Arts Universe and Philology

Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.

Τετάρτη 8 Οκτωβρίου 2014

Ο Hawking συμμετέχει στο νέο άλμπουμ των Pink Floyd. Stephen Hawking sampled on Pink Floyd’s The Endless River

Stephen Hawking will feature on Pink Floyd’s new album, The Endless River. The 72-year-old physicist is sampled on a track called Talkin’ Hawkin’, which uses his synthesised speaking voice.

Ο Stephen Hawking, θα συμμετέχει στο νέο άλμπουμ των Pink Floyd με τίτλο «The Endless River», το πρώτο άλμπουμ του συγκροτήματος μετά από 20 χρόνια. Η ηλεκτρονική φωνή του θα ακούγεται στο κομμάτι που ονομάζεται «Talkin’ Hawkin’».


«Συμπτωματικά», στο τελευταίο άλμπουμ των Pink Floyd με τίτλο «The Division Bell» που κυκλοφόρησε το 1994, ακούγεται ένα απόσπασμα της ομιλίας του Hawking από μια διαφήμιση της British Telecom, στο κομμάτι «Keep Talking».

Professor Stephen Hawking author of A Brief History of Time and guest on Pink Floyd’s Talkin’ Hawkin’. Photograph: Murdo Macleod/for the Guardian

Παρά το γεγονός ότι ο Hawking ακούει κυρίως την κλασική μουσική, ο ίδιος δηλώνει θαυμαστής της μουσικής των Pink Floyd, τους οποίους μάλιστα έχει παρακολουθήσει να παίζουν ζωντανά. Το «Endless River» θα κυκλοφορήσει στις 10 Noεμβρίου.




Ανύπαρκτο το σημείο G λένε Ιταλοί ερευνητές. There's no such thing as a vaginal orgasm, review finds

Egon Schiele, Masturbation ou Nu couché, 1918. Crayon noir sur papier, 29,7x46,2 cm, New York, The Metropolitan Museum of Art. Συνεχίζεται η επιστημονική διαμάχη για την ύπαρξη ή μη του περίφημου σημείου G. G-spot, vaginal, or clitoral orgasms are all incorrect terms, experts say. In a recent Clinical Anatomy review, they argue that like 'male orgasm', 'female orgasm' is the correct term.

Τελικά, φαίνεται πως τα μάθαμε όλα λάθος για το σεξ - αν πιστέψουμε μία νέα ανάλυση, τουλάχιστον. Την ανάλυση δημοσιεύει στην επιθεώρηση «Clinical Anatomy» ένα ζευγάρι ιταλών σεξολόγων, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι ο κολπικός οργασμός, το σημείο G, αλλά και ο κλειτοριδικός οργασμός στη διάρκεια του κολπικού σεξ είναι απλώς ανύπαρκτα!

Οι ερωτογενείς δομές

Kitagawa Utamaro, Courtesan and client preparing to make love. Υποστηρίζουν επίσης ότι ο κολπικός και ο κλειτοριδικός οργασμός δεν υφίστανται. The authors note that the majority of women worldwide do not have orgasms during intercourse: as a matter of fact, female sexual dysfunctions are popular because they are based on something that does not exist, i.e. the vaginal orgasm.

Επί χρόνια οι γυναίκες μάθαιναν ότι μπορούν (και πρέπει) να έχουν οργασμό κατά την διείσδυση του πέους στον κόλπο, αρκεί να επιτυγχανόταν επαρκής διέγερση του κόλπου ή/και του σημείου G. Ωστόσο, ο δρ Βιντσένζο Πούπο, ερευνητής στο Ιταλικό Κέντρο Σεξολογίας  και η δρ Τζουίλια Πούπο, από το Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου της Φλωρεντίας,γράφουν ότι από μόνη της η γυναικεία ανατομία καταρρίπτει την θεωρία του κολπικού οργασμού. Όπως εξηγούν, οι γυναίκες που αναφέρουν ότι έχουν «κολπικό οργασμό» έχουν στην πραγματικότητα έλθει σε κορύφωση εξαιτίας της διέγερσης των παρακείμενων ερωτογενών δομών.

Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται οι βολβοί του προδόμου του αιδοίου (δύο δομές που μοιάζουν με αμύγδαλα και βρίσκονται στα πλάγια του κόλπου), τα μικρά χείλη του αιδοίου και το σπογγώδες σώμα της γυναικείας ουρήθρας (μία μάζα σπογγώδους ιστού που περιβάλλει την ουρήθρα).

Παρότι, δε, το «κλειδί» για τον γυναικείο οργασμό είναι στην πραγματικότητα η κλειτορίδα η οποία αποτελεί την πιο ερωτογενή περιοχή του γυναικείου σώματος, το πέος του άντρα δεν έρχεται σε επαφή μαζί της στη διάρκεια του κολπικού σεξ, διότι δεν έχει καμία ανατομική σχέση με τον κόλπο - συνεπώς δεν συμμετέχει στον οργασμό, σύμφωνα με τους δύο σεξολόγους. Διευκρινίζουν επίσης πως η κλειτορίδα είναι ένα πλήρως εξωτερικό όργανο και δεν υπάρχει καμία εσωτερική κλειτορίδα, όπως ισχυρίζονται κάποιοι επιστήμονες.

Ορισμοί και θεωρίες

Kitagawa Utamaro, Couple making love by painted screen. The “vaginal” orgasm that some women report is always caused by the surrounding erectile organs (triggers of female orgasm). The male penis cannot come in contact with the venous plexus of Kobelt or with the clitoris during vaginal intercourse. Also, female ejaculation, premature ejaculation, persistent genital arousal disorder (PGAD), periurethral glans, vaginal–cervical genitosensory component of the vagus nerve, and G-spot amplification, are terms without scientific basis. Female sexual satisfaction is based on orgasm and resolution: in all women, orgasm is always possible if the female erectile organs, i.e. the female penis, are effectively stimulated during masturbation, cunnilingus, partner masturbation, or during vaginal/anal intercourse if the clitoris is simply stimulated with a finger. Clin. Anat., 2014. © 2014 Wiley Periodicals, Inc.

