Ορεινή απόδραση στον Όλυμπο. Mountain escape at Olympus

Υπάρχει ένα χωριό στη σκιά της κορυφής του Ολύμπου, σε υψόμετρο 600 μέτρων, πνιγμένο στο πράσινο. Ο λόγος για τους Παλαιούς Πόρους Πιερίας, τον καλά κρυμμένο αυτόν τόπο της νοτιοανατολικής πλευράς του μυθικού βουνού των θεών.  

Αφήνοντας κανείς πίσω του την Εθνική οδό, με αντίθετη κατεύθυνση από τον Πλαταμώνα και τους Νέους Πόρους, ακολουθώντας μια ασυνήθιστα καταπράσινη διαδρομή, για τα υψώματα του Ολύμπου, ανταμώνει σε 6 χλμ. το χωριό των Παλαιών Πόρων (Πούρλια). Όνομα παρμένο κατά μία εκδοχή από κάποιον ημίθεο τον Πόρο, που ερωτεύτηκε τον τόπο και έζησε σ 'αυτόν. Leaving behind one of the highway in the opposite direction from Platamonas Nei Pori, following an unusually green route for the heights of Olympus meets 6 km to the village of Old Resources (Pourlia). Name reclaimed in one version of a demigod Poros, who fell in love with the place and lived in it. 

Πάνω από τον οικισμό υπάρχει ένα πανέμορφο δάσος, όπου ο επισκέπτης μπορεί να περιπλανηθεί, ανακαλύπτοντας την εξαίσια χλωρίδα και πανίδα του Κάτω Ολύμπου.

Άγρια ρίγανη, Origanum vulgare 

 Άγρια Μέντα, Mentha Arvensis

 

Καθ' όλη τη διάρκεια της διαδρομής, τις ακτίνες του ήλιου κρύβουν πυκνά πεύκα, πλατάνια κι έλατα, ενώ σε δύο μεγάλα ξέφωτα, υπάρχει πλήθος καστανόδεντρων.

 

Περπατώντας 2-3 χλμ μέσα στο δάσος, ο περιπατητής βρίσκεται μπροστά σε δύο εκπληκτικά εκκλησάκια: των Αγίων Αποστόλων και της Ζωοδόχου Πηγής.

 

Above the village there is a beautiful forest in which you can go for a walk and marvel at the wonderful flora and fauna of Olympus as well as the charming small chapels of Agion Apostolon and the Fountain of Life. 

Το δασικό μέρος ανήκει στα ανατολικά πρανή του Ολύμπου, με δασικούς δρόμους και ορειβατικά μονοπάτια, πανοραμική θέα προς τον Θερμαϊκό Κόλπο και τις ακτές της Χαλκιδικής.

 Κράνα, Cornus

Βατόμουρα, Blackberrys

Οι Νεάντερταλ είχαν τα… Hermès τους! Not so stupid after all: Neanderthals may have crafted bone tools and passed their knowledge on to modern humans

Στο σκίτσο παρουσιάζεται ένα από τα εργαλεία κατεργασίας δέρματος που εντόπισαν οι ερευνητές και περιγράφεται το πώς το χρησιμοποιούσαν οι Νεάντερταλ. Lissoirs, made of deer ribs, would have been used by Neanderthals to prepare hides. Eventually the tips would break off. Illustration: Abri Peyrony/Pech-de-l’Azé I Projects

Νέα ευρήματα στηρίζουν τη θεωρία ότι οι Νεάντερταλ ήταν πολύ πιο έξυπνοι και εφευρετικοί από όσο πιστεύαμε μέχρι πρόσφατα. Διεθνής ομάδα ερευνητών ανακάλυψε πανάρχαια εξειδικευμένα εργαλεία που, όπως όλα δείχνουν, είχαν αναπτύξει οι Νεάντερταλ. Κάποια από αυτά τα εργαλεία χρησιμοποιούνταν στην κατεργασία δερμάτων. Σύμφωνα μάλιστα με τους ειδικούς είναι πολύ πιθανό οι Νεάντερταλ να δίδαξαν στον σύγχρονο άνθρωπο την τέχνη τους.

