Λανιακέα: το υπερσμήνος γαλαξιών στο οποίο ανήκουμε. Meet Laniakea, Our Home Supercluster

Ο γαλαξίας μας πλέει σε έναν «αχανή παράδεισο». Είναι μέλος ενός άγνωστου μέχρι σήμερα υπερσμήνους γαλαξιών στο Σύμπαν. A slice of the Laniakea Supercluster. The colors represent density, with red for high densities and blue for voids. Individual galaxies are shown as white dots. The Milky Way is the blue dot toward the right-hand edge of the circled region. Credit: SDvision interactive visualization software by DP at CEA/Saclay, France.

Αν ποτέ χαθείτε στο βαθύ Διάστημα, αυτός ο χάρτης θα σας βοηθήσει να επιστρέψετε στο σπίτι. Η γειτονιά του Γαλαξίας μας, αποκαλύπτει νέα μελέτη, είναι ένα γιγάντιο «υπερσμήνος» γαλαξιών που βαφτίστηκε «Λανιακέα», ή «αχανής παράδεισος» στα χαβανέζικα.

Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τον αστρονόμο Μπρεντ Τούλι του Πανεπιστημίου της Χαβάης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “Nature”, χρησιμοποίησαν μια νέα τεχνική «χαρτογράφησης» του ουρανού, η οποία συνδυάζει τις αποστάσεις άνω των 8.000 κοντινών γαλαξιών με τις σχετικές μεταξύ τους κινήσεις.

Οι γαλαξιακές... παρέες

Throughout the universe, galaxies are organized in clusters, like the distant cluster Abell 1689, shown here. Scientists have now mapped the Milky Way's local supercluster. PHOTOGRAPH BY NASA/ESA/HUBBLE

Σε όλο το ορατό Σύμπαν οι γαλαξίες τείνουν να συγκεντρώνονται σε ομάδες που ονομάζονται γαλαξιακά σμήνη, τα οποία με τη σειρά τους ομαδοποιούνται σε υπερσμήνη. Μέχρι σήμερα οι αστρονόμοι θεωρούν ότι ο Μίλκι Ουέι αποτελεί τμήμα του Υπερσμήνους της Παρθένου, με διάμετρο γύρω στα 110 εκατομμύρια έτη φωτός.

Η νέα μελέτη υποδεικνύει ότι το Υπερσμήνος της Παρθένου δεν είναι παρά μια μικρή γειτονιά στην αχανή έκταση του Λανιακέα, το οποίο έχει διάμετρο μισό δισεκατομμύρια έτη φωτός και συνολική μάζα 100 δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από του Ήλιου.

«Είναι σαν να ανακαλύπτουμε για πρώτη φορά ότι η πόλη όπου ζούμε είναι στην πραγματικότητα τμήμα μιας πολύ μεγαλύτερης χώρας που συνορεύει με άλλα κράτη» σχολιάζει ο Μπρεντ Τάλι του Πανεπιστημίου της Χαβάης στη Μανόα, πρώτος συγγραφέας της δημοσίευσης.

Η χαρτογράφηση

Με τη Λιανακέα «συνορεύουν» άλλα τεράστια υπερ-σμήνη γαλαξιών, όπως του Περσέα-Ιχθύων (το κοντινότερο στον γαλαξία μας), του Ηρακλή, του Σάπλεϊ, της Κόμης κ.α., τα ακριβή όρια των οποίων δεν έχουν ακόμη προσδιοριστεί. A new map places the Milky Way (black dot) within a large supercluster of galaxies (white dots) by tracing the gravitational pull of galaxies toward one another. White filaments reveal the paths of galaxies moving toward a gravitational center in the new supercluster, dubbed "Laniakea." (Blue, low galaxy density; green, intermediate; red, high.) CREDIT: SDVISION INTERACTIVE VISUALIZATION SOFTWARE BY DP AT CEA/SACLAY, FRANCE

Για να δημιουργήσουν της γαλαξιακής γειτονιάς μας οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια βάση δεδομένων με τις ταχύτητες 8.000 γαλαξιών (οι ταχύτητες υπολογίστηκαν μετά την αφαίρεση της επίδρασης της διαστολής του Σύμπαντος). Ένας αλγόριθμος που ανέπτυξε η ομάδα ανέλαβε στη συνέχεια να μεταφράσει τα δεδομένα αυτά σε έναν τρισδιάστατο χάρτη της κίνησης και της πυκνότητας των γαλαξιών.

Superclusters – regions of space that are densely packed with galaxies – are the biggest structures in the Universe. But scientists have struggled to define exactly where one supercluster ends and another begins. Now, a team based in Hawaii has come up with a new technique that maps the Universe according to the flow of galaxies across space. Redrawing the boundaries of the cosmic map, they redefine our home supercluster and name it Laniakea, which means ‘immeasurable heaven’ in Hawaiian.

Ο χάρτης ουσιαστικά δείχνει πώς οι γαλαξίες αλληλεπιδρούν μέσω της βαρύτητας, και οι ερευνητές προτείνουν ότι η μέθοδος που ακολούθησαν οδηγεί σε έναν νέο, πιο ακριβή ορισμό για το τι είναι ένα υπερσμήνος. Μέσα στα όρια του υπερσμήνους, λέει ο νέος ορισμός, οι γαλαξίες κινούνται προς το εξωτερικό του, ενώ πέρα από τα όρια του υπερσμήνους οι γαλαξίες απομακρύνονται μεταξύ τους.

Οι ερευνητές παραδέχονται ωστόσο ότι η ακρίβεια του χάρτη μειώνεται με την αύξηση της απόστασης, και παραμένει ασαφές αν ο ορισμός που προτείνουν για τα υπερσμήνη γαλαξιών θα γίνει αποδεκτό από τους κοσμολόγους. Το όνομα Λανιακέα, αναφέρει ο Δρ Τάλι, τιμά τους Πολυνήσιους ναυτικούς που χρησιμοποιούσαν τα άστρα για να βρουν το δρόμο τους στον αχανή Ειρηνικό Ωκεανό.

Οι επιστήμονες δεν αποκλείουν ότι και η ίδια η Λιανακέα αποτελεί μέρος μιας ακόμη μεγαλύτερης γαλαξιακής δομής, που ακόμη δεν έχει ανακαλυφθεί.

Τι γνωρίζουμε για τη Lucy; What we know about Lucy?