Ο όρος «γυναικείο πέος» που συχνά προσδίδεται στην κλειτορίδα, συνεχίζουν, είναι σωστός, διότι δομικά είναι παρόμοια με το ανδρικό όργανο και, όπως αυτό, γεμίζει με αίμα και διογκώνεται.

Σε αντίθεση, όμως, με την ανδρική εκσπερμάτωση, γυναικεία εκσπερμάτωση δεν υπάρχει, γράφουν, και κακώς χρησιμοποιείται ο όρος. «Οι ειδικοί στην σεξουαλική ιατρική και οι σεξολόγοι πρέπει να μεταφέρουν σε όλες τις γυναίκες ό,τι είναι βέβαιο για τη βιολογικό βάση του γυναικείου οργασμού και όχι υποθέσεις ή προσωπικές απόψεις», σημειώνουν δεικτικά.

Και ισχυρίζονται, ότι αυτή η εσφαλμένη διασπορά ανυπόστατων θεωριών είναι που έχει οδηγήσει πολλές γυναίκες να πιστεύουν ότι έχουν πρόβλημα με το σεξ, όταν στην πραγματικότητα είναι απολύτως φυσιολογικές. «Σε όλες τις γυναίκες, ο οργασμός είναι πάντοτε εφικτός, εάν τα γυναικεία στυτικά όργανα, όπως το γυναικείο πέος, διεγερθούν αποτελεσματικά με αυνανισμό, αιδοιολειχία, διέγερση από τον ερωτικό σύντροφο με το χέρι και με το κολπικο/πρωκτικό σεξ εφ’ όσον ταυτοχρόνως διεγείρεται η κλειτορίδα με το χέρι», καταλήγουν την ανάλυσή τους.

More information: Puppo, V. and Puppo, G. (2014), Anatomy of sex: Revision of the new anatomical terms used for the clitoris and the female orgasm by sexologists. Clin. Anat.. DOI: 10.1002/ca.22471

Τρίτη 7 Οκτωβρίου 2014

Η αρχή του τέλους για το Θεόφιλο Καΐρη. The beginning of the end for Theophilos Kairis

Ο Θεόφιλος Καΐρης εξαιτίας του έργου του «Θεοσέβεια», μιας θρησκευτικής διδασκαλίας με αναφορές στην ισότητα και την ουσιαστική ελευθερία του ατόμου, θεωρήθηκε αιρετικός και επικίνδυνος. Με την πίεση της Ιεράς Συνόδου υπέστη πολλές διώξεις, ώσπου το 1852 το δικαστήριο της Σύρου τον καταδίκασε σε φυλάκιση. Ο Καΐρης, ασθενής ήδη και σε προχωρημένη ηλικία, μεταφέρθηκε στις φυλακές Σύρου, όπου λίγες μέρες αργότερα πέθανε. Ενταφιάστηκε σε χώρο του λοιμοκαθαρτηρίου Ερμούπολης, αφού ο τοπικός ιερέας δεν παρείχε άδεια ταφής στο κοιμητήριο, χωρίς νεκρώσιμη ακολουθία και υπό την επίβλεψη της αστυνομίας. Την επομένη της ταφής του άγνωστοι άνοιξαν τον τάφο του, τεμάχισαν τη σορό του κι έριξαν μέσα στα σωθικά του ασβέστη. Theophilos Kairis (1784–1853) by George Frederic Watts, 1840–1850. Oil on canvas, 76.2 x 63.5 cm. Collection: National Galleries of Scotland.

Οκτώβρης του 1839, κοντά στα πεντηκοστά πέμπτα γενέθλιά του, ο διδάσκαλος του γένους Θεόφιλος Καΐρης καταδικάζεται από την ‘Ιερά Σύνοδο’ για τη “Θεοσέβεια”.

Η ζωή του

Το σπίτι του Καΐρη στην Άνδρο πριν την ανακαίνισή του.

Ο Θεόφιλος Καΐρης, γόνος διακεκριμένης οικογένειας, γεννήθηκε το 1784 στην Άνδρο. Μυήθηκε αρχικά στη σύγχρονη επιστήμη κοντά στον Βενιαμίν Λέσβιο στη σχολή των Κυδωνιών στη Μικρά Ασία. Μετά την αποφοίτηση του κατέφυγε στο μοναστήρι της Πάτμου όπου φοίτησε στην εκεί σχολή και ύστερα πήγε στη Χίο και παρακολούθησε τις διδασκαλίες του Αθανάσιου του Πάριου και του Δωρόθεου του Πρωΐου.  Το 1801 σε ηλικία δεκαοκτώ ετών ο Καΐρης έγινε μοναχός και συγχρόνως χειροτονήθηκε διάκονος. Αργότερα με την οικονομική βοήθεια των Κυδωνιέων και του θείου του Σοφρωνίου σπούδασε επί τέσσερα χρόνια μαθηματικά, φιλοσοφία και φυσικές επιστήμες στην Πίζα και ύστερα πήγε στο Παρίσι όπου εκτέθηκε στις ιδέες του ευρωπαϊκού διαφωτισμού και συνδέθηκε με τον Κοραή ο οποίος επηρέασε την πνευματική του εξέλιξη. Μιλούσε πολλές γλώσσες (αρχαία Ελληνικά, Λατινικά, Ιταλικά, Γαλλικά, Γερμανικά και Αγγλικά). Ενδιαφέρθηκε για την αρχαιολογία, και οι έρευνές του οδήγησαν σε σημαντικές ανακαλύψεις στην γενέτειρά του. Ασχολήθηκε με τη βοτανολογία και καταχώρησε σε καταλόγους πολλά από τα φυτά του τόπου του καταγράφοντας συγχρόνως τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες. Από το 1811 διεύθυνε ελληνόφωνα σχολεία στη Μικρά Ασία.

