ΣΩΜΑ ΑΛΗΘΙΝΟ. VRAI CORPS

Titian, Venus with a Mirror, c. 1555, National Gallery of Art, Washington.

Κλειστό το στόμα και πλυμένη η όψη

Εξαγνισμένο το κορμί, σαβανωμένο

Το πεπρωμένο τούτο φωτίζοντας τη γη του λόγου

Και ο γάμος ήδη τελεσθείς ο απώτατος.

Henri Toulouse-Lautrec, Woman Pulling up her Stocking, 1894, Oil on cardboard, 58 x 48 cm, Musee d'Orsay, Paris.

Σκοτωμένη η φωνή που μού ’λεγε κατά πρόσωπο

Πως άγριοι είμαστε πως είμαστε χώρια.

Τοίχοι τα μάτια της: κι εγώ την Απόρροια κρατάω νεκρή

Στην τραχύτητά της που σφαλίστηκε μ’ εμένα πάλι.

Marc Chagall, Dedicated to my Fiancée, 1911, Oil on canvas, 196 x 114.5 cm, Kunstmuseum, Berne.

Κι όσο μεγαλώνει το ψύχος που βγαίνει από το είναι σου

Όσο φλέγεται της οικειότητάς ο πάγος, Απόρροια,

Εγώ θα μιλάω εντός σου· και θα σ’ αγκαλιάζω

Στην πράξη της γνώσης και της ονοματοδοσίας.

Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής.

VRAI CORPS

Titian, Bacchanal of the Andrians, 1523-25, Museo del Prado, Madrid.

Close la bouche et lavé le visage,

Purifié le corps, enseveli

Ce destin éclairant dans la terre du verbe,

Et le mariage le plus bas s'est accompli.

Pierre Bonnard, Getting out of the Bath.

Tue cette voix qui criait à ma face

Que nous étions hagards et séparés,

Murés ces yeux : et je tiens Douve morte

Dans l'âpreté de soi avec moi refermée.

Mark Tansey, The Key, 1984, Oil on canvas, 60 x 48 in. (152.4 x 121.9 cm), Gretchen and John Berggruen, San Francisco.

Et si grand soit le froid qui monte de ton être,

Si brûlant soit le gel de notre intimité,

Douve, je parle en toi ; et je t'enserre

Dans l'acte de connaître et de nommer.

YVES BONNEFOY

Γύρω από τον Κρόνο (από την αποστολή Cassini). Around Saturn (from Cassini Mission)

Το εντυπωσιακό βίντεο που ακολουθεί δημιουργήθηκε από μια συλλογή 200.000 και πλέον φωτογραφιών του Κρόνου (των δακτυλίων και των δορυφόρων του), που συνέλεξε το διαστημικό σκάφος της NASA Cassini από το το 2005 μέχρι το 2013.

This video shows a selection from more than 200.000 pictures taken by the Cassini Spacecraft around Saturn's Rings in a period between 2005 and 2013. music: Dmitri Shostakovich - Jazz Suite No.2: VI. Waltz 2 - Armonie Symphony Orchestra (thanks to Erica Alberti for suggestion). Ιmage from Cassini--Huygens spacecraft mission to the Saturn system by NASA and European Space Agency.

Οι Κένταυροι είναι τελικά κομήτες. NASA's WISE Reveals Majority of Centaurs Are Comets

Οι Κένταυροι είναι κομήτες που ξεκινούν από τα βάθη του ηλιακού μας συστήματος και ταξιδεύουν στο εσωτερικό του. This artist’s concept shows a Centaur creature together with asteroids on the left and comets at right. (NASA.gov image)

Τα στοιχεία που συνέλεξε το διαστημικό τηλεσκόπιο WISE δίνουν απάντηση σε ένα από τα μυστήρια του ηλιακού μας συστήματος το οποίο προβληματίζει όλα αυτά τα χρόνια τους επιστήμονες. Σύμφωνα με τα νέα στοιχεία τα κοσμικά σώματα που είναι γνωστά ως «Κένταυροι» είναι κατά πάσα πιθανότητα κομήτες και όχι αστεροειδείς.

