Πολύχρωμα φωτεινά… νεύρα. Stain every nerve

To «ταξίδι» της αφής μέσα από φθορίζοντα χρώματα αποκαλύπτουν οι επιστήμονες του EMBL. A bundle of nerves that relays information from touch receptors on the skin to the spinal cord and ultimately the brain, imaged with the new technique. Credit: EMBL/L.Castaldi

Εντυπωσιακές εικόνες από τα νεύρα που «φωτίζονται» κάθε φορά που αγγίζουμε κάτι αποκαλύπτουν οι ερευνητές του Ευρωπαϊκού Εργαστηρίου Μοριακής Βιολογίας (EMBL), με τη βοήθεια μιας νέας απεικονιστικής μεθόδου.

Όπως αναφέρουν με δημοσίευσή τους στην επιθεώρηση «Nature Methods» η τεχνική SNAP-tagging – που αφορά στην πρωτεΐνη SNAP και μέχρι σήμερα χρησιμοποιούνταν για τη μελέτη κυτταρικών καλλιεργειών – δοκιμάστηκε επιτυχώς για πρώτη φορά στη μελέτη των αισθητήριων νεύρων ζωντανών ποντικιών. Η συγκεκριμένη μέθοδος επιτρέπει στους επιστήμονες να «σημάνουν» σημεία τα οποία υπό άλλες συνθήκες δεν θα ήταν σε θέση να διακρίνουν, προσφέροντας έτσι πολύτιμη βοήθεια κατά τη μελέτη της περίπλοκης δομής των ιστών.

«Βουτιά» στις αισθήσεις

Οι ειδικοί κατάφεραν να παρατηρήσουν για πρώτη φορά με τόση ακρίβεια τα «παρακλάδια» του νεύρου, με κόκκινο χρώμα. “This is my favorite image – we’d never seen anything like this until we used this technique,” says Heppenstall. “It shows that free nerve endings [red] in the skin split into an incredible number of branches.” IMAGE: EMBL/S. MORLEY

Στις εικόνες που παρουσιάζουν οι επιστήμονες εμφανίζονται τα νεύρα, οι υποδοχείς της αφής και θύλακες από το τρίχωμα των ποντικιών με φθορίζοντα χρώματα, αποκαλύπτοντας έναν νέο, καινοτόμο κόσμο της μικροσκοπίας.

The nerves (red) that branch into a ‘basket’ of endings around the base of each hair (thick blue line), in unprecedented detail. Credit: EMBL/Laura Castaldi

«Λεπτεπίλεπτες δομές όπως π.χ. τα νεύρα τα οποία περιβάλλουν τον θύλακα μιας τρίχας στο δέρμα, είναι πλέον ορατά. Πλέον μπορούμε να τα δούμε ξεκάθαρα κάτω από το μικροσκόπιο» εξηγεί ο επικεφαλής της μελέτης δρ Πάουλ Χέπενσταλ.

Previous approaches using labels that relied on antibodies had difficulty penetrating the skin. Credit: EMBL/Rahul Dhandapani

Με σκοπό να μελετήσουν το «ταξίδι» της αφής ενός ποντικιού, οι ερευνητές πραγματοποίησαν τη δοκιμή τους σε γενετικά τροποποιημένα πειραματόζωα, τα κύτταρα των οποίων παρήγαγαν πρωτεΐνη SNAP. Χρησιμοποίησαν ακόμα τεχνητές χρωστικές ουσίες, ικανές να διαπεράσουν το «φράγμα» του δέρματος και να ξεχωρίζουν από την εικόνα του δέρματος υπό συνθήκες φθορισμού.

Researchers can now use custom-made artificial labels, obtaining much more detailed images of the skin’s nerves. Credit: EMBL/Fernanda de Castro Reis

Οι χρωστικές αυτές, σε ρόλο «φάρου» προσδένονται σε συγκεκριμένες χημικές δομές, στις οποίες γαντζώνονται σαν μικροσκοπικές άγκυρες. Στην προκειμένη περίπτωση περιείχαν μια χημική ουσία που προσδενόταν στην πρωτεΐνη SNAP, με αποτέλεσμα οι ερευνητές να είναι σε θέση να τις παρακολουθούν κάτω από το μικροσκόπιο.

