Arts Universe and Philology

Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.

Τρίτη 20 Οκτωβρίου 2015

Λάκκοι και τάφροι στον Πλούτωνα. Thousands of Pits Punctuate Pluto’s Forbidding Plains in Latest Photos

Στο μικροσκόπιο των επιστημόνων έχουν μπει οι λάκκοι και οι τάφροι του Πλούτωνα. Rows of small pits pockmark the ice in Sputnik Planum on Pluto in this latest photo returned by NASA’s New Horizons spacecraft shortly before closest approach to Pluto on July 14, 2015. Could these divots be caused by sublimating nitrogen ice? It resolves details as small as 270 yards (250 meters) and the scene is about 130 miles (210 km) across. Click on this and all the images for high resolution views. Credits: NASA/JHUAPL/SwRI

Η NASA έδωσε μια ακόμη εικόνα από τον Πλούτωνα, μια κοντινή φωτογραφία από ένα μυστηριώδες γεωλογικό φαινόμενο στον πλανήτη νάνο.

Life’s definitely the pits on Pluto’s Tombaugh Regio. This photo shows the fainter “ghost” pits well. Is ice filling them in or are we seeing the beginning of a pit’s formation? Credit: NASA/JHUAPL/SwRI

Πρόκειται για εκατοντάδες μεγάλους λάκκους και τάφρους ορισμένες από τις οποίες έχουν διάμετρο εκατοντάδες μέτρα και βάθος δεκάδες μέτρα.

Νέες εικόνες από ένα ακόμη μυστηριώδες γεωλογικό φαινόμενο στον πλανήτη νάνο. This wider view shows the snakeskin-like textured surface of Pluto’s icy plains riddled with small pits. It almost looks like the dark areas in the sinuous channels between the mounds were once covered with frost or ice that has since sublimated away. They look similar to the polar regions on Mars where carbon dioxide frost burns off in the spring to reveal darker material beneath. Credit: NASA/JHUAPL/SwRI

Οι λάκκοι και οι τάφροι βρίσκονται σε μια περιοχή που έχει λάβει την ονομασία Sputnik Planum. Το τι προκάλεσε την ύπαρξη αυτών των γεωλογικών δομών δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί με τους επιστήμονες να κάνουν μια πρώτη εικασία που αφορά την παρουσία ασταθούς πάγου (στερεού αζώτου) στην επιφάνεια της συγκεκριμένης περιοχής.

Now that’s what I call getting a photo in low light. Sunlight scrapes across rugged mountains as well as highlight the ubiquitous pitted terrain. Credit: NASA/JHUAPL/SwRI

Σύμφωνα με κάποιους ειδικούς αυτός ο ασταθής πάγος εξαχνώνεται αφήνοντας πίσω του λάκκους και τάφρους. «Ο Πλούτωνας είναι παράξενος αλλά με θετικό τρόπο. Οι λάκκοι και ο τρόπος με τον οποίο είναι ευθυγραμμισμένοι μας παρέχουν πληροφορίες για τον τρόπο κίνηση των πάγων και τις γεωατμοσφαιρικές διεργασίες του. Οι επιστήμονες μας προσπαθούν να βρουν εξηγήσεις για το συγκεκριμένο φαινόμενο που εξακολουθεί να είναι μυστηριώδες» αναφέρει ο Χάλ Γουίβερ, στέλεχος της αποστολής New Horizons που εξερεύνησε το σύστημα του Πλούτωνα.

Η Γη έχει πλέον το δικό της site! Daily Views of Earth Available on New NASA Website

H NASA δημιούργησε δικτυακό τόπο προβολής εικόνων του πλανήτη από δορυφόρο σε καθημερινή βάση. This image shows the far side of the moon, illuminated by the sun, as it crosses between the DSCOVR spacecraft's Earth Polychromatic Imaging Camera (EPIC) camera and telescope, and the Earth - one million miles away. Credits: NASA/NOAA

Η NASA έθεσε σε λειτουργία πριν από λίγες ώρες ένα νέο δικτυακό τόπο, ένα site αφιερωμένο στη Γη.

The Deep Space Climate Observatory, or DSCOVR, is a spacecraft which will orbit between Earth and the sun, observing and providing advanced warning of particles and magnetic fields emitted by the sun (known as the solar wind) which can affect power grids, communications systems, and satellites close to Earth. From its post at the Lagrange point 1 (or L1), approximately one million miles from Earth. DSCOVR will also observe our planet and provide measurements of the radiation reflected and emitted by Earth and images of the sunlit side of Earth for science applications.

Ο δορυφόρος Deep Space Climate Observatory αποτελεί προϊόν συνεργασίας της NASA, της Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ και της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ.

This animation features actual satellite images of the far side of the moon, illuminated by the sun, as it crosses between the DSCOVR spacecraft's Earth Polychromatic Imaging Camera (EPIC) and telescope, and the Earth - one million miles away. Credits: NASA/NOAA

Βασική αποστολή του δορυφόρου είναι να παρατηρεί τους ηλιακούς ανέμους και γενικά τα φαινόμενα στον Ήλιο ώστε να μπορούν οι επιστήμονες στη Γη να κάνουν προβλέψεις για τις διαστημικές καιρικές συνθήκες και τις επιπτώσεις τους στον πλανήτη μας.

The Earth Polychromatic Imaging Camera (EPIC) is an imager that provides global spectral images of the entire sunlit face of Earth and insight into Earth's energy balance. EPIC's observations will provide a unique angular perspective, and will be used in science applications to measure ozone amounts, aerosol amounts, cloud height and phase, vegetation properties, hotspot land properties and UV radiation estimates at Earth's surface.