Οι μυστηριώδεις βράχοι

This artist’s conception shows how families of asteroids are created. Over the history of our solar system, catastrophic collisions between asteroids located in the belt between Mars and Jupiter have formed families of objects on similar orbits around the sun. (NASA image)

Σε μια περιοχή ανάμεσα στον Δία και τον Ποσειδώνα κινούνται διαφόρων ειδών ουράνια σώματα. Οι επιστήμονες εντόπισαν πριν από 35 χρόνια για πρώτη φορά πολύ μεγάλα ουράνια σώματα που είχαν παράξενη κίνηση και συμπεριφορά. Εξαιτίας της ασταθούς τροχιακής κίνησης τους οι επιστήμονες δεν μπορούσαν να διαπιστώσουν αν πρόκειται για αστεροειδείς ή κομήτες.

Πιο συγκεκριμένα οι επιστήμονες δεν μπορούσαν να διαπιστώσουν αν είναι σώματα που προέρχονται από το εσωτερικό του ηλιακού μας συστήματος και κινούνται προς τις εξωτερικές του περιοχές ή αν συμβαίνει το αντίθετο δηλαδή αν ξεκινούν από τις εξωτερικές περιοχές του ηλιακού μας συστήματος και ταξιδεύουν στο εσωτερικό του. Επειδή λοιπόν τα σώματα αυτά έμοιαζαν να είναι μισός αστεροειδής και μισός κομήτης οδήγησε τους επιστήμονες στο να τους βαφτίσουν «Κενταύρους».

Η αποκάλυψη

Το WISE πραγματοποίησε τη μεγαλύτερη μελέτη που έχει γίνει μέχρι σήμερα για τους Κενταύρους. Εντόπισε και φωτογράφησε δεκάδες Κενταύρους ορισμένους από τους οποίους έβλεπαν για πρώτη φορά οι επιστήμονες. Το πιο σημαντικό ήταν ότι οι εικόνες ήταν «καθαρές» χωρίς φυσικά εμπόδια (π.χ κοσμική σκόνη) επιτρέποντας έτσι στους ειδικούς να μελετήσουν διάφορα χαρακτηριστικά των Κενταύρων όπως την ανακλαστικότητα τους. Η ανακλαστικότητα ενός σώματος είναι υπεύθυνη για την απόχρωση ενός κοσμικού σώματος στο ορατό φως.

Η απόχρωση που έχουν οι κομήτες είναι λιγότερο φωτεινή από εκείνη των αστεροειδών επειδή σύμφωνα με τους επιστήμονες οι επιφάνεια τους είναι πιο «σκούρα» και έτσι η ανάκλαση του φωτός σε αυτή κάνει τους κομήτες να μοιάζουν πιο σκοτεινά σώματα. Τα ευρήματα του WISE δείχνουν ότι τουλάχιστον τα 2/3 των Κενταύρων είναι κομήτες που προέρχονται από τις απομακρυσμένες παγωμένες περιοχές του ηλιακού μας συστήματος.

Wilhelm Trübner, A pair of Centaurs.

«Όπως τα μυθικά πλάσματα έτσι και οι Κένταυροι του ηλιακού μας συστήματος φαίνεται ότι διαθέτουν διπλή ζωή. Τα στοιχεία που αναλύσαμε υποδεικνύουν ότι οι Κένταυροι ανήκουν στην κατηγορία των κομητών και προέρχονται από τα βάθη του ηλιακού μας συστήματος» αναφέρει ο Τζέημς Μπάουερ, του Εργαστηρίου Αεροπροώθησης (JPL) της NASA που ήταν επικεφαλής της έρευνας που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «The Astrophysical Journal».

