Ψάχνοντας για σκοτεινά φωτόνια με το πείραμα HADES, HADES searches for dark matter: Astrophysicists cross 'Dark Photon' off the list in top position

To πείραμα HADES (High-Acceptance Di-Electron Spectrometer) στο Darmstadt στη Γερμανία ψάχνει για σκοτεινά φωτόνια ή αλλιώς μποζόνια U. HADES at the GSI in Darmstadt/Germany searches for Dark Matter candidates. Credit: 3D Rendering by A. Schmah/HADES

Σε μία πρόσφατη επιστημονική μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό Physics Letters B, παρουσιάζονται τα τελευταία δεδομένα από το πείραμα HADES που μελετά την πιθανή φύση της σκοτεινής ύλης και στο οποίο συμμετέχουν 18 ευρωπαϊκά ερευνητικά ιδρύματα.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα υποτιθέμενα σωματίδια U ή αλλιώς τα σκοτεινά φωτόνια δεν συγκεντρώνουν πολλές πιθανότητες για να αποτελέσουν τους βασικούς φορείς της σκοτεινής ύλης.

Το Καθιερωμένο Πρότυπο (Standard Model) είναι η καλύτερη θεωρία που έχουν αυτή τη στιγμή οι φυσικοί για να περιγράψουν τα βασικά συστατικά του σύμπαντος. Είναι ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της επιστήμης του εικοστού αιώνα. Τα πάντα γύρω μας, λέει η θεωρία αυτή, είναι φτιαγμένα από σωματίδια - τα κουάρκ και τα λεπτόνια - ενώ τέσσερις δυνάμεις να επιδρούν σ' αυτά. Είμαστε πιο εξοικειωμένοι με τον ηλεκτρομαγνητισμό και τη βαρύτητα. Οι άλλες δύο δυνάμεις δεν είναι τόσο γνωστές. Η Ισχυρή Πυρηνική δύναμη συγκροτεί τον ατομικό πυρήνα, καθιστώντας τον σταθερό. Χωρίς αυτή δεν θα υπήρχαν άλλα άτομα εκτός από του υδρογόνου. Χωρίς άνθρακα, χωρίς οξυγόνο, χωρίς ζωή. Η Ασθενής Πυρηνική δύναμη δημιουργεί τις πυρηνικές αντιδράσεις που επιτρέπουν στον ήλιο να λάμπει για δισεκατομμύρια χρόνια. Ως αποτέλεσμα, τρισεκατομμύρια νετρίνα έρχονται από τον ήλιο και περνούν μέσα απ' το σώμα μας κάθε δευτερόλεπτο, αλλά δεν τα νοιώθουμε γιατί η Ασθενής αλληλεπίδραση είναι πολύ αδύναμη. Παρόλη την απίστευτή επιτυχία του, το Καθιερωμένο Πρότυπο έχει σοβαρές ελλείψεις. Για παράδειγμα, αν τα μόνα συστατικά του σύμπαντος είναι οι Δυνάμεις και τα σωματίδια, τότε όλα τα σωματίδια θα πρέπει να ταξιδεύουν με την ταχύτητα του φωτός, αντίθετα με ό,τι παρατηρείται. Για να τα επιβραδύνουν, οι θεωρητικοί φυσικοί υποθέτουν την ύπαρξη ενός μυστηριώδους, πανταχού παρόντος και άγνωστου μέχρι σήμερα «υγρού», το Πεδίο Higgs. Επίσης, οι φυσικοί τώρα αντιλαμβάνονται ότι το 96% του σύμπαντος δεν είναι φτιαγμένο από τη συνηθισμένη ύλη και επομένως αυτή η νέα μορφή ύλης δε χωράει στο Καθιερωμένο Πρότυπο. Πώς θα αναβαθμιστεί το Καθιερωμένο Πρότυπο για να απαντήσει σ' αυτά τα μυστήρια είναι ένα ανοικτό πρόβλημα, που αναμένεται να απαντηθεί από σύγχρονα και μελλοντικά πειράματα. Hitoshi Murayama, University of California Berkeley and Lawrence Berkeley National Laboratory. Μετάφραση: Άρης Χατζηχρήστος