Ένα από τα βασικά όργανα του δορυφόρου είναι το EPIC μια κάμερα CCD τεσσάρων megapixel που καταγράφει εικόνες ως φωτογραφική μηχανή αλλά λειτουργεί και ως τηλεσκόπιο. 

The Deep Space Climate Observatory satellite mission, better known as DSCOVR, will monitor the constant stream of charged particles from the sun, also called “Solar Winds.” These observations are the backbone of NOAA space weather alerts and forecasts. The DSCOVR is on track for launch in early 2015.

Στο νέο site θα δημοσιεύονται καθημερινά καινούργιες εικόνες της φωτεινής πλευράς της Γης.

Δευτέρα 19 Οκτωβρίου 2015

Πάουλο Φρέιρε, Δέκα επιστολές προς εκείνους που τολμούν να διδάσκουν. Paulo Freire, Letters to Those Who Dare Teach

Ο Paulo Freire υπήρξε παιδαγωγός με οικουμενική αναγνώριση που έζησε στη Βραζιλία. Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε δεκάδες γλώσσες και έχουν πραγματοποιήσει επανειλημμένες εκδόσεις. Οι ιδέες και οι απόψεις του έχουν επηρεάσει την παιδαγωγική επιστήμη σε όλο τον κόσμο.. Ο Πάουλο Φρέιρε το 1977.

… Απέναντι στην ελεγχόμενη συχνά γραφειοκρατική διεκπεραίωση των διδακτικών μας καθηκόντων οι παιδαγωγικές αντιλήψεις του Freire όχι μόνο συνεισφέρουν στον προβληματισμό για το ρόλο της εκπαίδευσης και του εκπαιδευτικού στη σύγχρονη κοινωνία, αλλά και αποκαλύπτουν τις πραγματικές τους δυνατότητες. Μιλάμε για μια απελευθερωτική παιδαγωγική πράξη, που κάνει τον άνθρωπο περισσότερο άνθρωπο και ανοίγει δρόμους προς την ελευθερία, προς μια πιο δίκαιη και δημοκρατική  κοινωνία..

Marcel Duchamp, Man seated by a window, 1907.

1. Από την πρώτη επιστολή: Διαβάζοντας τη λέξη διαβάζουμε τον κόσμο!
•    Διδασκαλία = ανάγνωση, αναζήτηση
•    Διδάσκω πραγματικά = παίρνω κριτική θέση στη διαδικασία της ανακάλυψης
•    Μελετώ = αποκαλύπτω
•    Διδασκαλία = όχι απλή μεταφορά γνώσης αλλά κριτικός τρόπος κατανόησης και αντίληψης της ανάγνωσης της λέξης και του κόσμου, του κειμένου και του πλαισίου του
•    Ο δάσκαλος διαθέτει τα βασικά εργαλεία (όπως ο χτίστης) στη δουλειά του
•    Η κατανόηση είναι μια κατεργασία που προϋποθέτει τη συνέργεια δασκάλου μαθητή και τη σωστή χρήση των απαιτούμενων εργαλείων
•    Η γνώση θα πρέπει να προβάλλεται ως διαδικασία απαραίτητη για κάτι
•    Μετά πρέπει να μάθουμε πώς να μαθαίνουμε
•    Αυτό προϋποθέτει αγάπη για τη γνώση
•    Η μελέτη πηγή απόλαυσης και χαράς: ασφαλής δείκτης μιας φιλόδοξης εκπαίδευσης!
•    Μια κριτική ανάγνωση των κειμένων και του κόσμου έχει να κάνει με αλλαγές που συντελούνται εντός τους.

Paul Signac, Tréguier, le marché,  1927.

2. Δεύτερη επιστολή: Μην αφήνεις να σε παραλύει ο φόβος για ό,τι σε δυσκολεύει!
•    Παρακίνησε τους μαθητές σου να θέσουν σε κίνηση τη φαντασία, την περιέργεια και την κριτική σκέψη τους μπροστά σε κάθε εμπόδιο
•    Ενθάρρυνέ τους να βλέπουν το κάθε εμπόδιο ως μια νέα πρόκληση

Pierre-Auguste Renoir, The Piano Lesson

3. Τρίτη επιστολή: Αγάπησε με πάθος τη διδασκαλία σου!
•    Με τη διδασκαλία συμβάλλεις στη σταδιακή αλλαγή των μαθητών
•    Δίνεις νόημα στην παρουσία τους στον κόσμο
•    Με τη μετάδοση της γνώσης πολεμάς κάθε αυθαιρεσία και κάθε αλαζονεία