Η νέα ταινία του Λικ Μπεσόν με τη Σκάρλετ Γιόχανσον κάνει ευρύτερα γνωστή τη «Λούσι», τον αυστραλοπίθηκο που θεωρείται ο πιο κρίσιμος κρίκος στην εξέλιξη του ανθρώπινου είδους. The new film by Luc Besson with Scarlett Johansson make widely known the "Lucy", the Australopithecus who is considered the most critical link in the Human evolution.

Η «Lucy», η νέα ταινία του Λικ Μπεσόν στην οποία πρωταγωνιστεί η Σκάρλετ Γιόχανσον, μπορεί να μοιάζει άκρως φουτουριστική αλλά και μόνο ο τίτλος της μας πηγαίνει πολύ πίσω στις ρίζες μας.

Στην ταινία η Γιόχανσον υποδύεται μια νεαρή κοπέλα που πέφτει θύμα μιας συμμορίας εμπορίας ναρκωτικών. Η κοπέλα γίνεται χωρίς τη θέλησή της «βαποράκι» μεταφέροντας στην κοιλιά της ένα νέο «επαναστατικό» ναρκωτικό. Το ναρκωτικό όμως διαρρέει στον οργανισμό της και της επιτρέπει να χρησιμοποιήσει όλο το εύρος των δυνατοτήτων του ανθρώπινου εγκεφάλου, μετατρέποντας τη σε ένα ον που διαθέτει τις ικανότητες όλων των... X-Men μαζί!

Ο Μπεσόν προσπαθεί να εκλαϊκεύσει τομείς όπως η βιολογία, η νευρολογία αλλά και η εξέλιξη των ειδών με τελικό στόχο να δοθούν απαντήσεις για την παρουσία αλλά και το νόημα της ζωής στο Σύμπαν. Ο σκηνοθέτης, ο οποίος υπογράφει και το σενάριο, επέλεξε να δώσει στην πρωταγωνίστριά του το όνομα «Lucy» - πρόκειται για το όνομα που έδωσαν οι επιστήμονες σε ένα είδος αυστραλοπιθήκου που τα ως τώρα ευρήματα δείχνουν ότι είναι ίσως ο πιο κρίσιμος κρίκος στην εξέλιξη του ανθρώπινου είδους. Ποια ήταν όμως η «Lucy» και γιατί είναι τόσο σημαντική;

Το πέρασμα και το μέλι

A three-dimensional model of the 3.2 million-year-old hominid known as Lucy. Researchers now believe she may have split her time between time on the ground and time in trees.

O Αυστραλοπίθηκος του Αφάρ (Australopithecus afarensis) θεωρείται σημαντικός κρίκος στην αλυσίδα της εξέλιξης του ανθρώπινου είδους γιατί αποτελεί δείγμα του «περάσματος» από το περπάτημα στα τέσσερα πόδια στην όρθια στάση. Το είδος αυτό είναι ευρύτερα γνωστό με το όνομα «Λούσι» το οποίο έδωσαν οι ειδικοί στο πρώτο απολίθωμα που εντοπίστηκε και άλλαξε άρδην τα ανθρωπολογικά δεδομένα.

Men in Twa society from Uganda regularly climb trees to gather honey. Credit: Nathaniel Dominy

Ένα από τα βασικά ερωτήματα που προσπαθούν οι επιστήμονες να απαντήσουν σε σχέση με τη Λούσι είναι αν είχε την ικανότητα να σκαρφαλώνει στα δέντρα ή όχι, γεγονός εξαιρετικά σημαντικό για τη χαρτογράφηση της εξελικτικής πορείας του ανθρώπινου είδους. Πρόσφατα ευρήματα και ειδικότερα η ανακάλυψη των απολιθωμάτων ενός τρίχρονου κοριτσιού Α.afarensis έδειξαν ότι το είδος αυτό σκαρφάλωνε στα δέντρα. Η ομάδα των ερευνητών μελέτησε εκ νέου τα υπάρχοντα ευρήματα της «Λούσι» ενώ παράλληλα ταξίδεψε σε Φιλιππίνες και Ουγκάντα και ερεύνησε το περιβάλλον στο οποίο ζούσε το είδος πριν από περίπου 3,2 εκατομμύρια έτη. Οι επιστήμονες μελέτησαν επίσης διάφορες φυλές στην Αφρική και ειδικότερα τις φυλές κυνηγών Twa και Agta, τα μέλη των οποίων συνηθίζουν να σκαρφαλώνουν σε δέντρα.  Οι ερευνητές κατέληξαν σε δύο συμπεράσματα. Πρώτον, η «Λούσι» ήταν ανατομικά ικανή να σκαρφαλώνει σε δέντρα με κορμούς μικρής διαμέτρου. Δεύτερον, ο λόγος για τον οποίο η «Λούσι» σκαρφάλωνε στα δέντρα ήταν για να συλλέξει μέλι, το οποίο αποτελούσε βασικό στοιχείο της διατροφής της.

Ο μεγάλος άνθρωπος

An international team of scientists discovered and analyzed a 3.6 million-year-old partial skeleton found in Ethiopia. Research indicates that advanced human-like, upright walking occurred much earlier than previously thought. Anatomically arranged elements of partial skeleton KSD-VP-1/1. The male Australopithecus afarensis specimen found in Ethiopia was nicknamed "Kadanuumuu." Credit: Yohannes Haile-Selassie, Liz Russell, Cleveland Museum of Natural History. Used with permission from the Proceedings of the National Academy of Sciences.

Στην Αιθιοπία μια διεθνής ομάδα επιστημόνων βρήκε και μελέτησε ένα τμήμα σκελετού ηλικίας εκατομμυρίων ετών, που εκτιμάται ότι ανήκει σε έναν πρώιμο πρόγονο του ανθρώπου, συγγενή της διάσημης «Λούσι» και αρχαιότερο κατά περίπου 400.000 χρόνια σε σχέση με αυτήν.

Το απολίθωμα, που ανήκει στο ίδιο είδος ανθρωπίδη στο οποίο ανήκει και η «Λούσι», στον Αυστραλοπίθηκο (Australopithecus afarensis), δείχνει ότι περπατούσε σε όρθια θέση, κάτι που σημαίνει πως η όρθια βάδιση, όπως των σημερινών ανθρώπων, έλαβε χώρα νωρίτερα από ό,τι πίστευαν ως τώρα οι επιστήμονες.