Τα εργαλεία

Ορισμένα από τα εργαλεία που ανακάλυψαν οι ερευνητές. Four views of the most complete lissoir found during excavations at the Neanderthal site of Abri Peyrony in France. Photograph: Abri Peyrony/Pech-de-l’Azé I Projects

Οι ερευνητές πραγματοποίησαν ανασκαφές σε δύο προϊστορικές τοποθεσίες στη νοτιοδυτική Γαλλία και ανακάλυψαν εργαλεία η ηλικία των οποίων κυμαίνεται ανάμεσα στα 40 και 50 χιλιάδες έτη. Με δεδομένο ότι οι πρώτοι σύγχρονοι άνθρωποι εκτιμάται ότι έφτασαν στην Ευρώπη πριν από περίπου 45 χιλιάδες έτη κάποια από τα εργαλεία πιστώνονται στους Νεάντερταλ.

Made from deer ribs, the tools are similar to the bone smoothers, still used by leather workers. The excavated tools are also similar to others found at sites occupied by early modern humans (illustrated) at a later stage, who replaced Neanderthals in Europe around 40,000 years ago.

Πρόκειται για εργαλεία μακρόστενα και εύκαμπτα που κατασκευάζονταν από τα πλευρά ζώων όπως τα ελάφια και οι τάρανδοι. Σύμφωνα με τους ερευνητές, χρησιμοποιούνταν για το τρίψιμο και το γυάλισμα άλλων πιο μαλακών υλικών όπως τα δέρματα ζώων με στόχο να γίνουν πιο ανθεκτικά, αδιάβροχα και στιλπνά.

Ένα από τα σύγχρονα εργαλεία κατεργασίας δερμάτων που, όπως φαίνεται, μοιάζει πολύ με εκείνα των Νεάντερταλ.

Πρόκειται για εργαλεία που χρησιμοποιούνται και σήμερα για την κατεργασία των δερμάτων, ακόμα και από διάσημους οίκους για τσάντες και άλλα δερμάτινα είδη πολυτελείας. Την ερευνητική ομάδα αποτελούσαν επιστήμονες με επικεφαλής ειδικούς του Ινστιτούτου Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Max Planck στη Γερμανία και του ολλανδικού πανεπιστημίου του Λάϊντεν. Η σχετική δημοσίευση έγινε στην επιθεώρηση «PNAS».

 

 

Mια επιστημονική ερμηνεία των εντυπωσιακών επιθανάτιων εμπειριών. Near death experiences could be surge in electrical activity

A vision of a light at the end of a dark tunnel is sometimes reported by people who have near-death experiences, but studies suggest the sight may be the result of oxygen deprivation. Credit: VinnyPrime, Stock.xchng

Μια νέα επιστημονική εξήγηση για τις εντυπωσιακές επιθανάτιες εμπειρίες που αναφέρουν αρκετοί ασθενείς, οι οποίοι «γύρισαν» στη ζωή από τον παραλίγο θάνατό τους, δίνει μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα που για πρώτη αφορά εξέτασε συστηματικά τη νευροφυσιολογική κατάσταση του εγκεφάλου ακριβώς μετά την ανακοπή της καρδιάς. 

Near-death survivors have reported seeing bright white lights and having out-of-body experiences.

Η έντονη αυτή ηλεκτρική δραστηριότητα εκτιμάται πως «γεννά» τη συνείδηση των επιθανάτιων εμπειριών, κάτι όμως που άλλοι επιστήμονες εμφανίζονται διστακτικοί να αποδεχθούν.

A mysterious surge of brain activity observed in dying rats may explain reports of near-death-experiences. Even after the animals' hearts stopped beating and no blood was reaching their brains, they appeared to show signs of conscious perception, said the scientists.

Σύμφωνα με το BBC, οι ερευνητές, με επικεφαλής την καθηγήτρια φυσιολογίας και νευρολογίας Τζίμο Μπορτζίγκιν της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), μελέτησαν αρουραίους που πέθαιναν μετά από τεχνητό καρδιακό επεισόδιο.