Στόχος του Χέπενσταλ είναι η εφαρμογή της συγκεκριμένης μεθόδου για την καταγραφή της δραστηριότητας μεμονωμένων νευρώνων. Όπως εξηγεί ο ίδιος, θα μπορούσε π.χ. προκαλώντας κάποιο ερέθισμα στο δέρμα του πειραματόζωου ή μέσω της αλλαγής θερμοκρασίας, να παρακολουθήσει το «ταξίδι» της πληροφορίας μέσω του αισθητηριακού νεύρου, στο νευρικό «δίκτυο» για να καταλήξει τέλος στον εγκέφαλο.

Μετρήσεις του Rosetta ανατρέπουν θεωρία για τους ωκεανούς της Γης. Rosetta fuels debate on origin of Earth's oceans

Το νερό του πλανήτη μας δεν προέρχεται από κομήτες, αποκαλύπτουν οι επιστήμονες. Rosetta’s measurement of the deuterium-to-hydrogen ratio (D/H) measured in the water vapour around Comet 67P/Churyumov–Gerasimenko. The measurements were made using ROSINA’s DFMS double focusing mass spectrometer between 8 August and 5 September 2014. Deuterium is an isotope of hydrogen with an added neutron. The ratio of deuterium to hydrogen in water is a key diagnostic to determining where in the Solar System an object originated and in what proportion asteroids and/or comets contributed to Earth’s oceans. The graph displays the different values of D/H in water observed in various bodies in the Solar System. The data points are grouped by colour as planets and moons (blue), chondritic meteorites from the Asteroid Belt (grey), comets originating from the Oort cloud (purple) and Jupiter family comets (pink). Rosetta’s Jupiter-family comet is highlighted in yellow. Diamonds represent data obtained in situ; circles represent data obtained by astronomical methods. The lower part of the graph shows the value of D/H measured in molecular hydrogen in the atmosphere of the giant planets of the Solar System (Jupiter, Saturn, Uranus, Neptune) and an estimate of the typical value in molecular hydrogen for the protosolar nebula, from which all objects in our Solar System formed. The ratio for Earth’s oceans is 1.56 ×10–4 (shown as the blue horizontal line in the upper part of the graph). The value for Comet 67P/Churyumov–Gerasimenko is found to be 5.3 x 10–4, more than three times greater than for Earth’s oceans. The discovery fuels the debate on the origin of Earth’s oceans and whether asteroids or comets played the bigger role in delivering water. Image Credit: Spacecraft: ESA/ATG medialab; Comet: ESA/Rosetta/NavCam; Data: Altwegg et al. 2014 and references therein

Η θεωρία ότι το νερό της Γης προέρχεται από κομήτες αποδυναμώνεται από μετρήσεις της αποστολής Rosetta, οι οποίες δείχνουν ότι ο πάγος του κομήτη 67P διαφέρει από το θαλασσινό νερό.

Η μελέτη που δημοσιεύουν στο περιοδικό «Science» οι ερευνητές της αποστολής επιβεβαιώνει όσα είχαν γίνει ανεπίσημα γνωστά πριν από περίπου έναν μήνα.

O πάγος του κομήτη 67P περιέχει περισσότερο δευτέριο από ό,τι το θαλασσινό νερό. A four-image mosaic of comet 67P/Churyumov-Gerasimenko using images taken by Rosetta’s navigation camera on Dec. 7 at a distance of 19.7 kilometers (12.2 miles) from the center of the comet. Credit: ESA/Rosetta/NAVCAM

Όπως αναφέρουν, η αναλογία των ισοτόπων του υδρογόνου στο νερό του κομήτη παρουσιάζει μεγάλη απόκλιση από την αντίστοιχη αναλογία του νερού της Γης.

Σύμφωνα με μια από τις επικρατέστερες θεωρίες για το σχηματισμό της υδρογείου, η νεογέννητη Γη ήταν τόσο καυτή ώστε το αρχικό νερό που περιείχε έβρασε και χάθηκε στο Διάστημα. Το νερό που καλύπτει σήμερα τα δύο τρίτα του πλανήτη πρέπει επομένως να ήρθε αργότερα, πιθανότατα από προσκρούσεις κομητών και αστεροειδών.

