Ήχοι του Σύμπαντος: Πραγματικότητα ή Ψευδαίσθηση; Sounds of the Universe: Reality or Illusion?

Σκεπτόμενοι με τα γήινα δεδομένα, οι ήχοι του σύμπαντος είναι μύθος, καταγραφές που δεν ανταποκρίνονται στον ανθρωποκεντρικό ορισμό του ήχου ως φυσικού και αντιληπτικού φαινομένου. Σε συμπαντική όμως κλίμακα, ο μύθος γίνεται πραγματικότητα, ενσωματώνοντας κανόνες αισθητηριακής πολυπλοκότητας, που ο άνθρωπος είναι αδύνατον ούτως ή άλλως να αντιληφθεί. They say that in space, no one can hear you scream. It's true — space is a vacuum, and sound waves need an atmosphere to be heard. So technically, in space, no one can hear you do anything. But astronomers still use sound to make a whole range of observations, and the sounds they hear can only be described as otherworldly.

Όταν αναλογιζόμαστε το αχανές σύμπαν, η ανθρώπινη σκέψη συνήθως εστιάζει στα βασικά – αντιδιαμετρικά χαρακτηριστικά του: το φως και το απόλυτο κενό. Η επιστήμη έχει καταδείξει ότι η πανταχού παρούσα ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία διαμορφώνει την αντιλαμβανόμενη – από τα φυσικά και τεχνητά ανθρώπινα αισθητήρια – μορφή του σύμπαντος. Και ο ήχος; Έχει κάποια υπόσταση στην παραπάνω μορφή; Υπάρχει ήχος στο σύμπαν; Πως προκύπτουν οι ηχητικές καταγραφές που βλέπουν κατά καιρούς το φως της δημοσιότητας, κυρίως στο διαδίκτυο, ως δεδομένα από τους διάφορους διαστημικούς οργανισμούς;

Σε όλα αυτά τα ερωτήματα απαντά στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αναπληρωτής καθηγητής, Κοσμήτορας της Σχολής Μουσικής & Οπτικοακουστικών Τεχνών του Ιονίου Πανεπιστημίου, Ανδρέας Φλώρος.

DEEP-SPACE SONATA: A conversion to audible sound of one of the most powerful explosions on record in the universe, the gamma-ray burst GRB 080916C. The number of notes played represents the gamma rays received by the Fermi Gamma-ray Space Telescope. The accompanying sounds correspond to the probability of the rays emanating from the burst itself, with lowest-likelihood rays played as a harp, medium by a cello and highest-probability by a piano.

Όπως επεξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Φλώρος «λαμβάνοντας υπ’ όψιν τη φυσική υπόσταση του ήχου, όπως τον αντιλαμβανόμαστε μέσω του συστήματος της ακοής, η ομιλία στοχεύει να απαντήσει στα παραπάνω ερωτήματα και, ταυτόχρονα, μέσα από την παρουσίαση συγκεκριμένων εφαρμογών, να αναδείξει τις δυνατότητες, επιστημονικές και δημιουργικές, όπου συνεπάγεται η ηχητική αναπαράσταση (ή ηχοποίηση) δεδομένων και παραμέτρων του σύμπαντος.

SUNNY ANTHEM: The audio that Alexander was listening to when he noticed an underling "hum." The sound file corresponds to audibilized data of charged atoms, including carbon, within the solar wind from 1998 to 2010 recorded by a spectrometer onboard NASA's Advanced Composition Explorer spacecraft. The images of the rotating sun come from NASA's Solar Dynamics Observatory spacecraft. Credit: Robert Alexander/NASA/University of Michigan Solar and Heliospheric Research Group

Η εξέλιξη της επιστήμης στον τομέα της μελέτης του σύμπαντος βασίζεται κυρίαρχα στην πανταχού παρούσα ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που καταλαμβάνει ένα πολύ ευρύ φάσμα συχνοτήτων και διαμορφώνει την αντιλαμβανόμενη – από τα φυσικά και τεχνητά ανθρώπινα αισθητήρια – μορφή του σύμπαντος, είτε αυτή γίνεται αντιληπτή κατευθείαν διά γυμνού οφθαλμού, είτε μέσω οπτικών τηλεσκοπίων, είτε μέσω ειδικών δεκτών καταγραφής ραδιοσημάτων».

Συγκεκριμένα, τονίζει, ξεκινώντας από τις βασικές έννοιες της κυματικής υπόστασης του ήχου, η ντετερμινιστική φύση του ηχητικού φαινομένου εξετάζεται υπό το πρίσμα της υποκειμενικής ακουστικής αντίληψης, όπως αυτή ορίζεται από σύνθετους ψυχοακουστικούς μηχανισμούς, πλέον ως ακουστό γεγονός.

The Van Allen Probes B EMFISIS Waves instruments detected these signals with three orthogonal magnetic antennas (Bu, Bv, Bw) during UTC hour 00 (the witching hour) of October 23, 2013. This is a set of five different six-second intervals concatenated together. The featured signal is high-dispersion whistlers, generated by lightning discharges in the atmosphere and then "streatched" by propagating along magnetic field lines through sufficient space plasma to slow down the lowest frequencies into an ominous drawn-out bass rumble. The animation shows a frequency-time spectrogram of the data with a moving cursor that indicates the time position of the audio track. Credit: Space Audio

«Το αποτέλεσμα του ανωτέρω συνδυασμού του αντικειμενικού και του υποκειμενικού έχει αποδώσει ερευνητικούς καρπούς: νέες τεχνικές ηχητικής αναπαράστασης ή απλούστερα ηχοποίησης δεδομένων (sonification), μέσω των οποίων, η απλά, ή και σύνθετα δομημένη πληροφορία μπορεί να μετατραπεί σε ήχο, ο οποίος μετατρέπεται σε φορέα μετάδοσης του αρχικού περιεχομένου με μεγάλη αντιληπτή ακρίβεια» επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Φλώρος και προσθέτει «δεδομένου ότι χωρίς ένα κατάλληλο μέσο διάδοσης, όπως είναι ο γήινος αέρας, δεν είναι δυνατή η διάδοση του οποιουδήποτε ήχου στο σύμπαν, οι παραπάνω τεχνικές αναλαμβάνουν να αντιμετωπίσουν το φυσικά ανέφικτο: να μετατρέψουν ηλεκτρομαγνητικά δεδομένα που συλλέγονται από το σύμπαν, ως απόρροια αστρονομικών και κοσμολογικών φαινομένων που ορίζουν την ίδια την εξέλιξή του, σε ακουστική πληροφορία, η οποία μπορεί να γίνει αντιληπτή και κατανοητή από ανθρώπους, ανεξαρτήτως μορφωτικού επιπέδου ή και εθνικής και πολιτισμικής προέλευσης».