Η ανακάλυψη παρουσιάστηκε στο περιοδικό PNAS της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ, από τους δύο υπευθύνους της έρευνας, τον αιθιοπικής καταγωγής έφορο του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Κλίβελαντ Γιοχάνες Χαϊλέ-Σελασιέ και τον καθηγητή Παλαιοανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Kent State Οουεν Λαβτζόι. Ο σκελετός του νέου ανθρωπίδη βρέθηκε πριν από πέντε χρόνια στην περιοχή Αφάρ της Αιθιοπίας, περίπου 330 χλμ. βορειοανατολικά από την πρωτεύουσα Αντίς Αμπέμπα.

Η ορθοστασία «παρατείνει τη ζωή». How standing might be the best anti-ageing technique

Jan Van Belcamp, The Great Picture, 1646. Η μείωση του καθισιού δεν αποκλείεται να διατηρεί νεανικά τα κύτταρα του σώματος και να προσφέρει μακροζωία. Spending less time on the sofa lengthens 'telomeres' - the caps on chromosomes which protect the genetic code inside.

Η μείωση του καθισιού δεν αποκλείεται να διατηρεί νεανικά τα κύτταρα του σώματος και να προσφέρει μακροζωία, προκύπτει από μια σχετικά μικρή μελέτη στο Ινστιτούτο Καρολίνσκα της Σουηδίας.

Τα τελομερή

Τα τελομερή είναι δομές στα άκρα των χρωμοσωμάτων που εμποδίζουν τη φθορά του DNA. Όσο μακρύτερα, τόσο καλύτερα. A telomere, the highly repetetive end segment or terminator of a DNA chain that functions as a cap. Photo: Alamy

Η μελέτη εξέτασε τη σχέση της καθιστικής ζωής με το μήκος των τελομερών, προστατευτικών δομών στα άκρα των χρωμοσωμάτων τα οποία συχνά παρομοιάζονται με το πλαστικό κάλυμμα που υπάρχει στις άκρες των κορδονιών για τα παπούτσια. Τα τελομερή εμποδίζουν τη φθορά του DNA και η μείωση του μήκους τους έχει συνδεθεί σε προηγούμενες μελέτες με πρόωρη γήρανση και αύξηση του κινδύνου ορισμένων ασθενειών.

Η νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «British Journal of Sports Medicine», δείχνει ότι η μείωση του χρόνου που περνά κανείς καθιστός ίσως αυξάνει το μήκος των τελομερών -και δεν αποκλείεται επομένως να προσφέρει μακροζωία. Το εντυπωσιακό μάλιστα είναι ότι η ορθοστασία βρέθηκε να παίζει σημαντικότερο ρόλο από τη φυσική άσκηση.

Η μελέτη

Scientists found that the less time a person spent sitting, the longer their telomeres, and the greater their chance of living longer.

Οι ερευνητές του Καρολίνσκα εξέτασαν 49 παχύσαρκους εθελοντές 68 ετών, από τους οποίους οι μισοί ακολούθησαν ένα πρόγραμμα ήπιας άσκησης για έξι μήνες. Το μήκος των τελομερών μετρήθηκε σε όλους τους συμμετέχοντες σε κύτταρα του αίματος. Τα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας υπολογίστηκαν με βάση τις αναφορές των εθελοντών και με ποδόμετρα (συσκευές που μετρούν τα βήματα), ενώ ο χρόνος ορθοστασίας εκτιμήθηκε με ερωτηματολόγια.

Η ανάλυση των αποτελεσμάτων έδειξε ότι το πρόγραμμα άσκησης βελτίωσε μεν την υγεία των εθελοντών, δεν οδήγησε όμως σε αύξηση του μήκους των τελομερών. Αντίθετα, η μείωση των ωρών που περνούσαν οι εθελοντές καθιστοί βρέθηκε να συνδέεται με επιμήκυνση των δομών αυτών.

«Διατυπώνουμε την υπόθεση ότι ότι η μείωση του χρόνου που περνά κανείς καθιστός έχει μεγαλύτερη σημασία [για τα τελομερή] από ό,τι η αύξηση στο χρόνο αύξηση σε ηλικιωμένους υψηλού κινδύνου» λέει ο καθηγητής Μάι-Λις Χελένιους.

Η μελέτη ωστόσο πραγματοποιήθηκε σε μικρό αριθμό εθελοντών και δεν αρκεί για να αποδείξει ότι τα τελομερή επιμηκύνθηκαν από την ορθοστασία και όχι από άλλους, άγνωστους μέχρι στιγμής παράγοντες. Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι τα ευρήματα θα πρέπει να επιβεβαιωθούν με μεγαλύτερες μελέτες. Για καλό και για κακό, πάντως, σηκωθείτε από τον καναπέ.

Μυστηριώδη θαλάσσια πλάσματα δεν χωρούν στο δέντρο της ζωής. Aliens discovered in the ocean depths

Δύο μικρά, ζελατινώδη πλάσματα που συλλέχθηκαν στο βυθό της Αυστραλίας δεν ταιριάζουν σε κανένα από τα γνωστά παρακλάδια της εξέλιξης. Strange: The animals (two specimens pictured) belong to the Dendrogramma family and consist mainly of an outer skin and inner stomach separated by a dense layer of jelly-like material.

Δύο μικρά, ζελατινώδη πλάσματα που συλλέχθηκαν στο βυθό της Αυστραλίας δεν ταιριάζουν σε κανένα από τα γνωστά παρακλάδια της εξέλιξης και πιθανότατα θα πρέπει να αναγνωριστούν ως νέα κατηγορία -κάτι που συμβαίνει πολύ σπάνια στη βιολογία.

Θαλάσσια «μανιτάρια»

Alien: The creatures (aerial view pictures) may be related to extinct life forms that lived 600 million years ago.

Τα δύο νέα είδη, με σχήμα που θυμίζει μανιτάρι, είχαν συλλεχθεί από βάθος 400 έως 1.000 μέτρων στη διάρκεια αποστολής στη Θάλασσα της Τασμανίας, έξω από το νοτιοανατολικό άκρο της Αυστραλίας, το 1986. Έκτοτε παρέμεναν διατηρημένα σε φορμόλη και οινόπνευμα μέχρι να ολοκληρώσουν οι ερευνητές της μελέτη.