Με τη βοήθεια του Κοραή θα φροντίσει ώστε η Ακαδημία των Κυδωνιών να αποκτήσει πλούσια βιβλιοθήκη με ελληνικά και ξένα συγγράμματα, αλλά και όργανα χημείας, φυσικής, αστρονομίας και γεωγραφίας. Μάλιστα το 1819 ίδρυσε ακόμα και τυπογραφείο. Στην αυγή της Επανάστασης θα επιστρέψει στην Άνδρο, όπου και θα υψώσει αυτός πρώτος το λάβαρο της Επανάστασης.

Στα χρόνια της Επανάστασης

Theophilos Kairis from a copper engraving (nineteenth century).

Το 1819 μυείται στη Φιλική Εταιρεία και, μόλις ξεσπά η Επανάσταση, φεύγει από το Αϊβαλί. Πήρε ενεργό μέρος στον εθνικό-απελευθερωτικό αγώνα του 1821 (1819-1826) και μάλιστα στις 10 Μαΐου του 1821 κήρυξε την επανάσταση στην Άνδρο σηκώνοντας την ελληνική σημαία στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Εγκαταλείποντας τα πάντα, σχολή και μαθητές, πολέμησε σαν κοινός στρατιώτης (τραυματίστηκε μάλιστα τρεις φορές) και έφτασε μέχρι τον Όλυμπο. Με τους φλογερούς του λόγους παρακινούσε τους καραβοκύρηδες και τους εμπόρους να συνεισφέρουν με χρήματα και πλοία με σκοπό τη δημιουργία ελληνικού πολεμικού ναυτικού. Ορίστηκε επανειλημμένα πληρεξούσιος της Άνδρου στην εθνική συνέλευση, χρημάτισε πρόεδρος του Βουλευτικού και εκλέχτηκε ομόφωνα να χαιρετίσει δια λόγου τον κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια την 11η Ιανουαρίου 1828 κατά την τελετή της υποδοχής του. Ανέπτυξε σημαντική φιλανθρωπική δράση και το 1836 ίδρυσε το Ορφανοτροφείο της Άνδρου.

Δεν συμφιλιώθηκε ποτέ με την ιδέα της βασιλείας και μετά την εγκατάσταση του Όθωνα από τις ευρωπαϊκές δυνάμεις (τον οποίο θεωρούσε περίπου ως εκπρόσωπο ή αντιβασιλέα τους) δεν θέλησε να ενσωματωθεί στο σύστημα και αρνήθηκε εξ’ αιτίας των πεποιθήσεών του όλες τις προτάσεις για απονομή διακρίσεων και διορισμών σε τιμητικές θέσεις που του έγιναν. Ίσως να ίσχυε η άποψη του άλλοτε φίλου του και μετέπειτα αδιάλλακτου πολέμιού του Κωνσταντίνου Οικονόμου, ότι δηλαδή «εφαίνετο σφόδρα δημοκρατικός». Αυτό είναι πολύ πιθανό αφού έζησε στο μετεπαναστατικό Παρίσι κατά τη διάρκεια των σπουδών του και συναναστράφηκε με πολλούς λόγιους εμποτισμένους με φιλελεύθερες ιδέες.

Η άφιξη του Όθωνα στο Ναύπλιο, του Peter von Hess, 1835.

Το 1835 αρνήθηκε την παρασημοφόρησή του από το βασιλιά Όθωνα, ως διαμαρτυρία για τη μη συνταγματική διακυβέρνηση της χώρας, ενώ δύο χρόνια αργότερα αρνήθηκε την έδρα της φιλοσοφίας στο νεοσύστατο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ανέπτυξε σημαντική φιλανθρωπική δράση και το 1836 ίδρυσε το Ορφανοτροφείο της Άνδρου.

Ο Καΐρης συνέχισε να διδάσκει τις ριζοσπαστικές ιδέες του ευρωπαϊκού διαφωτισμού πράγμα που τον οδήγησε σε αντιπαλότητα με τον βασιλιά και την εκκλησία που θυμήθηκε την ιδιότητά του ως διακόνου, τον κατηγόρησε ότι είχε αιρετικές απόψεις και το καλοκαίρι του 1839 τον κάλεσε σε απολογία. Όταν ο Καΐρης αρνήθηκε ουσιαστικά να προχωρήσει σε «ομολογία της πίστης του» συνελήφθη και παρά την έντονη αντίδραση των κατοίκων της Άνδρου μεταφέρθηκε με πολεμικό πλοίο στις φυλακές της Αίγινας. Η δίκη του από την ιερά σύνοδο έγινε την 21 Οκτωβρίου του 1839. Ο Καΐρης σύγκρινε την απαίτηση για έγγραφη ομολογία της πίστης του με τις πρακτικές της ιεράς εξέτασης, επικαλέστηκε το δικαίωμα της ελευθερίας της συνείδησης, αρνήθηκε την κατηγορία ότι δίδασκε εναντίον της χριστιανικής θρησκείας αλλά τελικά καταδικάστηκε. Με βασιλικό διάταγμα τέθηκε υπό περιορισμό στο μοναστήρι του Ευαγγελισμού στη Σκιάθο για να «μεταμεληθεί» και παρέμεινε επί ένα ολόκληρο χειμώνα σε ένα σκοτεινό υπόγειο. Κατά τη διάρκεια του εκεί εγκλεισμού του υπέστη τα πάνδεινα από τους καλόγερους που είχαν αναλάβει την «αναμόρφωσή» του και αρρώστησε βαριά. Η πολιτική και θρησκευτική ηγεσία ανησυχώντας για ενδεχόμενη κατακραυγή σε περίπτωση θανάτου του τον μετέφερε στο μοναστήρι της Σαντορίνης όπου αφού παρέμεινε (κάτω από καλύτερες συνθήκες) επί δύο χρόνια σε απομόνωση, εξαναγκάστηκε να φύγει στο εξωτερικό και κατέληξε άρρωστος στο Λονδίνο.