Near death experiences involve travelling through a tunnel towards an intense light, being separated from the body, encountering long-departed loved ones or angels.

Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι ο θνήσκων εγκέφαλος βίωνε μια απότομη ενεργοποίηση των ηλεκτρικών εγκεφαλικών κυμάτων, κάτι που, στην περίπτωση των ανθρώπων, θα μπορούσε να εξηγεί την ανάδυση στη συνείδηση των οραμάτων των επιθανάτιων εμπειριών (near-death), όπως ένα τούνελ με φως στο βάθος, η απέραντη γαλήνη, η συνάντηση με πεθαμένους, η αίσθηση ότι κανείς πετάει πάνω από το ακίνητο σώμα του κ.α.

Όπως είπε η Τζίμο Μπορτζίγκιν, είναι λανθασμένη η πεποίθηση πως ο εγκέφαλος, μετά τον κλινικό θάνατο, είναι αδρανής ή υπολειτουργεί. Στην πραγματικότητα, είπε, «στη φάση του θανάτου, είναι πιο δραστήριος και από όταν είναι κανείς ζωντανός».

Στη διάρκεια των 30 δευτερολέπτων μετά το σταμάτημα της καρδιάς των πειραματόζωων, οπότε ο εγκέφαλός τους δεν τροφοδοτείτο πια με αίμα, καταγράφηκε μέσω ηλεκροεγκεφαλογραφήματος μια ξαφνική έξαρση (έως υπερδιπλασιασμός) των άκρως συγχρονισμένων υψηλής συχνότητας κυμάτων γάμμα του εγκεφάλου, τα οποία συνδέονται άμεσα με τη συνείδηση.

Οι ερευνητές πιστεύουν ότι, στο κατώφλι του θανάτου, αυτό ακριβώς συμβαίνει και στους ανθρώπους, ενεργοποιώντας, σαν σε όνειρο, τις επιθανάτιες εμπειρίες, που βιώνονται ως «πιο πραγματικές και από την πραγματικότητα». Όμως, για να υπάρξει επιβεβαίωση αυτής της εκτίμησης, θα πρέπει να γίνει μια ανάλογη έρευνα σε ανθρώπους που έζησαν κλινικό θάνατο και τελικά επιβίωσαν – κάτι ασφαλώς όχι εύκολο (αν μη τι άλλο, λόγω έλλειψης εθελοντών!).

As many as a fifth of people who survive cardiac arrests report having had an other-worldly experience while being 'clinically' dead. Dr Jimo Borjigin, from the University of Michigan, said the study tells us reduction of oxygen during cardiac arrest can stimulate brain activity that is characteristic of conscious processing.

Εκτιμάται ότι το 10% έως 20% των ανθρώπων που επιβίωσαν μετά από κλινικό θάνατο λόγω ανακοπής καρδιάς (π.χ. στη διάρκεια μιας χειρουργικής επέμβασης), αναφέρουν, όταν συνέρχονται, μια σειρά από επιθανάτιες εμπειρίες. Φυσικά, το νέο πείραμα δεν μπορεί να μας πει με σιγουριά αν οι αρουραίοι έχουν επίσης επιθανάτιες εμπειρίες και τι είδους.

Ένας βωμός με Γραμμική Α στον Ψηλορείτη, An altar with Linear Α at Zominthos on Mount Psiloritis in Crete

Εργάτες της ανασκαφής στη Ζώμινθο κρατούν τον λίθινο βαθμιδωτό βωμό που μόλις ήρθε στο φως.

Βρέθηκε καλά προστατευμένο, κάτω από ένα πέτρινο θρανίο που ακουμπά στον τοίχο. Λίθινο και το ίδιο αλλά με ασυνήθιστο σχήμα, καθώς αποτελείται από τρία βαθμιδωτά επίπεδα, που μεγαλώνουν από κάτω προς τα επάνω, με μια κοιλότητα μάλιστα στην άνω επιφάνειά του. Υπήρξε όχι απλώς η σημαντικότερη ανακάλυψη της εφετινής ανασκαφής στη Ζώμινθο του Ψηλορείτη, αλλά και ένα από τα σπουδαιότερα ευρήματα που μας έρχονται από τη Μινωική Eποχή. Και αυτό επειδή σε κάθε μία από τις πλευρές του - δώδεκα συνολικά - είναι χαραγμένο από ένα σύμβολο της Γραμμικής Α γραφής.