4. Τέταρτη επιστολή: Τα προσόντα του προοδευτικού δασκάλου
•    Η ταπεινοφροσύνη (συνδυασμένη με αυτοπεποίθηση, αυτοσεβασμό και σεβασμό για τους άλλους): Κανείς δεν τα ξέρει όλα. Κανείς δεν τα αγνοεί όλα. Όλοι ξέρουμε κάτι. Όλοι αγνοούμε κάτι!
•    Να είσαι πάντα έτοιμος να διδάξεις και να διδαχθείς
•    Κάθε αυταρχισμός οδηγεί στην άκριτη συμμόρφωση και σημαίνει ασέβεια για τα πλάσματα –τους μαθητές μου- που μου έχουν εμπιστευτεί
•    Πλάι στην ταπεινοφροσύνη πρέπει να βρίσκεται η αγάπη στους μαθητές και στην πράξη της διδασκαλίας
•    Πρόκειται για ένα είδος εξοπλισμένης αγάπης χωρίς την οποία οι δάσκαλοι δεν θα μπορούσαν ν’ αντέξουν την κρατική και κοινωνική αδικία και περιφρόνηση.
•    Η μαχητική αυτή αγάπη με οπλίζει με θάρρος να αγαπήσω το όραμά μου και να αγωνιστώ γι’ αυτό.
•    Μια άλλη αρετή είναι η ανεκτικότητα. Χωρίς αυτήν δεν είναι εφικτό κανένα παιδαγωγικό έργο. Καμιά δημοκρατική εμπειρία. Καμιά προοδευτική εκπαιδευτική πράξη. Είμαι ανεκτικός δεν σημαίνει ότι συναινώ στο μη εφικτό. Δεν συγκαλύπτω την αυθάδεια. Ανεκτικότητα είναι η αρετή που μας μαθαίνει να ζούμε με το διαφορετικό. Μας διδάσκει να μαθαίνουμε απ’ αυτό και να το σεβόμαστε.
•    Όμως προσοχή: κανένας δεν μπορεί να διδαχθεί την ανεκτικότητα σ’ ένα περιβάλλον ανευθυνότητας που δεν παράγει δημοκρατία! Η πράξη της ανοχής προϋποθέτει περιβάλλον στο οποίο μπορούν να τίθενται όρια και αρχές σεβαστές.
•    Η αποφασιστικότητα: η λήψη αποφάσεων προϋποθέτει την ελευθερία. Η λήψη αποφάσεων είναι συχνά ρήξη. Πρέπει όμως να απέχει από την αυθαιρεσία. Η χαλαρότητα είναι χειρότερη από την κατάχρηση εξουσίας.
•    Το ιδανικό: παίρνουμε αποφάσεις μαζί με τους μαθητές μας, αφού αναλύσουμε το πρόβλημα. Άλλες φορές η απόφαση που πρέπει να ληφθεί ανήκει στο πεδίο αρμοδιότητας του εκπαιδευτικού.
•    Η αναποφασιστικότητα φανερώνει έλλειψη αυτοπεποίθησης. Αλλά η αυτοπεποίθηση είναι απαραίτητη για όποιον έχει αναλάβει ευθύνες όπως να διοικεί μια τάξη.
•    Ο προοδευτικός εκπαιδευτικός βιώνει διαρκώς την ένταση μεταξύ υπομονής και ανυπομονησίας. Στην ισορροπία αυτή εντάσσεται και η λεκτική φειδώ. Να μην χάνουμε τον έλεγχο των λόγων μας. Να μην υπερβαίνουμε τα όρια του συνετού αλλά και ενεργητικού λόγου. Ο λόγος του υπομονετικού είναι πάντα κόσμιος. Ο καλοσυνάτος λόγος μπορεί να γεννήσει την ψευδαίσθηση ότι όλα επιτρέπονται. Ο νευρικός και ανεξέλεγκτος λόγος καταλήγει σε ασυνέπεια και ανευθυνότητα. Δεν αρκεί να αγαπάς. Πρέπει να ξέρεις πώς να αγαπάς.
•    Ο εκπαιδευτικός πρέπει να υπερασπίζεται τη χαρά της ζωής, να προσφέρει ολοκληρωτικά τον εαυτό του στη ζωή! Να συμβάλλει στη δημιουργία ενός χαρούμενου και ευτυχισμένου σχολείου. Να εργάζεται για ένα σχολείο- περιπέτεια, ένα σχολείο που πάει μπροστά, που δεν φοβάται να ριψοκινδυνεύει, που απορρίπτει τη στασιμότητα. Που μιλά, που συμμετέχει, δημιουργεί, αγαπά, φαντάζεται, αγκαλιάζει με πάθος και λέει ναι στη ζωή. Που δεν αφήνεται στη μοιρολατρική παραίτηση «και τι μπορώ να κάνω»;
•    Δεν υπάρχει ζωή και πρόοδος και εξέλιξη χωρίς αγώνα και σύγκρουση!
•    Υπέρτατο, τέλος, χρέος του εκπαιδευτικού είναι να υπερασπίζεται τα δικαιώματά του: το δικαίωμα της ελευθερίας στη διδασκαλία, της κριτικής, το δικαίωμα των καλύτερων συνθηκών άσκησης του εκπαιδευτικού του έργου, το δικαίωμα να επιμορφώνεται και να αμείβεται σωστά. Το δικαίωμα να γίνονται σεβαστά από την πολιτεία τα δικαιώματά του!

Federico Zandomeneghi, The singing lesson , 1890.

