Arts Universe and Philology

Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.

Δευτέρα 2 Σεπτεμβρίου 2013

Αύγουστος στη Θεσσαλονίκη, August in Thessaloniki












«Τι είναι θεός; Τι μη θεός και τι τ’ ανάμεσό τους;» αναρωτιέται ο Χορός στην Ελένη. Οι διαμάχες των θεών παιδεύουν τους ανθρώπους, πόλεμοι γίνονται για φαντάσματα. Μετά την πανωλεθρία στις Συρακούσες, ο Ευριπίδης γράφει το 412 π.Χ. ένα έργο στα όρια της τραγικωμωδίας. Δεκαεπτά χρόνια από την έναρξη της τρωικής εκστρατείας, η Ελένη συναντά πάλι τον Μενέλαο και ανατρέπει το μύθο της άπιστης γυναίκας.

Η Ελένη, αν και έχει πλούσια παραμυθένια δράση, έρωτα, ανατροπές και αίσιο τέλος, χαρακτηρίζεται από έντονο φιλοσοφικό υπόβαθρο. Παραγωγή: ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καλαμάτας - ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Αγρινίου

Η Πέμη Ζούνη ερμήνευσε το ρόλο της Ελένης, ενώ ο Αντώνης Καφετζόπουλος ως Μενέλαος κατάφερε να κινηθεί στα πλαίσια της ιλαροτραγωδίας, χωρίς να υπονομεύσει την τραγική  διάσταση του δράματος.

Ανοικτό Θέατρο Συκεών-Μάνος Κατράκης. Σκηνοθεσία: Βασίλης Νικολαΐδης.



Ο Αγαμέμνων είναι το πρώτο μέρος της τριλογίας Ορέστεια, της μόνης τριλογίας που έχει διασωθεί στο αρχαίο θέατρο. Θεωρείται μία από τις κορυφαίες τραγωδίες του αρχαίου δράματος και φυσικά της παγκόσμιας δραματουργίας.

Ο ποιητικός λόγος φτάνει σε πολύ μεγάλα ύψη, με ιδιοφυείς μεταφορές και βαθιά νοήματα για την ανθρώπινη φύση, την έννοια της ευθύνης και την μοίρα. Οι μορφές είναι εμβληματικές, σε επικά ύψη, αλλά όχι εξιδανικευμένες. 

Στο έργο κυριαρχεί τόσο το μίσος, ένα μίσος χολερικό, όσο και η αλαζονεία της εξουσίας. Ο Αγαμέμνονας, που πατάει στο κόκκινο χαλί, μια τιμή που αρμόζει μόνο σε Θεούς, είναι ένας αλαζονικός βασιλιάς. Και η Κλυταιμνήστρα έχει την ίδια πομπώδη έπαρση.

Ο Μηνάς Χατζησάββας ως Αγαμέμνων δίνει μια υποδειγματική ερμηνεία και ξεχωρίζει από όλους τους ηθοποιούς. Βγάζει την έπαρση της εξουσίας στον αφελή βασιλιά, που παγιδεύεται από την γυναίκα του και χρωματίζει πολύπλευρα και με αποτελεσματικό τρόπο τον ρόλο του, θυμίζοντας παράλληλα και απολυταρχικούς ηγέτες της πρόσφατης ιστορίας.

Επίσης, ιδιαίτερα καλή ήταν η Καρυοφιλλιά Καραμπέτη. Πειστική στον ρόλο της σκληρής και αλαζονικής βασίλισσας Κλυταιμνήστρας, με ένταση στην φωνή της και ένα διονυσιακό πάθος στην στιγμή που εμφανίζεται λουσμένη με αίμα στην σκηνή.

Όσο για τον χορό, η χρήση έμπειρων ηθοποιών και η σκηνοθετική επιλογή να λειτουργούν κυρίως ως μονάδες, δίνει μια νέα οπτική στον ρόλο του.

Η σκηνογραφία είχε αρκετά επιτυχημένες επιλογές. Όσο για την σκηνή με το φονικό, που η σκηνή πλημμυρίζει με αίμα, είναι λίγο σαν να προσπαθεί να συνδυάσει βίαιες εικόνες του μεταμοντέρνου θεάτρου με την ζωγραφική του Τζάκσον Πόλοκ.

