ένα «άνω» κουάρκ.  The LHCb experiment at CERN’s Large Hadron Collider has reported the observation of Ξcc++  (Xicc++) a new particle containing two charm quarks and one up quark. Image © CERN

Η τελευταία ανακάλυψη στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων του CERN είναι ένα νέο σωματίδιο με την εξωτική ονομασία Xicc++. Η ανακάλυψη, λένε οι ερευνητές, θα βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση μιας από τις τέσσερις θεμελιώδεις δυνάμεις της φύσης, την ισχυρή πυρηνική δύναμη, η οποία συγκρατεί τους πυρήνες των ατόμων.

Όπως ανακοινώθηκε στην ευρωπαϊκή Συνδιάσκεψη Φυσικής Υψηλών Ενεργειών στη Βενετία, το Xicc++ είναι ένα βαρυόνιο, ανήκει δηλαδή στην οικογένεια των σωματιδίων που απαρτίζουν το μεγαλύτερο μέρος της κοινής ύλης, μεταξύ των οποίων τα πρωτόνια και νετρόνια.

Τα βαρυόνια αποτελούνται από τρία κουάρκ, αλλά επειδή υπάρχουν έξι διαφορετικά είδη (ή «γεύσεις») κουάρκ, υπάρχουν και πολλοί πιθανοί συνδυασμοί για να δημιουργηθεί ένα βαρυόνιο. Μέχρι σήμερα όλα τα γνωστά βαρυόνια περιείχαν το πολύ ένα βαρύ κουάρκ.

Μάζα τετραπλάσια από το πρωτόνιο

Η μάζα του νέου σωματιδίου είναι περίπου 3621 MeV. The mass of the newly identified particle is about 3621 MeV, which is almost four times heavier than the most familiar baryon, the proton, a property that arises from its doubly charmed quark content. It is the first time that such a particle has been unambiguously detected.

Το νέο σωματίδιο είναι το πρώτο που βρέθηκε να αποτελείται από δύο βαριά «χαριτωμένα» κουάρκ (charm) και ένα «άνω» κουάρκ (up). Η ύπαρξή του είχε προβλεφθεί θεωρητικά, αλλά μόλις τώρα κατέστη εφικτό να επιβεβαιωθεί πειραματικά μέσω των συγκρούσεων στον επιταχυντή του CERN. Η μάζα του Xicc++ είναι περίπου 3621 MeV (μεγαηλεκτρονιοβόλτ), σχεδόν τετραπλάσια σε σχέση με το πιο κοινό βαρυόνιο, το πρωτόνιο.

«Η ανακάλυψη ενός βαρυονίου με δύο βαριά κουάρκ έχει μεγάλη σημασία, επειδή παρέχει ένα μοναδικό εργαλείο για να μελετήσουμε περαιτέρω την κβαντική χρωμοδυναμική, τη θεωρία που περιγράφει την ισχυρή αλληλεπίδραση, μία από τις τέσσερις θεμελιώδεις δυνάμεις» δήλωσε ο νέος εκπρόσωπος της ερευνητικής κοινοπραξίας LHCb, ο ιταλός φυσικός Τζιοβάνι Πασαλέβα.

«Αντίθετα με τα άλλα βαρυόνια, στα οποία τα τρία κουάρκ εκτελούν ένα πολύπλοκο χορό το ένα γύρω από τα άλλα, ένα διπλά βαρύ βαρυόνιο αναμένεται να συμπεριφέρεται όπως ένα πλανητικό σύστημα, με τα δύο βαριά κουάρκ να παίζουν το ρόλο των βαρέων άστρων που βρίσκονται σε τροχιά το ένα γύρω από το άλλο, ενώ το ελαφρύτερο κουάρκ κινείται σε τροχιά γύρω από αυτό το διπλό σύστημα» πρόσθεσε ο πρώην εκπρόσωπος του LHCb Γκάι Γουίλκινσον, καθηγητής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.

