Η
ευρωπαϊκή αποστολή LISA
περιλαμβάνει τρία σκάφη που θα ανιχνεύουν τα βαρυτικά κύματα και θα εκτοξευθεί
το 2034. Artist's impression of a LISA spacecraft. LISA is a proposed space-based
gravitational wave observatory consisting of a constellation of three
spacecraft, linked over millions of kilometres via lasers. Credit: AEI/Milde Marketing/Exozet
Θα
είναι μια από τις πιο φιλόδοξες αποστολές της δεκαετίας του 2030: η ευρωπαϊκή
διαστημική υπηρεσία ESA έδωσε το πράσινο φως για τον σχεδιασμό της αποστολής LISA, η οποία προβλέπει την εκτόξευση τριών
σκαφών που θα σχηματίζουν έναν γιγάντιο ανιχνευτή βαρυτικών κυμάτων στο
Διάστημα. Πράσινο φως και για την εκτόξευση του κυνηγού εξωπλανητών Plato.
H
ύπαρξη των βαρυτικών κυμάτων είχε προβλεφθεί από τον Αϊνστάιν στις αρχές του
περασμένου αιώνα, επιβεβαιώθηκε όμως μόλις το 2015 από τον αμερικανικό
ανιχνευτή LIGO.
Οι
ρυτιδώσεις του χωροχρόνου
This movie shows a
simulation of the merger of two black holes and the resulting emission of
gravitational radiation. The very fabric of space and time is distorted by
massive objects, which is shown here by the colored fields. The outer sheets
(red) correspond directly to outgoing gravitational radiation, which was
recently detected by the NSF's LIGO observatories. Credit: NASA/C. Henze
Τα
βαρυτικά κύματα είναι ρυτιδώσεις του χωροχρόνου που παράγονται από
επιταχυνόμενα αντικείμενα μεγάλης μάζας, όπως για παράδειγμα μαύρες τρύπες που
κινούνται σπειροειδώς η μία γύρω από την άλλη και τελικά συγχωνεύονται.
Τα
κύματα αυτά ουσιαστικά τεντώνουν τον χώρο σε μια διάσταση (ας πούμε κατά μήκος)
και τον συμπιέζουν σε μια άλλη διάσταση (ας πούμε κατά πλάτος).
Οι
τρεις δορυφόροι της αποστολής LISA (Laser Interferometer Space Antenna, ή
διαστημική κεραία συμβολόμετρου λέιζερ) θα ανιχνεύουν βαρυτικά κύματα
καταγράφοντας απειροελάχιστες μεταβολές στη μεταξύ τους απόσταση.
Το
τρίο που θα ακολουθεί τη Γη
There are promising
detection techniques across the entire gravitational wave spectrum, which is
populated by a broad range of astrophysical sources. The spectrum in the region
probed by LISA is one of the most interesting, populated by a rich diversity in
astrophysical phenomena of interest to astronomers and astrophysicists. Credit:
NASA
Το
τρίο θα ακολουθεί τη Γη στην πορεία της γύρω από τον Ήλιο, με τα τρία σκάφη να
σχηματίζουν ένα νοητό ισόπλευρο τρίγωνο με πλευρά 2,5 εκατομμυρίων χιλιομέτρων.
Η
μεταξύ τους απόσταση θα μετράται διαρκώς με δέσμες λέιζερ που θα ενώνουν τα
τρία σκάφη.
Η
έγκριση της αποστολής από την Επιτροπή Επιστημονικών Αποστολών της ESA, η οποία
συνεδρίασε στη Μαδρίτη, ανοίγει τον δρόμο για την υποβολή προτάσεων υλοποίησης
από την ευρωπαϊκή αεροδιαστημική βιομηχανία.
LISA Pathfinder, a
mission led by the European Space Agency (ESA) with contributions from NASA,
has successfully tested a key technology needed to build a space-based
observatory for detecting gravitational waves. These tiny ripples in the fabric
of space, predicted by Albert Einstein a century ago, were first seen last year
by the ground-based Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory (LIGO). Credit: NASA's Goddard Space Flight
Center/Scott Wiessinger
Η
προηγούμενη αποστολή LISA Pathfinder, ένα είδος πρόβας για την εκτόξευση των
τριών δορυφόρων, είχε ανατεθεί στην Airbus.
Εκτόξευση
το 2034
Artist's conception
of exoplanet systems that could be observed by PLAnetary Transits and
Oscillations of stars (PLATO), a European Space Agency telescope. Credit: ESA - C. Carreau
Η
εκτόξευση της νέας αποστολής αναμένεται το 2034. Η Επιτροπή ενέκρινε επίσης την
υλοποίηση του διαστημικού τηλεσκοπίου Plato για την ανίχνευση πλανητών σε άλλα
άστρα. Το τηλεσκόπιο θα παρακολουθεί ταυτόχρονα χιλιάδες άστρα και θα
καταγράφει τη μικρή πτώση της λαμπρότητας καθώς οι πλανήτες περνούν μπροστά από
τα μητρικά τους άστρα και μπλοκάρουν ένα μέρος της ακτινοβολίας. Η εκτόξευση
προγραμματίζεται για το 2026.