Γενικά, ο «Αγαμέμνων» του Αισχύλου από το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. ΚΟΖΑΝΗΣ στο Ανοικτό Θέατρο Συκεών «Μάνος Κατράκης» βασίζεται σε ένα πάρα πολύ δυνατό κείμενο με φοβερό λόγο και βαθιά νοήματα.




Από την πορεία διαμαρτυρίας στη Θεσσαλονίκη την 29-8-2013. Δυναμική η παρουσία των Καθηγητών και έπεται συνέχεια !












Το Myrό Antiques House και η Myrό Gallery, στο πλαίσιο της προσπάθειας του ιδρυτή τους Σταύρου Μυρωνίδη και της ομάδας συνεργατών του για την ανανέωση της ελληνικής εικαστικής ταυτότητας και της ανάδειξης της στο εξωτερικό, ανακοινώθηκε στην αρχή του καλοκαιριού του 2013 η Greek Marble Initiative, μία πρωτοβουλία για την διεθνή ανάδειξη του ελληνικού μαρμάρου και της σύγχρονης γλυπτικής σε μάρμαρο, η οποία θα αναλάβει σειρά πρωτοβουλιών προς αυτή την κατεύθυνση.


Κυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013

Έκλειψη Ηλίου στον Άρη όπως την είδε το Curiosity. Curiosity Mars rover views eclipse of the Sun by Phobos

Ο μεγαλύτερος από τους δυο δορυφόρους του Άρη, o Φόβος, περνάει μπροστά από τον Ήλιο. Tα τρία στιγμιότυπα λήφθηκαν με διαφορά 3 δευτερολέπτων. This set of three images shows views three seconds apart as the larger of Mars' two moons, Phobos, passed directly in front of the sun as seen by NASA's Mars rover Curiosity. Curiosity photographed this annular, or ring, eclipse with the telephoto-lens camera of the rover's Mast Camera pair (right Mastcam) on Aug. 17, 2013, the 369th Martian day, or sol, of Curiosity's work on Mars. Credit: NASA/JPL-Caltech/Malin Space Science Systems/Texas A&M Univ.

Το Curiosity έβαλε στο μάτι τους δορυφόρους του Άρη, Φόβο (διάμετρος 22.2 km) και Δείμο (12.6 km).

Στις 17 Αυγούστου, το ρομπότ Curiosity έστρεψε την κάμερά του ξανά στον ουρανό την στιγμή που ο Φόβος, περνούσε μπροστά από τον Ήλιο.

Το αντίστοιχο φαινόμενο στη Γη, όταν η Σελήνη διέρχεται ακριβώς μπροστά από τον Ήλιο, θα γινόταν ορατό ως ολική έκλειψη του Ηλίου, δεδομένου ότι το φαινόμενο μέγεθος της Σελήνης είναι (εντελώς) συμπτωματικά ίδιο με το φαινόμενο μέγεθος του Ήλιου.

These six images from NASA's Mars rover Curiosity show the two moons of Mars moments before (left three) and after (right three) the larger moon, Phobos, occulted Deimos on Aug. 1, 2013. On each side, the top image is earlier in time than the ones beneath it. Credit: NASA/JPL-Caltech/Malin Space Science Systems/Texas A&M Univ.

Αυτό δεν συμβαίνει με τα αντίστοιχα φαινόμενα μεγέθη Φόβου και Ήλιου, στον Άρη. Ο Φόβος, ένας διαστημικός βράχος με ακανόνιστο σχήμα, είναι πολύ μικρός για να καλύψει τον δίσκο του Ήλιου.

«Αυτό είναι ότι πιο κοντινό σε μια ολική έκλειψη που μπορεί κανείς να δει στον Άρη» δήλωσε ο Mark Lemmon του Πανεπιστημίου του Texas και μέλος της ερευνητικής ομάδας που αναλύει τις εικόνες της Mastcam, της κύριας κάμερας του Curiosity. Επιπλέον, η παρατηρήσεις αυτές έδειξαν πως η θέση του Φόβου την ώρα της έκλειψης ήταν δύο με τρία χιλιόμετρα πιο κοντά στο κέντρο του ηλιακού δίσκου σε σχέση με τις προβλέψεις της ερευνητικής ομάδας.