Οι πλανητολόγοι συνεχίζουν σήμερα να διαφωνούν για το ποια κατηγορία σωμάτων είχε μεγαλύτερη συμβολή στο σχηματισμό των ωκεανών.

Η θεωρία ότι οι κομήτες έπαιξαν το βασικό ρόλο έδειξε να ενισχύεται πριν από τρία χρόνια, όταν ανακαλύφθηκε ότι η αναλογία ισοτόπων υδρογόνου στον κομήτη Χάρτλεϊ-2 είναι σχεδόν ίδια με του θαλασσινού νερού.

Ανατροπή των δεδομένων

Illustration showing the two main reservoirs of comets in the Solar System: the Kuiper Belt, at a distance of 30–50 astronomical units (AU: the Earth–Sun distance) from the Sun, and the Oort Cloud, which may extend up to 50 000–100 000 AU from the Sun. Halley’s comet is thought to originate from the Oort Cloud, while 67P/Churyumov–Gerasimenko, the focus of ESA’s Rosetta mission, hails from the Kuiper Belt. It is now in a 6.5-year orbit around the Sun between the orbits of Earth and Mars at its closest and just beyond Jupiter at its furthest. Image Credit: ESA

Ο Χάρτλεϊ-2 πιστεύεται ότι σχηματίστηκε στην ίδια ζώνη του Ηλιακού Συστήματος από όπου προέρχεται ο 67P -τη λεγόμενη Ζώνη του Κάιπερ, έναν δακτύλιο παγωμένων σωμάτων πέρα από τις τροχιές των πλανητών. Θα περίμενε κανείς επομένως ότι οι δύο κομήτες θα είχαν και την ίδια σύσταση.

Αυτό όμως δεν επιβεβαιώνεται. Τα φασματόμετρα του Rosetta εξέτασαν τους υδρατμούς που πηγάζουν από τον 67P και μέτρησε την αναλογία δευτερίου-πρωτίου (D/H), δύο βασικών ισοτόπων υδρογόνου.

The different values of the deuterium-to-hydrogen ratio (D/H) in water observed in various bodies in the solar system. Credit: Data from Altwegg et al. 2014 and references therein

H αναλογία του κομήτη είναι τρεις φορές μεγαλύτερη από ό,τι στο νερό της Γης, αναφέρει τώρα η ομάδα της Κάθριν Άλτβεγκ, καθηγήτριας του Πανεπιστημίου της Βέρνης.

Δεδομένου ότι η αναλογία των ισοτόπων παραμένει σταθερή για δισεκατομμύρια χρόνια, τα ευρήματα οδηγούν σε δύο βασικά συμπεράσματα.

Πρώτον, οι κομήτες της κατηγορίας στην οποία ανήκουν ο 67P και ο Χάρτλεϊ-2 δεν μπορεί να σχηματίστηκαν όλοι στην ίδια περιοχή του Ηλιακού Συστήματος. Δεύτερον, τα ευρήματα διαψεύδουν τη θεωρία ότι όλο το νερό της Γης προέρχεται από κομήτες.

An image from Japan's Hayabusa probe shows asteroid Itokawa. Japan recently launched a second Hayabusa spacecraft that is meant to bring samples back from a different asteroid in 2020.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, βασικοί ύποπτοι για το νερό της Γης θα πρέπει τώρα να γίνουν οι αστεροειδείς. Οι διαστημικοί αυτοί βράχοι περιέχουν πολύ λιγότερο νερό από ό,τι οι κομήτες, υπάρχουν όμως σε πολύ μεγάλους αριθμούς, και θα μπορούσαν να είχαν φέρει όλο το νερό της υδρογείου.

Εξάλλου, μετρήσεις στους βράχους της Ζώνης των Αστεροειδών, ανάμεσα στις τροχιές του Άρη και του Δία, έχουν δείξει ότι η αναλογία των ισοτόπων υδρογόνου ταιριάζει με την αναλογία στους ωκεανούς της Γης.