Η γνώση που έχουμε σήμερα για τη σύνθεση του Σύμπαντος είναι πως μόνο το 5% αποτελείται από τη συνηθισμένη ύλη και ενέργεια που παρατηρούμε γύρω μας και περιγράφεται μέσω του Καθιερωμένου Προτύπου, της επικρατούσας θεωρίας μας για τη φύση. Το υπόλοιπο 20% αντιστοιχεί στη σκοτεινή ύλη, μία άγνωστη μορφή ύλης της οποίας την ύπαρξη εικάζουμε εξαιτίας της βαρυτικής επίδρασης που ασκεί στη γνωστή ύλη, ενώ το υπόλοιπο 75% αποτελεί η σκοτεινή ενέργεια, η μυστηριώδης δύναμη που προκαλεί την επιταχυνόμενη διαστολή του Σύμπαντος.

Η φύση του σκοτεινού 95% του Σύμπαντος αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα σύγχρονα επιστημονικά μυστήρια με πλήθος από πειράματα να λαμβάνουν χώρα, τόσο στη Γη όσο και στο διάστημα, με σκοπό την ανακάλυψη των «σκοτεινών» σωματιδίων και την επέκταση της φυσικής πέρα από το Καθιερωμένο Πρότυπο.

Ένα από τα πειράματα αυτά είναι και το HADES (High-Acceptance Di-Electron Spectrometer), μία συνεργασία εκατοντάδων φυσικών από την Ευρώπη που στεγάζεται στο κέντρο Helmholtz στο Ντάρμστατ της Γερμανίας.

To HADES αποτελεί ένα σύστημα ανιχνευτών που ερευνούν για σήματα από τη δημιουργία φωτονίων καθώς συμπιέζονται ζεύγη από αντισωματίδια. Fig. 1b: side view of HADES. Recent results of HADES experiments have shown, that the dark photon or U boson is no longer a top candidate to explain the nature of dark matter. Researchers are now searching for the constituents of dark matter at HADES, the High-Acceptance Di-Electron Spectrometer. These negative results -- recently published in Physics Letters B -- could even lead to challenges of the standard model of particle physics.

To HADES αποτελεί ένα σύστημα ανιχνευτών που ερευνούν για σήματα από τη δημιουργία φωτονίων καθώς συμπιέζονται ζεύγη από αντισωματίδια. Τα τελευταία χρόνια έχει αναλύσει δεκάδες δισεκατομμύρια τέτοια συμβάντα, ερευνώντας μεταξύ άλλων και για ένα υποθετικό σωματίδιο που ονομάζεται μποζόνιο U.

Το συγκεκριμένο σωματίδιο έχει παρόμοιες ιδιότητες με το φωτόνιο με τη διαφορά όμως πως έχει και μία μικρή μάζα. Η μάζα αυτή είναι και ο λόγος που το κάνει να φαίνεται σκοτεινό, καθώς καθιστά πολύ αμυδρή την αλληλεπίδρασή του με την ύλη.

In this particular hidden valley model, six particles are created, all indicated by color. The dark photons are shown in yellow. For the other particles, those indicated in light pink will be observed in the detector, while the ones marked with dark pink will escape entirely undetected. If observed, these darkinos might be the dark matter for which astronomers search.

Το σκοτεινό φωτόνιο μπορεί να διασπαστεί σε ένα ζεύγος από αντισωματίδια, όπως και τα φωτόνια και είναι αυτή ακριβώς η αντίδραση που προσπαθούν να ανακαλύψουν στο HADES.

Μέχρι σήμερα όμως, κάθε τέτοια προσπάθεια έχει αποτύχει υποδεικνύοντας άλλες κατευθύνσεις για την πιθανή φύση της σκοτεινής ύλης.

Η συγκεκριμένη διαπίστωση έχει αντίκτυπο και σε άλλους ερευνητικούς τομείς, καθώς για παράδειγμα η παρουσία μποζονίων U έλυνε ένα πρόβλημα που αφορούσε στις μαγνητικές ροπές των μιονίων, οι οποίες δεν εξηγούνται επαρκώς από το Καθιερωμένο Πρότυπο, παρουσιάζοντας έτσι νέες προκλήσεις στην υφιστάμενη θεωρία.