COSMIC SYMPHONICS: The "solar wind," a barrage of charged particles streaming from the sun (red arrows; yellow represents magnetic field lines), is one example of an astrophysical phenomenon that can be translated into audible sound. Credit: ESA/NASA

«Οι ηλιακές καταιγίδες», εξηγεί ο αν. καθηγητής, «οι εκρήξεις υπερκαινοφανών, ακόμα και τα προσφάτως επιβεβαιωμένα βαρυτικά κύματα αποτελούν μερικά παραδείγματα φαινομένων που ήδη έχουν τύχει ηχοποίησης με εντυπωσιακά αποτελέσματα. Το ίδιο και οι «ήχοι» από τους πλανήτες του ηλιακού συστήματος, όπως αυτοί δημιουργήθηκαν από κατάλληλους ακουστικούς μετασχηματισμούς του συλλεγόμενου από διαστημικά σκάφη ηλεκτρομαγνητικού αποτυπώματός τους, ή ακόμα και η έννοια του χωρόχρονου, όπως αυτή μπορεί να γίνει αντιληπτή μέσω της αναπαραγωγής ηχητικού περιεχομένου σε περισσότερες των τριών διαστάσεων. Και η μετατροπή αυτή, μπορεί να αφορά αμιγώς την επιστημονική έρευνα, προσφέροντας στους επιστήμονες νέα απεικονιστικά εργαλεία και διευκολύνοντας έτσι την μελέτη και πρόοδο στο πεδίο της αστρονομίας, της αστροφυσικής και της κοσμολογίας, συχνότερα όμως απευθύνεται στο ευρύ κοινό, με κύριο στόχο την «χωρίς-λόγια» διάδοση και εκλαΐκευση της επιστήμης. Το ηχητικό περιεχόμενο που συλλέγεται από το σύμπαν με τον τρόπο αυτό, καθίσταται ουσιαστικά ισοδύναμο με τις φωτογραφικές καταγραφές ουράνιων αντικειμένων και φαινομένων που είναι διαθέσιμες σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή. Παράλληλα όμως, τα τελευταία χρόνια, η ανωτέρω ηχοποίηση έχει αρχίσει να βρίσκει αποδοχή και στο δημιουργικό/καλλιτεχνικό πεδίο των σύγχρονων ψηφιακών τεχνών και της τέχνης του ήχου, κάποιες φορές ως μέσο ηλεκτρονικής ηχητικής ή μουσικής σύνθεσης και, κάποιες άλλες, ως φορέας αλληλεπίδρασης και αυτοσχεδιασμού με το καλλιτέχνη/δημιουργό».

Συμπερασματικά, η απάντηση στο ερώτημα του εάν οι ήχοι του σύμπαντος είναι μύθος ή πραγματικότητα, εξαρτάται, σύμφωνα με τον Κοσμήτορα της Σχολής Μουσικής & Οπτικοακουστικών Τεχνών, από την κλίμακα του σημείου θεώρησης.

Chirp pattern of gravitational waves detected by LIGO on September 14, 2015. Credit: LIGO

«Σκεπτόμενοι με τα γήινα δεδομένα, οι ήχοι του σύμπαντος είναι μύθος, καταγραφές που δεν ανταποκρίνονται στον ανθρωποκεντρικό ορισμό του ήχου ως φυσικού και αντιληπτικού φαινομένου, και οι οποίες καθίστανται αντιληπτές μέσω ακουστικών μετασχηματισμών που ακολουθούν την φύση της ανθρώπινης ακοής. Σε συμπαντική όμως κλίμακα, ο μύθος γίνεται πραγματικότητα, ενσωματώνοντας κανόνες αισθητηριακής πολυπλοκότητας που ο άνθρωπος είναι αδύνατο ούτως ή άλλως να αντιληφθεί. Κανόνες οι οποίοι μας κρύβουν και τα μυστικά της πραγματικής ταυτότητας και όψης του σύμπαντος» επισημαίνει χαρακτηριστικά στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Αναπληρωτής Καθηγητής, Κοσμήτορας της Σχολής Μουσικής & Οπτικοακουστικών Τεχνών του Ιονίου Πανεπιστημίου, Ανδρέας Φλώρος.

Πηγές: https://www.scientificamerican.com/article/heavenly-sounds-hearing-astronomical-data-can-lead-to-scientific-insights/ - https://curiosity.com/topics/the-sounds-of-space-teach-us-more-about-the-universe-curiosity/ -  http://www.amna.gr/home/article/314576/choi-tou-Sumpantos-Pragmatikotita-i-Pseudaisthisi

To συνολικό φως που εξέπεμψαν τα άστρα από την δημιουργία του σύμπαντος. Scientists measure all of the starlight ever produced by the observable universe

Οι ακτίνες γ αποκαλύπτουν την ιστορία του σύμπαντος. This map of the entire sky shows the location of 739 blazars used in the Fermi Gamma-ray Space Telescope's measurement of the extragalactic background light (EBL). The background shows the sky as it appears in gamma rays with energies above 10 billion electron volts, constructed from nine years of observations by Fermi's Large Area Telescope. The plane of our Milky Way galaxy runs along the middle of the plot. Brighter colors indicate brighter gamma-ray sources. Credit: NASA/DOE/Fermi LAT Collaboration

Πόσα άστρα σχηματίστηκαν στο σύμπαν και σε ποια χρονική περίοδο; Αυτό το θεμελιώδες ερώτημα είναι δύσκολο να απαντηθεί γιατί υπάρχουν συστηματικά σφάλματα στην μετατροπή του συνολικού φωτός που παρατηρούμε προς την αντίστοιχη συνολική μάζα των άστρων στους γαλαξίες.

Οι ερευνητές της συνεργασίας Fermi-Large Area Telescope επιχείρησαν να λύσουν το πρόβλημα εκμεταλλευόμενοι τον τρόπο με τον οποίο οι ακτίνες γάμμα από τα μακρινά blazars διαδίδονται στον διαγαλαξιακό διάστημα.

Διαπίστωσαν ότι η δημιουργία των άστρων κορυφώθηκε 3 δισεκατομμύρια χρόνια μετά την Μεγάλη Έκρηξη. Aν και το συμπέρασμα αυτό είναι γνωστό από παλαιότερες εκτιμήσεις (από παρατηρήσεις στην ορατή και υπέρυθρη ακτινοβολία), τα νέα αποτελέσματα μας παρέχουν μια πολύτιμη επιβεβαίωση, διότι επηρεάζονται από διαφορετικά συστηματικά σφάλματα.