Η ανακάλυψη του Χicc++ έγινε μέσω της διάσπασής του σε ένα βαρυόνιο Λc+ και σε τρία ελαφρύτερα μεσόνια Κ-, π+ και π+. Οι επιστήμονες θα μετρήσουν περαιτέρω στον μεγάλο επιταχυντή αδρονίων (LHC) τις ιδιότητες του Χicc++, τον τρόπο που παράγεται και διασπάται, καθώς και τη διάρκεια της ζωής του.

Οι ερευνητές έχουν υποβάλει για δημοσίευση τη μελέτη στο περιοδικό φυσικής Physical Review Letters.


Πέμπτη 29 Ιουνίου 2017

Άτλας, Δάφνις και Πάνας. Atlas, Daphnis and Pan

Σύγκριση των τριών δορυφόρων του Κρόνου σε μια μονταρισμένη φωτογραφία. This montage of views from NASA's Cassini spacecraft shows three of Saturn's small ring moons: Atlas, Daphnis and Pan at the same scale for ease of comparison. Two differences between Atlas and Pan are obvious in this montage. Pan's equatorial band is much thinner and more sharply defined, and the central mass of Atlas (the part underneath the smooth equatorial band) appears to be smaller than that of Pan. Image Credit: NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute

Η φωτογραφία του Άτλαντα λήφθηκε στις 12 Απριλίου 2017, από απόσταση 16.000 χιλιομέτρων, του Πάνα στις  7 Μαρτίου 2017, από απόσταση απόσταση 26.000 χιλιομέτρων και ο Δάφνις φωτογραφήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2017, από απόσταση 28.000 χιλιομέτρων.

Ο Άτλας έχει διαστάσεις 40,8×35,4×18,8 χιλιόμετρα και απέχει από τον Κρόνο 137.670 χιλιόμετρα. Ανακαλύφθηκε το 1980 από τις φωτογραφίες που έστειλε στη Γη το διαστημικό σκάφος Voyager 1. 

John Singer Sargent, Atlas and the Hesperides, 1925

Το 1983 ονομάστηκε επίσημα Άτλας από την ελληνική μυθολογία, επειδή «κρατάει τους δακτυλίους του Κρόνου στους ώμους του» όπως ο τιτάνας Άτλας κρατούσε τον ουρανό στους ώμους του.

Ο Πάνας (ρωμαϊκό ψηφιδωτό). Pavement mosaic with the head of Pan. Roman artwork, Antonine period, 138–192 CE. From a villa in Genazzano wich may have belonged to Marcus Aurelius and Lucius Verus.

Ο Πάνας είναι ο δεύτερος κοντινότερος δορυφόρος του πλανήτη Κρόνου, μετά τον S/2009 S 1. Ανακαλύφθηκε το 1990 και πήρε το όνομά του από τον θεό Πάνα της ελληνικής μυθολογίας Βρίσκεται στον δακτύλιο Α του Κρόνου, στο Χάσμα Ένκε. Οι διαστάσεις του είναι 34,4×31,4×20,8 χιλιόμετρα.

François Gérard, Daphnis and Chloe, 1824

O Δάφνις έχει διαστάσεις 8,6×8,2×6,4 χιλιόμετρα και η τροχιά του βρίσκεται στο χώρο που ονομάζεται χάσμα Keeler μέσα στον δακτύλιο A. Πήρε το όνομά του το 2006 από τον Δάφνι, πρόσωπο της Ελληνικής μυθολογίας, ο οποίος ήταν βοσκός και φέρεται ως εφευρέτης της ποιμενικής ποίησης. Ο Δάφνις ήταν γιος του Ερμή και αδελφός του Πάνα. Ο Πάνας και ο Δάφνις είναι οι μόνοι δύο γνωστοί δορυφόροι-βοσκοί (δορυφόροι που βρίσκονται κοντά σε κάποιον δακτύλιο επηρεάζοντάς τον με τη βαρύτητά τους) που έχουν τροχιά εντός κάποιου από τους κύριους δακτυλίους του Κρόνου. Ανακαλύφθηκε στις 6 Μαΐου του 2005, από τις φωτογραφίες που έστειλε το διαστημικό σκάφος Cassini.