Όπως λέει η δρ Άλτβεγκ, «τα ευρήματά μας αποκλείουν την ιδέα ότι οι κομήτες αυτής της κατηγορίας περιέχουν αποκλειστικά νερό σαν τους ωκεανούς της Γης, και δίνει νέα στήριξη στα μοντέλα που δίνουν έμφαση στους αστεροειδείς ως τον κύριο μηχανισμό μεταφοράς νερού για τους ωκεανούς της Γης».

Το Rosetta, μια αποστολή της ευρωπαϊκής διαστημικής υπηρεσίας ESA, θα συνεχίσει να ακολουθεί τον 67P σχεδόν μέχρι τα τέλη του 2015.

Ο Θεόδωρος Ράλλης… με το βλέμμα στην Ανατολή. Theodore Ralli: Looking East

«Γυναίκα με πέπλο», ελαιογραφία σε δέρμα, 22 εκ. Συλλογή Alpha Bank. Theodore Ralli, Veiled woman, 1880. Alpha Bank Collection, Athens. The painter Theodore Ralli, originating from Chios, was born in Constantinople and lived in France, for the majority of his life. His work, inspired by Greece and the Middle East, formed in the European current framework of Orientalism and carried out according to the academic technique of the French school, contributed to the creation of a new artistic tradition in Greece.

Την έκθεση «Θεόδωρος Ράλλης: Με το Βλέμμα στην Ανατολή» εγκαινίασε το Μουσείο Μπενάκη στους χώρους του Μουσείου Ισλαμικής Τέχνης. Η έκθεση, που θα διαρκέσει έως τις 22 Φεβρουαρίου 2015, είναι αφιερωμένη στο έργο του σημαντικού Έλληνα ζωγράφου και πραγματοποιείται με αφορμή τον εορτασμό των 10 χρόνων λειτουργίας του Μουσείου Ισλαμικής Τέχνης, ενώ συγχρόνως αποτελεί την πρώτη παγκόσμια παρουσίαση του έργου του Θεόδωρου Ράλλη μετά το θάνατό του, το 1909.

«Το ιερό φίδι», ελαιογραφία σε καμβά, 41,4x32,3 εκ. Ιδιωτική Συλλογή. Με την ευγενική παραχώρηση των Kalfayan Galleries, Αθήνα, Θεσσαλονίκη. Theodore Ralli, The Sacred Serpent, oil on canvas. Private collection. Kindly granted by the Kalfayan Galleries, Athens - Thessaloniki. The exhibition “Theodore Ralli: Looking East” at the Benaki Museum in Athens reveals the work of this prominent Greek artist though selected paintings, documents, correspondence and photographs. His drawings for the illustration of books, works inspired by literature and poetry, excerpts from the diary he kept while visiting Mount Athos, as well as a selection of his articles published in the press, are also on show.

Η έκθεση φιλοδοξεί να αναδείξει το έργο του μέσα από επιλεγμένα έργα, εξερευνώντας το «βλέμμα» της Δύσης προς την «άλλη» Ανατολή. Τα έργα προέρχονται από τη συλλογή της Alpha Bank, από δημόσιες συλλογές (Εθνική Πινακοθήκη Μουσείο Αλέξανδρου-Σούτζου, Μουσείον της Πόλεως των Αθηνών – Ίδρυμα Βούρου Ευταξία και Διεύθυνση Νεώτερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του ΥΠΠΟ), καθώς και από ιδιωτικές συλλογές. Ορισμένα από αυτά, μάλιστα, παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο ευρύτερο κοινό, όπως τα «Γητεύτρα πυθώνων» (ιδιωτική συλλογή, Αθήνα), «Η ευνοούμενη του σουλτάνου» (ιδιωτική συλλογή, Λονδίνο) και «Η Νασλή» (ιδιωτική συλλογή, Αθήνα).

Ο κυριότερος εκπρόσωπος του Οριενταλισμού στην Ελλάδα

Πορτρέτο του Θεόδωρου Ράλλη.