Clemson astrophysicist Marco Ajello and his team have measured all of the starlight ever emitted in the history of the observable universe. Marco Ajello enjoys a spectacular view of the stars on Nov. 20 at the Clemson Outdoor Lab. Image Credit: Pete Martin / College of Science

Σύμφωνα με τους αστροφυσικούς το σύμπαν μας, το οποίο έχει ηλικία περίπου 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια, άρχιζε να σχηματίζει τα πρώτα άστρα μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Σήμερα υπάρχουν περίπου δυο τρισεκατομμύρια γαλαξίες και ένα τρισεκατομμύριο τρισεκατομμύρια άστρα. Χρησιμοποιώντας νέες μεθόδους μέτρησης του αστρικού φωτός ο αστροφυσικός Marco Ajello και οι συνεργάτες του ανέλυσαν δεδομένα από το διαστημικό τηλεσκόπιο ακτίνων γ Fermi με σκοπό τον προσδιορισμό την ιστορία του σχηματισμού των άστρων στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής του σύμπαντος. τον υπολογισμό του εξωγαλαξιακού φωτός υποβάθρου – το σύνολο σχεδόν του οποίου δημιούργησαν τα άστρα στην ιστορία του σύμπαντος.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αστροφυσικών ο αριθμός των φωτονίων που κυκλοφορούν στο διάστημα μετά την εκπομπή τους από τα άστρα είναι 4×10⁸⁴ (το 4 ακολουθείται από 84 μηδενικά!)

Παρά τον εξαιρετικά μεγάλο αριθμό φωτονίων που υπολογίστηκε, αξίζει να σημειωθεί ότι αν εξαιρέσουμε το φως του δικού μας ήλιου και γαλαξία, το υπόλοιπο φως που φτάνει στη Γη είναι πολύ εξασθενημένο – ισοδυναμεί με το φως ενός λαμπτήρα 60 Watt που φαίνεται στο απόλυτο σκοτάδι από απόσταση 2,5 μίλια μακριά. Αυτό συμβαίνει διότι το σύμπαν είναι απίστευτα τεράστιο. Γι αυτό ο ουρανός το βράδυ είναι σκοτεινός, εκτός από το φως της Σελήνης, των ορατών άστρων και την ελάχιστη λάμψη του γαλαξία.

Βίντεο: Παρακολουθώντας την ιστορία του φωτός των άστρων με την αποστολή Fermi της NASA. Scientists using data from NASA's Fermi Gamma-ray Space Telescope have measured all the starlight produced over 90 percent of the universe's history. The analysis, which examines the gamma-ray output of distant galaxies, estimates the formation rate of stars and provides a reference for future missions that will explore the still-murky early days of stellar evolution. Credit: NASA's Goddard Space Flight Center

Οι ερευνητές Ajello et al ανέλυσαν τα δεδομένα εννέα ετών που αφορούσαν τα σήματα των ακτίνων γ από 739 blazars. Tα blazars είναι γαλαξίες που περιέχουν τεράστιες μαύρες τρύπες στο κέντρο τους και εκπέμπουν πανίσχυρες ακτίνες γ.

Τα φωτόνια αυτών των ακτίνων γ κατά την διαδρομή τους μπορεί  να (απορροφηθούν) αλληλεπιδράσουν με φωτόνια του διαγαλαξιακού χώρου, δημιουργώντας ζεύγη ηλεκτρονίων-ποζιτρονίων. Με τον τρόπο αυτό οι αρχικές ακτίνες γ εξασθενούν όπως η ομίχλη εξασθενεί το φως των αυτοκινήτων. Το αστρικό φως που διαφεύγει από τους γαλαξίες, συμπεριλαμβανομένων και των πιο μακρινών, δημιουργεί το εξωγαλαξιακό υπόβαθρο φωτός, την «ομίχλη» που εξασθενεί τις ακτίνες γ των blazars. Έτσι οι ερευνητές καταφέρνουν  να μετρήσουν την πυκνότητα του εξωγαλαξιακού υποβάθρου φωτός, όχι μόνο σε ένα δεδομένο μέρος, αλλά και σε μια δεδομένη στιγμή στην ιστορία του σύμπαντος.

Σύμφωνα με τον Ajello: «μετρώντας τον αριθμό των φωτονίων που απορροφήθηκαν, καταφέραμε να μετρήσουμε το ‘πάχος της ομίχλης’ και να μετρήσουμε επίσης ως συνάρτηση του χρόνου πόσο φως υπήρχε σε όλο το φάσμα των μηκών κύματος’.

Το πλεονέκτημα της μεθόδου αυτής είναι ότι δεν χρειάζεται να καταγραφεί απευθείας το αστρικό φως πολύ απομακρυσμένων γαλαξιών ή γαλαξιών που με δυσκολία εντοπίζονται από τηλεσκόπια.

Ο σχηματισμός των άστρων είναι μια τεράστια κοσμική ανακύκλωση της ενέργειας και ύλης. Χωρίς την εξέλιξη των άστρων δεν θα είχαμε τα βασικά στοιχεία που είναι απαραίτητα για την ύπαρξη ζωής.

Βίντεο: Οι φυσικοί του Clemson μετρούν το φως των άστρων. From their laboratories on a rocky planet dwarfed by the vastness of space, Clemson University scientist Marco Ajello and his team have managed to measure all of the starlight ever produced throughout the history of the observable universe.

Η κατανόηση του σχηματισμού των άστρων έχει συνέπειες και σε άλλους τομείς της αστροφυσικής έρευνας, όπως για παράδειγμα η εξέλιξη των γαλαξιών και η σκοτεινή ύλη. Σύμφωνα με τον Ajello, οι μετρήσεις της ομάδας του «ρίχνουν φως στα πρώτα δισεκατομμύρια χρόνια της ιστορίας του σύμπαντος μιας πολύ ενδιαφέρουσας περιόδου που δεν έχει εξερευνηθεί αρκετά μέχρι σήμερα».