Πλέοντας στο Αιγαίο, Sailing the Aegean

Η ανίκητη μηχανή Enigma. Quantum version of Nazi Enigma machine is uncrackable

This is a photograph of the Enigma cryptanalytic machine devised by Alan Turing to decode encrypted messages sent by the Germans during World War II (Credit: unknown).

O Alan Turing, ήταν ο σπουδαίος Βρετανός μαθηματικός, που κατάφερε μαζί με την ομάδα του να «σπάσει» τους κώδικες επικοινωνίας των Ναζί, να αποκωδικοποιήσει τη διαβόητη μηχανή Enigma, στη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Η δουλειά που είχαν αναλάβει ήταν αρκετά δύσκολη και χρονοβόρα, αλλά ο Turing και οι συνεργάτες του ήταν αποτελεσματικοί.

What if Nazis had gone quantum? (Image: Interfoto/Alamy)

Ο Jacob Aron υπενθυμίζει το επίτευγμα του μαθηματικού στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού NewScientist και σημειώνει : «Ευτυχώς, που οι Ναζί δεν χρησιμοποιούσαν μια κβαντική μηχανή Enigma. Τότε ο Turing και η ομάδα του, σίγουρα δεν θα τα είχαν καταφέρει», αφού οι κβαντικές μηχανές θα μπορούσαν να κρατήσουν μυστικό το κλειδί ασφαλείας ενός κωδικού.

Οι μηχανές Enigma μοιάζουν με τη βελτιωμένη εκδοχή μιας γραφομηχανής, με το φωτιζόμενο πάνελ πάνω από το πληκτρολόγιο να εμφανίζει στην επιφάνειά του το αλφάβητο. H δακτυλογράφηση ενός γράμματος καταγράφει στο φωτισμένο πάνελ ένα διαφορετικό γράμμα, δείχνοντας τον τρόπο κρυπτογράφησής του.

Συνδεδεμένοι ρότορες κρυπτογραφούν τους χαρακτήρες, οδηγώντας ένα ηλεκτρικό σήμα σε μια συγκεκριμένη πορεία. Στο πάτημα κάθε νέου γράμματος η πορεία αλλάζει, οπότε αν πληκτρολογήσει κάποιος το ίδιο γράμμα, αυτό θα κρυπτογραφηθεί με διαφορετικό τρόπο, ώστε να αποφευχθούν τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα γραμμάτων, στα οποία βασίζονται, συχνά, όσοι προσπαθούν να σπάσουν κωδικούς.

Ο Turing και οι συνεργάτες του στηρίχθηκαν και σε εξωτερικές πληροφορίες, όπως, για παράδειγμα, στη γνώση ότι ένα μήνυμα είναι πολύ πιθανό να αναφέρεται στον καιρό, για να κάνουν μελετημένες εικασίες για το περιεχόμενό του, οι οποίες τους οδηγούσαν, συχνά, στο κλειδί ασφαλείας του κωδικού. Με άλλα λόγια, όσο αυξάνονταν οι πληροφορίες για ένα μήνυμα, τόσο μειωνόταν η δύναμη του κωδικού ασφαλείας.

Ο Seth Loyd, καθηγητής στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης, στην κβαντική μηχανή Enigma που προτείνει διατηρεί τη βασική ιδέα της ύπαρξης δύο ανθρώπων με ίδιου τύπου μηχανές και κοινές ρυθμίσεις. Στη θέση, όμως της ηλεκτρικής ενέργειας και των στροφείων που αλλάζουν τις ρυθμίσεις, η επινοημένη μηχανή του χρησιμοποιεί φωτόνια, με την κβαντική ικανότητα να ακολουθούν δύο διαφορετικές πορείες ταυτόχρονα.