Ο Θεόδωρος Ράλλης, με καταγωγή από τη Χίο και γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη, έζησε το μεγαλύτερο διάστημα της ζωής του στη Γαλλία. Εκεί διαμορφώθηκε το έργο του μέσα στο ευρωπαϊκό ρεύμα του Οριενταλισμού και σύμφωνα με την ακαδημαϊκή τεχνική της γαλλικής σχολής. Στη συνέχεια αναδείχθηκε ως ο κυριότερος εκπρόσωπος του Οριενταλισμού στην Ελλάδα και συνέβαλε στην δημιουργία της νεότερης καλλιτεχνικής παράδοσης της χώρας.

«Ελληνική ομορφιά» (περίπου 1890), υδατογραφία σε χαρτί, 24 εκ. x 16 εκ. Ιδιωτική συλλογή. Theodore Ralli, Greek Beauty.

Το έργο του είναι εμπνευσμένο από την Ελλάδα και τη Μέση Ανατολή και αντανακλά τη σχέση των δύο κόσμων μέσα από το πρίσμα της γαλλικής σχολής του 19ου αιώνα.

«Η λεία» (περίπου 1905), ελαιογραφία σε καμβά, 133 εκ. x 100 εκ. Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου. Theodore Ralli, The Booty.

Το ιδιαίτερο στοιχείο της τέχνης του έγκειται στην απόδοση μιας βιωμένης Ανατολής και ως εκ τούτου οικείας και κατανοητής. Οι μορφές στα έργα του παρουσιάζονται στις ανθρώπινες διαστάσεις τους, ενώ το βλέμμα του καλλιτέχνη παρατηρεί με οικειότητα, κατανόηση και συμπάθεια τη ζωή τους. Ο ζωγράφος χρησιμοποίησε ένα ακαδημαϊκό ιδίωμα, που μαζί με το υλικό των συμβόλων του και τη θεατρική χειρονομία, δημιούργησαν τον μύθο της δικής του Ανατολής, αυτής που οραματίστηκε, έζησε και αγάπησε.

Οι ενότητες της έκθεσης

«Το εργαστήριο του καλλιτέχνη στο Παρίσι, 1880-1990», Φωτογραφία, The Frick Collection, Νέα Υόρκη. Theodore Ralli’s Paris studio 1880-1990, photograph. The Frick Collection, New York. The exhibition is developed in three parts –an introduction presenting archival material, a second part entitled “Faith in the East” and a third dedicated to “The Harem and the bath”– as it attempts to explore the “look” of the West towards the “other” East, whose depiction, as it has been studied until today, raises a lot of questions and is being continuously revised.

Η έκθεση χωρίζεται σε τρεις βασικές ενότητες: Η πρώτη ενότητα αποτελεί την  εισαγωγική ενότητα της έκθεσης και επιχειρεί μια γνωριμία με τη ζωή του καλλιτέχνη. Θα εκτεθούν αυτοπροσωπογραφίες του, σπουδές, επιστολές αλλά και φωτογραφίες από τα εργαστήριά του στο Παρίσι και στο Κάιρο. Επίσης, θα εκτεθούν σχέδια από την εικονογράφηση βιβλίων, ένας τόμο από το αρχείο του, το ημερολόγιό του από το ταξίδι του στο Άγιο Όρος και αποσπάσματα από την αρθρογραφία του στον τύπο της εποχής.

«Ανατολίτικο λουτρό», 1900, Πινακοθήκη Αβέρωφ, Μέτσοβο. Theodore Ralli, Oriental bath.

Η δεύτερη ενότητα με τίτλο «Το Χαρέμι και το Λουτρό» περιλαμβάνει έργα όπου ο καλλιτέχνης αποδίδει το χαρέμι ως στερεοτυπικό τόπο γοητείας και ερωτισμού επιλέγοντας να απεικονίσει τη γυναίκα στο εσωτερικό δωματίων, πάνω σε ντιβάνια, περιτριγυρισμένη από μεγάλα μαξιλάρια και βαρύτιμα υφάσματα, καθώς και καλλωπιστικά φυτά, ναργιλέδες και ντέφια. Παράλληλα όμως αποδίδει στη γυναίκα, εκτός από τον ρόλο της οδαλίσκης, πρόσθετους ρόλους οι οποίοι προβάλλουν έναν χώρο οικείο και καθημερινό που αντιστοιχεί περισσότερο στην πραγματικότητα.