Πηγές: http://newsstand.clemson.edu/mediarelations/clemson-scientists-measure-all-of-the-starlight-ever-produced-by-the-observable-universe/ - http://science.sciencemag.org/content/362/6418/1031 - http://science.sciencemag.org/content/362/6418/995 - https://physicsgg.me/2018/11/30/

Ο σιβηρικός μονόκερος συνυπήρξε με τον άνθρωπο. Climate change wiped out the 'Siberian unicorn'

Ο σιβηρικός μονόκερως (ή μονόκερος), ένας γιγάντιος ρινόκερος με ένα τεράστιο κέρατο στο μέτωπό του, είχε επιβιώσει έως πριν από 36.000 χρόνια, συνεπώς είχε συνυπάρξει στη Γη με τους προγόνους του ανθρώπου (Homo sapiens) και τους Νεάντερταλ. New research has shed light on the origin and extinction of a giant, shaggy Ice Age rhinoceros known as the Siberian unicorn because of its extraordinary single horn. An international team of researchers from Adelaide, Sydney, London, the Netherlands, and Russia, have settled a long-standing debate about the relationship of the Siberian unicorn to living rhinos, and revealed that it survived much later than previously believed, overlapping in time with modern humans. Artist’s impression of Elasmotherium. Credit: © W. S. Van der Merwe/Natural History Museum

Ο σιβηρικός μονόκερως (ή μονόκερος), ένας γιγάντιος ρινόκερος με ένα τεράστιο κέρατο στο μέτωπό του, είχε επιβιώσει έως πριν από 36.000 χρόνια, συνεπώς είχε συνυπάρξει στη Γη με τους προγόνους του ανθρώπου (Homo sapiens) και τους Νεάντερταλ, σύμφωνα με νέα επιστημονικά στοιχεία.

Winged aurochs, 510 BC, Palace of Darius in Susa, Susa, Iran (Louvre)

Αυτό, κατά τους επιστήμονες, πιθανώς δίνει μια εξήγηση στο πώς εδώ και χιλιάδες χρόνια προέκυψαν οι μύθοι, που υπάρχουν σε πολλές περιοχές του κόσμου (και στην αρχαία Ελλάδα), περί ενός μυθικού όντος με ένα κέρατο στο κεφάλι του. Μέχρι τώρα, η επικρατούσα αντίληψη ήταν ότι ο σιβηρικός μονόκερως είχε εξαφανιστεί πολύ παλαιότερα, πριν από 100.000 έως 200.000 χρόνια.

Όμως μια νέα διεθνής επιστημονική έρευνα, με επικεφαλής τον Άντριαν Λίστερ του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου, η οποία ανέλυσε με τη μέθοδο του ραδιενεργού άνθρακα 23 δείγματα οστών σιβηρικών μονόκερων και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Nature Ecology and Evolution», κατέληξε στο συμπέρασμα ότι στην πραγματικότητα το εν λόγω γιγάντιο ζώο είχε επιβιώσει μέχρι σχετικά πρόσφατα.

Η εξαφάνισή του πιθανολογείται ότι είχε να κάνει περισσότερο με περιβαλλοντικές πιέσεις, παρά με το κυνήγι του από τους προγόνους μας.

Reconstitution d'un elasmotherium par Heinrich Harder (1858-1935)

Σήμερα υπάρχουν μόνο πέντε είδη ρινόκερων, αλλά στο παρελθόν υπήρχαν έως 250. Ένα από αυτά, ο σιβηρικός μονόκερως (Elasmotherium sibiricum), που ζύγιζε περίπου 3,5 τόνους, περιφερόταν στις εκτεταμένες στέπες της Ευρασίας (της Ρωσίας, του Καζακστάν, της Μογγολίας και της βόρειας Κίνας).

Όπως, εξάλλου, αποκαλύπτει η ανάλυση του DNA του, που έγινε για πρώτη φορά, ο σιβηρικός μονόκερως και ο σημερινός αφρικανικός ρινόκερος είναι ακόμη πιο μακρινά «ξαδέρφια» από ότι οι άνθρωποι και οι μαϊμούδες μεταξύ τους.

Πηγές: Pavel Kosintsev et al. Evolution and extinction of the giant rhinoceros Elasmotherium sibiricum sheds light on late Quaternary megafaunal extinctions, Nature Ecology & Evolution (2018). DOI: 10.1038/s41559-018-0722-0 - https://www.adelaide.edu.au/news/news103702.html - https://www.tovima.gr/2018/11/28/science/ereyna-o-sivirikos-monokeros-synypirkse-me-ton-anthropo/

Κινέζος επιστήμονας υποστηρίζει ότι «δημιούργησε» τα πρώτα γενετικά τροποποιημένα μωρά. Chinese scientist claims to have created 'world's first genetically edited babies'

Η ανακοίνωση έγινε από τον ίδιο, στο πλαίσιο διεθνούς συνεδρίου γενετικής στο Χονγκ Κονγκ, μία μέρα πριν την επίσημη έναρξή του, καθώς και σε αποκλειστική συνέντευξή του στο πρακτορείο Associated Press. A scientist at work at a laboratory in Shenzhen in southern China. Many mainstream scientists have denounced the Chinese report as human experimentation. Photograph: Mark Schiefelbein/AP

Ένας Κινέζος επιστήμονας ισχυρίζεται ότι βοήθησε να έλθουν στον κόσμο τα πρώτα στον κόσμο γενετικά τροποποιημένα μωρά, δίδυμα κορίτσια που γεννήθηκαν αυτό τον μήνα και των οποίων το DNA ο ίδιος είχε προηγουμένως τροποποιήσει στο στάδιο του εμβρύου.

Η ανακοίνωση έγινε από τον ίδιο, στο πλαίσιο διεθνούς συνεδρίου γενετικής στο Χονγκ Κονγκ, μία μέρα πριν την επίσημη έναρξή του, καθώς και σε αποκλειστική συνέντευξή του στο πρακτορείο Associated Press.

Προς το παρόν, δεν υπάρχει ανεξάρτητη επιβεβαίωση των ισχυρισμών του, ούτε σχετική επιστημονική δημοσίευση, συνεπώς είναι δύσκολο να υπάρξει επαλήθευση των ισχυρισμών του. Αν όμως είναι αληθινοί, τότε θα πρόκειται για σημαντική επιστημονική εξέλιξη, με «παρενέργειες» στο πεδίο της βιοηθικής.

Η διεθνής επιστημονική κοινότητα μέχρι σήμερα θεωρεί πρόωρη μια τέτοια τροποποίηση σε ανθρώπους, γι’ αυτό περιορίζεται σε πειραματόζωα, καθώς υπάρχει κίνδυνος η γενετική τροποποίηση να περάσει σε μελλοντικές γενιές και να έχει αρνητική επίδραση σε άλλα γονίδια.