5. Πέμπτη επιστολή: Η πρώτη μέρα στο Σχολείο.
•    Ο εκπαιδευτικός δεν είναι άτρωτος. Είναι άνθρωπος, όπως και ο μαθητής. Μειονέκτημα για τον εκπαιδευτικό δεν είναι η ανασφάλεια και ο φόβος, αλλά η αδυναμία του να αγωνιστεί να ξεπεράσει το φόβο. Ο φόβος της πρώτης μέρας είναι απολύτως φυσιολογικός. Η ενδεδειγμένη στάση: ειλικρίνεια! Το καλύτερο είναι να πούμε στους μαθητές μας πώς νιώθουμε τη συγκεκριμένη στιγμή, δείχνοντας πως είμαστε άνθρωποι κι έχουμε όρια.
•    Όταν αντιμετωπίζουμε το φόβο, κάνουμε το πρώτο βήμα να τον μετατρέψουμε σε θάρρος. 
•    Από την πρώτη μέρα ο εκπαιδευτικός κατανοεί και σέβεται τις προτιμήσεις των μαθητών του, τον τρόπο που μιλούν, που αντιδρούν… Είναι όλα μέρος της πολιτισμικής τους ταυτότητας, από την οποία δεν λείπει και το στοιχείο της κοινωνικής τάξης. Ο εκπαιδευτικός παρατηρεί και καταγράφει. Μελετά και ξαναμελετά όσα καταγράφει. Βοηθά την τάξη να κατανοήσει τον εαυτό της ως κείμενο.
•    Από την ώρα αυτή ο εκπαιδευτικός θεμελιώνει μια σχέση σεβασμού και αφοσίωσης με την τάξη. Δεν περιορίζεται στη μηχανιστική διεκπεραίωση της ύλης. Κατανοεί το περιβάλλον του μαθητή και μπορεί να εξηγήσει την τραγική πολλές φορές ύπαρξη πολλών μη προνομιούχων μαθητών (που δεν βλέπουν όνειρα, μόνο εφιάλτες).
•    Χρειαζόμαστε λοιπόν τον επαγγελματικά ικανό και ευαίσθητο δάσκαλο. Όχι απλώς μια μητέρα που κανακεύει. Ο δάσκαλος αυτός δεν φοβάται την τρυφερότητα, δεν είναι κλειστός απέναντι στις συναισθηματικές ανάγκες των ανθρώπων που του έχουν εμπιστευθεί. Δεν είναι άδειος από ζωή και αισθήματα. Κυριαρχείται από την αγάπη. Δεν μπορεί να διδάσκει την ύλη του σαν να μην υπάρχει τίποτε άλλο στον κόσμο.
•    Από την πρώτη μέρα στην τάξη ο δάσκαλος πρέπει να δείξει στους μαθητές του τη σημασία της φαντασίας για τη ζωή! Να τονίσει το δικαίωμα που έχουν να φαντάζονται, να ονειρεύονται και να αγωνίζονται για τα όνειρά τους!

Józef Simmler, Portrait of Jadwiga Łuszczewska (Diotima - Deotymy), 1855.

6. Έκτη επιστολή: Η σχέση με τους μαθητές: θεμελιώδης, περίπλοκη και δύσκολη!
•    Βάση: ο συγκροτημένος και συνεπής λόγος. Η λογοδοσία.
•    Οι μαθητές πρέπει να μάθουν: 1. ότι είναι θεμιτό ν’ αλλάζει κανείς θέση, όταν αλλάζουν τα δεδομένα, 2. να αναζητούν τους λόγους που τους έκαναν ν’ αλλάξουν
•    Μόλις οι εκπαιδευτικοί αρχίσουν τη διαδικασία της λογοδοσίας, σιγά-σιγά θ’ αρχίσουν να κάνουν το ίδιο και οι μαθητές.
•    Τι μπορεί να πει όμως κανείς για το δάσκαλο που διδάσκει και απαιτεί συνέπεια, είναι όμως ο ίδιος ασυνεπής;
•    Ο δάσκαλος έχει πολλά να διδάξει στα παιδιά, πέρα από τη διδακτέα ύλη
•    Οι μαθητές δοκιμάζουν συχνά τον δάσκαλο. Ο δάσκαλος πρέπει να δεχτεί ότι κάποιος μπορεί να τον αμφισβητήσει.
•    Είναι δικαίωμα του μαθητή να αμφισβητεί και να εκφράζει δημόσια την αμφιβολία του. Είναι καθήκον του δασκάλου να αποδεικνύει κάθε στιγμή την αλήθεια των λόγων του. Και να ελέγχει την αστήρικτη κριτική.
•    Ο δάσκαλος οφείλει να είναι ταπεινός. Να δέχεται ότι δεν είμαστε τέλειοι ούτε αλάθητοι.
•    Εξαιρετικά ωφέλιμο: ν’ αφιερώνουμε λίγο χρόνο κάθε δυο μέρες και να καταγράφουμε με τους μαθητές μας αναλυτικά και κριτικά τη γλώσσα και την πρακτική μας. Στιγμές που μας κέντρισαν θετικά ή αρνητικά. Μαθαίνουμε έτσι να παρατηρούμε, να αναλύουμε και εδραιώνουμε μια ειλικρινή συνεργασία.

7. Έβδομη επιστολή: Από το μιλάω στους μαθητές μου, στο μιλάω με τους μαθητές μου!
•    Τήρηση κανόνων – αποστασιοποίηση από το «όλα επιτρέπoνται» που ενισχύει τον αυταρχισμό
•    Η έλλειψη πειθαρχίας δυναμώνει το φόβο απέναντι στην ελευθερία
•    Ο δημοκρατικός δάσκαλος δεν υιοθετεί την απειθαρχία, την ασυνέπεια, το «ας το έτσι για να δούμε τι θα συμβεί»
•    Μιλώντας στους μαθητές και με τους μαθητές συμβάλλουμε στη διαμόρφωση υπεύθυνων και με κριτική σκέψη πολιτών.
•    Η δημοκρατία, όπως κάθε όραμα, δεν φτιάχνεται με διακηρύξεις αλλά με περίσκεψη και καλλιέργεια. Δεν είναι ο λόγος μου που δηλώνει ότι είμαι δημοκράτης, ότι δεν είμαι ρατσιστής, αλλά οι πράξεις μου. Οι πράξεις μου μαρτυρούν αν είμαι πιστός στο λόγο μου.