Ένα χρυσό τυλιγμένο έλασμα, πιθανώς μαγικό, μπροστά στην εστία, που διέφυγε την προσοχή των αρχαίων συλητών, όταν ξετυλίχθηκε έδωσε την εικόνα ενός πλοίου χαραγμένου στο πολύτιμο υλικό.

Πρόκειται για έναν τελετουργικό βωμό, εξ ου και οι μικρές διαστάσεις του (20Χ20 εκ.), όπως εξηγεί η αρχαιολόγος δρ. Έφη Σαπουνά-Σακελλαράκη που τον έφερε στο φως πριν από λίγες ημέρες κατά την ανασκαφή του τεράστιου κτιριακού συγκροτήματος της Ζωμίνθου. Η μελέτη του και η προσπάθεια ανάγνωσης των συμβόλων είναι κάτι που θα απαιτήσει χρόνο και θα γίνει βεβαίως από επιστήμονες, ειδικούς στις μινωικές γραφές, με την ελπίδα ότι μπορεί να αποκαλυφθούν σημαντικά στοιχεία για τις τελετουργίες που ελάμβαναν χώρα σε υψόμετρο 1.200 μ. πριν από 3.500 -4.000 χρόνια. Ο βωμός δεν υπήρξε άλλωστε το μοναδικό τελετουργικό αντικείμενο που αποκαλύφθηκε εφέτος: μια σειρά παραπλήσιων ευρημάτων αποδεικνύει περίτρανα τον ιερό χαρακτήρα του συγκροτήματος, το οποίο πέραν πάσης αμφιβολίας πλέον χαρακτηρίζεται ως ανάκτορο.

Παλαιοανακτορικό συγκρότημα με τέσσερις χώρους (Χώροι 50-52 και 30).

«Ένα μεγάλο διοικητικό, πολιτικό και θρησκευτικό κέντρο, πολυτελής έδρα του ιερατείου του Ιδαίου Αντρου, ήταν αυτό το ανάκτορο» λέει η κυρία Σαπουνά-Σακελλαράκη. «Γιατί η λειτουργία του δεν θα μπορούσε να περιορίζεται μόνο στους τρεις μήνες που, λόγω υψομέτρου, είναι προσβάσιμο. Ετσι, για τον υπόλοιπο χρόνο το ιερατείο ήταν εγκατεστημένο εδώ στη Ζώμινθο» προσθέτει. Παράλληλα επισημαίνει και τις παραγωγικές λειτουργίες του ανακτόρου, με τα εργαστήρια κεραμικής, μεταλλουργίας και ορείας κρυστάλλου, τα οποία έχουν ήδη αποκαλυφθεί - εκτός φυσικά από την προφανή διαχείριση του φυσικού πλούτου. Ο έλεγχος ωστόσο φαίνεται ότι ανήκε στην Κνωσό. Στον κοντινότερο δρόμο που οδηγεί προς την Ίδα και το Ιδαίον Άντρον, το οποίο λειτουργούσε ως λατρευτικό κέντρο από την εποχή των πρώτων ανακτόρων στην Κρήτη, το ανάκτορο της Ζωμίνθου ελεγχόταν προφανώς από την κυρίαρχη Κνωσό, η οποία είχε υπό την εξουσία της και το ιερό.

Θυσιαστήριο

Χάλκινο εγχειρίδιο, από τον άνω όροφο του Χώρου 49.