Όπως αναφέρουν τώρα στην επιθεώρηση «PLoS ONE», τα μυστηριώδη θαλάσσια πλάσματα παρουσιάζουν μορφολογικές ομοιότητες με τα κνιδόζωα, την ομάδα που περιλαμβάνει τις μέδουσες, καθώς και με τα «μεδουσοειδή», ζελατινώδη πλάσματα που εξαφανίστηκαν πριν από 500 εκατομμύρια χρόνια. Παρά τις ομοιότητες, όμως, τα παράξενα νέα ζώα δεν μπορούν να ταξινομηθούν σε καμία από τις μεγάλες ομάδες στις οποίες χωρίζονται οι οργανισμοί, γνωστές ως «φύλα».

Η κατάταξη

They creatures discovered in a collection of organisms dredged up in 1986 from depths of 1,312 and 3,280ft (400 and 1,000 metres) on the south-east Australian continental slope off eastern Bass Strait and Tasmania.

Η ερευνητική ομάδα στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Δανίας κατατάσσει τα δύο ζώα στο νέο γένος Dendrogramma, μια αναφορά στα δενδρογράμματα της συστηματικής βιολογίας, γνωστά και ως δέντρα της εξέλιξης. Το πρώτο είδος ονομάστηκε Dendrogramma discoides λόγω του δισκοειδούς σχήματός του, ενώ το δεύτερο παίρνει την ονομασία D.enigmatica, ή «δενδρόγραμμα το αινιγματικό».

Πιο σαφή στοιχεία για την εξελικτική θέση αυτών των ζώων θα μπορούσαν να προκύψουν από τη γενετική σύγκρισή του με άλλες ομάδες οργανισμών.  Παραμένει ωστόσο ασαφές αν αυτό μπορεί να γίνει άμεσα, καθώς το γενετικό υλικό των δειγμάτων δεν αποκλείεται να καταστράφηκε από τα υγρά της συντήρησης. Σε αυτή την περίπτωση, οριστικές απαντήσεις θα μπορούσαν να δοθούν μόνο από τη μελέτη νέων δειγμάτων από το βυθό της Αυστραλίας.

Ψηφιακά «σενάρια» για τη λογοτεχνία και τη γλώσσα

Στην ηλεκτρονική διεύθυνση του Πρωτέα έχουν αναρτηθεί 79 εκπαιδευτικά σενάρια (http://proteas.greek-language.gr/index.html).

Ο Καβάφης σχετίζεται με τις παρωδίες της χολιγουντιανής υπερπαραγωγής «Ο Τιτανικός» των χρηστών του YouTube και η ελιά με τα κόμικς, ενώ η περίφημη ασπίδα του Αχιλλέα, που οι μεγαλύτεροι χαιρόμασταν να τη ζωγραφίζουμε με ξυλομπογιές σε λευκό χαρτόνι στο γυμνάσιο, τώρα σχεδιάζεται ηλεκτρονικά στο Gimp και τελειοποιείται στο Photoshop. Στα εκπαιδευτικά σενάρια που ετοιμάζει το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας (ΚΕΓ) η διδασκαλία των μαθημάτων της γλώσσας και της λογοτεχνίας αποκτά νέα διάσταση αξιοποιώντας όλα τα διαθέσιμα ΤΠΕ, όπου ΤΠΕ το νέο αρκτικόλεξο της μόδας στον χώρο της εκπαίδευσης: Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών. Όταν τα παιδιά μεγαλώνουν σήμερα με ένα smartphone στο χέρι και μαθαίνουν να χειρίζονται το ποντίκι προτού καταφέρουν να κρατήσουν το μολύβι, είναι αυτονόητο ότι οι ΤΠΕ δεν μπορούν να μείνουν εκτός εκπαίδευσης. Αν όμως ο σημερινός μαθητής φτάνει στο σχολείο σχεδόν έτοιμος ψηφιακά, ο πενηντάρης, ο σαραντάρης, ακόμη και ο τριαντάρης εκπαιδευτικός, ο μεγαλωμένος σε ένα παραδοσιακό περιβάλλον εκπαίδευσης, χρειάζεται καθοδήγηση στον κόσμο των χαοτικών τεχνολογικών δυνατοτήτων και στην αξιοποίησή τους στη διδακτική πράξη.

«Τα εκπαιδευτικά σενάρια είναι διδακτικές δοκιμές που αναπτύσσουν τη σχολική ύλη με τα δεδομένα των σχολικών βιβλίων εμπλουτισμένα με τους ψηφιακούς πόρους στις "Ψηφίδες" του ΚΕΓ και με στοιχεία αλιευμένα από το Διαδίκτυο, τα οποία προεκτείνουν τη διδασκαλία και τις εφαρμογές της έξω από τη διδακτική αίθουσα και μέσα στην πραγματικότητα που ζούμε» εξήγησε στο «Βήμα» ο καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Ιωάννης Καζάζης, πρόεδρος του ΚΕΓ και επιστημονικός υπεύθυνος του έργου.

To έργο άρχισε τον Ιανουάριο του 2012, εντάσσεται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση» που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και εθνικούς πόρους και υλοποιείται από το ΚΕΓ, υπό την εποπτεία του υπουργείου Παιδείας. Συμμετέχουν σε αυτό 76 ενεργοί εκπαιδευτικοί (26 της πρωτοβάθμιας και 50 της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης), αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Αύγουστο του 2015 και έχουν ετοιμαστεί συνολικά 718 εκπαιδευτικά σενάρια (278 για τα δημοτικά και 440 για το γυμνάσιο και το λύκειο).

Λιγότερη παπαγαλία

Μια νέα κουλτούρα συμμετοχικής διδασκαλίας, καινοτομίας και δημιουργικότητας προωθούν τα πρωτοποριακά μαθήματα του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας.