Theodore Ralli, Repos au bain, 1888.

Στα έργα του καλλιτέχνη το λουτρό αποτελεί ένα χώρο φανταστικό, στον οποίο το ιδιωτικό στοιχείο και η σωματική οικειότητα είναι τα κυρίαρχα γνωρίσματα. Ο Ράλλης, μέσα από αλλεπάλληλες παραλλαγές, εστιάζει στο γυμνό σώμα και στο πρόσωπο προσδίδοντάς τους έτσι ένα ιδεαλιστικό ύφος.

«Γυναίκα σε εσωτερικό εκκλησίας (Η κανδήλα)», ελαιογραφία σε καμβά, 35χ22 εκ. Κληροδότημα Θεόδωρου Ράλλη. Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Αθήνα.

Η τρίτη ενότητα με τίτλο «Η πίστη στην Ανατολή» περιλαμβάνει έργα που σχετίζονται με τις μονοθεϊστικές θρησκείες της Ανατολής.  Απεικονίζουν ιερούς τόπους, σκηνές λατρείας και εσωτερικά ναών και τζαμιών.

 «Παραμονή εορτής», ελαιογραφία σε καμβά. Ιδιωτική Συλλογή.

Στα έργα αυτά η μυσταγωγική ατμόσφαιρα τονίζεται από την ιδιαίτερη χρήση του φωτός. Η παρουσία του ανθρώπου στους χώρους αυτούς ποικίλλει, ενώ στα έργα όπου εικονίζονται τζαμιά η παρουσία των μορφών είναι σπάνια.

Την επιμέλεια της έκθεσης έχει η δρ Μίρκα Παλιούρα, ιστορικός τέχνης, ενώ υπεύθυνος για τον σχεδιασμό και τη γραφιστική επιμέλεια είναι ο Σταμάτης Ζάννος.

«Η νυχτερία του πασά της Ταγγέρης», 1884, ελαιογραφία σε μουσαμά, 116x191 εκ. Δωρεά Γεωργίου Αλεξ. Γαϊτάνου. Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου. Theodore Ralli, Wake of the Pasha of Tangier.

Την έκθεση συνοδεύει δίγλωσσος ομότιτλος κατάλογος (ελληνικά/αγγλικά), έκδοση του Μουσείου Μπενάκη, σε κείμενα και επιμέλεια της δρος Μίρκας Παλιούρα. Την έκδοση χαιρετίζει η Μίνα Μωραΐτου, Επιμελήτρια της Ισλαμικής Συλλογής του Μουσείου Μπενάκη, και προλογίζει η Κατερίνα Κοσκινά, Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου.

Πού και πότε

Theodore Ralli, At The Bath.

Μουσείο Μπενάκη – Ισλαμικής Τέχνης, Ασωμάτων 22 και Διπύλου 12, Τηλ. 210 3251311. Ωράριο λειτουργίας: Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή: 9.00-17.00, Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη: Κλειστά. Διάρκεια έκθεσης: 11 Δεκεμβρίου 2014 – 22 Φεβρουαρίου 2015.

Πιο υγιείς όσοι ανήκουν σε κοινωνικές ομάδες. Greater number of group identifications is associated with healthier behavior

Pieter Codde, The Meagre Company, 1637. «Ασπίδα» κατά της κατάθλιψης αποτελεί η ταύτισή μας με μια κοινωνική ομάδα σύμφωνα με τους επιστήμονες. Researchers from a number of disciplines - especially social epidemiologists - have investigated the link between social ties and health behaviour in the past. These researchers have shown that, overall, greater ties predict healthier behaviour.