Ένα δωμάτιο που έκρυβε εντυπωσιακά ευρήματα, τέτοια που μόνο σε ιερά εντοπίζονται, είναι η άλλη σπουδαία ανακάλυψη. Γιατί στη μία γωνία του ένας ημικυκλικός χώρος οριοθετημένος από όρθιες πλάκες έκρυβε πραγματικό θησαυρό: ένα χάλκινο θυμιατήρι με λαβή, δύο χάλκινους διπλούς πελέκεις και έναν μικρότερων διαστάσεων. Ακόμη, δύο απομιμήσεις πελέκεως και ξίφους, επίσης χάλκινα, και κάτω από αυτά πλήθος πήλινων αγγείων. Όλα τελετουργικά αντικείμενα τα οποία η κυρία Σαπουνά-Σακελλαράκη μαζί με τον αείμνηστο Γιάννη Σακελλαράκη είχαν εντοπίσει παλαιότερα στο Ιδαίο Άντρο και στο ιερό κορυφής των Κυθήρων. 

Αλλά τα ευρήματα δεν σταματούν εδώ. Μέσα στον χώρο αυτόν βρέθηκε και ένας δεύτερος λίθινος, τελετουργικός βωμός, αρκετά καμένος όμως από τη φωτιά, έτσι ώστε να είναι αδύνατον, επί του παρόντος τουλάχιστον, να διαπιστωθεί αν φέρει και αυτός εγχάρακτα σύμβολα. Τέλος, γύρω-γύρω από το πέτρινο χώρισμα ήταν τοποθετημένα και δόντια αγριόχοιρου, ενώ στο δωμάτιο βρίσκονταν διάσπαρτα κέρατα αίγαγρων και ενός ελαφιού.

Θυμιατήρια που βρέθηκαν στον Χώρο 28. 

«Πρόκειται για ένα χαρακτηριστικό περιβάλλον θυσιαστηρίου» εξηγεί η ανασκαφέας επισημαίνοντας ότι σε αυτό το δωμάτιο εντοπίστηκε, κάτω από το θρανίο, και ο βωμός με τα σύμβολα. Χαρακτηριστικό για τη Ζώμινθο εξάλλου είναι το γεγονός ότι όλα τα τελετουργικά σκεύη έχουν βρεθεί προσεκτικά αποθηκευμένα. «Είχαν έναν θρησκευτικό συντηρητισμό στην Προϊστορική Εποχή, γι' αυτό διατηρούσαν όλα τα τελετουργικά αντικείμενα, ακόμη και των παλαιότερων εποχών, ως ιερά κειμήλια» προσθέτει. Επιπλέον διευκρινίζει ότι στο κτίριο θα πρέπει να υπήρχαν αρκετοί χώροι θυσιαστηρίου, ενδεχομένως με κάποιες διαφορές μεταξύ τους, ώστε να καλύπτουν όλες τις τελετουργίες. Η απόδειξη βρίσκεται σε άλλο δωμάτιο του ανακτόρου, το οποίο διασώζει στη μία πλευρά του ένα υψηλότερο επίπεδο ειδικής χρήσης, ένα είδος βωμού στον οποίο ανεβαίνει κανείς με μικρή κλίμακα.

Ο κίονας

Βάση πέτρινου κίονα, ο οποίος φέρει ενσωματωμένο το ξύλινο τμήμα του, μέρος του οποίου διασώζεται στη θέση του.

Για πόσα χρόνια μπορεί να διατηρηθεί το ξύλο; Μια απάντηση δίνει το εύρημα που εντοπίστηκε στην άλλη πλευρά του δωματίου των θρανίων και των λίθινων βωμών (ένας τοίχος που δεν κλείνει στις άκρες του διαχωρίζει το δωμάτιο στα δύο). Πρόκειται για τη βάση ενός λίθινου κίονα, τετράγωνου αρχικώς, με διαστάσεις 70Χ100 εκ. πλάτος και 15 ύψος και στη συνέχεια κυλινδρικού (διαμέτρου 55 εκ. και ύψους 17 εκ.) που χρησιμοποιείται ως υποδοχή του ξύλινου κίονα. Σε ύψος περίπου 30 εκ. και με διάμετρο 26,5 εκ. διασώζεται έτσι στη θέση του αυτό το ξύλο, το οποίο οι Μινωίτες είχαν κόψει προφανώς από το βουνό όπου βρίσκονταν και ήταν ονομαστό άλλωστε για την ξυλεία του, προκειμένου να κατασκευάσουν το κτίριο.