Αυτή τη στιγμή προσβάσιμα στην ηλεκτρονική διεύθυνση του Πρωτέα - της ιστοσελίδας του έργου -, στην πιλοτική λειτουργία της, είναι τα 79 από αυτά, όσοι νομίζουν όμως ότι πρόκειται για ψηφιακά λυσάρια θα απογοητευθούν. Τα σενάρια απαιτούν νέο τρόπο εργασίας και ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας τόσο του μαθητή όσο και του εκπαιδευτικού. «Τα σενάρια καλούνται να λύσουν το παιδαγωγικό πρόβλημα που έχει δημιουργήσει το παραδοσιακό μοντέλο εκπαίδευσης το οποίο εξαντλεί το μάθημα σε ερωτήσεις κλειστού τύπου. Χρησιμοποιούν ερωτήσεις ανοιχτού και κλειστού τύπου και δημιουργούν ένα σχήμα το οποίο ο εκπαιδευτικός είναι ελεύθερος να παραμετροποιήσει ανάλογα με τα διαθέσιμα μέσα και τις ανάγκες των μαθητών του. Δεν είναι ένα έτοιμο μοντέλο, ένα πατρόν από το οποίο ο δάσκαλος μπορεί να "κόψει" έτοιμα μαθήματα» διευκρινίζει ο πρόεδρος του ΚΕΓ και εξηγεί ότι η συμβολή των σεναρίων στην εκπαίδευση συνίσταται στο ότι «ο μαθητής δεν επαναλαμβάνει τη σχολική ύλη αυτούσια, δεν εκπαιδεύεται στην παπαγαλία, αλλά απαντά συνθέτοντας τα δεδομένα ακολουθώντας τους κανόνες της λογικής και της γραφής - κυρίως εκπαιδεύεται να γράφει πολύ, σύντομα κείμενα αλλά πολλά, στη διάρκεια της χρονιάς, και αυτό λύνει το πρόβλημα έκφρασης των μαθητών που δεν ικανοποιείται με τις πέντε-έξι εκθέσεις που γράφουν τον χρόνο. Πλέον αποκτούν κουλτούρα γραφής».

Δευτερογενές κοινωνικό όφελος του προγράμματος είναι ότι «ο μαθητής μαθαίνει να δουλεύει συλλογικά, σε ομάδες εργασίας, και έτσι από την κουλτούρα της ατομικής επίδοσης με την οποία έχουμε γαλουχηθεί όλοι οι Ελληνες περνάμε σε μια νέα κουλτούρα συνεργασίας και συλλογικής δουλειάς».

«Τα σενάρια εντάσσονται στη γενικότερη συλλογιστική του ΚΕΓ, η οποία βασίζεται σε τρεις άξονες. Πρώτος άξονας είναι να προσφέρει εργαλεία για τη γλώσσα που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο καθένας. Δεύτερος, να δώσει την ευκαιρία στους ίδιους τους εκπαιδευτικούς να δημιουργήσουν περιεχόμενο όχι με τη μορφή υποδείγματος διδασκαλίας αλλά ως χώρους ανταλλαγής εμπειριών και ιδεών στους οποίους μπορούν να συμμετάσχουν και οι άλλοι, συντελώντας σε μια συνολική αλλαγή της εκπαιδευτικής νοοτροπίας μέσω της δημιουργικής εμπλοκής των εκπαιδευτικών. Τρίτος, να προσφέρει ένα αξιόπιστο ψηφιακό περιβάλλον που να μπορεί να συντηρηθεί με ελάχιστο κόστος» συμπληρώνει ο Δημήτρης Κουτσογιάννης, αναπληρωτής καθηγητής Εκπαιδευτικής Γλωσσολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και υπεύθυνος για τον σχεδιασμό και τη δημιουργία των σεναρίων.

Στην πράξη, παρότι τα σενάρια δίνουν δυνατότητες προσαρμογής στα διαφορετικά κατά σχολείο δεδομένα της εκπαιδευτικής διαδικασίας, επιφυλάσσουν μεγάλες αλλαγές στον τρόπο εργασίας για τους εκπαιδευτικούς. Καλούνται πλέον να χρησιμοποιήσουν όχι μόνο τους γνωστούς ψηφιακούς πόρους που έχει δημιουργήσει το ΚΕΓ (τα ηλεκτρονικά λεξικά, τα σώματα κειμένων κ.ά.) και περιβάλλονται οικεία όπως το Google και το YouTube, αλλά και εξειδικευμένα προγράμματα ελεύθερου λογισμικού, όπως το Pixton (για τη δημιουργία ψηφιακού κόμικ), το Text 2 Mind Map (για τη δημιουργία εννοιολογικού χάρτη), το Glogster EDU (για τη δημιουργία ψηφιακής αφίσας), το lino (για τη δημιουργία διαδικτυακού πίνακα), το WorditOut (για τη δημιουργία συννεφόλεξου). Τα ανοίκεια εργαλεία στη χρήση των οποίων θα πρέπει να μυηθούν οι εκπαιδευτικοί είναι αρκετά και η επιμόρφωση που προσφέρει το υπουργείο Παιδείας δεν αρκεί. Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να αφιερώσει χρόνο από την προετοιμασία του για να εξοικειωθεί με τα τεχνικά μέσα.

Το εύλογο ερώτημα είναι: Μπορούν να λειτουργήσουν και να εφαρμοστούν τα σενάρια στις πραγματικές συνθήκες της ελληνικής εκπαίδευσης; «Τα προγράμματα ενός ερευνητικού κέντρου όπως το ΚΕΓ στόχο έχουν να ικανοποιούν αυτό που ισχύει και να προετοιμάζουν γι' αυτό που πρέπει να γίνει» υποστηρίζει ο Δημήτρης Κουτσογιάννης.«Σκοπός είναι να ενθαρρύνουμε μια συνολικότερη αλλαγή στην ελληνική εκπαίδευση, η οποία σε επίπεδο κεντρικού εκπαιδευτικού σχεδιασμού δεν ευνοείται αλλά είναι η κατεύθυνση προς την οποία οδεύει η εκπαίδευση διεθνώς».

Από τη θεωρία στην πράξη: «Το σύνολο των 718 σεναρίων συνοδεύεται από 1.280 συγκεκριμένες εφαρμογές τους σε διάφορα σχολεία σε όλη την Ελλάδα, από αυτή την ομάδα των εκπαιδευτικών που συμμετέχουν στο έργο, και έτσι στη βάση του Πρωτέα θα αναρτηθούν σταδιακά συνολικά 1.998 εκπαιδευτικά σενάρια» μας πληροφορεί ο νεοελληνιστής Βασίλης Βασιλειάδης, αναπληρωτής επιστημονικός υπεύθυνος του έργου.

Πνεύμα συνεργασίας

Αλλαγή νοοτροπίας, λοιπόν. Στο σενάριο «Σα βγεις στον πηγαιμό για τον Καβάφη. Διδάσκοντας Καβάφη μέσα από τις παρωδίες του», για το μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Γ' Γυμνασίου, οι μαθητές μαθαίνουν να αντιλαμβάνονται την έννοια της παρωδίας μέσω της εικόνας με την οποία έχουν αμεσότερη σχέση. Αναγνωρίζουν κατ' αρχάς τα στοιχεία της παρωδίας στα βίντεο με τα οποία οι χρήστες του YouTube παρωδούν σκηνές του δράματος «Τιτανικός» (1997) του Τζέιμς Κάμερον και περνούν σταδιακά στα λογοτεχνικά κείμενα που παρωδούν ποιήματα του Καβάφη, για να συνθέσουν στο τέλος τη δική τους παρωδία καβαφικού ποιήματος.