How Crispr works: Crispr-Cas9, abbreviated from ‘clustered regularly interspaced short palindromic repeats’, is a hybrid of protein and ribonucleic acid (RNA), which works as an efficient hunt-and-cut system in bacteria.

Ο Κινέζος ερευνητής Χε Τζιανκούι, ο οποίος έχει σπουδάσει σε αμερικανικά πανεπιστήμια και σήμερα είναι ερευνητής στο Νότιο Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας της Κίνας στη Σεντσέν, καθώς επίσης ιδρυτής δύο εταιρειών γενετικής, δήλωσε ότι, χρησιμοποιώντας τη μέθοδο ακριβείας CRISPR-Cas9, τροποποίησε γενετικά τα έμβρυα επτά ζευγαριών που είχαν κάνει εξωσωματική σε κλινική γονιμότητας. Μέχρι σήμερα, έχει γεννήσει ένα από αυτά τα ζευγάρια (τα δίδυμα κορίτσια).

Στόχος της γενετικής τροποποίησης δεν ήταν η πρόληψη ή η θεραπεία κάποιας γενετικής πάθησης, αλλά η επέμβαση στο γονιδίωμα του εμβρύου, ώστε να αποκτήσει ένα χαρακτηριστικό που ελάχιστοι άνθρωποι έχουν: τη φυσική ικανότητα να αναπτύσσουν αντίσταση σε μια πιθανή μελλοντική μόλυνση από τον ιό HIV του AIDS.

Ο Χε ανέφερε ότι οι γονείς των τροποποιημένων εμβρύων αρνήθηκαν να αποκαλύψουν την ταυτότητά τους ή να παραχωρήσουν συνέντευξη και ο ίδιος δεν αποκάλυψε ούτε πού ζουν, ούτε πού έγινε η γενετική τροποποίηση. Όπως είπε, «νιώθω μεγάλη ευθύνη» και τόνισε ότι «η κοινωνία θα αποφασίσει τι θα κάνει από δω και πέρα», κατά πόσο δηλαδή θα επιτρέψει ή όχι τέτοιες επεμβάσεις στο εμβρυικό DNA.

This kind of gene editing is banned in the United States. CREDIT: AP

Μερικοί άλλοι επιστήμονες δήλωσαν έκπληκτοι από τους ισχυρισμούς του Χε και καταδίκασαν την πρωτοβουλία του. Για «πείραμα στα ανθρώπινα όντα που είναι ηθικά απαράδεκτο», έκανε λόγο ο γενετιστής δρα Κίραν Μουσουνούρου του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, ενώ ο δρ Έρικ Τόπολ του Ινστιτούτου Ερευνών Scripps της Καλιφόρνια είπε ότι «είναι κάτι υπερβολικά πρόωρο. Έχουμε να κάνουμε με τις ‘οδηγίες λειτουργίας’ ενός ανθρώπινου όντος. Δεν είναι κάτι ασήμαντο».

Όμως ο επιφανής γενετιστής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ Τζορτζ Τσερτς δήλωσε σύμφωνος με τέτοια πειράματα, εφόσον αφορούν τον ιό HIV που αποτελεί μεγάλη απειλή δημόσιας υγείας.

Μέχρι σήμερα η τεχνική επεξεργασίας του γονιδιώματος CRISPR-Cas9 είχε δοκιμασθεί μόνο σε ενήλικες με στόχο τη θεραπεία κληρονομικών παθήσεων που βασίζονται σε κάποιο ελαττωματικό γονίδιο. Όμως η τροποποίηση του σπερματοζωαρίου, του ωαρίου ή του εμβρύου είναι διαφορετική υπόθεση. Στις ΗΠΑ επιτρέπονται τέτοιες έρευνες μόνο σε εργαστήρια, αλλά η Κίνα δεν τις έχει απαγορεύσει (απαγορεύει όμως την ανθρώπινη κλωνοποίηση).

He Jiankui. Chinese authorities have ordered an investigation to verify his claims. Photograph: Mark Schiefelbein/AP

Ο Χε, ο οποίος συνεργάζεται με τον Αμερικανό καθηγητή Μάικλ Ντιμ του Πανεπιστημίου Ράις, είχε πειραματισθεί για αρκετά χρόνια σε ζώα και σε ανθρώπινα έμβρυα στο εργαστήριό του, προτού επιχειρήσει να κάνει γενετική τροποποίηση σε έμβρυα που επρόκειτο να γεννηθούν. Δήλωσε ότι, επειδή το AIDS εξελίσσεται σε σοβαρό πρόβλημα στην Κίνα, επέλεξε να απενεργοποιήσει το γονίδιο CCR5 που μέσω μιας πρωτεΐνης βοηθά τον ιό HIV να μολύνει τα κύτταρα.

Είπε ότι στόχος του είναι να προσφέρει σε ζευγάρια που έχουν μολυνθεί από τον HIV, την ευκαιρία να αποκτήσουν ένα παιδί, το οποίο θα έχει πλέον φυσική αντίσταση έναντι του ιού. Βρήκε έτσι ζευγάρια εθελοντές για τη γενετική τροποποίηση μέσω μιας οργάνωσης του Πεκίνου για το AIDS, αλλά δεν είναι σαφές κατά πόσο οι συμμετέχοντες έλαβαν πλήρη γνώση των πιθανών κινδύνων (ο ίδιος ο Χε διαβεβαιώνει ότι αυτό συνέβη).

Η δωρεάν γενετική τροποποίηση έγινε κατά την εξωσωματική γονιμοποίηση και αφότου τα γονιμοποιημένα έμβρυα ήσαν τριών έως πέντε ημερών. Τα ζευγάρια είχαν την επιλογή να προχωρήσουν στην εμφύτευση τροποποιημένου ή μη εμβρύου. Συνολικά, τροποποιήθηκαν 16 έμβρυα και, από αυτά, 11 εμφυτεύθηκαν, εωσότου υπάρξει η πρώτη επιτυχής κύηση.

Ο Χε υποστήριξε ότι, όπως έδειξαν τα τεστ, δεν φαίνονται να υπάρχουν αλλαγές σε άλλα γονίδια πέρα από αυτό στο οποίο έγινε η τροποποίηση. Επίσης ανέφερε ότι μελλοντικές απόπειρες θα γίνουν μόνο όταν αυτή η πρώτη απόπειρα αναλυθεί και αποδειχθεί ασφαλής.