«Η μετάβαση της ιδέας στην κβαντική μηχανική αλλάζει την εξίσωση: η αύξηση των πληροφοριών για ένα μήνυμα στην ομάδα που προσπαθεί να «σπάσει» ένα κωδικό δεν οδηγεί σε σημαντική μείωση της ασφάλειας του κωδικού, εκτός εάν οι πληροφορίες είναι το ίδιο το κλειδί ασφαλείας», λέει ο S. Lloyd, o οποίος προσπαθεί να φτιάξει μια μηχανή που δεν αποκλείεται να έχει τις διαστάσεις και την όψη μιας κλασικής γραφομηχανής.

Ποιος είναι ο χρόνος ζωής του φωτονίου; What is the lifetime of a photon?

New work suggests that photons live for one billion billion (1018) years. (Courtesy: iStockphoto/jdillontoole)

Tο φωτόνιο – το κβάντο του φωτός ή της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας – είναι γνωστό πως έχει μάζα ηρεμίας μηδέν.

Όμως υπάρχουν κάποιες θεωρίες που επιτρέπουν στα φωτόνια να έχουν μια μικρή μάζα ηρεμίας. Συνέπεια αυτής της θεώρησης είναι ότι τα φωτόνια θα μπορούσαν να διασπώνται σε ελαφρότερα στοιχειώδη σωματίδια.

Οπότε τίθεται το ερώτημα, αν μια τέτοια διάσπαση ήταν εφικτή, ποιος θα ήταν ο χρόνος ζωής του φωτονίου;

Superconducting mirrors made of copper covered by a thin layer of niobium. These mirrors are able to store microwave photons up to one-tenth of a second (Image: Michel Brune)

Στο ερώτημα αυτό απαντούν φυσικοί από την Γερμανία, εκτιμώντας πως το κατώτερο όριο στον χρόνο ζωής του φωτονίου είναι τρία χρόνια στο σύστημα αναφοράς του φωτονίου, που μεταφράζεται σε περίπου 10¹⁸ χρόνια στο δικό μας σύστημα αναφοράς.

Είναι δύσκολο να δεχθεί κανείς την ιδέα ότι τα φωτόνια έχουν πεπερασμένη διάρκεια ζωής, δεδομένου ότι οι αστρονόμοι, παρατηρώντας μακρινά κοσμικά αντικείμενα, ανιχνεύουν φωτόνια που έχουν ηλικία δισεκατομμυρίων ετών.

Αλλά μερικές θεωρίες υποδεικνύουν ότι τα φωτόνια θα μπορούσαν να έχουν μια μικρή μεν, αλλά μη μηδενική μάζα ηρεμίας – το ανώτατο όριο που θέτουν στη μάζα του φωτονίου πειράματα με ηλεκτρομαγνητικά πεδία είναι 10^-18 eV ή 10^-54 kg.

Και με αυτή την μικρή μάζα, ένα φωτόνιο θα μπορούσε να διασπαστεί σε άλλα ελαφρύτερα στοιχειώδη σωματίδια, όπως ένα ζεύγος νετρίνου – αντινετρίνου (τα πιο ελαφρά γνωστά στοιχειώδη σωματίδια) ή σε άλλα – προς το παρόν άγνωστα σωματίδια – πέρα από το Καθιερωμένο Πρότυπο της σωματιδιακής φυσικής.

Έρχεται λοιπόν τώρα, ο Julian Heeck από το Ινστιτούτο Πυρηνικής Φυσικής Max Planck στη Χαϊδελβέργη, και μετατρέπει κοσμολογικές παρατηρήσεις σε επιχειρήματα υπέρ της διάσπασης φωτονίων.

Χαρτογράφηση της κοσμικής ακτινοβολίας υποβάθρου από το δορυφόρο WMAP.

Συγκεκριμένα, εξέτασε την Κοσμική Ακτινοβολία Υποβάθρου, τα απομεινάρια της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας της Μεγάλης Έκρηξης, από την εποχή που το σύμπαν ήταν πολύ νέο – περίπου 380.000 ετών.