8. Όγδοη επιστολή: Πολιτισμική ταυτότητα και παιδεία
•    Είμαστε προγραμματισμένοι να μαθαίνουμε. Η μάθηση και η αναζήτηση αποτελούν μέρος της ύπαρξής μας στον κόσμο.
•    Είμαστε προορισμένοι να δημιουργούμε πολιτισμό. Η παιδεία είναι η κατεξοχήν πολιτισμική έκφραση. Είναι η περηφάνια του ανθρώπου γι’ αυτό που αποκτά, πέρα απ’ αυτό που κληρονομεί.
•    Η γνήσια παιδεία αντιμάχεται την ισχυρή μας τάση να θεωρούμε ότι αυτό που είναι διαφορετικό από μας είναι κατώτερο.

9. Ένατη επιστολή: ανάμεσα στο θεωρητικό και στο πραγματικό πλαίσιο
•    Είμαστε τα μόνα όντα με την ικανότητα να είμαστε ταυτόχρονα και τα αντικείμενα και τα υποκείμενα των σχέσεων που συνυφαίνουμε με τους άλλους.
•    Δημιουργούμε την ιστορία κι αυτή μας δημιουργεί και μας ξαναδημιουργεί
•    Ξεκινώντας από ένα αναγκαίο θεωρητικό πλαίσιο, πρέπει να αποστασιοποιούμαστε ταυτόχρονα απ’ αυτό και να σκεφτόμαστε την πράξη. Είναι αδύνατο να διδάξω την ύλη χωρίς να γνωρίζω πώς σκέφτονται οι μαθητές μου στο πλαίσιο της καθημερινής τους ζωής. Χωρίς να γνωρίζω τι ξέρουν ανεξάρτητα από το σχολείο, ώστε να τους βοηθήσω να γνωρίσουν καλύτερα αυτά που ήδη ξέρουν και να τους διδάξω αυτά που δεν ξέρουν.

10. Δέκατη επιστολή: και πάλι για το ζήτημα της πειθαρχίας
•    Μας λείπει η πειθαρχία στο σπίτι, στο σχολείο, στο δρόμο, στην κυκλοφορία. Η ανομία και η έλλειψη ευθύνης είναι ασέβεια για τον άλλο. Ασέβεια για τη δημοκρατία, αφού μόνο με την υπευθυνότητα πολεμάμε την αδικία και την ανευθυνότητα του συστήματος.
•    Χωρίς πειθαρχία δεν δημιουργεί κανείς πνευματικό έργο. Ποια είναι όμως η υγιής πειθαρχία; Πως θα βρούμε την ισορρόπηση ανάμεσα στην εξουσία και την ελευθερία, πώς θα ξεπεράσουμε μικρόψυχες πολιτικές, πώς θα πούμε όχι στα ατομικιστικά συμφέροντα και πώς θ’ αφήσουμε στην άκρη τις αυταπάτες του σχολαστικού παιδαγωγού; Απαιτώντας ηθικές αρχές πώς θα απομακρυνθούμε από την ασχήμια του πουριτανισμού και θα στοχεύσουμε στην ομορφιά και στην καθαρότητα; Δεχόμενοι την επιστημονική υπευθυνότητα, πώς θα απορρίψουμε τις στρεβλώσεις του επιστημονισμού;
•    Στους σκοπούς αυτούς πρέπει να αφοσιωθούμε και όχι στη μονοδιάστατη λογική της μετάδοσης γνώσεων στους μαθητές.
•    Μόνο εφόσον οι μαθητές γίνουν σκεπτόμενα υποκείμενα και αναγνωρίσουν ότι είναι εξίσου σκεπτόμενα υποκείμενα με τους δασκάλους, είναι δυνατόν να γίνουν παραγωγικά υποκείμενα του νοήματος ή της γνώσης του αντικειμένου. Στη διαλεκτική αυτή κίνηση η διδασκαλία και η μάθηση γίνονται γνώση και εκ νέου γνώση.  Οι μαθητές γνωρίζουν αυτό που δεν γνώριζαν και οι δάσκαλοι κατακτούν εκ νέου αυτό που γνώριζαν ήδη.
•    Ναι, ονειρεύομαι, επειδή ως ιστορική οντότητα αν δεν ονειρεύομαι, δεν μπορώ να είμαι οντότητα.
•    Ονειρεύομαι, γιατί ο στόχος μου είναι ψηλός: να συμβάλω στη δημιουργία του ελεύθερου πολίτη, όπως τον οραματίστηκε ο Αριστοτέλης, και η ιδιότητα του πολίτη προϋποθέτει πειθαρχία και ελευθερία. Η ιδιότητα του πολίτη δεν αποκτιέται τυχαία. Είναι μια διεργασία που ποτέ δεν τελειώνει και που πάντα πρέπει ν’ αγωνιζόμαστε γι’ αυτήν. Ονειρεύομαι, γιατί κάθε δημοκρατική εκπαίδευση είναι εκπαίδευση για την ιδιότητα του πολίτη. Του υπεύθυνου, του έντιμου, του συνεπούς και γι’ αυτό ευτυχισμένου πολίτη! Ο σεβασμός στους μαθητές μου προκύπτει από τη λογοδοσία μου στο ζήτημα της προσφοράς μου στην ιδιότητα του πολίτη.

(Για την αντιγραφή: Α. Καρτσάκης)

Walter Sickert, Brighton Pierrots, 1915.

