Δημιουργία
«φάρου» με λέιζερ για επικοινωνία με πιθανούς εξωγήινους πολιτισμούς. An MIT
study proposes that laser technology on Earth could emit a beacon strong enough
to attract attention from as far as 20,000 light years away. Image: MIT News
Υπάρχουσες
τεχνολογίες λέιζερ θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία ενός
«φάρου» που θα προκαλούσε την προσοχή των αστρονόμων από πιθανούς εξωγήινους
πολιτισμούς του γαλαξία μας, σύμφωνα με μελέτη του ΜΙΤ.
Ο
«φάρος» αυτός, τον οποίο προτείνει ο Τζέιμς Κλαρκ στη μελέτη του, που
δημοσιεύτηκε στο The Astrophysical
Journal, θα ήταν αρκετά ισχυρός για να προσελκύσει ενδιαφέρον πιθανών
παρατηρητών σε απόσταση μέχρι και 20.000 ετών φωτός. Όπως αναφέρει το MIT News,
στη μελέτη προτείνεται η χρήση ενός λέιζερ 1-2 megawatt, εστιαζόμενου μέσω ενός
τεράστιου τηλεσκοπίου 30-45 μέτρων, που θα είναι στραμμένο προς το διάστημα,
παράγοντας μια ακτίνα υπέρυθρης ακτινοβολίας, αρκετά ισχυρή για να μπορεί να
ξεχωρίζει από την ενέργεια του ήλιου.
Ένα
τέτοιο σήμα θα μπορούσε να ανιχνευθεί από εξωγήινους αστρονόμους που ίσως
παρατηρούν την κοσμική μας «γειτονιά», ειδικά εάν ζουν σε κοντινά (σχετικά)
συστήματα, όπως π.χ. κοντά στον Εγγύτατο Κενταύρου (Proxima Κενταύρου) – το
κοντινότερο στη Γη άστρο – ή το TRAPPIST-1, ένα άστρο σε απόσταση περίπου 40
ετών φωτός που «φιλοξενεί» επτά εξωπλανήτες, τρεις εκ των οποίων θεωρούνται
κατοικήσιμοι. Σύμφωνα με τη μελέτη, εάν το σήμα αυτό εντοπιζόταν από
πολιτισμούς σε κάποια από αυτά τα συστήματα, το ίδιο αυτό λέιζερ θα μπορούσε να
χρησιμοποιηθεί για την αποστολή ενός σύντομου μηνύματος υπό τη μορφή παλμών,
όπως στα σήματα Μορς.
«Αν
καταφέρναμε να πραγματοποιήσουμε επιτυχώς μια «χειραψία» κι αρχίζαμε να
επικοινωνούμε, θα μπορούσαμε να στείλουμε ένα μήνυμα σε data rate μερικών
εκατοντάδων bits/δευτερόλεπτο, που θα έφτανε εκεί σε μερικά χρόνια» λέει ο
Κλαρκ, τελειόφοιτος του Τμήματος Αεροναυτικής και Αστροναυτικής του ΜΙΤ.
Αν
και ως σχέδιο φαντάζει εκ πρώτης όψεως ιδιαίτερα μεγαλόπνοο, ο ερευνητής
υποστηρίζει πως είναι δυνατή η υλοποίησή του με έναν συνδυασμό τεχνολογιών που
υπάρχουν σήμερα και που θα μπορούσαν να γίνουν πραγματικότητα στο όχι πολύ
μακρινό μέλλον. «Θα ήταν ένα εγχείρημα-πρόκληση, αλλά όχι αδύνατο. Τα είδη
λέιζερ και τηλεσκοπίων που κατασκευάζονται σήμερα μπορούν να παράγουν ένα
ανιχνεύσιμο σήμα, ώστε ένας αστρονόμος να μπορεί να ρίξει μια ματιά στο άστρο μας
και αμέσως να δει κάτι ασυνήθιστο… Δεν ξέρω αν το πρώτο που θα σκέφτονταν θα
ήταν νοήμονα όντα γύρω από τον ήλιο μας, αλλά σίγουρα θα προσέλκυε μεγαλύτερο
ενδιαφέρον» υποστήριξε.
Ο
Κλαρκ εξέτασε συνδυασμούς λέιζερ και τηλεσκοπίων διαφορετικής ισχύος και μεγεθών
και κατέληξε στο συμπέρασμα πως ένα λέιζερ των 2 megawatt, που θα στοχευόταν
μέσω ενός τηλεσκοπίου 30 μέτρων, θα μπορούσε να παράγει ένα σήμα αρκετά ισχυρό
για να εντοπίζεται από αστρονόμους στον Εγγύτατο Κενταύρου β, έναν πλανήτη σε
τροχιά γύρω από το κοντινότερο σε εμάς άστρο, σε απόσταση τεσσάρων ετών φωτός.
Αντίστοιχα, ένα λέιζερ του ενός megawatt, μέσα από τηλεσκόπιο 45 μέτρων, θα
μπορούσε να παράγει ένα καθαρό σήμα για οποιαδήποτε έρευνα αστρονόμων στο
TRAPPIST-1, σε απόσταση περίπου 40 ετών φωτός. Και στις δύο περιπτώσεις, το
σήμα θα ήταν εντοπίσιμο σε απόσταση μέχρι και 20.000 ετών φωτός. Και στα δύο
σενάρια η τεχνολογία λέιζερ και τηλεσκοπίων που απαιτείται υπάρχει ήδη ή είναι
(πρακτικά) πολύ κοντά, υπογραμμίζει ο Κλαρκ. Για παράδειγμα, ο ερευνητής
υπολόγισε πως η απαιτούμενη ισχύς του 1 ή των 2 megawatts είναι αντίστοιχη
αυτής του Airborne Laser της αμερικανικής πολεμικής αεροπορίας – ενός
συστήματος το οποίο προοριζόταν να τοποθετείται σε στρατιωτικά αεροσκάφη και να
καταρρίπτει βαλλιστικούς πυραύλους. Όσον αφορά στα τηλεσκόπια, αν και ένα 30
μέτρων τηλεσκόπιο θα ήταν μεγαλύτερο από ό,τι υπάρχει σήμερα, υπάρχουν ήδη
σχέδια για τέτοια όργανα στο κοντινό μέλλον, όπως το 24 μέτρων Giant Magellan
Telescope και το 39 μέτρων European Extremely Large Telescope, που
κατασκευάζονται ήδη στη Χιλή.
Ο
Κλαρκ οραματίζεται κατασκευή ενός τέτοιου «φάρου» πάνω σε ένα βουνό, για την
ελαχιστοποίηση της παρεμβολής από την ατμόσφαιρα. Για την ασφάλεια του
εγχειρήματος, πάντως, αναγνωρίζει πως θα ετίθετο ζήτημα, καθώς θα μπορούσε να
προκαλέσει βλάβες σε τεχνικό εξοπλισμό σκαφών που θα περνούσαν από την περιοχή
ή στην όραση ανθρώπων που θα το κοιτούσαν ευθέως, οπότε και μια άλλη πρότασή
του θα ήταν η κατασκευή του στην άλλη πλευρά της Σελήνης.
Πηγές: Optical
detection of lasers with near-term technology at interstellar distances, Astrophysical
Journal (2018). DOI: 10.3847/1538-4357/aae380 - http://news.mit.edu/2018/laser-attract-alien-astronomers-study-1105 - https://www.naftemporiki.gr/story/1410159/mit-leizer-gia-dimiourgia-farou-gia-epikoinonia-me-pithanous-eksogiinous-politismous