Το Ορφανοτροφείο

Πολλά από τα ορφανά του αγώνα και ειδικότερα τα διασωθέντα από τη σφαγή των Ψαρών αποτέλεσαν τον πυρήνα των σπουδαστών του ορφανοτροφείου που ίδρυσε ο Καΐρης. Ο μεγάλος αυτός διδάσκαλος εισήγαγε για πρώτη φορά στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα ένα μεγάλο εύρος θεμάτων όπως: συγκριτική θεολογία, αστρολογία, τεχνικές ναυσιπλοΐας, γεωπονικά θέματα, εφαρμοσμένα μαθηματικά, λογιστικά, φυσική, προηγμένα μαθηματικά, και θεοσέβεια. Μετέφρασε ποίηση από τα αρχαία ελληνικά, τα Γερμανικά και τα Γαλλικά, δίνοντας έμφαση στο έργο του Λόρδου Βύρωνα και του Robert Browning.

Μεταξύ των μελών του ορφανοτροφείου υπήρχαν τρόφιμοι από πολλές βαλκανικές χώρες, καθολικοί που ζούσαν στο νησί από το μεσαίωνα, μέχρι και μουσουλμάνοι Τούρκοι. Φαίνεται μάλιστα ότι ο Καΐρης είχε ένα «διαφορετικό» όραμα για μία ανεξάρτητη Ελλάδα που θα βασιζόταν στην αρχή του διαχωρισμού της εκκλησίας και του κράτους, μιας παν-βαλκανικής πολύ-πολιτισμικής πολιτείας όπου όλα τα θρησκεύματα και οι δοξασίες θα ήταν ελεύθερα από την καταπίεση των Οθωμανών. Ήταν σε συνεχή επαφή με διανοούμενους της ανδριακής διασποράς στην Ευρώπη και είχε επικοινωνία με τον Ωγκύστ Κοντ του οποίου οι κοινωνιολογικές ιδέες τον επηρέασαν τόσο ώστε να τις συμπεριλάβει στη διδακτέα ύλη του ορφανοτροφείου κατά την όψιμη περίοδό του. 

Η Θεοσέβεια

Ο Καΐρης διαμόρφωσε ένα θεολογικό σύστημα που το ονόμασε «Θεοσέβεια». Το σύστημα αυτό ανέτρεπε βασικά δόγματα της ορθόδοξης θεολογίας: τη θεότητα του Χριστού, την Αγία Τριάδα, τα μυστήρια και τις εκκλησιαστικές τελετές. Συνέταξε δικό του υμνολόγιο και ευχολόγιο σε δωρική διάλεκτο. Επίσης, εισήγαγε νέο ημερολόγιο που το χρησιμοποιούσαν οι μαθητές του στην καθημερινότητά τους, κατάργησε τις εικόνες στους ναούς και τις αντικατέστησε με ρητά και αξιώματα, όρισε νέους κανονισμούς στην ανέγερση των ναών και την ίδρυση φιλανθρωπικών καταστημάτων. Παράλληλα, δίδασκε και τις αρχές των άλλων θρησκειών, χωρίς να ασκεί καμία κριτική σε αυτές. Το φιλοσοφικό – θεολογικό σύστημά του στηριζόταν στις αρχές του φιλελεύθερου χριστιανισμού και του ιδεαλιστικού ανθρωπισμού.

Ο Καΐρης μέσα στα πλαίσια της διδασκαλίας όλων των θρησκειών (συμπεριλαμβανομένου και του βουδισμού) παρέδιδε μαθήματα σχετικά με τη θεοσέβεια. Πολλοί περιγράψανε τη φιλοσοφική σκέψη του ως παρόμοια με την υπερβατολογοκρατία του Henry David Thoreau και του Ralph Waldo Emerson. Η τελευταία προσδίδει στον κόσμο πνευματική ενότητα και θεωρεί τις εκδηλώσεις της φύσης ως φορείς μιας ανώτερης πνευματικής αλήθειας που είναι δυνατό να συλληφθεί μόνο μέσω της ενόρασης που έχει μεγαλύτερη δύναμη στην απόκτηση γνώσης σε σχέση με τις αισθήσεις και τη διάνοια. Η θεοσέβεια κατά τον Καΐρη αποτελεί μαζί με το απειροστατικόν (την τάση της ψυχής προς το άπειρο) μία ενέργεια που σπρώχνει την ψυχή προς το θεό. Αυτές είναι δύο από τις κυριότερες δυνάμεις του ανθρώπου μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται η γνωστική, η συναισθηματική, η λογική, και η βουλησιακή λειτουργία. Πολλοί πιστεύουν ότι ο Καΐρης μυήθηκε στο θεϊσμό κατά τη διάρκεια των σπουδών του στο Παρίσι όπου συναναστρεφόταν Γάλλους και Άγγλους μονοθεϊστές. Η Θεοσέβεια είχε αρκετές ομοιότητες με το θεϊσμό των Άγγλων φιλοσόφων του ΙΗ΄ αιώνα και τη φυσική θρησκεία του Ρουσσώ (κατά την αρχαιότητα η έννοια του όρου σήμαινε τη θρησκεία). Στο σύστημα αυτό ο θεός είναι μοναδικός, η αυθύπαρκτη αιτία του παντός, ένας τέλειος νους που δημιούργησε τα πάντα. Οι θεοσεβείς δεν πίστευαν στην αγία τριάδα και θεωρούσαν τον Χριστό ως ένα απλό Εβραίο διδάσκαλο της ηθικής, ενώ αποδεχόντουσαν ότι η ψυχή ήταν αθάνατη και ότι μετά το θάνατο πηγαίνει σε άλλο πλανήτη. Είχαν δικό τους ημερολόγιο (που είχε εισαγάγει ο ίδιος ο Καΐρης) στο οποίο το έτος άρχιζε την 11η Σεπτεμβρίου και οι μήνες δεν είχαν τέσσερεις βδομάδες αλλά τρεις δεκάδες. Τα ονόματα των μηνών ήταν εμπνευσμένα από την αρχαία Ελλάδα: Θεοσέβιος, Σοφάρετος Δίκαιος κ.λπ. Ο γάμος επιτρεπόταν μόνο μεταξύ θεοσεβών ανδρών και γυναικών και απαγορευόταν ρητώς η τέλεσή του εις τους πάσχοντας. 