Η αγωγή του καταπιεζόμενου – P.Freire: Η αγωγή του καταπιεζόμενου» είναι το πιο διαδεδομένο βιβλίο του παιδαγωγού Paulo Freire, αλλιώς ο τίτλος του θα μπορούσε να ήταν: «Η παιδεία ως πράξη απελευθέρωσης». Η αρχική έκδοση έγινε στα πορτογαλικά το 1968 και η πρώτη αγγλική μετάφραση το 1970. Είναι αφιερωμένο «στους καταπιεσμένους, σε αυτούς που υποφέρουν και πολεμάνε στο πλευρό τους». Το βιβλίο πουλήθηκε σε πάνω από 750.000 αντίγραφα παγκόσμια και είναι ένα από τα ιδρυτικά βιβλία της κριτικής παιδαγωγικής. Το περιεχόμενο του βιβλίου αφορά στη μόρφωση ως άσκηση ελευθερίας, στην κοινωνική αλλαγή για την καλλιέργεια μιας ταυτότητας που θα επιτρέψει στους ανθρώπους να αντιλαμβάνονται, να ερμηνεύουν, να κριτικάρουν και τελικά να μεταμορφώνουν τον κόσμο τους. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που προτείνει στηρίζεται στις προσωπικές του εμπειρίες ως εκπαιδευτικός ενηλίκων στη Βραζιλία. Πρόκειται για ένα ολοκληρωμένο παιδαγωγικό σύστημα που αφορά όλες τις ηλικίες και χώρες. Η προσέγγιση που κάνει ο Freire στο πρόβλημα της εκπαίδευσης ξεκινά από τις φιλοσοφικές του θέσεις για τον άνθρωπο και τον περίγυρό του. Θεωρεί ότι δάσκαλοι και μαθητές, χρειάζεται να συγκεντρώνουν την προσοχή τους πάνω στα πραγματικά προβλήματα της καθημερινότητας τους. Ένας είναι ο στόχος, της αγωγής των καταπιεζόμενων, ο συνδυασμός στοχασμού και δράσης ώστε να αποκτηθεί κριτική συνείδηση. Μέσα από το σύστημα που προτείνει «Μαθαίνει κανείς τη δημοκρατία, όταν ασκεί δημοκρατία», γιατί κατά τον Freire, αυτού του είδους η γνώση πρέπει να είναι βίωμα.

«Κυνηγώντας» σκουληκότρυπες για χωροχρονικά ταξίδια. Chasing Wormholes: The Hunt for Tunnels in Space-Time

A theatrical poster for the 2014 film "Interstellar" shows the spaceship Endurance flying through a wormhole. Credit: Paramount Pictures

Οι σκουληκότρυπες πρωταγωνιστούν συχνά στα βιβλία και τις ταινίες επιστημονικής φαντασίας, όπως για παράδειγμα στο φιλμ «Interstellar» του Κρίστοφερ Νόλαν, στο οποίο χρησιμοποιείται μία τέτοια συμπαντική «σήραγγα» που οδηγεί σε κόσμους πολύ πιο μακρινούς από το ηλιακό μας σύστημα.

Einstein believed worm holes could open up a window into a different era. The problem with his theory is that, if worm holes exist, they don't stay open long enough for anything to pass through them. But a new study at Cambridge University suggests unusually-shaped wormholes could stay open longer than normal.

Παρόλο που σε ορισμένες περιπτώσεις σενάρια σαν το παραπάνω έχουν δόσεις υπερβολής, βασίζονται σε ένα φαινόμενο που προβλέπεται από τους νόμους της φυσικής, και πιο συγκεκριμένα από τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας του Αϊνστάιν. Έτσι, εκτός από συγγραφείς και σκηνοθέτες, αρκετοί επιστήμονες σε όλο τον κόσμο μελετούν θεωρητικά τους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε όντως να χρησιμοποιηθεί μια σκουληκότρυπα για διαστρικά ταξίδια.

Ένας τέτοιος επιστήμονας είναι ο Έρικ Ντέιβις, φυσικός από το Ίδρυμα Tau Zero Tau που εδρεύει στο Κλίβελαντ, ο οποίος χρησιμοποιεί τις εξισώσεις της Γενικής Σχετικότητας για να περιγράψει τις ιδιότητες που θα έχει μια κοσμική «σήραγγα», όπως και τι θα συνέβαινε αν οποιοδήποτε αντικείμενο ή πληροφορία περνούσε το «κατώφλι» της.

The folding of space-time could create wormholes that could be used for faster-than-light journeys and time travel. Credit: edobric | Shutterstock

«Οι σκουληκότρυπες είναι τούνελ που μπορεί να συνδέουν δύο απομακρυσμένα σημεία (είτε στο σύμπαν μας είτε σε διαφορετικά σύμπαντα), δύο διαφορετικές χρονικές στιγμές για ταξίδια στον χρόνο, ή ακόμη και διαφορετικές χωρικές διαστάσεις», λέει ο Ντέιβις στο σάιτ Space.com.

Η ύπαρξή τους προβλέφθηκε για πρώτη φορά το 1916 από τον μαθηματικό Λούντβιχ Φλαμ, ο οποίος μελετούσε ποια φαινόμενα θα μπορούσαν να απορρέουν από τη Γενική Σχετικότητα. Παρόλο που αποτελούν μία εντυπωσιακή συνέπεια της θεωρίας, σύμφωνα με τον ομότιμο καθηγητή του Caltech Κιπ Θορν, ακόμη δεν έχει προταθεί κάποιος μηχανισμός δημιουργίας τους, ο οποίος να είναι γενικά αποδεκτός από την επιστημονική κοινότητα. Και βέβαια, μέχρι σήμερα δεν έχει ανιχνευθεί καμία τέτοια κοσμική δομή.

Theoretical physicist Kip Thorne, who helped bring real science to the movie "Interstellar." Some of Thorne's scientific theories seem to border on science fiction.