Η μαύρη τρύπα του Γαλαξία «φτύνει» το φαγητό της, Sagittarius A*: NASA'S Chandra Catches Our Galaxy's Giant Black Hole Rejecting Food

Ο Τοξότης Α*, η μαύρη τρύπα στο κέντρο του Γαλαξία, στις νέες απεικονίσεις του τηλεσκοπίου CHANDRA της NASA. Supermassive black hole Sagittarius A* at the heart of the Milky Way galaxy. (Credit: X-ray: NASA/UMass/D.Wang et al., IR: NASA/STScI)

Ο Τοξότης Α*, η μαύρη τρύπα στο κέντρο του γαλαξία μας, αποδεικνύεται τελικά μάλλον επιλεκτικός στο… φαγητό. Ερευνητές ανακάλυψαν ότι δεν «καταβροχθίζει» υλικά με τον ρυθμό που θα αναμενόταν αλλά αντιθέτως τα «φτύνει» εκτοξεύοντάς τα, μάλλον επειδή είναι πολύ καυτά. Η ανακάλυψη, η οποία εξηγεί γιατί η «δική μας» μαύρη τρύπα έχει τόσο χαμηλή ακτινοβολία σε σχέση με άλλες, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την κατανόηση των μελανών οπών από τους επιστήμονες. Υποδηλώνει επίσης ότι ίσως αυτή η συμπεριφορά του Τοξότη Α* εμποδίζει τη γέννηση νέων άστρων στο κέντρο του Γαλαξία.

«Ακατάδεκτη» μαύρη τρύπα

Καλλιτεχνική απεικόνιση του Τοξότη Α*. Illustration of Sagittarius A*.

Οι επιστήμονες θεωρούν ότι οι περισσότεροι γαλαξίες έχουν στο κέντρο τους μεγάλες μαύρες τρύπες, με μάζα ίση με αυτή εκατομμυρίων ή και δισεκατομμυρίων ήλιων. Πολλές από αυτές τις μελανές οπές φαίνονται να καταπίνουν μανιωδώς υλικά από το περιβάλλον τους παράγοντας τις φωτεινές πηγές που είναι γνωστές ως κβάζαρ. Ο Τοξότης Α* ωστόσο, ο οποίος απέχει 26.000 έτη φωτός από τη Γη και έχει μάζα περίπου 4 εκατ. ήλιους, δεν είναι τόσο φωτεινός ούτε, όπως αποδεικνύεται, τόσο αδηφάγος.

Αναλύοντας τις απεικονίσεις του τηλεσκοπίου ακτίνων Χ CHANDRA της NASA ομάδα αστρονόμων παρατήρησε ότι λιγότερο  από το 1% των αερίων που εισέρχονται στο βαρυτικό πεδίο του Τοξότη Α* φθάνει στον ορίζοντα γεγονότων της μαύρης τρύπας – το «σημείο χωρίς επιστροφή» από όπου τίποτε πλέον δεν μπορεί να ξεφύγει από αυτήν. Η υπόλοιπη, συντριπτική πλειονότητα των αερίων απωθείται και εκτοξεύεται μακριά προτού φθάσει στον ορίζοντα γεγονότων (και αποκτήσει μεγάλη φωτεινότητα) με αποτέλεσμα τη χαμηλή ακτινοβολία του Τοξότη Α*.

Υπερβολικά «καυτό» γεύμα

X-ray Image of Sagittarius A*

Για να φθάσουν στον ορίζοντα γεγονότων μιας μαύρης τρύπας – και να καταβροχθιστούν από αυτήν – τα υλικά δεν θα πρέπει να έχουν υπερβολικά υψηλές θερμοκρασίες. Εν αντιθέσει με τις «αχόρταγες» μαύρες τρύπες που παράγουν κβάζαρ οι οποίες περιβάλλονται από σχετικά ψυχρότερα (γύρω στο 1 εκατ. βαθμούς Κελσίου) και πυκνότερα αέρια, ο Τοξότης Α* περιβάλλεται από υπερβολικά καυτά (πάνω από 3 εκατ. βαθμούς Κελσίου) και αραιά αέρια, γι’ αυτό και δυσκολεύεται να τα «καταπιεί». Οι ερευνητές θεωρούν ότι τα απωθεί ώστε να χάσουν σε έναν βαθμό τη θερμότητα και την ορμή τους και να μπορέσει έτσι να απορροφήσει ένα τμημα τους εξασφαλίζοντας το «γεύμα» του.