Είναι γνωστό εξάλλου ότι με αυτόν τον τρόπο ήταν κατασκευασμένα όλα τα μινωικά ανάκτορα καθώς η χρήση του ξύλου επέτρεπε την ελαφριά ανωδομή ώστε να μπορούν να προσθέσουν δύο και τρεις ορόφους. Το συγκεκριμένο αφαιρέθηκε με τεράστια προσοχή προκειμένου να συντηρηθεί ενώ η κυρία Σαπουνά-Σακελλαράκη μας θυμίζει ότι ένα παρόμοιο εύρημα είχαν φέρει στο φως κατά την ανασκαφή των Αρχανών, στην είσοδο του ανακτόρου.

Το κτήριο, με πάνω από 55 ισόγειους χώρους, δεύτερο ή και τρίτο σε μεγάλο μέρος του χώρο, αποτελεί το μεγαλύτερο γνωστό οικιστικό κέντρο των μινωικών χρόνων πάνω στα βουνά.

Ένας μακρύς διάδρομος μήκους 17,40 μ. (ως το σημείο που έχει φθάσει ως τώρα η ανασκαφή) και πλάτους 1,55 μ. χωρίζει το ανάκτορο σε δύο πτέρυγες, την ανατολική και τη δυτική. «Όλη η ανατολική πτέρυγα φαίνεται ότι είχε θρησκευτική χρήση» λέει η αρχαιολόγος.

Τα τρία κωνικά ποτήρια κοινωνίας – ρυτά με διακόσμηση καλαμοειδών που βρέθηκαν σε κόγχη, στον Χώρο 15.

Σε ένα από τα δωμάτια αυτής της πλευράς βρέθηκε μια πήλινη τριποδική τράπεζα με γαλάζιο κονίαμα ενώ σε ένα άλλο ήρθε στο φως ομάδα χάλκινων αντικειμένων θρησκευτικής χρήσης μεταξύ των οποίων διπλοί πελέκεις, αφιερωματικά εγχειρίδια αλλά και ένα μακρόστενο, χάλκινο αντικείμενο, απροσδιόριστης ακόμη χρήσης, με κρίκο στη μία άκρη του.

Λίθινο κέρας καθοσίωσης. Χώρος 15.

Εδώ θα πρέπει να προστεθούν και όλα τα άλλα σπουδαία ευρήματα των τελευταίων χρόνων, όπως τα χάλκινα ειδώλια, το σκήπτρο του ιερέα με τα χαραγμένα φίδια, τα θυμιατήρια, τα χάλκινα εγχειρίδια και τα χάλκινα κύπελλα, τα ρυτά σε σχήμα ζώου, τα κύπελλα κοινωνίας αλλά και πολλά αναθήματα, περόνες και περίαπτα, κοσμήματα, ελάσματα.

Τοιχογραφίες

Zominthos covered by fog.

Τεράστιος είναι ο όγκος των κονιαμάτων που προκύπτουν από την ανασκαφή. Ειδικά μάλιστα οι τοίχοι των δωματίων του άνω ορόφου, όχι μόνο έφεραν καλής ποιότητας κονιάματα, αλλά ήταν και καλά τοιχογραφημένα, όπως διακρίνεται από τα χρώματα που έρχονται στο φως: κόκκινο, κίτρινο και γαλάζιο. Αλλά για τις παραστάσεις θα μπορεί να μιλήσει κανείς μετά τη συντήρηση των τοιχογραφιών - αν και ήδη, σε ένα μικρό τμήμα από αυτές, διακρίνονται ορισμένα κλαδιά και ένα πουλί.