Η δίωξη και ο θάνατός του

Θεόφιλος Καΐρης. Ελαιογραφία. Καρειος Βιβλιοθήκη, Άνδρος. Portrait of Theophilos Kairis, greek philosopher. The Creator and Initiator of Theosebism in Greece.

Ο Θεόφιλος Καΐρης δεν συμφιλιώθηκε ποτέ με την ιδέα της βασιλείας στο νέο κράτος. Άλλωστε κάτι τέτοιο μαρτυρά και η άποψη του Κωνσταντίνου Οικονόμου, πνευματικού ανθρώπου της εποχής, ιδιαίτερα στενού του φίλου (ο οποίος και στη συνέχεια έγινε ένας από τους πιο σφοδρούς του πολέμιους), πως δηλαδή ο μοναχός «εφαίνετο σφόδρα δημοκρατικός».

Ο Βασιλιάς, θέλοντας ίσως και να εξευμενίσει τον κοσμοκαλόγερο ο οποίος τον αντιμετώπιζε ως εκπρόσωπο των ξένων δυνάμεων, του προτείνει το παράσημο του Χρυσού Σταυρού του Τάγματος για την προσφορά του στην πατρίδα. Σε μία ιδιαίτερη διπλωματική επιστολή, ο Καΐρης αρνείται το παράσημο και πιέζει περίτεχνα τον βασιλιά να υιοθετήσει Σύνταγμα. Η φωτισμένη προσωπικότητα έχει ήδη δημιουργήσει πολλούς εχθρούς. Ο Όθωνας είχε στείλει από νωρίς έμπιστους συμβούλους του, προκειμένου να πάρει πληροφορίες για την περίφημη ήδη τότε σχολή του. Ο Γερμανός καθηγητής φιλοσοφίας Brandis, που τον παρακολούθησε για λογαριασμό του Στέμματος σε διαλέξεις του, επιστρέφοντας σημείωσε χαρακτηριστικά: «Εάν επί μίαν ακόμη τριετίαν διδάξη ο Καΐρης, ο βασιλεύς Όθων θα φύγη από την Ελλάδα»!

Την αρχή στη σειρά επιθέσεων κατά του Θεόφιλου Καΐρη έδωσε η ίδια η εκκλησία. Η Ιερά Σύνοδος της Ελλάδας απαίτησε από τον Καΐρη δήλωση μετανοίας και ομολογία πίστεως. Η απάντησή του ήταν οργισμένη: Επιτρέπεται εν ευνομουμένω κράτει, καυχουμένω μάλιστα επί ανεξιθρησκία, να ερευνά τις την συνείδησιν του ετέρου και να ζητή έγγραφον ομολογίαν της πίστεώς του; Αν τούτο επιτρέπεται, ας ομολογήσωμεν ότι δεν αφιστάμεθα πολύ της εποχής των δικαστηρίων της Ιεράς Εξετάσεως. Όπως ήταν φυσικό, οι συντηρητικοί εκκλησιαστικοί κύκλοι, κατάφεραν να κατηγορηθεί για αίρεση και ίδρυση νέας θρησκείας,  με αποτέλεσμα να τεθεί υπό περιορισμό στη Σκιάθο, ενώ το Ορφανοτροφείο διαλύθηκε. Ένα χρόνο αργότερα τέθηκε υπό περιορισμό για μια διετία στη Θήρα και ακολούθησε η καθαίρεση και ο αναθεματισμός του ίδιου και της διδασκαλίας του.

Το Μάρτιο του 1842 ο Καΐρης αναχώρησε για το εξωτερικό μέχρι τον Ιούνιο του 1844. Όταν το Σύνταγμα καθιέρωσε την ανεξιθρησκία, επέστρεψε στην Άνδρο. Εκεί ασχολήθηκε και πάλι με το Ορφανοτροφείο, όπου είχαν παραμείνει ακόμα λίγα ορφανά, και προσπάθησε να διαδώσει τη «Θεοσέβεια», προκαλώντας όμως οξύτατες αντιδράσεις.

Το αποτέλεσμα ήταν να παραπεμφθεί σε δίκη στη Σύρο το Δεκέμβριο του 1852, κατηγορούμενος «επί προσηλυτισμώ και διαδόσει νέας θρησκείας αγνώστου». Καταδικάστηκε σε φυλάκιση δύο ετών.  Τη νύχτα όμως της 9ης προς 10η Ιανουαρίου του 1853 πέθανε και τον έθαψαν κοντά στο Λαζαρέτο (νοσοκομείο) της Σύρου, ενώ την επόμενη ημέρα οι Αρχές άνοιξαν τον τάφο και τον γέμισαν με ασβέστη, για να εμποδίσουν τους μαθητές του να τελέσουν κανονική νεκρώσιμη λειτουργία. Δέκα μέρες αργότερα, ύστερα από προσφυγή του αδελφού του Δημητρίου Καΐρη, ο Άρειος Πάγος αναίρεσε την απόφαση του δικαστηρίου της Σύρου και η μνήμη του αποκαταστάθηκε.