Νέος παράξενος εξωπλανήτης, Giant planet around dwarf star a surprising discovery

Καλλιτεχνική απεικόνιση του GU Psc b που βρίσκεται σε εξαιρετικά μεγάλη απόσταση από το μητρικό του άστρο. The planet GU Psc b, seen in an artist's conception, is about 10 times bigger than Jupiter, and is located about 50 times farther away from its star than the dwarf planet Pluto is from the sun. (Lucas Granito/University of Montreal)

Συνεχίζεται με εντατικό ρυθμό η ανακάλυψη εξωπλανητών (πλανητών σε άλλα ηλιακά συστήματα) ορισμένοι από τους οποίους διαθέτουν χαρακτηριστικά που εκπλήσσουν τους επιστήμονες. Η τελευταία ανακάλυψη αφορά ένα εξωπλανήτη που βρίσκεται σε τεράστια απόσταση από το μητρικό του άστρο. Στη μεγαλύτερη απόσταση πλανήτη-άστρου που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα.

Πολύ, πολύ, πολύ μακριά

The planet GU Psc b and its star GU Psc appear in visible and infrared images from the Gemini South Observatory and an infrared image from the CFHT. Because infrared light is invisible to the naked eye, astronomers use a colour code in which infrared light is represented by the colour red. (University of Montreal)

Διεθνής ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τη Μαρί Ιβ Ναντ του Τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου του Μόντρεαλ εντόπισε τον εξωπλανήτη χρησιμοποιώντας πολλά ισχυρά επίγεια τηλεσκόπια στον Καναδά, τη Χιλή και τη Χαβάη. Πρόκειται για ένα γίγαντα αερίου που βρίσκεται σε απόσταση 155 ετών φωτός από το δικό μας ηλιακό μας σύστημα.

Ο πλανήτης κινείται γύρω από το άστρο GU Psc και έλαβε την ονομασία GU Psc b. Το άστρο αυτό βρίσκεται στον αστερισμό των Ιχθύων και είναι περίπου τρεις φορές μικρότερο από τον Ήλιο. Ο πλανήτης βρίσκεται σε απόσταση από το μητρικό του άστρο δύο χιλιάδες φορές μεγαλύτερη από την απόσταση Γης-Ηλιου! Σύμφωνα με τους ερευνητές ο πλανήτης αυτός χρειάζεται 80 χιλιάδες μέρες για να ολοκληρώσει μια περιστροφή γύρω από το άστρο του.

Δώρο

Η τεράστια απόσταση που χωρίζει τον πλανήτη από το μητρικό του άστρο τον κάνει ιδανικό στόχο για τους επιστήμονες αφού το φως αλλά και τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά του άστρου (βαρύτητα κλπ) δεν επηρεάζουν καθόλου την παρατήρηση του. «Ο GU Psc b είναι ένα αληθινό δώρο της φύσης. Η μεγάλη απόσταση που τον χωρίζει από το άστρο του επιτρέπει την παρατήρηση και μελέτη του σε βάθος με διάφορα όργανα. Αυτό σημαίνει ότι θα έχουμε την ευκαιρία να μάθουμε πολλά νέα στοιχεία για τους γιγάντιους εξωπλανήτες» αναφέρουν οι ερευνητές. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «The Astrophysical Journal».

Η απόκρυψη του Κρόνου από τη Σελήνη. Saturn Disappears Behind the Full Flower Moon May 14 – Watch it Live

Simulation of the moon closing in on Saturn just prior to occultation. In the western hemisphere, we’ll watch the nearly full Flower Moon make a close pass of the planet. If you’ve had difficulty finding the celestial ring bearer, you’ll have no problem Tuesday night. Take a look at Saturn’s wonderful system of rings in your telescope – they’re tipped nearly wide open this year. For even more fun, see how many moons you can spot. And don’t forget, you can watch it online courtesy of astrophysicist Gianluca Masi. His Virtual Telescope website will broadcast the occultation live starting at 10:15 Universal Time May 14 (6:15 a.m. EDT, 5:15 CDT, 4:15 MDT and 3:15 PDT). Credit: Gianluca Masi using SkyX software.

Saturn and the moon Tuesday night (May 13) just before midnight as viewed from the U.S. Stellarium.

Παρακολουθείστε στις 14 Μαΐου ζωντανά την απόκρυψη του Κρόνου από την Σελήνη (ΕΔΩ: http://www.virtualtelescope.eu/webtv/), όπως θα την βλέπουν οι παρατηρητές από την Αυστραλία και την Νέα Ζηλανδία.