Με περισσότερα από 55 δωμάτια και εμβαδόν άνω των 1.600 τ.μ., με δεύτερο όροφο ή και τρίτο σε μεγάλο μέρος του, το κτίριο είχε κατασκευαστεί στη δυτική πλαγιά ενός χαμηλού λόφου σε θέση που παρέχει τον έλεγχο ολόκληρου του οροπεδίου.

Η έκταση του χώρου ανέρχεται περίπου σε τέσσερα στρέμματα ενώ από τη γεωμαγνητική, που επίσης έγινε εφέτος, αποδείχτηκε ότι γύρω από το ανάκτορο υπάρχουν πολλά κτίσματα του οικισμού.

Professor of Archaeology Dr. Yannis Sakellarakis. 

Μια ακόμη πολύτιμη πληροφορία της ανασκαφής εξάλλου προέκυψε από τον καθαρισμό του αύλειου χώρου της βόρειας πλευράς του κτιρίου όπου εντοπίστηκε η αρχή δύο πομπικών διαδρόμων του ανακτόρου. Δέκα αρχαιολόγοι, δύο αρχιτέκτονες, ειδικοί συντηρητές, τοίχων, τοιχογραφιών και αγγείων, ειδικοί ανασκαφικοί εργάτες για τους σημαντικούς χώρους εργάστηκαν επί πέντε εβδομάδες σε αυτόν τον χώρο, τον οποίο ο Γιάννης Σακελλαράκης είχε εντοπίσει από το 1982, για να ξεκινήσει όμως την έρευνα μόλις το 2006. Ανασκαφέας του Ιδαίου Αντρου, των Αρχανών, του ιερού κορυφής στα Ανεμόσπηλια αλλά και των Κυθήρων, ο αρχαιολόγος θεωρούσε τη Ζώμινθο, με το προελληνικό όνομα, ως «μια μινωική μοναδικότητα», ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές που επισήμαινε πως «αν αφήσω κάτι στην Αρχαιολογία, αυτό θα είναι η διάσταση των βουνών».

Ένας ιδιοφυής μινωίτης αρχιτέκτονας

Χτίστηκε με μεγάλους ογκόλιθους μήκους ενός μέτρου και όλα του τα δάπεδα ήταν καλοστρωμένα από ωραίες, μεγάλες πλάκες. Το ανάκτορο της Ζωμίνθου φαίνεται ότι είχε έναν ιδιοφυή αρχιτέκτονα με ιδιαίτερη γνώση της λειτουργίας και της χρήσης των χώρων, όπως λέει η αρχαιολόγος κυρία Έφη Σαπουνά-Σακελλαράκη, η οποία διεξάγει την ανασκαφή. Τα ευρήματα δείχνουν ότι χτίστηκε στα Προανακτορικά χρόνια (2100-1900 π.Χ.), αφού μέσα στο κτίριο διατηρούνται ως «νησίδες» λείψανα εκείνης της περιόδου τα οποία οι μεταγενέστεροι - στην Παλαιοανακτορική περίοδο πλέον - ενσωμάτωσαν στην επόμενη φάση του. Ωστόσο, μετά τον σεισμό του 1700 π.Χ. περίπου, ο οποίος προκάλεσε μεγάλες καταστροφές, το κτίριο εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους του, οι οποίοι έφυγαν παίρνοντας μαζί τους και τα υπάρχοντά τους. Τα στοιχεία δείχνουν ότι επέστρεψαν γρήγορα, μέσα σε 30-50 χρόνια το πολύ, και τότε ξανάχτισαν το κτίριο αλλάζοντας σε μικρό βαθμό τη διαρρύθμισή του. Μερικούς αιώνες αργότερα όμως νέος σεισμός επέφερε μεγαλύτερη καταστροφή. Αλλά οι άνθρωποι επέστρεψαν για μία ακόμη φορά... και ξαναέχτισαν. Στη συνέχεια ήρθαν οι Μυκηναίοι, ήρθαν οι Ρωμαίοι, μετά οι Βυζαντινοί, οι Ενετοί, οι Τούρκοι, αφήνοντας όλοι τους στη Ζώμινθο τα χνάρια τους, που σε τίποτε όμως δεν κατόρθωσαν να ξεπεράσουν εκείνα των πρώτων μινωιτών κατοίκων.