Ο Κωστής Παλαμάς έγραψε για τον Θεόφιλο Καΐρη:

Στο Θεόφιλο Καΐρη

The bust of Theophilos Kairis at Miaoulis’ Square of Ermoupolis (island of Syros), erected in July 1991.

Από κανένα σκιάχτρο δεν τρομάζεις
Γαληνός, αμετάνοιωτος τ ‘αδειάζεις
το πικρό ποτήρι!
Μ’ εσένα ο Χριστός, ιερέ Καϊρη!

Η φυλακή σου γίνεται βωμός,
στεφάνι αχτιδωτό κι’ ο αφορεσμός,
αγνότερη μια πίστη σ΄ανυψώνει
όπου ασκλάβωτη η Σκέψη αποθεώνει.

Η μάννα σου στο φως και στη δροσιά
– Γεια σας, χρυσά Κυκλαδικά νησιά! –
γυρεύει τη σεμνή σου την εικόνα
να βάλει του μετώπου της κορώνα.

Μα η Πολιτεία, μα να η μεγάλη μάννα
που συχνότατα βρέχει ουράνιο μάννα
στον τιποτένιο ή στο ληστή, κρατεί
την πόρτα της τιμής για σε κλειστή.

Εγώ, ποιητής κριτής – διπλός μου ο Θρόνος -
πρώτος, μέσα σε αδιάφορους και μόνος,
στου Λόγου τον ορείχαλκο χυμένο
για τους αιώνες τ΄ άγαλμά σου σταίνω!

Κωστής Παλαμάς

Σήμερα η προτομή του κοσμεί την πλατεία Καΐρη στην χώρα της Άνδρου ως ελάχιστο δείγμα ευγνωμοσύνης των κατοίκων του νησιού για την προσφορά του στο έθνος.

Η Καΐρειος βιβλιοθήκη στη Χώρα της Άνδρου. (Φωτογραφία Βάλυ Βαϊμάκη).

Πρόσφατα το σπίτι του Καΐρη έγινε μουσείο και δημιουργήθηκε η ομώνυμη βιβλιοθήκη. Η τελευταία στεγάζεται σε ένα θαυμάσιο νεοκλασικό κτήριο στη Χώρα και  περιλαμβάνει 3000 τόμους από τη συλλογή του σπουδαίου αυτού (μη συστηματικού) Έλληνα φιλόσοφου. Στο ίδιο μέρος εκτίθενται σπάνιες εκδόσεις, χειρόγραφα, ιστορικά έγγραφα, έργα τέχνης και μία μικρή αρχαιολογική συλλογή.

Εργογραφα:

Τα επιστημονικά και φιλοσοφικά συγγράμματα του Καΐρη είναι πολλά αλλά λίγα από αυτά εκδόθηκαν εξ’ αιτίας των περιορισμένων μέσων που διέθετε και έτσι οι μαθητές του αναγκαζόντουσαν να αντιγράφουν τα περισσότερα από αυτά. Τα κυριότερα έργα του είναι:

  • Γνωστικ των του ανθρπου γνσεων σντομος κθεσις, (Αθνα 1849).
  • Στοιχεία Φιλοσοφίας των περ τα ντα γενικτερον θεωρουμνων τα στοιχειωδστερα, (Αθνα 1851).
  • Φιλοσοφικ και Φιλολογικ, (Πτρα 1875, το πρτο μρος με τον ττλο Φιλοσοφικ επανεκδθηκε στην Αθνα το 1910).
Σχετικ με τη «Θεοσβεια», γραψε τσσερα βιβλα που εκδθηκαν στο Λονδνο:

  • Θεοσεβν προσευχ, (1848).
  • Επιτομ της θεοσεβικς διδασκαλας και ηθικς, (1852).
  • Διαγωγ θεοσεβος, (1852).
  • Θεοσεβν προσευχα και ιερ άσματα, (1852).
Επσης, ο Καΐρης φησε σε χειργραφη μορφ τη Φυσικ, μια Πραγματεα Ποσοτικς.

Βιβλιογραφία:

  • Δημαράς Κ.Θ., Νεοελληνικός Διαφωτισμός, Αθήνα 1977.
  • Κιτρομηλίδης Π., Νεοελληνικός Διαφωτισμός. Οι πολιτικές και κοινωνικές ιδέες, Αθήνα 1999.
  • Πασχάλης Δ., Θεόφιλος Καΐρης. Ιστορική και φιλοσοφική μελέτη, Αθήνα 1928 (ανατ. 2000).
  • Κουμαριανού Α., “Η ελευθεροφροσύνη του Θεόφιλου Καΐρη”, Εποχές, 46, Φεβρουάριος 1967, 184-200.
  • Αργυροπούλου Ρ., “Θεόφιλος Καΐρης”, Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Αθήνα 1991, 205-206.
  • Θεφιλος Καΐρης, Γνωστικ. Στοιχεα Φιλοσοφας, εισαγωγ, επιμλεια: Νικτας Σινισογλου, νδρος 2008.