Στο μάθημα για την ελιά της Δ' Δημοτικού αναζητούν στο Διαδίκτυο συνταγές με ελιές, παρακολουθούν τη συγκομιδή της σε βίντεο και δημιουργούν στον υπολογιστή κόμικ για το δέντρο, την ιστορία, τη χρησιμότητά του και τη συμβολική του αξία στην ελληνική κουλτούρα.

Όλα αυτά απαιτούν ένα πνεύμα συνεργασίας. Η χρήση του εργαστηρίου πληροφορικής στο οποίο υλοποιούνται τα περισσότερα σενάρια προϋποθέτει προσυνεννόηση του εκπαιδευτικού με τον καθηγητή Πληροφορικής και τους υπόλοιπους συναδέλφους του, ο πληροφορικός του σχολείου οφείλει να έχει φροντίσει για την εγκατάσταση των απαραίτητων προγραμμάτων και η διεύθυνση του σχολείου να προωθήσει τη χρήση των νέων τεχνολογιών.

Κύριο προαπαιτούμενο όμως είναι ο εξοπλισμός: εργαστήριο υπολογιστών και σύνδεση στο Διαδίκτυο, διαδραστικοί πίνακες και βιντεοπροβολείς, φορητοί υπολογιστές και εξειδικευμένο λογισμικό. Πόσα σχολεία διαθέτουν εξοπλισμό; είναι το δεύτερο εύλογο ερώτημα στο οποίο καλείται το υπουργείο Παιδείας προκειμένου να μην υπονομεύσει την εφαρμογή των σεναρίων που το ίδιο παρήγγειλε και χρηματοδοτεί.

Συνταγμένα βάσει μιας μαξιμαλιστικής λογικής, τα σενάρια ενδέχεται να προκαλέσουν ένα αίσθημα δυσφορίας και πανικού στον εκπαιδευτικό που αντιμετωπίζει το διδακτικό του έργο διεκπεραιωτικά. Οι δυνατότητες που προσφέρουν, τα φίλτρα αναζήτησης και τροποποίησής τους, οι αποφάσεις που καλείται να λάβει ο εκπαιδευτικός είναι τόσο λεπτομερή που ο αμύητος στον ψηφιακό κόσμο μπορεί να πελαγώσει. Σε βάθος χρόνου όμως θα ανταμείψουν πολλαπλώς τον εκπαιδευτικό που θα έχει τη διάθεση και την υπομονή να πειραματιστεί μαζί τους για να κάνει το μάθημά του ελκυστικότερο και την επαγγελματική του ζωή πιο ενδιαφέρουσα.

Πρωτότυπο διαδραστικό υλικό

Περισσότερους από 350.000 μοναδικούς επισκέπτες τον μήνα έχει η Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα του ΚΕΓ (http://www.greek-language.gr/greekLang/index.html), με τα ηλεκτρονικά λεξικά, τα σώματα κειμένων, τις ανθολογίες κειμένων, τη βιβλιογραφία και τους οδηγούς για τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας και λογοτεχνίας. Οι ψηφιακοί πόροι που τώρα δημιουργεί, πολλοί από τους οποίους βρίσκονται σε διαδικασία δοκιμαστικής εφαρμογής και το υλικό αναρτάται σταδιακά, είναι διαδραστικά ενδιαφέροντες και ελκυστικοί. Πρόσωπα και θέματα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (http://www.greek-language.gr/digitalResources/literature/education/literature_history/search.html), Λογοτεχνία και πόλεις (http://www.greek-language.gr/digitalResources/literature/education/urban/index.html), Ιστορία και Λογοτεχνία (http://www.greek-language.gr/digitalResources/literature/education/greek_history/index.html), Ανεμόσκαλα-Συμφραστικοί πίνακες λέξεων για μείζονες νεοέλληνες ποιητές (http://www.greek-language.gr/digitalResources/literature/tools/concordance/index.html). Όλα στον ιστότοπο Ψηφίδες - Ψηφιακοί πόροι για την ελληνική Γλώσσα (http://www.greek-language.gr/Resources/index.html), όπου πλούσιο υλικό και για την αρχαία ελληνική γλώσσα και την αρχαιογνωσία.

Πηγή: Από δημοσίευμα της εφημερίδας "Το Βήμα" (31-08-2014). (http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=626795)

Η οικονομική ανάπτυξη «οδηγεί στην εξαφάνιση γλωσσών». Economic success drives language extinction

George Catlin, Nuage Blanc, White Cloud, Chef of Tribe Iowa, 1844. Οι ιθαγενείς της Αμερικής αναγκάστηκαν να υιοθετήσουν τα αγγλικά για να μην μείνουν στο περιθώριο.Thriving economies are the biggest factor in the disappearance of minority languages and conservation should focus on the most developed countries where languages are vanishing the fastest, finds a new study.

Από τις 7.000 διαφορετικές γλώσσες που έχουν αναγνωριστεί σε όλο τον πλανήτη, πολλές κινδυνεύουν να χαθούν για πάντα λόγω της οικονομικής ανάπτυξης, υποστηρίζει διεθνής ομάδα ερευνητών. Εν μέσω της παγκοσμιοποίησης, μια γλώσσα εκτιμάται ότι εξαφανίζεται κάθε δύο εβδομάδες.

Η μελέτη

Από τις 7.000 διαφορετικές γλώσσες που έχουν αναγνωριστεί σε όλο τον πλανήτη, πολλές κινδυνεύουν να χαθούν. The better the economy, the more likely a national language will dominate.

Ελάχιστοι άνθρωποι γνωρίζουν για μειονοτικές γλώσσες όπως η έγιακ στην Αλάσκα, της οποίας ο τελευταίος ομιλητής πέθανε το 2008, ή τα ουμπίκ στην Τουρκία, που εξαφανίστηκαν οριστικά το 1992, λέει η Τατσούγια Αμάνο του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ, πρώτη συγγραφέας της δημοσίευσης στην επιθεώρηση «Proceedings of the Royal Society B».