Ο Θορν έχει επίσης δείξει μαζί με την ομάδα του πως, ακόμη κι αν σχηματιζόταν μία σκουληκότρυπα, πιθανότατα θα κατέρρεε πριν μπορέσει οποιοδήποτε αντικείμενο να περάσει από μέσα της. Για να παραμείνει αυτή η συμπαντική «πύλη» ανοιχτή για αρκετό χρονικό διάστημα, θα χρειαζόταν κάποιο είδος σκαλωσιάς – κατασκευασμένης μάλιστα από κάποιο είδος «εξωτικής» ύλης.

Ένα υποψήφιο υλικό είναι η σκοτεινή ύλη, η οποία είναι πέντε φορές περισσότερη στο σύμπαν από τη συμβατική ύλη. Βέβαια, οι επιστήμονες δεν έχουν καμία εικόνα για τη φύση της σκοτεινής ύλης, αφού μέχρι σήμερα δεν έχει ανιχνευθεί άμεσα. Ωστόσο, μελετώντας τον τρόπο που αλληλεπιδρά με τη συμβατική ύλη μπορούν να «ψηλαφίσουν» τις ιδιότητές της.

Έτσι, σύμφωνα με άλλους θεωρητικούς φυσικούς, είναι πιθανό οι σκουληκότρυπες να σχηματίζονται σε περιοχές με μεγάλη συγκέντρωση σκοτεινής ύλης, όπως για παράδειγμα στα εξωτερικά όρια του Γαλαξία μας. Μάλιστα, με τη βοήθεια προσομοιώσεων, επιστήμονες έχουν δείξει πως σε μία τέτοια περίπτωση θα μπορούσαν όντως να λειτουργούν σαν συμπαντικές σήραγγες.

An artist's image of a hypothetical spacecraft that could be used to travel through a wormhole. Credit: NASA

Ακόμη όμως κι αν υπάρχουν τέτοια τούνελ στο σύμπαν, τι θα πάθαινε ένα αντικείμενο ή ένας άνθρωπος που θα περνούσε μέσα από αυτές; «Τίποτα», απαντά αφοπλιστικά ο Ντέιβις. «Το ταξίδι θα είναι ασφαλές για ένα διαστημόπλοιο και τους επιβάτες του, αφού στο εσωτερικό τους δεν θα υπάρχουν ισχυρές, παραμορφωτικές βαρυτικές δυνάμεις».

«Έτσι, αν βρεθούν στην είσοδο, π.χ. κάπου στη “γειτονιά” της Γης, απλώς θα περάσουν μέσα από το τούνελ και θα εμφανισθούν στην έξοδό του».

Καθώς αυτές οι χωροχρονικές σήραγγες θα συνδέουν δύο απομακρυσμένα σημεία, παρακάμπτοντας ουσιαστικά τη μεταξύ τους διαδρομή, για έναν εξωτερικό παρατηρητή θα σήμαινε πως οι «ταξιδιώτες» κινούνται με ταχύτητα μεγαλύτερη του φωτός. Επομένως, αν υπάρχουν, θα επιτρέψουν στον άνθρωπο να εξερευνήσει περιοχές του σύμπαντος στις οποίες είναι αδύνατον να φθάσει αλλιώς, αφού έχουν τόσο μεγάλη απόσταση από τον πλανήτη μας που ακόμη και το φως χρειάζεται χιλιάδες ή και εκατομμύρια χρόνια για να τη διανύσει.Βέβαια, για να γίνει αυτό, θα πρέπει πρώτα να έχουν βρεθεί σκουληκότρυπες στο σύμπαν. 


The worm hole would be open just long enough, Dr Butcher suggests, to send a photon through to the other side. Because the ends of a wormhole can exist at different points in time, if Professor Butcher's theory proves correct, a message could be sent through time.

Ωστόσο, ο Ντέιβις υποστηρίζει πως θα μπορούσαν να γίνουν πειράματα που να ψάξουν για χωροχρονικά τούνελ, ανιχνεύοντας έμμεσες ενδείξεις οι οποίες θα «προδίδουν» την ύπαρξή τους. Τέτοιες ενδείξεις  θα ήταν διαφορές στις περιοχές εισόδου και εξόδου, οι οποίες να παραπέμπουν στη σχέση αντικειμένου-ειδώλου ενός κοίλου καθρέφτη. Επίσης, θα μπορούσαν να αναζητηθούν ακτίνες φωτός με ιδιότητες που, όπως προβλέπεται θεωρητικά, θα αποκτούσαν αν είχαν ταξιδέψει μέσα από μία σκουληκότρυπα.

Πηγές: naftemporiki.gr  www.space.com

Ιπτάμενος πτερόσαυρος τρομοκρατούσε την έρημο της Γιούτα. Treasure trove of late Triassic fossils discovered in Utah

Καλλιτεχνική απεικόνιση του τρομερού πτερόσαυρου που ζούσε στην έρημο της Γιούτα και κυνηγούσε τα μικρότερα ζώα της περιοχής. This illustration provided by Brigham Young University on Oct. 16, 2015 depicts a pterosaur, which would have been the largest flying reptile of the time 210 million years ago, based on fossils found in 2009 at a site in Dinosaur National Monument near the town of Jensen in northeastern Utah. Its wingspan is about 1.3 meters (4.3 feet). The sphenosuchian depicted in its jaws is about 25 centimeters (10 inches) Paleontologists have discovered a cliff brimming with fossils that offers a rare glimpse of desert life in western North America early in the age of dinosaurs. (Josh Cotton/Brigham Young University via AP) Photo: Josh Cotton, AP

Μια εντυπωσιακή ανακάλυψη έκαναν παλαιοντολόγοι στην έρημο της Γιούτα. Εντόπισαν τα απολιθώματα οκτώ άγνωστων μέχρι ειδών που ζούσαν την εποχή των δεινοσαύρων. Το αρχαιότερο εξ αυτών ζούσε πριν από περίπου 210 εκ. έτη δηλαδή στην αυγή της εποχής των δεινοσαύρων που εκτιμάται ότι έκαναν την εμφάνιση τους στη Γη πριν από περίπου 230 εκ. έτη. Ανάμεσα τους ένα παράξενο σε όψη ερπετό με κεφάλι που έμοιαζε με πτηνό, άκρα παρόμοια με εκείνα ενός τυφλοπόντικα και γαμψή ουρά.