«Χειμερία νάρκη» το νέο σχέδιο της NASA. NASA Eyes Crew Deep Sleep Option for Mars Mission

H NASA μελετά την πιθανότητα να στείλει αστροναύτες στον Άρη οι οποίοι θα ταξιδέψουν εκεί... κοιμισμένοι. During interplanetary transit, the crew would receive low-level electrical impulses to key muscle groups to prevent muscular atrophy. Credit: SPACEWORKS

Μια μέθοδο που έχουμε δει σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας εξετάζει η NASA για να τη χρησιμοποιήσει σε μια επανδρωμένη πτήση στον Άρη. Η αμερικανική διαστημική υπηρεσία χρηματοδοτεί μια μελέτη για την επίδραση της λεγόμενης «θεραπευτικής νάρκωσης» στον ανθρώπινο οργανισμό. Η θεραπευτική νάρκωση είναι ένας τύπος βαθέος ύπνου και θεωρείται μια μορφή χειμερίας νάρκης. Η NASA θέλει να μάθει αν η μέθοδος είναι πρακτικά εφαρμόσιμη και ασφαλής για ένα εγχείρημα όπως αυτό μιας μακρινής επανδρωμένης αποστολής.

Το ταξίδι και τα προβλήματα

Mars, the Red Planet, in a view from NASA's Hubble Space Telescope in 2003. To get there, it could take a crew 180 days to travel the interplanetary expanse, so NASA is looking at putting a crew into a deep sleep, or torpor, state. Credit: NASA

Το ταξίδι μέχρι τον Άρη με τα υπάρχοντα τεχνολογικά μέσα διαρκεί περίπου έξι μήνες. Το πλήρωμα μιας επανδρωμένης αποστολής θα πρέπει λοιπόν να ζήσει μέσα σε ένα σκάφος ταξιδεύοντας για τουλάχιστον δώδεκα μήνες γεγονός που κρύβει πολλών ειδών παγίδες και κινδύνους τόσο για την υγεία των αστροναυτών όσο και την ομαλή διαβίωση τους και την εξέλιξη της αποστολής. Μια επιλογή που έχει προταθεί εδώ και δεκαετίες από ειδικούς και μη είναι να τεθούν οι αστροναύτες σε κάποιο είδος χειμερίας νάρκης. Αυτό λύνει κάποια ζητήματα αλλά ανοίγει άλλα όπως για παράδειγμα, τα μυϊκά και άλλα προβλήματα που θα προκύψουν από την πολύμηνη αδράνεια του οργανισμού. Για αυτό η NASA αποφάσισε να διαπιστώσει αν η ύπνωση των αστροναυτών μπορεί έστω και θεωρητικά να αποτελέσει μια εναλλακτική λύση σε μια μακρινή επανδρωμένη αποστολή.

Η μέθοδος

Movie makers have been sending humans into deep space for decades, and a typical way of explaining how they got there unscathed is by placing them in stasis. Event Horizon, Prometheus, and the Alien series of movies are good examples of this. Humans in capsules in a suspended biological state while they travel for months or even years. But while that may be science fiction, it could now end up turning into science fact.

Η μέθοδος της θεραπευτικής νάρκωσης είχε αρχίσει να ακούγεται για πρώτη φορά στην επιστημονική κοινότητα στην δεκαετία του 1980 αλλά τελικά το 2003 εφαρμόστηκε για πρώτη φορά για να μπαίνουν σε καταστολή άτομα που έχουν υποστεί σοβαρά τραυματισμούς. Μέχρι σήμερα όμως η θεραπευτική νάρκωση δεν έχει χρησιμοποιηθεί για διάστημα μεγαλύτερο των επτά ημερών. Για αυτό η NASA χρηματοδοτεί μια νέα έρευνα για να διαπιστωθεί αν αυτή η μέθοδος μπορεί να λειτουργήσει για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Ειδικοί που έμαθαν για αυτή την έρευνα προτείνουν την ανάπτυξη ενός υποστηρικτικού μηχανισμού που θα παρεμβαίνει κατά τη διάρκεια που οι αστροναύτες θα είναι ναρκωμένοι ώστε να συντηρεί το σώμα τους.

Θα μπορούσε όπως λένε αυτός ο μηχανισμός να στέλνει ηλεκτρικά ερεθίσματα στο μυϊκό σύστημα του ναρκωμένου αστροναύτη ώστε αυτό να ενεργοποιείται και να μην ατροφήσει. Σε περίπτωση πάντως υπάρξει τεχνική δυνατότητα να ταξιδέψουν αστροναύτες στον Άρη… ναρκωμένοι αυτό θα έχει ευεργετικές επιπτώσεις στο κόστος αλλά και σε άλλα επίπεδα της αποστολής αφού για παράδειγμα, θα απαιτηθεί πολύ μικρότερο σκάφος από ότι υπό κανονικές συνθήκες.

Λίγα λεπτά ζωής αφού πεθάνεις. First hint of 'life after death' in biggest ever scientific study

Ορισμένοι είδαν ένα γαλήνιο φως. Άλλοι πανικοβλήθηκαν, άλλοι έβλεπαν τι συνέβαινε γύρω τους. Some cardiac arrest patients recalled seeing a bright light; a golden flash or the Sun shining. Photo: Shaun Wilkinson / Alamy

Κάποιοι ένιωσαν να τυλίγονται στη γαλήνη και το φως· άλλοι, πάλι, κυριεύτηκαν από τρόμο: Ο εγκέφαλος μπορεί να λειτουργεί για μερικά λεπτά ακόμα και μετά τον λεγόμενο κλινικό θάνατο, δείχνει η μεγαλύτερη μελέτη που έχει πραγματοποιηθεί ως σήμερα για τις επιθανάτιες εμπειρίες.