Η Αμάνο είναι ζωολόγος που μελετά την εξαφάνιση ειδών σε παγκόσμιο επίπεδο, και είχε την περιέργεια να μάθει αν οι μεθοδολογίες που χρησιμοποιεί στο ερευνητικό πεδίο της μπορούν να εφαρμοστούν και στη γλωσσολογία.

Η ομάδα της Αμάνο αξιοποίησε δεδομένα από το Ethnologue, την πληρέστερη βάση δεδομένων για τις αναγνωρισμένες γλώσσες όλου του κόσμου, και εξέτασε πιθανούς συσχετισμούς ανάμεσα στην απώλεια γλωσσών και διάφορους παράγοντες όπως η γεωγραφία κάθε περιοχής και το ακαθάριστο εθνικό προϊόν κάθε χώρας.

Από όλες τις παραμέτρους που εξετάστηκαν, η οικονομική ανάπτυξη παρουσίαζε τη στενότερη σχέση με την απώλεια γλωσσών.

Το φαινόμενο αφορά όλο τον κόσμο, φαίνεται όμως ότι είναι εντονότερο στη Βόρεια Αμερική, την Αυστραλία και ορισμένες αναπτυσσόμενες περιοχές όπως η περιοχή των Ιμαλαΐων.

Η μελέτη δεν εξέτασε το μηχανισμό μέσω του οποίου η ανάπτυξη επηρεάζει την πολυφωνία, ωστόσο η Δρ Αμάνο έχει μια ιδέα για το τι μπορεί να συμβαίνει: «Καθώς οι οικονομίες αναπτύσσονται, η πολιτική και εκπαιδευτική σφαίρα συχνά καταλήγουν να κυριαρχούνται από μία μόνο γλώσσα. Οι άνθρωποι αναγκάζονται να υιοθετήσουν την κυρίαρχη γλώσσα, αλλιώς κινδυνεύουν να μείνουν στο περιθώριο από οικονομική και πολιτική άποψη».

Για παράδειγμα, οικονομικοί λόγοι ανάγκασαν τους ιθαγενείς της Αμερικής να εγκαταλείψουν τις μητρικές τους γλώσσες για χάρη των αγγλικών, ενώ για τον ίδιο λόγο εκατομμύρια Κινέζοι αναγκάστηκαν να υιοθετήσουν τη διάλεκτο των μανδαρίνων.

Πολλές ακόμα γλώσσες είναι αναπόφευκτο να εξαφανιστούν, σύμφωνα όμως με τη Δρ Αμάνο υπάρχει δυνατότητα παρέμβασης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι επιτυχημένες προσπάθειες της Βρετανίας να διατηρήσει τη γλώσσα της Ουαλίας.

Έκθεση «Μακεδονικοί Θησαυροί» στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πέλλας. “Treasures of Macedonia” at the Archaeological Museum of Pella

Η περίφημη «Δέσποινα των Αιγών», βασίλισσα και πρωθιέρεια των Μακεδόνων, με το σύνολο των χρυσών κοσμημάτων αλλά και οι χρυσοφόροι πολεμιστές του Αρχοντικού είναι από τα σημαντικότερα εκθέματα, ενώ δεν λείπει και ένα φωτογραφικό αφιέρωμα στον Μεγαλέξανδρο. More than 500 treasures of Macedonia, such as gold wreaths, gold masks, jewelry, warrior’s helmets, elaborate sculptures, vessels and other antiquities will be presented for the first time to the Greek audience in a big exhibition at the Archaeological Museum of Pella.

Περισσότεροι από 500 θησαυροί της μακεδονικής γης, ευρήματα της αρχαιολογικής έρευνας των τελευταίων 25 χρόνων, ανάμεσά τους χρυσά στεφάνια, χρυσές μάσκες, κοσμήματα, χρυσοποίκιλτα όπλα, μοναδικά γλυπτά, μετάλλινα, αλαβάστρινα και πήλινα αγγεία και πολλά ακόμη ευρήματα από τις πολύχρυσες νεκροπόλεις των Αιγών και του Αρχοντικού που ήταν ο προκάτοχος της Πέλλας στα αρχαϊκά χρόνια (7ος-6ος αι. π.Χ.) παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό σε μεγάλη περιοδική έκθεση στο νέο Αρχαιολογικό Μουσείο της Πέλλας.

Η περιοδική έκθεση, που έχει τίτλο «Μακεδονικοί Θησαυροί», θα φιλοξενηθεί στον άνω όροφο του νέου Αρχαιολογικού Μουσείου Πέλλας και θα διαρκέσει ως τις 30 Σεπτεμβρίου του 2015.

Το 2011 κάποια από τα αντικείμενα της νέας έκθεσης κατέκτησαν το ευρωπαϊκό κοινό σε δύο μεγάλες εκθέσεις του εξωτερικού, στην Οξφόρδη (Μουσείο Ashmolean) και το Παρίσι (Λούβρο). Τώρα έρχεται η ώρα να εκτεθούν και στη γενέτειρά τους, μαζί με πολλούς άλλους θησαυρούς που παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο κοινό.

Η δρ Αγγελική Κοτταρίδη, διευθύντρια της ΙΖ' Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, δήλωσε για την έκθεση: «Στόχος είναι μέσα από αντιπροσωπευτικά ευρήματα των δυο σημαντικότερων κέντρων της να παρουσιαστεί μια όσο το δυνατόν πιο πλήρης εικόνα του πολιτισμού στην καρδιά της Μακεδονίας στα αρχαϊκά και πρώιμα κλασικά χρόνια, την εποχή δηλαδή που συντελούνται οι θεμελιώδεις αλλαγές και μπαίνουν οι βάσεις για την εδραίωση του βασιλείου των Μακεδόνων.

Η «συνομιλία» των ποικιλόμορφων αντικειμένων που εκφράζουν με τον πιο άμεσο τρόπο ιδιαιτερότητες, συγγένειες και συνάφειες φωτίζει τα στοιχεία που συνενώνονται και αντλώντας από τις αστείρευτες πηγές της ηρωικής παράδοσης δημιουργούν τον «κόσμο» των Μακεδόνων, οι οποίοι έναν αιώνα αργότερα θα γίνουν ο μοχλός της αλλαγής της παγκόσμιας ιστορίας με τη δημιουργία της λαμπρής ελληνιστικής Οικουμένης.