Άλλοι πάντως επιστήμονες δήλωσαν ότι είναι πρόωρο να ειπωθεί αν η γενετική τροποποίηση θα «δουλέψει» παρέχοντας όντως ανοσία έναντι του HIV ή αν άλλα γονίδια θα υποστούν ανεπιθύμητες επιπτώσεις. Το πιο πιθανό, κατά τον Τσερτς, είναι ότι η μόλυνση από HIV δεν θα αποτραπεί με την τροποποίηση αυτή, που θεωρείται ανεπαρκής.

Πηγές: https://www.theguardian.com/science/2018/nov/26/worlds-first-gene-edited-babies-created-in-china-claims-scientist - https://www.telegraph.co.uk/news/2018/11/26/chinese-scientist-creates-worlds-first-genetically-edited-babies/ - https://www.in.gr/2018/11/26/tech/kinezos-epistimonas-ypostirizei-oti-dimiourgise-ta-prota-genetika-tropopoiimena-mora/

Ανακαλύφθηκε σημαντική αρχαία ελληνική πόλη στην Τουρκία. Ancient Greek city discovered on Turkey’s west coast

Πριν από λίγες ημέρες οι αρχαιολόγοι ανακοίνωσαν την ανακάλυψη μιας αρχαίας ελληνικής πόλης 2.700 χρόνων. Η ανακάλυψη έγινε στη δυτική επαρχία των Δαρδανελλίων στην Τουρκία, μετά από τρία χρόνια εργασίας στην περιοχή. An ancient city believed to date back 2,700 years has been discovered in Turkey's western Çanakkale province after three years of work in the area. Credit: AA

Η αρχαία πόλη ονομάζεται Λίμναι και ανακαλύφθηκε από μια ομάδα αρχαιολόγων από το τουρκικό Πανεπιστήμιο Çanakkale Onsekiz Mart. Ήταν γνωστή η ύπαρξή της μέσα από αρχαίες πηγές, αν και η ακριβής τοποθεσία της δεν ήταν βέβαιη.

The ancient city of Limnai on the Gallipoli was discovered by a team of archaeologists from Turkey's Çanakkale Onsekiz Mart University (ÇOMÜ). Credit: AA

Speaking about the city's history, the head of ÇOMÜ's Ancient History Department Assoc. Prof. Dr. Reyhan Körpe said: "Only pieces of bowls, pottery and tiles can be seen on the surface since the architectural remnants of the city are underground. However, these pieces give us information about the field the city covered, as well as when the city was established and when it was deserted." Credit: AA

Ο επικεφαλής του Τμήματος Αρχαίας Ιστορίας του Πανεπιστημίου, αν. καθηγητής Dr. Reyhan Körpe επεσήμανε: «Μόνο κομμάτια από μπολ, είδη κεραμικής και πλακιδίων μπορούμε να δούμε στην επιφάνεια, αφού τα αρχιτεκτονικά υπολείμματα της πόλης είναι υπόγεια. Ωστόσο, αυτά τα κομμάτια μας δίνουν πληροφορίες σχετικά με τον χώρο που κάλυπτε η πόλη, καθώς και το πότε ιδρύθηκε και πότε εγκαταλείφθηκε».

Dating back to 7th century BC, Körpe said the ancient city was established by settlers from Ionia on the western coast of Asia Minor, in what is today Turkey's Izmir and Aydın provinces. Credit: AA

The ancient city was one of the richest and busiest seaports of the Gallipoli region in its time and maintained its existence until the Roman era, he added. Credit: AA

Ο κ. Körpe είπε ότι χρονολογείται τον 7ο αιώνα π.Χ. και ιδρύθηκε από αποίκους από την Ιωνία στη δυτική ακτή της Μ. Ασίας. Η πόλη ήταν από τα πλουσιότερα και πολυάσχολα λιμάνια στην περιοχή και συνέχισε να υπάρχει μέχρι τη ρωμαϊκή εποχή.

Η αρχαία πόλη Λίμναι είναι η πέμπτη που έχει ανασκαφεί στην περιοχή. Μάλιστα ο κ. Körpe σημειώνει ότι υπάρχουν ακόμα πολλοί αρχαίοι οικισμοί να ανασκαφθούν.

Πηγές: https://www.dailysabah.com/history/2018/11/21/archaeologists-discover-2700-year-old-ancient-city-on-turkeys-west-coast - Archaeology News Network - Κι όμως! Ανακαλύφθηκε σημαντική αρχαία ελληνική πόλη στην Τουρκία

Προσεδαφίζεται στον Άρη το «InSight» της NASA. NASA InSight Landing on Mars

Στις 26 Νοεμβρίου το διαστημικό σκάφος InSight της NASA θα εισέλθει στην ατμόσφαιρα του Άρη. An artist's impression of NASA InSight's entry, descent and landing at Mars, scheduled for Nov. 26, 2018. Credits: NASA/JPL-Caltech

Το διαστημικό επιστημονικό σκάφος InSight της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας ετοιμάζεται να προσεδαφισθεί στον Άρη, με σκοπό να μελετήσει το εσωτερικό του και τους σεισμούς του. Θα είναι η πρώτη προσεδάφιση της NASA από το 2012 (ρόβερ Curiosity) και η πρώτη φορά που θα μελετηθεί από ένα ρομποτικό γεωλογικό εργαστήριο το εσωτερικό, η σύνθεση και ειδικότερα η τεκτονική δραστηριότητα όχι μόνο του Άρη, αλλά και οποιουδήποτε άλλου πλανήτη πέρα από τη Γη.

This illustration shows a simulated view of NASA's InSight lander descending on its parachute toward the surface of Mars. Credits: NASA/JPL-Caltech

Αν όλα πάνε καλά, μετά από ένα ταξίδι 484 εκατομμυρίων χιλιομέτρων με ταχύτητα 19.800 χλμ. την ώρα, το InSight (Interior Exploration using Seismic Investigations, Geodesy and Heat Transport) θα μειώσει την ταχύτητά του μόλις στα οκτώ χιλιόμετρα την ώρα (την ταχύτητα που ένας άνθρωπος κάνει τζόκινγκ) και θα κάνει «μαλακή» προσεδάφιση στον γειτονικό πλανήτη περίπου στις 20:00 ώρα Ελλάδας της Δευτέρας 26 Νοεμβρίου.

Η όλη διαδικασία προσεδάφισης θα διαρκέσει επτά αγωνιώδη λεπτά, που οι μηχανικοί της NASA αποκαλούν τα «επτά λεπτά του τρόμου», στη διάρκεια των οποίων δεν μπορούν να κάνουν κάτι, παρά να προσεύχονται ότι έχουν προγραμματίσει σωστά τις κινήσεις του ρομποτικού σκάφους και ότι δεν θα προκύψει κάποιο απρόοπτο.