ΠΗΓΗ: ΤΟ ΒΗΜΑ

Φωτογραφικός Διαγωνισμός National Geographic Traveler 2013, The best travel photos in the world: National Geographic announces winners of its prestigious 2013 Traveler Photo Contest

1η Θέση: Dig me river

Manaus, Amazonas, κατά τη διάρκεια του Βραζιλιάνικου πρωταθλήματος Aquathlon / του Wagner Araujo. Money shot: The top prize went to photographer Wagner Araujo, who captured this incredible image while attending the Brazilian Aquathlon (swimming and running) championship in Manaus.

2η Θέση: Thunderstorm at False Kiva

Η.Π.Α., καταιγίδα στο Εθνικό Πάρκο Canyonlands / του Max Seigal. Mystic haze: Max Seigal hiked out to these ruins at Canyonlands National Park at night hoping to photograph them with the milky way, but instead a thunderstorm rolled through creating this dramatic image.

3η Θέση: Say Cheese

Κένυα, Εθνικό Πάρκο Masai Mara / του Yanai Bonneh. Wild things: Cheetahs jumped on the vehicle of tourists in Masai Mara National Park, Kenya, and Yanai Bonneh was in the right place to capture the big cats in action.

Τιμητική Διάκριση: Lady in Water

Μιανμάρ, μια κυρία συλλέγει νερό από το ποτάμι σε ένα χωριό στη Bagan / του Marcelo Salvador. Merit prize: Marcelo Salvador captured this poetic image of a woman drawing water from a river near Bagan, Myanmar.

Τιμητική Διάκριση: Portrait of an Eastern Screech Owl

Πορτρέτο μικρής κουκουβάγιας που συναντά κανείς στην Ανατολική,Βόρεια Αμερική / του Graham McGeorge. What a hoot: The Eastern Screech Owl is seen here doing what they do best: blending into their surroundings.

Τιμητική Διάκριση: Children of Reindeer

Sápmi, o Mikael Ande, ένα παιδί εκτροφέων ταράνδων κάνει διάλειμμα μετά από μια μακρά και κρύα ημέρα / της Michelle Schantz. Little helper: Mikael Ande, a child of Sami reindeer herders, takes a break indoors after a long, cold day of rounding up the animals for vaccinations and slaughter.

Τιμητική Διάκριση: Sakura

Ιαπωνία, αιωνόβιες κερασίες / του Hideyuki Katagiri. Timeless: Hideyuki Katagiri captured the blossoming of cherry trees, or Sakura, in Japan.

Τιμητική Διάκριση: The TataHonda sect

Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, κατά τη διάρκεια θρησκευτικής τελετής της σέκτας Tatahonda / του Gergely Lantai-Csont. Inside man: Gergely Lantai-Csont was allowed to photograph women of the secretive Tatahonda in the Democratic Republic of the Congo as they prepared for a religious ceremony.

Τιμητκή Διάκριση: Piano play at sunset

Νέα Ζηλανδία, σε δρόμο της πόλης Queenstown / του Nikola Smernic. Moment of peace: Queenstown, New Zealand, known as 'The Adventure Capital of The World,' draws adrenaline junkies who spend their days skydiving and and zip-lining, one of whom decided to take a break from all the action by playing a doleful tune.

Τιμητική Διάκριση: Guanjiang Shou

Ταϊβάν, θίασοι Guanjiang Shou, δραστηριότητα σε παραδοσιακή θρησκευτική συγκέντρωση / του Chan Kwok Hung. True colors: Guanjiang Shou troupes are one of Taiwan most popular activities that may be seen all over the country at traditional folk religion gatherings. With their fiercely painted faces, fangs and choreographed performances, they are easily recognized.

Τιμητική Διάκριση: Another Perspective of the day

Ινδονησία, ψαράς στη παραλία Bira / του Dody Kusuma. As old as time: A fisherman is seen casting a net at Bira Beach, Indonesia, like generations of his ancestors.