Το ιστολόγιο "Τέχνης Σύμπαν και Φιλολογία" είναι ένας διαδικτυακός τόπος που αφιερώνεται στην προώθηση και ανάδειξη της τέχνης, της επιστήμης και της φιλολογίας. Ο συντάκτης του ιστολογίου, Κωνσταντίνος Βακουφτσής, μοιράζεται με τους αναγνώστες του τις σκέψεις του, τις αναλύσεις του και την αγάπη του για τον πολιτισμό, το σύμπαν και τη λογοτεχνία.
Ετικέτες
Δευτέρα 4 Μαρτίου 2013
Joseph Wright o ζωγράφος της επιστήμης του 18ου αιώνα. Joseph Wright of Derby: Painter of Accessible Science
Κυριακή 3 Μαρτίου 2013
Ηλίας Πετρόπουλος, Ένας κόσμος Υπόγειος. Élias Petropoulos, un monde souterrain
Ο
ίδιος δεν άντεχε την λέξη «περιθώριο» προτιμούσε την λέξη «υπόγειος» για να
περιγράψει τις ομάδες των ανθρώπων οι οποίες έμοιαζαν αποκομμένες από την
κοινωνία. Και είναι η κατάλληλη λέξη, αν και αυτή που έχει επικρατήσει σήμερα
είναι το περιθώριο. Διότι οι άνθρωποι αυτοί δεν ζουν στην άκρη αλλά μέσα στην
κοινωνία.
Ο
Πετρόπουλος μπήκε μέσα στις ζωές αυτών των ανθρώπων. Έγινε μέρος της ζωής τους.
Δεν είναι μια καταγραφή από απόσταση ασφαλείας. Αυτό την κάνει ιδιαίτερη και εξίσου
σημαντική.
Πλησίασε
αυτό τον υπόγειο κόσμο με σεβασμό και περιέργεια. Οι άνθρωποι του κόσμου αυτού
(από τα τραβεστί μέχρι τους ρεμπέτες και από τους μάγκες της φυλακής μέχρι τους
κλέφτες) κατάλαβαν τις προθέσεις του και του ανοίχτηκαν. Το έργο του στηρίζεται
στην έρευνα αλλά και στις σχέσεις που δημιούργησε με τους ανθρώπους
Δεν
υπάρχει κάποιος που να κάνει κάτι ανάλογο σήμερα. Το έργο του είναι μια έρευνα
ζωής. «Πέθανε ο Πετρόπουλος και είναι σαν να κάηκε μια βιβλιοθήκη» λένε φίλοι
του στο ντοκιμαντέρ.
Στόχος
των περισσοτέρων σήμερα που πλησιάζουν αυτόν τον κόσμο δεν είναι η έρευνα.
Ψάχνουν το «αλατοπίπερο» που θα τους βγάλει λίγο από την βαρεμάρα. Αυτό που θα
τους κάνει ενδιαφέροντες στα μάτια των άλλων. Από απόσταση ασφαλείας βέβαια.
Ζούσε
αυτοεξόριστος στο Παρίσι. Προτιμούσε να τον αποκαλούν «φιλέλληνα» παρά «Έλληνα»
και πάντα έγραφε για την Ελλάδα. Η απόσταση μάλλον που κρατούσε από την χώρα
τον έκανε να την βλέπει καθαρότερα.
Αυτή
την καθαρή ματιά που έβλεπε τα πράγματα μακριά από πατριωτισμούς την πλήρωσε.
Όπως με το βιβλίο του «Η φουστανέλα». Παρουσιάζει μια έρευνα μέσα από την οποία
αποκαλύπτει ότι η φουστανέλα ήταν φορεσιά των Αλβανών την οποία έκλεψαν οι
Έλληνες. Έθιγε από τότε τέτοια ζητήματα που ακόμα και στις μέρες μας είναι
ταμπού.
Κυνηγήθηκε
από την χώρα του(κάθε έκδοση βιβλίου του ακολουθούσε φυλάκιση που ήταν αφορμή
για καταγραφή ενός άγνωστου κόσμου: «Δεν κάνω φυλακή κάνω έρευνα» θα πει σε ένα
συγκρατούμενο του) όπως τόσοι και τόσοι άνθρωποι που θα έπρεπε να
προστατεύονται σαν πολύτιμος θησαυρός για τις ερχόμενες γενιές.