Πέρα από τις μπανάνες: Τεχνολογία που μπορεί να «διαβάζει» τη σκέψη. Beyond Bananas: CMU Scientists Harness “Mind Reading” Technology to Decode Complex Thoughts

This latest research led by CMU's Marcel Just builds on the pioneering use of machine learning algorithms with brain imaging technology to "mind read." The findings indicate that the mind's building blocks for constructing complex thoughts are formed by the brain's various sub-systems and are not word-based. CreditCarnegie Mellon University

Ένα από τα μεγάλα προτερήματα του ανθρώπινου εγκεφάλου ήταν η δυνατότητα να συνδυάζει μεμονωμένες έννοιες σε πολύπλοκες σκέψεις, να σκέφτεται όχι απλά “μπανάνες”, αλλά “μου αρέσει να τρώω μπανάνες το βράδυ με τους φίλους μου»

Σε θέση να χρησιμοποιούν μοτίβα/ ακολουθίες ενεργοποίησης του εγκεφάλου για να «διαβάζουν» πολύπλοκες σκέψεις, όπως «ο μάρτυρας φώναξε κατά τη διάρκεια της δίκης», είναι επιστήμονες του Carnegie Mellon University, που ανέπτυξαν μια πρωτοποριακή μέθοδο.

Η πρόσφατη έρευνα, της οποίας ηγήθηκε ο Μαρσέλ Τζαστ, βασίζεται στη χρήση αλγορίθμων machine learning σε συνδυασμό με τεχνολογία brain imaging, για να καταστήσει εφικτό το «διάβασμα της σκέψης». Τα ευρήματά της υποδεικνύουν πως τα δομικά στοιχεία που χρησιμοποιεί ο εγκέφαλος για να συνθέτει πολύπλοκες σκέψεις σχηματίζονται από τα διάφορα «υποσυστήματα» του εγκεφάλου και δεν βασίζονται σε λέξεις.

Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο Human Brain Mapping, με τη χρηματοδότηση της Intelligence Advanced Research Projects Activity (IARPA), δείχνει πως, από νευρικής/ νευρολογικής άποψης, η απεικόνιση εννοιών είναι κοινή, ανεξαρτήτως λαών και γλωσσών.

«Ένα από τα μεγάλα προτερήματα του ανθρώπινου εγκεφάλου ήταν η δυνατότητα να συνδυάζει μεμονωμένες έννοιες σε πολύπλοκες σκέψεις, να σκέφτεται όχι απλά “μπανάνες”, αλλά “μου αρέσει να τρώω μπανάνες το βράδυ με τους φίλους μου» τονίζει ο Τζαστ. «Ανακαλύψαμε επιτέλους έναν τρόπο να βλέπουμε σκέψεις τόσο πολύπλοκες στην ένδειξη fMRI (Functional magnetic resonance imaging). H ανακάλυψη αυτού του συσχετισμού μεταξύ σκέψεων και αλληλουχιών ενεργοποίησης εγκεφάλου μας δείχνει από τι είναι φτιαγμένες οι σκέψεις».

Η νέα έρευνα επιδεικνύει πως η κωδικοποίηση (από πλευράς του εγκεφάλου) 240 πολύπλοκων γεγονότων, όπως η προαναφερθείσα κραυγή του μάρτυρα στη δίκη, χρησιμοποιούσε ένα «αλφάβητο» 42 στοιχείων εννοιών (σημασιολογικά εντοπίσιμων, από νευρολογικής πλευράς, χαρακτηριστικών), που αποτελούνται από διάφορες ιδιότητες (μέγεθος, περιβάλλον, άτομο, κοινωνική αλληλεπίδραση κ.α.).

Κάθε πληροφορία περνά από επεξεργασία σε διαφορετικό «υποσύστημα» του εγκεφάλου- ο τρόπος με τον οποίο ο εγκέφαλος επίσης επεξεργάζεται τα δεδομένα σχετικά με αντικείμενα. Μετρώντας και αξιολογώντας τις ενεργοποιήσεις αυτές σε κάθε εγκεφαλικό «υποσύστημα», το πρόγραμμα μπορεί να αντιληφθεί τι είδους σκέψεις είναι αυτές που είναι σε εξέλιξη.