Map showing the region where the occultation of Saturn will be visible. Click to get times of Saturn’s disappearance and reappearance for individual cities. Times shown are UT or Universal Time. Add 9.5 hours for Australian Central Standard Time. Credit: IOTA

Στο βίντεο που ακολουθεί βλέπουμε το ίδιο φαινόμενο, όπως το συνέλαβε ο Colin Legg από το Perth της Αυστραλίας, στις 22 Φεβρουαρίου 2014 :

Moon-Saturn occultation from Perth, Australia Feb. 22, 2014 captured by Colin Legg.

Βρέθηκε η ναυαρχίδα του Κολόμβου; Christopher Columbus' lost ship 'Santa Maria' found?

Ερευνητική αποστολή υποστηρίζει ότι εντόπισε το ναυάγιο του Σάντα Μαρία. Christopher Columbus on Santa Maria in 1492, in a paiting by Emanuel Leutze from 1855. Experts now believe they have discovered the wreck of the ship off the coast of Haiti.

Ερευνητική αποστολή υποστηρίζει ότι εντόπισε το ναυάγιο του θρυλικού πλοίου Σάντα Μαρία, της ναυαρχίδας του Χριστόφορου Κολόμβου στο ιστορικό του ταξίδι που οδήγησε στην ανακάλυψη της αμερικανικής ηπείρου. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι βρήκαν τα ίχνη του Σάντα Μαρία στο θαλάσσιο χώρο του νησιού Ισπανιόλα στην Καραΐβική.

Το πλοίο

Santa María ship model displayed in Fort San Cristóbal, San Juan, Puerto Rico.

Ο Κολόμβος ξεκίνησε την εκστρατεία του για να φτάσει από διαφορετική θαλάσσια οδό στις Ινδίες στις 3 Αυγούστου του 1492, από το λιμάνι «Πάλος ντε λα Φροντέρα» στην Ισπανία φθάνοντας στο «Γουαναχάνι» στις σημερινές Μπαχάμες στις 12 Οκτωβρίου 1492. Η αποστολή αποτελούνταν από τρία πλοία, τη Σάντα Μαρία που ήταν η ναυαρχίδα και άλλα δύο συνοδευτικά πλοία το «Νίνα» και το «Πίντα».

The anchor of Christopher Columbus' ship the Santa Maria, Musee Pantheon National in Haiti.

Τα διαθέσιμα ιστορικά στοιχεία αναφέρουν ότι στο πρώτο από τα τέσσερα συνολικά ταξίδια του Κολόμβου στον Νέο Κόσμο η Σάντα Μαρία έπεσε σε μια ξέρα ή σε κάποιο ύφαλο κοντά στο νησί Ισπανιόλα και βυθίστηκε. Ο Κολόμβος άφησε στο νησί ορισμένους άντρες του για να φτιάξουν ένα φρούριο στο νησί και πήρε τον δρόμο της επιστροφής με το Νίνα. Αν και δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία πιστεύεται ότι το Σάντα Μαρία είχε μήκος 17.7 μέτρα και βάρος 100 τόνων.

Τα ευρήματα

Historic documents and analysis of 27 skeletons buried at Columbus' settlement in what is now the Dominican Republic suggests the early colonisers suffered from severe scurvy.

Ο διάσημος θαλάσσιος αρχαιολόγος και ερευνητής Μπάρι Κλίφορντ που ανάμεσα στα άλλα έχει ανακαλύψει ένα ολόκληρο και καλοδιατηρημένο πειρατικό πλοίο ξεκίνησε πριν από δέκα χρόνια την προσπάθεια εντοπισμού του Σάντα Μαρία. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι έχει εντοπίσει σειρά ευρημάτων στην Ισπανιόλα όπως κομμάτια από το φρούριο και διάφορα αντικείμενα του πλοίου όπως ένα κανόνι. Η έρευνα που έκανε τον κάνει να πιστεύει ότι έχει εντοπίσει και την περιοχή του ναυαγίου. Μάλιστα με ειδικά όργανα ο Κλίφορντ ερεύνησε τον πυθμένα της συγκεκριμένης περιοχής και όπως υποστηρίζει υπάρχουν ενδείξεις για την παρουσία ενός ναυαγίου που παραπέμπει στο Σάντα Μαρία. Ο ερευνητής τονίζει βέβαια ότι θα πρέπει να γίνει τώρα μια νέα έρευνα στο συγκεκριμένο σημείο για να διαπιστωθεί τι υπάρχει.