The Mars Odyssey orbiter took this image of the target landing site for NASA's InSight lander. Credits: NASA/JPL-Caltech/ASU

Στη συνέχεια, η διαστημοσυσκευή θα ξεδιπλώσει τα ηλιακά πάνελ της για να τροφοδοτείται με ενέργεια, εφόσον οι μπαταρίες της φθάνουν μόνο για μια αρειανή μέρα, καθώς επίσης ένα ρομποτικό βραχίονα. Η επιβεβαίωση ότι αυτό πέτυχε, θα έλθει με καθυστέρηση μερικών ωρών από τους δορυφόρους «Mars Odyssey» και MRO που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τον Άρη και θα πετάνε πάνω από το σημείο προσεδάφισης δύο φορές μέσα στη μέρα. Μόνο τότε η NASA θα επιβεβαιώσει ότι η αποστολή στέφθηκε με επιτυχία.

Δύο πειραματικοί μικροδορυφόροι που ταξίδεψαν μαζί με το InSight, πετώντας πίσω από αυτό, οι Mars Cube One (ή MarCO), με μέγεθος χαρτοφύλακα και βάρος 13,5 κιλών ο καθένας, οι οποίοι θα δοκιμασθούν για πρώτη φορά σε άλλον πλανήτη, θα λειτουργήσουν ως εναλλακτικός και πιο γρήγορος αναμεταδότης των ραδιοσημάτων του InSight προς τη Γη, παρακάμπτοντας τις μεγάλες δορυφορικές διαστημοσυσκευές που κινούνται πέριξ του Άρη εδώ και χρόνια. Μπορεί έτσι η NASA να ξέρει μέσα σε μερικά λεπτά και όχι σε μερικές ώρες πώς πήγε η προσεδάφιση.

This artist’s concept depicts the smooth, flat ground that dominates InSight's landing ellipse in the Elysium Planitia region of Mars. Credits: NASA/JPL-Caltech

Το ύψους περίπου ενός μέτρου και βάρους 358 κιλών InSight είναι ένας τρίποδος στατικός γεωφυσικός ανιχνευτής και όχι κινούμενος όπως τα ρόβερ που ήδη υπάρχουν στον «κόκκινο» πλανήτη. Eίχε εκτοξευθεί από τη Γη στις 5 Μαΐου και ο προορισμός του είναι μια τεράστια επίπεδη έκταση του Άρη, γνωστή ως Elysium Planitia, μήκους 130 χλμ. και πλάτους 27 χλμ., λίγο βόρεια του αρειανού ισημερινού, γνωστή και ως «το μεγαλύτερο επίπεδο πάρκινγκ στον Άρη».

Εκεί, από στάσιμη θέση, το InSight θα αρχίσει την χαρτογράφηση της «καρδιάς» του Άρη μετά από περίπου τρεις μήνες, χρονικό διάστημα απαραίτητο για να δοκιμασθούν στο μεταξύ και να τεθούν σε λειτουργία τα επιστημονικά όργανά του. Ευτυχώς για τη NASA οι αμμοθύελλες που σάρωναν τον πλανήτη επί μήνες, έχουν πλέον καταλαγιάσει και η περιοχή προσεδάφισης φαίνεται καθαρή και ήσυχη.

«Νεκροταφείο» διαστημικών αποστολών

Η προσεδάφιση ποτέ δεν είναι εύκολη στον Άρη, όπου μέχρι σήμερα σχεδόν δύο στις τρεις αποστολές έχουν αποτύχει ή έχουν συντριβεί στην επιφάνειά του. This artist's illustration shows NASA's four successful Mars rovers (from left to right): Sojourner, Spirit and Opportunity, and Curiosity. The image also shows the upcoming Mars 2020 rover and a human explorer. Credits: NASA

Η προσεδάφιση πάντως ποτέ δεν είναι εύκολη στον Άρη, όπου μέχρι σήμερα σχεδόν δύο στις τρεις αποστολές έχουν αποτύχει ή έχουν συντριβεί στην επιφάνειά του. Η πιο πρόσφατη αποτυχία ήταν του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος το 2016 με το σκάφος «Σκιαπαρέλι» που συνετρίβη λόγω τεχνικού σφάλματος.

This map shows the temperature of the Martian atmosphere 16 miles above the surface. The data was taken on Nov. 18, 2018, about one week before NASA's InSight lander is scheduled to touchdown on the Martian surface. The temperature indicates to mission scientists the amount of dust activity in the atmosphere. The map shows a range of latitudes, with temperatures clearly dropping near the planet's north pole. The landing locations of various NASA Mars landers are shown for context. Credits: NASA/JPL-Caltech

Οι ΗΠΑ, η μόνη χώρα με επιτυχημένο ιστορικό προσεδαφίσεων στον Άρη, έχουν εφοδιάσει το InSight με μια δοκιμασμένη «συνταγή»: μια κάψουλα ανθεκτική στις υψηλές θερμοκρασίες έως 1.500 βαθμούς Κελσίου που αναπτύσσονται κατά τη διάσχιση της αρειανής ατμόσφαιρας λόγω τριβής, ένα αλεξίπτωτο που θα ανοίξει σε ύψος 12 χιλιομέτρων από την επιφάνεια. καθώς και μικρούς πυραύλους που τεθούν σε λειτουργία σε ύψος 1.200 μέτρων για να φρενάρουν και να καθοδηγήσουν ομαλά την κάθοδο.

NASA's InSight Mars Lander in fully landed configuration in the clean room at Lockheed Martin Space in Littleton, Colorado. Once the solar arrays are fully deployed on Mars, they can provide 600-700 watts on a clear day, or just enough to power a household blender. Credits: Lockheed Martin

Η αποστολή είναι κόστους περίπου ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων και, από αυτά, σχεδόν το 20% έχουν επενδύσει οι Ευρωπαίοι. Το μεγαλύτερο μέρος του InSight κατασκευάσθηκε από την αμερικανική αεροδιαστημική εταιρεία Lockheed Martin Space, αλλά βρετανικής και γαλλικής κατασκευής είναι οι αισθητήρες και ο σεισμογράφος του, που θα ανιχνεύουν τις δονήσεις και τα σεισμικά κύματα στο εσωτερικό του. Η ταχύτητα των κυμάτων αυτών αλλάζει ανάλογα με το υλικό μέσω του οποίου ταξιδεύουν, κάτι που επιτρέπει να εξαχθούν συμπεράσματα για το εσωτερικό του πλανήτη. Έτσι, με τη βοήθεια αυτών των κυμάτων είναι δυνατό να προκύψει ένας τρισδιάστατος «χάρτης» του εσωτερικού του Άρη – μια ανάλογη μέθοδος εφαρμόζεται από τους γεωλόγους και στη Γη.