Η επίσκεψη στη νέα περιοδική έκθεση του μουσείου της Πέλλας, όπου για πρώτη φορά όλα αυτά τα γοητευτικά «θραύσματα μνήμης» συνυπάρχουν στον ίδιο χώρο, πιστεύουμε πως μπορεί να γίνει η αιτία, κοινό και ειδικοί, να αναστοχαστούμε και να γνωρίσουμε καλύτερα τους αρχαίους κατοίκους της Μακεδονικής γης, ξεφεύγοντας από τα στερεότυπα του ’60 και του ’70 και αφομοιώνοντας της πολύτιμη μαρτυρία των ευρημάτων που η ακούραστη αρχαιολογική σκαπάνη δεν σταματά να φέρνει στο φως…..»

Η περίφημη «Δέσποινα των Αιγών», σύζυγος του Αμύντα Α΄ (530-495 π.Χ.), βασίλισσα και πρωθιέρεια των Μακεδόνων, με το σύνολο των χρυσών κοσμημάτων και των χρυσών ελασμάτων που διακοσμούσαν τη φορεσιά της αποτελεί ένα από τα κεντρικά εκθέματα. Απέναντί της στέκονται οι χρυσοφόροι πολεμιστές του Αρχοντικού με τις εντυπωσιακές πανοπλίες και τις μυστηριώδεις χρυσές νεκρικές μάσκες που φορούν αυτοί και οι γυναίκες τους, μαρτυρίες αδιάψευστες της ηγετικής τους θέσης.

The Archaeological Museum of Pella, interior.

Στοιχείο αναπόσπαστο της βασιλικής εξουσίας, ένδειξη πλούτου και δύναμης, η λάμψη του χρυσού καταυγάζει την έκθεση των «Μακεδονικών θησαυρών». Όμως δίπλα στα κάθε είδους χρυσά κοσμήματα εξ ίσου αν όχι και περισσότερο σημαντικά, βρίσκονται τα αινιγματικά πήλινα κεφάλια δαιμόνων και θεών που χρησιμοποιήθηκαν στις ταφικές τελετές μιας βασίλισσας των Αιγών, εύγλωττοι μάρτυρες της μακεδονικής τέχνης στην αυγή της κλασικής εποχής (480 π.Χ.), αλλά και οι πολυδαίλαδες πανοπλίες, τα περίτεχνα χάλκινα αγγεία και σκεύη, οι λευκές λήκυθοι με την υπέροχη ζωγραφική του 5ου αι. π.Χ., τα μελανόμορφα και ερυθρόμορφα αγγεία, τα μοναδικά αλαβάστρινα και μαρμάρινα σκεύη από τον τάφο της βασίλισσας του Περδίκκα Β΄(454-413 π.Χ.), αλλά και από τον τάφο της βασίλισσας Ευρυδίκης, μητέρας τριών βασιλιάδων και γιαγιάς του Μεγαλέξανδρου, καθώς και τα εξωτικά όσο και πολύτιμα αβγά στρουθοκαμήλου, τα ολόγλυφα μυροδοχεία  και τα αντικείμενα από φαγιεντιανή και πολύχρωμο γυαλί.

Όλα αυτά τα πολύ ενδιαφέροντα αντικείμενα πλουτίζουν εξαιρετικά τις γνώσεις μας και τεκμηριώνουν όχι μόνον τα καλλιτεχνικά και τεχνολογικά επιτεύγματα των τοπικών εργαστηρίων χρυσοχοϊκής και μεταλλοτεχνίας στα αρχαϊκά χρόνια, αλλά και τις πυκνές εμπορικές και πολιτιστικές ανταλλαγές και σχέσεις της περιοχής με όλα τα μεγάλα ελληνικά εξαγωγικά κέντρα, την Κόρινθο, την Αθήνα, την Ανατολική Ιωνία (Μίλητος, Σάμος κ.λ.π.), τα νησιά κ.λ.π., αλλά και με τις εξωτικές αγορές της Συρίας, της Φοινίκης και της Αιγύπτου.

Στο τέλος της περιοδικής έκθεσης «Μακεδονικοί θησαυροί» παρουσιάζεται ένα σύνολο αγγείων συμποσίου με αντικείμενα του  4ου αιώνα από τις Αιγές και την περιοχή της Πέλλας που αποτελεί το συνδετικό κρίκο με την μόνιμη έκθεση του μουσείου που αναπτύσσεται στο ισόγειο και είναι αφιερωμένη στην ίδια την Πέλλα. Τροφός του Φιλίππου Β΄ και γενέτειρα του Μεγαλέξανδρου, όντας η μεγαλύτερη πόλη της Μακεδονίας ήδη από τις αρχές του 4ου αι. π.Χ., πρωτεύουσα του ελληνιστικού βασιλείου της Μακεδονίας, η Πέλλα με το χαρακτηριστικό πολεοδομικό σχέδιο και τον αχανή ερειπιώνα της, είναι η μοναδική πραγματικά οικουμενικών διαστάσεων αρχαία πόλη που βρίσκεται στα όρια της σύγχρονης Ελλάδας, αντίστοιχη με τη Σελεύκεια, την Αντιόχεια και την Αλεξάνδρεια, τις βασίλισσες της Συρίας και τις Αιγύπτου.

Gold oak wreath found in the Agora of Aigai in 2008.

Κοντά στην είσοδο του μουσείου δυο πολύτιμα χρυσά στεφάνια, το αντρικό στεφάνι βελανιδιάς από το ιερό της Εύκλειας στις Αιγές που συσχετίζεται με την οικογένεια του Αλέξανδρου και ένα γυναικείο στεφάνι μυρτιάς από την περιοχή της Πέλλας ζευγαρώνουν, συμβολίζοντας την Ελληνιστική Κοινή, την ενιαία «γλώσσα» που θα κυριαρχήσει στις τέχνες, τα γράμματα και τον πολιτισμό της ελληνιστικής Οικουμένης.

Φυσικά από το μουσείο της Πέλλας δεν μπορεί να λείπει και η αναφορά στον πιο ένδοξο γιο της Πελλαίας γης, έτσι στην εισαγωγική γκαλερί αναπτύσσεται η φωτογραφική έκθεση «Εικόνες του Μεγαλέξανδρου» που είναι αφιερωμένη στον τρόπο που οι λαοί και οι αιώνες είδαν τον πρώτο Πολίτη και Δημιουργό της Ελληνιστικής Οικουμένης, η ζωντανή μνήμη του οποίου εξακολουθεί να συγκινεί και να συγκλονίζει.

Πηγή: http://www.protothema.gr/