Ακόμα
μια φορά σε κάνει να σκεφτείς η περίπτωση του Ηλία Πετρόπουλου, ότι ως λαός δεν
αντέχουμε την κριτική. Προτιμούμε να ζούμε μέσα στο ψέμα παρά να μας
αποκαλύψουν οδυνηρές αλήθειες.
Δεν αντέχω που διάφορες ομάδες προσπαθούν να οικειοποιηθούν τον ίδιο και το έργο του. Το έργο του ήταν μια μακρόχρονη, μοναχική, επίπονη έρευνα ζωής. Ας το καταλάβουν αυτό μερικοί. (https://www.lifo.gr/blogs/nevermind/o-ypogeios-kosmos-toy-ilia-petropoyloy)
«Δεν
πιστεύω σε τίποτα δοτό, ό, τι κι αν είναι αυτό: κόμμα, εκκλησία,
στρατός. Θέλω να ερευνήσω, να βρω τη δική μου αλήθεια». -Πετρόπουλος
Ηλίας
Σε
έναν δρόμο του Παρισιού, μια μαυροφορεμένη γυναίκα κρατώντας μια τεφροδόχο,
πλησιάζει έναν υπόνομο και την αδειάζει στα βρώμικα υπόγεια νερά της πόλης. Η
τέφρα είναι ότι απέμεινε από τον Ηλία Πετρόπουλο που με αυτό τον τρόπο
επέστρεψε στο αγαπημένο του υπόγειο. Λαογράφος του υπογείου, καλλιτέχνης και
άνθρωπος με ανεξούσιο και αναρχικό πνεύμα. Έστρεψε το ενδιαφέρον του σε όσα οι
ακαδημαϊκοί δεν μπορούσαν να δουν και να μελετήσουν. Συναναστράφηκε με μάγκες
και ρεμπέτες, φυλακόβιους, ομοφυλόφιλους και τραβεστί, ιερόδουλες και
τσατσάδες. Ξενύχτισε σε σκυλάδικα και πορνεία καταγράφοντας συνήθειες και
πρακτικές από ένα κόσμο που προσπαθούσε να επιβιώσει κάτω από την ιδεολογική
και πρακτική εξουσιαστική κυριαρχία, κομμουνιστική, σοσιαλιστική και
καπιταλιστική. Χαρακτήριζε τον εαυτό του αμετανόητο αναρχικό και για τα
γραφόμενά του φυλακίστηκε.
Ο Πετρόπουλος φώτισε με τον φακό του έναν υπόγειο κόσμο που κανείς δεν μπήκε στον κόπο να δει, παρ’ όλο που ζούσε και εξελισσόταν μπρος τα μάτια όλων. Έναν κόσμο που οι ακαδημαϊκοί και οι πάσης φύσεως ερευνητές τον προσπερνούσαν εθελοτυφλώντας και περιφρονώντας τον.