«Το μεγαλύτερο μέρος των αερίων πρέπει να απωθηθεί έτσι ώστε μια μικρή ποσότητα από αυτά να μπορεί να φθάσει ως τη μαύρη τρύπα» εξήγησε σε δελτίο Τύπου ο Φενγκ Γιουάν του Αστεροσκοπείου της Σανγκάης στην Κίνα, εκ των συγγραφέων της μελέτης που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Science».  «Αντίθετα με ό,τι νομίζουν ορισμένοι, οι μαύρες τρύπες δεν καταβροχθίζουν οτιδήποτε έλκεται προς το μέρος τους. Ο Τοξότης Α* μάλλον διαπιστώνει ότι μεγάλο μέρος του φαγητού του δεν καταπίνεται εύκολα».

Παράθυρο στη γειτονιά μας


Η γειτονική μας ανακάλυψη θεωρείται ότι προσφέρει ένα νέο «παράθυρο» για την κατανόηση των μελανών οπών. «Πιστεύουμε ότι οι περισσότεροι μεγάλοι γαλαξίες έχουν μια μεγάλης μάζας μαύρη τρύπα στο κέντρο τους, βρίσκονται όμως υπερβολικά μακριά ώστε να μπορέσουμε να μελετήσουμε πώς η ύλη κινείται γύρω από αυτές» εξήγησε ο Ντάνιελ Γουάνγκ του Πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης στο Άμχερστ, επικεφαλής της μελέτης. «Ο Τοξότης Α* είναι μια από τις ελάχιστες μαύρες τρύπες που έχουμε αρκετά κοντά μας ώστε να μπορέσουμε να παρατηρήσουμε αυτές τις διαδικασίες».


Ο δρ Γουάνγκ πρόσθεσε επίσης ότι τα υπερβολικά καυτά αέρια που εκτοξεύονται από τη μαύρη τρύπα ενδέχεται να θερμαίνουν περισσότερο άλλα νέφη αερίων που βρίσκονται κοντά στο κέντρο του γαλαξία μας, εμποδίζοντας τη γέννηση νέων άστρων. «Κάτι τέτοιο θα έχει επίδραση στην εξέλιξη του Γαλαξία» τόνισε ο επιστήμονας.



Σάββατο 31 Αυγούστου 2013

Σε τόνο φθινοπωρινό. In Αutumnal tone

Hans Anderson Brendekilde, A Wooded Path In Autumn

Η κάρτα της με ένα τοπίο.
Φθινοπωρινή αγγλική εξοχή.
Πράσινο κόκκινο πορτοκαλλόχρουν
και αυτό το μοβ σε δέκα αποχρώσεις…

Ένα φθινόπωρο μπάσταρδο με πατικώνει.
Άτονο πράσινο λίγο καφέ και λίγο κίτρινο.
Θα αντάλλασσα το αχνό γαλάζιο και τον ήλιο
με γκρίζο και βροχή

Patricia Watwood, Autumn Leaves

το άνοστο κοντομάνικο
με τη θαλερή καμπαρντίνα της μνήμης.

Επισκέπτες, Visitors

Χώρα, Νάξος © Κωνσταντίνος Βακουφτσής

Σου το ’πα
μην αλλάξεις την εξώπορτα τη δίφυλλη
με το μεγάλο οριζόντιο τζάμι επάνω.
Αλλιώς, πώς θα μπαίνει ο ήλιος
να μου μαντατεύει τη μικρή ζωή σου.

Ormos Apollonia, Naxos © Κωνσταντίνος Βακουφτσής

Πώς θα ’ρχεται η θάλασσα
να φέρνει χαιρετίσματα, φιλιά μπλεγμένα φύκια.

(από ανέκδοτη ποιητική συλλογή)

Κούλα Αδαλόγλου

Rêveries d'automne



Vincent Van Gogh, Les Alycamps, feuilles d'automne

Τον ακούω τον άνεμο του φθινοπώρου.
Ανήσυχη ζωή προμηνύεται.
Σαν να κρέμεται από μια κλωστή.
Ανιστορώ την ψυχή μου
και συνεχίζω.

Kαλλιόπη Εξάρχου