Θα είναι ο πρώτος σεισμογράφος τοποθετημένος απευθείας πάνω στην επιφάνεια του Άρη και θα είναι χιλιάδες φορές πιο ακριβής από εκείνους που βρίσκονταν πάνω στις διαστημοσυσκευές Viking το 1976. Ο πρώτος σεισμογράφος σε άλλο ουράνιο σώμα είχε τοποθετηθεί στη Σελήνη το 1969 από την αποστολή «Απόλλων 11».

Γερμανικής κατασκευής -από το Γερμανικό Αεροδιαστημικό Κέντρο DLR- θα είναι το αυτόματο όργανο ΗΡ3 (Heat Flow and Physical Properties Package) που θα ανοίξει τη βαθύτερη τρύπα, βάθους έως πέντε μέτρων, που θα έχει ποτέ ανοιχτεί σε άλλο ουράνιο σώμα, προκειμένου να γίνουν μετρήσεις της εσωτερικής θερμότητας. Κάτι τέτοιο είχε γίνει μόνο στη Σελήνη από την τελευταία αποστολή «Απόλλων 17», όταν οι αστροναύτες Γιουτζίν Σέρναν και Τζακ Σμιτ με ένα χειροκίνητο τρυπάνι είχαν σκάψει σε βάθος τριών μέτρων.

Εκτός από το Εθνικό Κέντρο Διαστημικών Μελετών της Γαλλίας (CNES) που έφτιαξε το ευαίσθητο σεισμογραφικό όργανο SEIS (Seismic Experiment for Interior Structure), σε συνεργασία με τα βρετανικά πανεπιστήμια Imperial και Οξφόρδης, συμβολή είχαν η ελβετική πολυτεχνική σχολή ΕΤΗ, το Κέντρο Διαστημικής Έρευνας της Πολωνικής Ακαδημίας Επιστημών και το Κέντρο Αστροβιολογίας της Ισπανίας. Ένα άλλο αμερικανικής κατασκευής επιστημονικό όργανο (Rotation and Interior Structure Experiment-RISE) θα καταγράψει τις διακυμάνσεις στον άξονα περιστροφής του Άρη, κάτι που θα δώσει στοιχεία για το αν ο αρειανός πυρήνας είναι στερεός ή υγρός.

Από τον συνδυασμό όλων των επιστημονικών δεδομένων, αναμένεται να προκύψει μια εικόνα για την εξέλιξη και τα σημερινά χαρακτηριστικά του φλοιού, του μανδύα και του πυρήνα του πλανήτη, κάτι που θα επιτρέψει να εξαχθούν -σε σύγκριση και με τη Γη- ευρύτερα συμπεράσματα για το σχηματισμό και την εξέλιξη των βραχωδών πλανητών του ηλιακού μας συστήματος. Οι επιστήμονες είναι ιδιαίτερα περίεργοι να μάθουν αν ο Άρης διαθέτει ένα καυτό λιωμένο πυρήνα από σίδηρο όπως και η Γη.

Την ευθύνη της διετούς αποστολής, που μπορεί να παραταθεί, έχει το Εργαστήριο Αεριώθησης (JPL) της NASA στην Πασαντίνα της Καλιφόρνια.

Το «προφίλ» του Άρη

The artist's impression shows the major interior layers of Earth, Mars and the Moon. Credits: NASA/JPL-Caltech

Ο πλανήτης έχει περίπου το μισό μέγεθος της Γης και το διπλάσιο της Σελήνης, το ένα δέκατο της μάζας της Γης και το ένα τρίτο της βαρύτητάς της. Το έτος του (πλήρης περιφορά γύρω από τον Ήλιο) διαρκεί 687 γήινες μέρες, ενώ η μέρα του (περιστροφή περί τον άξονά του) είναι οριακά μεγαλύτερη από τη γήινη (24 ώρες, 39 λεπτά και 35 δευτερόλεπτα).

Η αραιή ατμόσφαιρά του αποτελείται κυρίως από διοξείδιο του άνθρακα (95%,3) και άζωτο (2,7%), ενώ η θερμοκρασία του κυμαίνεται από τους μείον 128 έως τους 27 βαθμούς Κελσίου. Το υψηλότερο σημείο του είναι το ηφαιστειακό όρος Όλυμπος ύψους 26 χιλιομέτρων, ενώ διαθέτει τα μακρύτερα και βαθύτερα φαράγγια σε όλο το ηλιακό σύστημα, μήκους άνω των 4.000 χλμ.

Οι πρώτες απόπειρες για ταξίδι στον Άρη έγιναν από τη Σοβιετική Ένωση με τα σκάφη «Μάρσνικ» 1 και 2, που δεν κατάφεραν καν να φθάσουν σε γήινη τροχιά. Το 1965 το αμερικανικό «Μάρινερ 4» έκανε την πρώτη επιτυχή προσέγγιση του Άρη και έστειλε στη Γη 21 φωτογραφίες του, κάτι που επαναλήφθηκε το 1969 με τα «Μάρινερ» 6 και 7. Για πρώτη φορά η ΕΣΣΔ έφθασε στον Άρη το 1971 με το «Mars 3», που όμως κάηκε κατά την κάθοδό του, αλλά μετά από λίγες εβδομάδες το «Mars 3» ήταν το πρώτο που προσεδαφίστηκε, αν και λειτούργησε μόνο για 20 δευτερόλεπτα, προτού σιγήσει. Η πρώτη προσεδάφιση των ΗΠΑ έγινε το 1975 με το «Viking 1».

Η επόμενη αποστολή της NASA στον Άρη θα είναι η «Mars 2020», που θα εκτοξευθεί το καλοκαίρι του 2020 και θα προσεδαφίσει τον Φεβρουάριο του 2021 ένα ρόβερ σαν το Curiosity, με στόχο να αναζητήσει μικροβιακή ζωή.

Πηγές: https://www.nasa.gov/feature/jpl/nasa-insight-landing-on-mars-milestones - https://www.nasa.gov/feature/jpl/nasa-insight-team-on-course-for-mars-touchdown - https://www.tovima.gr/2018/11/24/science/tin-deytera-i-prosedafisi-tou-seismologou-insight-tis-nasa-ston-ari/