In this undated photo provided by Brigham Young University on Oct. 16, 2015, paleontologists work at a site where a pterosaur, which would have been the largest flying reptile of the time some 210 million years ago, was found in 2009, in Dinosaur National Monument near the town of Jensen in northeastern Utah. Paleontologists have discovered a cliff brimming with fossils that offers a rare glimpse of desert life in western North America early in the age of dinosaurs. (Brooks Britt/Brigham Young University via AP) Photo: Brooks Britt, AP

Τα περισσότερα από τα υπόλοιπα είδη έμοιαζαν με μικρού μεγέθους κροκοδείλους και ήταν προστατευμένα με μια «πανοπλία» στο πάνω μέρος τους σώματος τους. Το πιο ενδιαφέρον όσο και εντυπωσιακό ον από αυτά που εντοπίστηκαν είναι ένα είδος πτερόσαυρου με τεράστιο κρανίο και ανάλογου μεγέθους και ισχύος οδοντοστοιχία. Σύμφωνα με τους ερευνητές μόνιμος στόχος του ιπτάμενου τέρατος ήταν τα «κροκοδειλάκια» που ζούσαν στην περιοχή.

Κομήτες έσπειραν ζωή στην Ευρώπη; Did Comets Spark Alien Life in Europa's Oceans?

Νέα θεωρία για τις συνθήκες του ωκεανού στον δορυφόρο του Δία. Artist's impression of an impact event on Jupiter's moon Europa. Credit: NASA/JPL-CALTECH

Έχει διαπιστωθεί ότι μερικές δεκάδες χλμ. κάτω από την παγωμένη επιφάνεια της Ευρώπης, ενός εκ των δορυφόρων του Δία, υπάρχει ένας μεγάλος ωκεανός και μάλιστα πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι είναι πιθανότατα φιλικός στη ζωή. Μια από τις δημοφιλέστερες θεωρίες για την εμφάνιση της ζωής στη Γη είναι ότι τα δομικά της υλικά έφθασαν στον πλανήτη μας με κάποιους από τους κομήτες που την βομβάρδιζαν την πρώτη περίοδο της ύπαρξη της. 

Scientists are eager to learn if Europa's huge subsurface ocean harbors alien life. See how Jupiter's icy moon Europa works in this SPACE.com infographic. Credit: by Karl Tate, Infographics Artist

Επιστήμονες του Williams College στις ΗΠΑ πραγματοποίησαν μια μελέτη σύμφωνα με την οποία αυτό θα μπορούσε να έχει συμβεί και στην Ευρώπη.

Η νέα θεωρία

Είναι πιθανό κάποιος κομήτης να τρύπησε την παγωμένη επιφάνεια της Ευρώπης και να έριξε στον υπόγειο ωκεανό του δορυφόρου του Δία τα δομικά υλικά της ζωής. Credit: (NASA)

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι κομήτες με διάμετρο 5 χλμ. έχουν την δυνατότητα να τρυπήσουν την παγωμένη επιφάνεια του δορυφόρου και να φτάσουν μέχρι τον ωκεανό απελευθερώνοντας εκεί βιολογικό υλικό και γενικά πρώτες ύλες για την ανάπτυξη ζωής. 

Could the surface features in Europa's crust reveal where comets have impacted and penetrated through the ice? Credit: NASA/JPL-CALTECH/SETI Institute

Οι παρατηρήσεις στην Ευρώπη έχουν δείξει ότι κάποιες από τις ρωγμές στην επιφάνεια της έχουν δημιουργηθεί από πτώση κομητών ή αστεροειδών. Οπότε θεωρητικώς τουλάχιστον θα μπορούσε ένας εξ αυτών να είχε καταφέρει να διεισδύσει σε μεγάλο βάθος. Σύμφωνα με την μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Journal of Geophysical Research, Planets» ένας κομήτης με διάμετρο 0.5 χλμ θα μπορούσε να διεισδύσει σε βάθος 5 χλμ στην Ευρώπη και ένας κομήτης διαμέτρου 5 χλμ θα μπορούσε να φτάσει σε βάθος 40 χλμ!


Κυριακή 18 Οκτωβρίου 2015

Saul Perlmutter: To ταξίδι ενός φωτονίου στο σύμπαν. One photon’s journey: Saul Perlmutter

Η ιστορία της εξέλιξης της ζωής στη Γη κατά τη διάρκεια του ταξιδιού ενός φωτονίου στο σύμπαν. Από τον Saul Perlmutter, που μοιράστηκε με τους Adam Riess και Brian Schmidt το βραβείο Νόμπελ Φυσικής 2011 για την ανακάλυψη της επιταχυνόμενης διαστολής του σύμπαντος.

The story of the evolution of life on earth during one photon’s journey across the universe. Told by Saul Perlmutter, who shared the 2011 Nobel Prize in physics for the discovery of the accelerating expansion of the universe.