Πεζά
«Εγχειρίδιον του Καλού Κλέφτη» (εκδ.Νεφέλη-1979)
«Πτώματα, πτώματα, πτώματα…» (εκδ. Νεφέλη-1989)
«Η μυθολογία του Βερολίνου» (εκδ. Νεφέλη-1982)
Υπόκοσμος
«Το Άγιο Χασισάκι» (εκδ. Νεφέλη-1987)
«Της Φυλακής» (εκδ. Νεφέλη-1975)
«Το Μπουρδέλο» (εκδ. Νεφέλη-1980)
«Υπόκοσμος και Καραγκιόζης» (εκδ. Γράμματα-1978)
«Καπανταήδες και Μαχαιροβγάλτες» (εκδ. Νεφέλη-2001)
«Παροιμίες του Υποκόσμου» (εκδ. Νεφέλη-2002)
Λεξικά
«Γλωσσάριο των Ρεμπέτηδων» (εκδ. Κέδρος-1968)
«Καλιαρντά» (εκδ. Νεφέλη-1971)
Ενδυματολογία
«Η φουστανέλα» (εκδ. Νεφέλη-1987)«Η Τραγιάσκα» (εκδ. Πατάκη-2000)
Λαογραφία
«Ο Τούρκικος Καφές εν Ελλάδι» (εκδ. Νεφέλη-1979)«Ο Μύσταξ» (εκδ. Νεφέλη-1989)
«Ψειρολογία» (εκδ. Νεφέλη-1979)
«Η Ονοματοθεσία Οδών και Πλατειών» (εκδ. Πατάκη-1995)
«Το Ταντούρι και το Μαγκάλι» (εκδ. Νεφέλη-1994)
«Καρέκλες και Σκαμνιά» (εκδ. Νεφέλη-1988)
«Η Εθνική Φασουλάδα» (εκδ. Νεφέλη-1993)
«Τα Σίδερα. Η Λάσπη. Τα Μπαστούνια» (εκδ. Νεφέλη-1984)
«Ιστορία της Καπότας» (εκδ. Νεφέλη-1984)
«La voiture grecque» (Παρίσι-1976)
«La kiosque grec» (Παρίσι-1976)
«Cages a oiseaux en Grece» (Παρίσι-1976)
«Album turc» (Παρίσι-1976)
Αρχιτεκτονική
«Το μπαλκόνι στην Ελλάδα» (εκδ. Χατζηνικολή-1981)
«Η αυλή» (εκδ. Νεφέλη-1981)
«Το παράθυρο στην Ελλάδα» (εκδ. Νεφέλη-1981)
«Ελληνικές Σιδεριές» (εκδ. Νεφέλη-1981)
«Ξυλόπορτες – Σιδερόπορτες» (εκδ. Νεφέλη-1981)
«Το Μάτι του Βοδιού» (εκδ. Νεφέλη-1980)
Άρθρα
«Μικρά Κείμενα» (εκδ. Γράμματα-1980)
«Άρθρα στην Ελευθεροτυπία» (εκδ. Πατάκη-1992)
«Ο κουραδοκόφτης» (εκδ. Νεφέλη-2002)
Μεταφράσεις
«Δώδεκα Τραγουδάκια από την Παλατινή Ανθολογία» (εκδ. Νεφέλη-1980)«Αρετίνου Ακόλαστα Σονέτα» (εκδ. Νεφέλη-1992)
«Ιωάννου Αποκάλυψις» (εκδ. Νεφέλη-1975)
Ποίηση
«Ποιήματα (1968-1991)» (εκδ. Νεφέλη-1991)
Βιογραφίες
«Ποτέ και Τίποτα» (εκδ. Νεφέλη-1993)«Topor: Τέσσερεις Εποχές» (εκδ. Νεφέλη-1991)
Ιστορία
«Les Juifs de Salonique/In Memoriam» (Παρίσι-1983)«Παύλος Μοσχίδης» (άρθρα στο περιοδικό Διαγώνιος, 1958-1963)
«Γιώργος Παραλής» (άρθρα στο περιοδικό Διαγώνιος, 1958-1963)
«Χαρακτική: Π. Τέτσης» (άρθρα στο περιοδικό Διαγώνιος, 1958-1963)
«Γιώργος Δέρπαπας» (άρθρα στο περιοδικό Διαγώνιος, 1958-1963)
«Μποστ» (άρθρα στο περιοδικό Διαγώνιος, 1958-1963)
«Σταμ.Σταμ.» (άρθρα στο περιοδικό Διαγώνιος, 1958-1963)
«Ελύτης, Μόραλης, Τσαρούχης» (εκδ. Πατάκη 1998-α΄δημοσ. 1965)
«Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης» (εκδ. Πατάκη 1998- α΄δημοσ. 1958)
«Τέσσερεις Ζωγράφοι: Αντώνης (Anton)/ Βιτάσταλη/ Δουραλή/ Σουλιώτης» (εκδ. Νεφέλη-1999)
Σχέδια-Κολλάζ
«Κυρίως αυτό» (εκδ. Νεφέλη-1993)Με τον Η.Χ. Παπαδημητρακόπουλο
«Επιστολαί προς Μνηστήν» (εκδ. Νεφέλη-1998)
Ολόκληρα βιβλία του Ηλία Πετρόπουλου σκαναρισμένα εδώ.