Πάντως ακόμη και αν ο Κλίφορντ έχει βρει το σημείο που βυθίστηκε το Σάντα Κλάρα με βάση τα όσα γνωρίζουμε δεν πρόκειται να βρεθεί ολόκληρο του κουφάρι του πλοίου αλλά κάποια μέρη του. Υπάρχουν αναφορές ότι μετά την προσάραξη στον ύφαλο τα κύματα διέλυσαν το πλοίο. Επιπλέον υπάρχουν αναφορές ότι οι άντρες που έμειναν στο νησί έφτιαξαν το φρούριο χρησιμοποιώντας και υλικά από το καταστρεμμένο πλοίο.

Ο εντοπισμός

The route of the first voyage - and the final resting place of the Santa Maria.

Ο Κλίφορντ υποδεικνύει μια περιοχή στη δυτική πλευρά της Ισπανιόλας, περιοχή που ανήκει στην Αΐτή μιας και το νησί είναι διαιρεμένο πολιτικά με τα δύο τρίτα να ανήκουν στη Δομινικανή Δημοκρατία και το υπόλοιπο στην Αΐτή. Ο Κλίφορντ μάλιστα έχει ήδη έρθει σε επαφή με τις Αρχές της Αϊτής για να προστατευτεί η περιοχή και τα ευρήματα που έχει ανακαλύψει μέχρι να γίνει η νέα έρευνα. Όπως είναι ευνόητο ο εντοπισμός του ναυαγίου θα είναι ένα εκπληκτικό δώρο για την πάμπφτωχη Αΐτή που θα αποκτήσει απρόσμενα ένα τεράστιου ενδιαφέροντος τουριστικό αξιοθέατο. Την προσπάθεια του Κλίφορντ στηρίζει το History Channel και όταν ολοκληρωθεί θα παρουσιαστεί σε ντοκιμαντέρ.

Καλλιόπη Εξάρχου, «Ιαχή πολέμου»

Edgar Degas. Reclining Nude, c.1885.

Μια νύχτα 

που δεν θα με πιάνει 

ο ύπνος

θα  ξεδιπλώσω

τη στραγγισμένη σάρκα 

σαν νάταν σπάργανο

θα την βαφτίσω

στην κοίτη του ποταμού

μέχρι να ξεπροβάλλουν

προτεταμένα τα στήθη 

και ύστερα θα περιμένω

την πρώτη κραυγή

σαν ιαχή πολέμου

πριν την επιστρέψω 

«αποσυνάγωγη»

στον τόπο του εγκλήματος.

Edgar Degas. Melancholy, 1874.

                         (Καλλιόπη Εξάρχου, 2014)                           

Ο διωγμός του γέλιου στην Αρχαία Ελλάδα. The persecution of laughter in Ancient Greece

Η τιθάσευση της διακωμώδησης και του γέλιου δεν άρχισε στο χριστιανικό Μεσαίωνα. This is a statue of a kouros in Parian marble. It was removed from the grave of Kroisis and liberated from France in 1934. The inscription on the memorial to this young man reads as follows: “Stop and mourn at the grave of dead Kroisis whom the raging Ares destroyed when he fought among the defenders.” Circa 530BC. We have all heard at school about the archaic smile and we have seen it in museums on Kouroi and Korai. Yet, we very rarely see laughter depicted in ancient Greek sculpture, while in other cultures we come across laughing representations of gods (for instance, the laughing Buddha).

Η απόλαυση του χιούμορ και του αυθόρμητου, κεφάτου γέλιου είναι κατάφωρα αντίθετη με την προσπάθεια να κρατηθεί υπό έλεγχο συνολικά η ζωή, προσπάθεια, η οποία παρατηρείται μεταξύ των πυθαγορείων, των σπαρτιατών και των ασκητών χριστιανών.

Portrait of Chrysippus of Soli, Greek stoic philosopher. Marble, Roman copy of the Imperial Period (2nd century CE ?) after a Greek Hellenistic original. One ancient account of the death of Chrysippus, the 3rd century BC Greek Stoic philosopher, tells that he died of laughter after he saw a donkey eating his figs; he told a slave to give the donkey neat wine to drink to wash them down with, and then, '...having laughed too much, he died' (Diogenes Laertius 7.185).

Δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη το γεγονός, ότι ένα σύνολο ανθρώπων, το οποίο προσπαθούσε να διατηρεί υπό έλεγχο κάθε είδος σωματικής έκφρασης, όπως το φαγητό, τον ύπνο και τη σεξουαλικότητα, εναντιωνόταν και στο γέλιο. Η ελεύθερη απόλαυση του χιούμορ και του γέλιου αποτελεί ένδειξη χαλαρής και ανοιχτής κοινότητας κι όχι ασκητικής ιδεολογίας.

Part of a sculpture from the Temple of Aphaia on Aegina Island. Circa 500BC. We know that laughter is abundantly present in Attic comedy, yet even there comic masks are at least ambiguous and only occasionally clearly express laughter (see Stephen Halliwell's Greek Laughter: a Study of Cultural Psychology from Homer to Early Christianity, forthcoming October 2008, Cambridge University Press and in particular Appendix 2 entitled "Gelastic Faces in Visual Art"). We have exaggerated and distorted features, but it is not clear that we have depiction of laughter. (Aristotle in his Poetics characterizes the comic mask as "ugly and distorted" (5.1449a35)). What is more, when actors move on stage, they were probably displaying different aspects of the masks which may have been then expressing conflicting emotions.

Δεν ήταν ο Απ. Παύλος, ο Κλήμης, ο Ωριγένης, οι Πατέρες της Εκκλησίας κ.λ.π. χριστιανοί θεωρητικοί, που πρώτοι αντιτάχτηκαν στο χιούμορ. Η αρχή είχε γίνει στην αρχαία Ελλάδα:

This bronze head of a boxer was found at Olympia. He was a champion and they, the museum powers that be, believe that it belonged to Satyros of Elis, who was the Muhammad Ali of his day. The sculptor was Silanion. Circa 330-320BC. We also find laughter in Homer, in the Iliad and in the Odyssey, among mortals and among the gods who appear in a scene where "unquenchable laughter arose" (Iliad, I 599). Plato, however, in the Republic, referring explicitly to Homer, says that "if anyone represents men of worth as overpowered by laughter we must not accept it, much less if gods" (388e9-389a1).

Oι φύλακες στο ιδανικό πολίτευμα του Πλάτωνα απαγορεύεται να παραδίνονται στα γέλια. («Αλλά μην ουδέ φιλογέλωτας γε δει είναι. Σχεδόν γαρ όταν τις εφιή ισχυρώ γέλωτι, ισχυράν και μεταβολήν ζητεί το τοιούτον», «Πολιτεία», 388e).

Αγαλματίδιο του Ηρακλή που συχνά παρωδείται από την κωμωδία, 250-150 π.Χ., από την Σικελία (22 x 15 εκ.). Parco Archeologico di Cava d’Ispica, Modica.

Αυτή η έμφαση για αυτοσυγκράτηση στο γέλιο του Πλάτωνα έρχεται πάλι στο προσκήνιο λίγο πιο κάτω στην «Πολιτεία», όταν πραγματεύεται την ποίηση (606). Εδώ ο Πλάτων απορρίπτει τα καραγκιοζιλίκια στην κωμωδία, επειδή μπορεί να κάνει κάποιους να τα μιμηθούν κατ' ιδίαν.

Και στους «Νόμους», ένα πολύ συντηρητικό έργο, ο Πλάτωνας ζητάει ακόμα και την κατάργηση της κωμωδίας και προτείνει να ανατεθούν «τα γελοία» σε δούλους ή σε έμμισθους ξένους (816-17).

Πλάτων: αντίγραφο προτομής από τον Σιλανίωνα. Plato. Luni marble, copy of the portrait made by Silanion ca. 370 BC for the Academia in Athens. From the sacred area in Largo Argentina, 1925.

Σύμφωνο με την αντίθεση του Πλάτωνα στο γέλιο είναι και το γεγονός, ότι στη σχολή του, την Ακαδημία, το γέλιο ήταν απαγορευμένο κι ότι στην αθηναϊκή κωμωδία τον παρίσταναν σκυθρωπό.