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα υπολογιστικό μοντέλο σε επτά ενήλικους συμμετέχοντες, για να αξιολογήσουν πώς οι ακολουθίες ενεργοποίησης εγκεφάλου για 239 προτάσεις αντιστοιχούσαν στο «αλφάβητο». Μετά, το πρόγραμμα ήταν σε θέση να «αποκωδικοποιήσει» μια 240ή πρόταση, την οποία δεν είχε «δει» ξανά πριν, με ακρίβεια 87% , ενώ στη συνέχεια ακολούθησε επανέλεγχος/επικύρωση, με διαφορετική πρόταση να «μένει έξω» κάθε φορά, αναλαμβάνοντας τον «ρόλο» της 240ης πρότασης.

Επίσης, το σύστημα μπόρεσε να δουλέψει και ανάποδα, προβλέποντας την ακολουθία ενεργοποίησης άγνωστων προτάσεων, γνωρίζοντας μόνο τα σημασιολογικά χαρακτηριστικά/στοιχεία εννοιών τους.

«Το επίτευγμα αυτό καθιστά για πρώτη φορά δυνατή την αποκωδικοποίηση σκέψεων που περιέχουν πολλές έννοιες … ένα επόμενο βήμα θα μπορούσε να είναι η αποκωδικοποίηση του γενικού θέματος για το οποίο σκέφτεται κάποιος, όπως πχ η γεωλογία ή το skateboarding. Οδεύουμε στο να δημιουργήσουμε έναν χάρτη για όλα τα είδη γνώσης στον εγκέφαλο» λέει ο Τζαστ.

Πηγές: www.naftemporiki.gr – www.cmu.edu


Τετάρτη 28 Ιουνίου 2017

H σκοτεινή ύλη εξαϋλώνεται γρηγορότερα στον Γαλαξία μας; Does dark matter annihilate quicker in the Milky Way?

Researchers at the Tata Institute of Fundamental Research in Mumbai have proposed a theory that predicts how dark matter may be annihilating much more rapidly in the Milky Way, than in smaller or larger galaxies and the early Universe. The Fermi LAT 60-month image, constructed from front-converting gamma rays with energies greater than 1 GeV. The most prominent feature is the bright band of diffuse glow along the map's center, which marks the central plane of our Milky Way galaxy. The gamma rays are mostly produced when energetic particles accelerated in the shock waves of supernova remnants collide with gas atoms and even light between the stars. Image credit: NASA/DOE/Fermi LAT Collaboration

Φυσικοί από το ινστιτούτο βασικής έρευνας Tata στην Ινδία προτείνουν μια νέα θεωρία η οποία προβλέπει πως η σκοτεινή ύλη μπορεί να εξαφανίζεται πολύ γρηγορότερα στον Γαλαξία μας, σε σχέση με μικρότερους ή μεγαλύτερους γαλαξίες, ή σε σχέση με το παρελθόν όταν το σύμπαν βρισκόταν σε βρεφική ηλικία.

Οι Anirban Das και Basudeb Dasgupta εξέτασαν αυτή τη δυνατότητα επειδή οι ανιχνευτές PAMELA, AMS02 και το τηλεσκόπιο ακτίνων γάμα Fermi, κατέγραψαν σήματα προερχόμενα μέσα από τον Γαλαξία μας, που θα μπορούσαν να αποδοθούν στην εξαύλωση της σκοτεινής ύλης. Όμως παρόμοια σήματα δεν παρατηρήθηκαν από εξωγαλαξιακές πηγές. Αν μετά από επιπλέον ελέγχους τα σήματα αυτά, που υποτίθεται πως οφείλονται στην διάσπαση σωματιδίων σκοτεινής ύλης, εξακολουθούν να προέρχονται μόνο από τον Γαλαξία μας και όχι απ’ οπουδήποτε αλλού, τότε η θεωρία των Das και Dasgupta θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί ο Γαλαξίας μας φαίνεται να έχει αυτήν την ιδιαιτερότητα.