Ο ορισμός

Πριν από την εμφάνιση της σύγχρονης ιατρικής, ο θάνατος οριζόταν ως η διακοπή της καρδιακής και αναπνευστικής λειτουργίας. Σήμερα όμως οι γιατροί προτιμούν τον όρο «κλινικός θάνατος» για να περιγράψουν αυτή την κατάσταση, δεδομένου ότι οι σύγχρονες τεχνικές ανάνηψης μπορούν να επαναφέρουν τη λειτουργία της καρδιάς. Ακόμα και σε αυτές τις -σχετικά λίγες- περιπτώσεις, τα χρονικά περιθώρια είναι στενά: ο εγκέφαλος παύει να δείχνει μετρήσιμη εγκεφαλική λειτουργία περίπου μισό λεπτό μετά την καρδιακή ανακοπή.

Τα νέα ευρήματα

David Schnell. Bretter (Planks) (detail), 2005. Oil on canvas. 78 3/4 x 118 1/8 in. Courtesy of the Rubell Family Collection, Miami. Ο εγκέφαλος μπορεί να λειτουργεί για μερικά λεπτά ακόμα και μετά τον λεγόμενο κλινικό θάνατο. Southampton University scientists have found evidence that awareness can continue for at least several minutes after clinical death which was previously thought impossible.

Η νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Resuscitation», δείχνει ότι ένα μικρό μέρος από τους ασθενείς καρδιακής ανακοπής διατηρούν ένα επίπεδο συνείδησης ακόμα και για αρκετά λεπτά πριν την ανάνηψή τους, παρόλο που επισήμως είναι κλινικά νεκροί σε αυτό το διάστημα. Τα ευρήματα της μελέτης «υποστηρίζουν άλλες πρόσφατες έρευνες, οι οποίες υπεδείκνυαν ότι η συνείδηση μπορεί να παραμένει παρούσα παρόλο που δεν είναι κλινικά ανιχνεύσιμη» γράφουν οι ερευνητές στα συμπεράσματά τους.

«Αυτό, σε συνδυασμό με τις τρομακτικές εμπειρίες [που αναφέρουν κάποιοι επιζήσαντες] ενδέχεται να συμβάλλει στην εμφάνιση μετατραυματικής διαταραχής και άλλων γνωσιακών ελλειμμάτων μετά την καρδιακή ανακοπή» συμπληρώνουν.

Η διεθνής ερευνητική ομάδα πέρασε έξι χρόνια εξετάζοντας 2060 περιστατικά ανακοπής στη Βρετανία, την Αυστρία και τις ΗΠΑ. Μόλις 330 ασθενείς επέζησαν, και από αυτούς το 40% ανέφερε ότι είχαν κάποιου είδους συνείδηση ενώ ήταν κλινικά νεκροί.

Ένας στους πέντε ανέφερε ότι ένιωσε μια αίσθηση γαλήνης, και σχεδόν ένας στους τρεις είπε ότι ο χρόνος είχε επιταχυνθεί ή επιβραδυνθεί. Ορισμένοι ανέφεραν ότι είδαν ένα λαμπρό φως, μια χρυσή λάμψη ή τον ήλιο. Άλλοι θυμήθηκαν το αίσθημα του φόβου καθώς βυθίζονταν στο νερό ή πνίγονταν. Ένας στους δέκα είπε ότι ένιωσε να αποχωρίζεται το σώμα του. Επίσης ένας στους δέκα ανέφερε ότι οι αισθήσεις του είχαν γίνει πιο ευαίσθητες.

Όπως είπε στην Telegraph ο επικεφαλής της μελέτης, ο Σαμ Πάρνια του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (μέχρι πρότινος εργαζόταν στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον), σε πολλά από περιστατικά που εξετάστηκαν ο ασθενής έδειχνε να θυμάται γεγονότα που συνέβησαν στη διάρκεια της ανάνηψης.

Οι εμπειρίες

It is estimated that as many as 18 percent of people who have been resuscitated after cardiac arrest have reported a near-death experience. Photo: Courtesy StockXchng

Όπως ένας 57χρονος κοινωνικός λειτουργός που διατήρησε τη συνείδησή του για τρία λεπτά μετά την ανακοπή. «Ο ασθενής περιέγραψε όλα όσα συνέβησαν στο δωμάτιο. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι άκουσε δύο "μπιπ" από ένα μηχάνημα το οποίο παράγει ένα ήχο ανά τρία λεπτά» αναφέρει ο Δρ Πάρνια.

«Φαινόταν πολύ αξιόπιστος και όλα όσα ανέφερε είχαν συμβεί στην πραγματικότητα» διαβεβαιώνει.

Επισημαίνει ακόμα ότι το φαινόμενο των επιθανάτιων εμπειριών μπορεί να είναι πολύ συχνότερο από ό,τι κατέγραψε η μελέτη, δεδομένου ότι οι περισσότεροι ασθενείς με καρδιακή ανακοπή τελικά πεθαίνουν, ενώ ακόμα και όσοι επιζούν ίσως εμφανίζουν αμνησία λόγω των φαρμάκων ή άλλων παραγόντων. «Υπάρχουν εκτιμήσεις για εκατομμύρια ανθρώπους που είχαν έντονες εμπειρίες σχετικές με το θάνατο, αλλά οι επιστημονικές ενδείξεις ήταν στην καλύτερη περίπτωση ασαφείς» λέει ο Δρ Πάρνια. «Πολλοί υπέθεταν ότι πρόκειται για παραισθήσεις ή παραλήρημα, ωστόσο αυτές οι εμπειρίες δείχνουν να αντιστοιχούν σε πραγματικά γεγονότα» επισημαίνει.

Σχολιάζοντας τη μελέτη, ο αρχισυντάκτης της επιθεώρησης Resuscitation Δρ Τζέρι Νόλαν δήλωσε: «Πρέπει να συγχαρούμε τον Δρ Πάρνια και τους συνεργάτες του για την ολοκλήρωση μιας συναρπαστικής μελέτης που θα ανοίξει το δρόμο για περαιτέρω έρευνες σχετικά με τι συμβαίνει όταν πεθαίνουμε».