Διαβάστε για τον Πλάτωνα, το συμπόσιο και το γέλιο: H. D. Rankin: «Laughter, humor and related topics in Plato», Classica et Medievalia 27 (1966), σελ. 186-213. M. Mader: «Das Problem des Lachens und der Komödie bei Platon (Stuttgart, 1977). G. J. de Vries: «Laughter in Plato», Mnemosyne IV, 38 (1985), σελ. 378-81. M. Tecusan, «Logos Sympotikos: patterns of the irrational in philosophical drinking: Plato outside the Symposium» στο Murray, Sympotica σελ. 238-60. Z. Stewart: «Laughter and the Greek philosophers: a sketch» στο Jäkel και Timonen: «Laughter down the Centuries», σελ. 29-36. Αιλιανός: «Ποικίλη Ιστορία», 3.35. Grouch: «Άμφις», απ. 12.       

Donato Bramante. Crying Heraclitus and laughing Democritus, from a 1477 Italian fresco, Pinacoteca di Brera, Milan.

Ο Πυθαγόρας είχε τη φήμη, ότι δεν γελούσε ποτέ, όπως αναφέρεται από τον πυθαγορίζοντα τύραννο των Συρακουσών, Διονύσιο Β’, καθώς και από την πληρέστερη πηγή για τον αρχαίο πυθαγορισμό, τον φιλόσοφο τού τέταρτου αιώνα Αριστόξενο. Οι οπαδοί του Πυθαγόρα χλευάζονταν από την αθηναϊκή κωμωδία για τη μονίμως σκυθρωπή τους έκφραση.

Διαβάστε για την αντίθεση των πυθαγόρειων στο γέλιο: Αιλιανός: «Ποικίλη Ιστορία», 8.13 (Αριστόξενος), 13.18 (Διονύσιος). W. Burkert: «Lore and Science in Ancient Pythagoreanism», (Cambridge, MA, 1972). J. Bremmer: «Religiοus secrets and secrecy in classical Greece» στο H. Kippenberg και G. Stroumsa (επιμ.), «Secrecy and Concealment», (Leiden, 1995), σελ. 61-78.          

         Statue de Pythagore à la Cathédrale de Chartres.

Οι ομοιότητες μεταξύ πυθαγορείων, σπαρτιατών και χριστιανών οδήγησαν σε αμοιβαία επιρροή κατά την όψιμη αρχαιότητα. Κατά τον εθνικό φιλόσοφο Ιάμβλιχο στο βιβλίο του «Περί του Πυθαγορικού βίου» (25), ο Πυθαγόρας είχε επισκεφθεί τη Σπάρτη για να μελετήσει τους νόμους της, ενώ το χωρίο από το έργο του Μεγάλου Αθανασίου «Βίος και πολιτεία του οσίου πατρός ημών Αντωνίου» (14), στο οποίο παρατηρούσε, ότι ο άγιος δεν γελούσε και δεν θρηνούσε ποτέ, είχε ληφθεί σχεδόν κατά λέξη από το έργο «Πυθαγόρου Βίος» (25) του Πορφύριου. 

Ουσιαστικά, τόσο στις συνήθειες όσο και στις βιογραφίες αγίων, οι πυθαγόρειοι και οι πρώτοι χριστιανοί είχαν πολύ περισσότερες ομοιότητες απ’ όσες θα ήθελαν να παραδεχθούν. (Βλ. J. Bremmer: «Symbols of marginality from early Pythagoreans to late antique monks», «Greece and Rome» 39 (1992), σελ. 205-14 και M. van Uytfanghe: «L’ Hagiographie: ub ‘‘genre’’ chrétien ou antique tardif?», «Analecta Bollandiana» 111 (1993), σελ. 135-88).

Rembrandt. The Young Rembrandt as Democritus the Laughing Philosopher (1628-1629).

Όσον αφορά στο γέλιο, αυτή η μικτή κληρονομιά επρόκειτο να επηρεάσει επί μακρόν την παράδοση της Εκκλησίας - μάρτυρας οι απαγορεύσεις και οι περιορισμοί του γέλιου στους μεσαιωνικούς μοναστικούς κανόνες.

Βιβλιογραφία:

Jan Bremmer: «H πoλιτισμική ιστoρία τoυ χιoύμορ», Πολύτρoπoν, Aθήνα, 2005.

Stephen Halliwell: “Greek Laughter. A Study of Cultural Psychology from Homer to Early Christianity.“ Cambridge University Press.

Πηγή: Ελεύθερη Έρευνα 

Στέλνουμε selfie στους… εξωγήινους! Will first contact with aliens come in the form of a selfie? Esa plans to send 10 videos of people to the edge of the universe

Η ESA θα μεταδώσει στο Διάστημα δέκα βίντεο απλών πολιτών. Esa is sending 10 video selfies into deep space via a transmission from a tracking station in Spain. This will include the entry from Ellinogermankiki Agogi Primary School in Greece, pictured, which won the 'Rosetta Wake Up' competition with 10,508 votes.