Μόνο το 5% της ύλης-ενέργειας του σύμπαντός μας αποτελείται από την συνηθισμένη γνωστή ύλη – την ύλη από την οποία είμαστε φτιαγμένοι και αντιλαμβανόμαστε γύρω μας. Το 68% του σύμπαντος συνίσταται από την σκοτεινή ενέργεια και το υπόλοιπο 27% από την σκοτεινή ύλη.

Γνωρίζουμε ελάχιστα για την σκοτεινή ύλη (όπως επίσης και για την σκοτεινή ενέργεια). Το μόνο σίγουρο είναι πως διαθέτει μάζα και γι αυτό την αποκαλούμε ύλη. Έτσι οι φυσικοί αναγκάζονται διατυπώνουν ακραίες υποθέσεις. Σε πολλές δημοφιλείς θεωρίες τα σωματίδια της σκοτεινής ύλης εξαϋλώνονται με τον ίδιο ρυθμό και στα μικρά και στα μεγάλα αστρονομικά αντικείμενα που την περιέχουν, αλλά και σε όλες τις χρονικές περιόδους κατά την εξέλιξη του του σύμπαντος.

The annihilation rates have a signature non-monotonic velocity dependence over and above the resonances, e.g., for DM mass larger than 4 TeV the galactic annihilation rate (solid line) exceeds that in clusters (dashed line) and dwarf galaxies (dot- dashed line). Credit: Anirban Das, Basudeb Dasgupta

Σύμφωνα με την νέα μελέτη [Selection Rule for Enhanced Dark Matter Annihilation] που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Physical Review Letters πριν από μερικές μέρες, αυτή η ιδιότυπη συμπεριφορά του ρυθμού εξαύλωσης να μην παντού ο ίδιος, προέρχεται από τις συμμετρίες των σωματιδίων που εξαϋλώνονται. Επιπλέον, η ανάλυση αυτή προβλέπει πως η σκοτεινή ύλη συνίσταται πάνω από ένα είδος σωματιδίου και ότι αλληλεπιδρά διαμέσου ενός σωματιδίου μικρής μάζας – που δεν ανακαλύφθηκε ακόμα. Η απουσία σημάτων εξαύλωσης σκοτεινής ύλης έξω από τον Γαλαξία μας θα μπορούσε να είναι μια κρίσιμη ένδειξη γι αυτήν την πλουσιότερη σε σωματίδια θεωρία σκοτεινής ύλης, η οποία θα κριθεί οριστικά από τις μελλοντικές αστρονομικές παρατηρήσεις.




Κινηματογράφησαν για πρώτη φορά τον διπλασιασμό του DNA και δεν είδαν αυτό που περίμεναν. DNA Replication Has Been Filmed For The First Time, And It's Not What We Expected

Το φιλμ λένε πως ανατρέπει αυτά που περιγράφουν τα βιβλία βιολογίας. "It undermines a great deal of what's in the textbooks." Credit: James Graham/UC Davis

Για πρώτη φορά ερευνητές κατέγραψαν σε ένα βίντεο το πως ένα μόριο DNA διπλασιάζεται, δημιουργώντας ερωτήματα σχετικά με τον τρόπο που φανταζόμασταν την διαδικασία της αντιγραφής. Το βίντεο μας αποκαλύπτει σε πραγματικό χρόνο ότι αυτή η θεμελιώδης διαδικασία της ζωής ενσωματώνει μια μη-αναμενόμενη «τυχαιότητα», που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια σημαντική επανεξέταση του τρόπου με τον οποίο η γενετική αντιγραφή προκύπτει χωρίς μεταλλάξεις.

This video shows replication of individual pieces of double stranded DNA. This is the first time individual steps in DNA replication -- arguably, the fundamental process of life on Earth -- have been observed directly. Credit: James Graham/UC Davis

«Δημιουργείται μια αλλαγή παραδείγματος που υπονομεύει πολλά από αυτά που περιγράφονται στα εγχειρίδια», ισχυρίζεται ο Stephen Kowalczykowski, μέλος της ερευνητικής ομάδας. «Πρόκειται για έναν διαφορετικό τρόπο σκέψης σχετικά με την αντιγραφή του DNA που εγείρει νέα ερωτήματα».