Πριν από αυτή την εποχή, η ύλη και η ακτινοβολία ήταν άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους. Αλλά καθώς το σύμπαν διένυε την περίοδο της πληθωριστικής διαστολής – μια περίοδος εκθετικά γρήγορης διαστολής – το καυτό πλάσμα ηλεκτρονίων και ελαφρών πυρήνων ψύχθηκε τόσο ώστε να μπορούν να σχηματιστούν ουδέτερα άτομα.

Αυτή η «αποσύνδεση» της ύλης και της ακτινοβολίας επέτρεψε στα φωτόνια να ταξιδεύουν ελεύθερα στο σύμπαν. Με τη πάροδο του χρόνου, τα μήκη κύματός τους μεγάλωναν εξαιτίας της διαστολής του σύμπαντος, για να φτάσουν σήμερα στην περιοχή των μικροκυμάτων του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος – που εντοπίζονται προς οποιαδήποτε κατεύθυνση ως μια αμυδρή θερμική ακτινοβολία μέλανος σώματος.

Περισσότερα από 100 πειράματα έχουν μελετήσει την Κοσμική Ακτινοβολία Υποβάθρου (ΚΑΜ), αφότου αυτή ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά, μεταξύ αυτών το COBE (Cosmic Background Explorer) της NASA, το WMAP (Wilkinson Microwave Anisotropy Probe) και η αποστολή Planck της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας, με τα οποία έχουν γίνει όλο και πιο ακριβείς μετρήσεις αυτής της ακτινοβολίας.

Στην πραγματικότητα, το φάσμα της Κοσμικής Ακτινοβολίας Υποβάθρου (ΚΑΜ) είναι το πιο ακριβές φάσμα μέλανος σώματος που έχει μετρηθεί μέχρι σήμερα στη φύση.

Είναι αυτό το φάσμα που ο Heek χρησιμοποίησε ως οδηγό στους υπολογισμούς του – συγκεκριμένα χρησιμοποίησε τα εξαιρετικά ακριβή δεδομένα της αποστολής COBE και τα συνέκρινε με το φάσμα που υπολόγισε, παίρνοντας υπόψιν την διάσπαση των φωτονίων.

Εάν το φωτόνιο έχει μάζα και διασπάται σε ελαφρύτερα σωματίδια, τότε η πυκνότητα των φωτονίων της ΚΑΜ θα πρέπει να μειώνεται με την πάροδο του χρόνου. Αλλά αυτό με τη σειρά του θα σημαίνει πως το φάσμα της ΚΑΜ δεν θα ταυτίζεται τελείως με το φάσμα ενός ιδανικού μέλανος σώματος.

Αν η ΚΑΜ εκφράζει ένα σχεδόν τέλειο μαύρο σώμα, έστω και πολύ λίγα φωτόνια θα έχουν διασπαστεί κατά τη διάρκεια των 13,8 δισεκατομμυρίων ετών ύπαρξης του σύμπαντος και έτσι από τις μετρήσεις της ΚΑΜ θα μπορούσε να προσδιοριστεί η διάρκεια της ζωής του φωτονίου.

Photon absorption for 800 MeV photon energy.

Χρησιμοποιώντας τις εκτιμήσεις της μάζας και τους περιορισμούς της ΚΑΜ, ο Heek υπολόγισε ότι ο χρόνος ζωής του φωτονίου, στο σύστημα αναφοράς του φωτονίου, είναι τρία έτη. Αλλά, καθώς αυτά τα φωτόνια, με τις μικροσκοπικές τους μάζες κινούνται σχεδόν με την ταχύτητα του φωτός, παίρνοντας υπόψιν την διαστολή του χρόνου, στο δικό μας σύστημα αναφοράς αυτός ο χρόνος ισοδυναμεί με 10¹⁸ ή ένα δισεκατομμύριο δισεκατομμύρια χρόνια.