Το διαστημικό σκάφος Rosetta κυνηγά ένα κομήτη και για ένα διάστημα ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) είχε θέσει το σκάφος σε ένα είδος «χειμερίας νάρκης» για να γλιτώσει ενέργεια.

Η «αφύπνιση» του σκάφους ήταν προγραμματισμένη για τον περασμένο Ιανουάριο και στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας η ESA οργάνωσε ένα χάπενινγκ. Ζήτησε από τους φίλους του Διαστήματος να φτιάξουν και να της στείλουν βίντεο με τον εαυτό τους, ένα video-selfie δηλαδή.

The videos were part of a competition celebrating the end of the Rosetta spacecraft's 31-month hibernation on its way to study comet 67P/Churyumov-Gerasimenko (artist's illustration shown). The spaececraft will enter orbit around the comet this month and will drop a lander, Philae, onto the surface later this year.

Το Rosetta αφυπνίστηκε και ξεκίνησε εκ νέου το κυνήγι του κομήτη και αφού όλα πάνε καλά στην αποστολή οι επιτελείς της ESA αποφάσισαν να αξιοποιήσουν τα video-selfies. Αποφάσισαν να τα μεταδώσουν στο Διάστημα και να τα αφήσουν να ταξιδέψουν στα πέρατα του Σύμπαντος. Αν κάποιος νοήμον πολιτισμός τα εντοπίσει η πρώτη επαφή που θα έχουν οι εξωγήινοι μαζί μας θα είναι λοιπόν ένα… selfie.

To ταξίδι

On 15 May, ESA’s 35m deep-space tracking station located at Cebreros, 77 kms west of Madrid, Spain, will transmit a 35MB archive file containing the Top 10 video selfies submitted during the Rosetta Wake Up campaign. (If you’d like, you can download the actual file that will be transmitted here.) Cebreros is part of our Estrack network and is normally used to send telecommands to, and receive scientific data from, missions such as Mars Express, Venus Express, Rosetta and Gaia. In the future, it will be used for missions like BepiColombo, ExoMars and Juice, that are going to Mercury, Mars and Jupiter, respectively.

H ESA θα μεταδώσει τα video-selfie από την πολύ ισχυρή κεραία ραδιοσημάτων που έχει εγκαταστήσει στον σταθμό Cebreros στην Ισπανία. Οι επιστήμονες της ESA μάλιστα υπολόγισαν το ταξίδι των video-selfies στο Διάστημα.

The Cerberos station is situated near Madrid, Spain. It is one of the world's most sophisticated and technically advanced tracking stations used for satellite control, and is capable of communicating with missions orbiting as far away as Jupiter.

Σε ένα δευτερόλεπτο τα selfies θα έχουν φτάσει στη Σελήνη, σε πέντε λεπτά στον Ερμή και σε 21 λεπτά στην κύρια ζώνη αστεροειδών του ηλιακού μας συστήματος. Σε 4 ώρες θα έχουν ξεπεράσει τον Ποσειδώνα και σε περίπου 15 ώρες θα έχουν βγει από το ηλιακό μας σύστημα. Σε ένα έτος θα έχει βγει από το τοπικό διαστρικό νέφος στο οποίο ανήκει ο Ήλιος. Σε 300 έτη τα selfie θα βγουν από την σπείρα του Ωρίωνα στην οποία βρίσκεται το ηλιακό μας σύστημα. Σε 20 χιλιάδες έτη θα εγκαταλείψουν τον γαλαξία μας και σε 2.5 εκ. έτη θα φτάσουν στον γαλαξία της Ανδρομέδας. Σε 10 εκ. έτη θα εγκαταλείψουν το τοπικό σμήνος γαλαξιών στο οποίο ανήκει ο και ο δικός μας. 

Compilation of some of the 218 video entries and messages received as part of the "Wake up, Rosetta!" video shout-out contest.

Θα έχει σίγουρα τεράστιο ενδιαφέρον το αν τα selfie θα τα δουν κάποιοι εξωγήινοι και ακόμη περισσότερο αν αποφασίσουν να απαντήσουν με… τον ίδιο τρόπο.