Η μοναξιά κάνει κακό στη σωματική και ψυχική υγεία, ενώ αντίθετα η ένταξη σε κοινωνικές ομάδες, από έναν αθλητικό όμιλο έως μια χορωδία, λειτουργεί προστατευτικά. Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας νέας βρετανικής επιστημονικής έρευνας, που έρχεται να επιβεβαιώσει αυτό που πολλοί άνθρωποι γνωρίζουν από προσωπική εμπειρία.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Φάμπιο Σάνι του Πανεπιστημίου του Νταντί, που έκαναν τη σχετική ανακοίνωση σε συνέδριο της Βρετανικής Ψυχολογικής Εταιρείας στη Σκωτία, μελέτησαν δύο ομάδες ανθρώπων: ένα δείγμα 1.814 ενηλίκων και ένα δείγμα 1.111 μαθητών.

Τα ενδιαφέροντα ευρήματα

Pieter Codde, Musical Company, 1639. H μοναξιά βλάπτει σοβαρά στη σωματική και στην ψυχική υγεία υπογραμμίζουν οι επιστήμονες. This paper investigates the interplay between group identification (i.e., the extent to which one has a sense of belonging to a social group, coupled with a sense of commonality with in-group members) and four types of health behaviour, namely physical exercise, smoking, drinking, and diet. Specifically, we propose a positive relationship between one's number of group identifications and healthy behaviour.

Στην πρώτη περίπτωση μελετήθηκε ο βαθμός που κάποιος αισθανόταν ότι ανήκει σε μια ομάδα, είτε αυτή ήταν η οικογένειά του, είτε κάποια άλλη κοινωνική ομάδα. Οι ερευνητές συσχέτισαν τον βαθμό ένταξης και ταύτισης των εθελοντών, με το ιατρικό ιστορικό καθενός και συγκεκριμένα, το αν είχε λάβει αντικαταθλιπτικά φάρμακα μέσα στο τελευταίο εξάμηνο.

Στη δεύτερη περίπτωση αξιολογήθηκε κατά πόσο ένας μαθητής ταυτιζόταν επίσης με την οικογένειά του, με τους φίλους του και με τις παρέες ή το σχολείο του γενικότερα. Παράλληλα, έγινε ανάλογη συσχέτιση με την εκδήλωση τυχόν ψυχολογικών προβλημάτων.

Στην περίπτωση των ενηλίκων διαπιστώθηκε ότι όσοι ένιωθαν να μην ταυτίζονται με κάποια κοινωνική ομάδα, αντιμετώπιζαν 20 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης, ενώ είχαν τριπλάσια πιθανότητα να έχουν πάρει αντικαταθλιπτικά κατά το τελευταίο εξάμηνο, σε σχέση με όσους αισθάνονταν να εντάσσονται και να ταυτίζονται με την οικογένεια, την τοπική κοινότητα ή κάποια άλλη κοινωνική ομάδα.

Pieter Codde, Student at His Desk - Melancholy, 1633.

Αλλά και στην περίπτωση των μαθητών, όσοι δεν ταυτίζονταν με κάποια παρέα ή άλλη ομάδα, εμφάνιζαν τετραπλάσια πιθανότητα εκδήλωσης ψυχολογικού στρες σε σχέση με τους συνομηλίκους τους, που δήλωναν εντεταγμένοι σε ομάδες και κοινωνικά δίκτυα.

Η διαπίστωση ότι όσο πιο εντεταγμένος είναι κανείς στις διάφορες κοινωνικές ομάδες, τόσο λιγότερα ψυχολογικά προβλήματα εμφανίζει, βρέθηκε να ισχύει ανεξάρτητα από το φύλο, την ηλικία ή το κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο κάποιου.

«Η ομαδική ζωή μπορεί να προσφέρει στους ανθρώπους προστασία από την κατάθλιψη. Αυτό όμως συμβαίνει μόνο όταν κάποιος υποκειμενικά νιώθει να ταυτίζεται με τις ομάδες. Επιπλέον, με όσες περισσότερες ομάδες ταυτίζεται κανείς, τόσο καλύτερη είναι πιθανό να είναι η ψυχική υγεία του» δήλωσε ο Φάμπιο Σάνι.

Προσκρούσεις αστεροειδών «έδωσαν βασικά συστατικά της ζωής». Scientists re-create what may be life's first spark

Η νεογέννητη Γη δέχτηκε ένα κύμα βομβαρδισμού από αστεροειδείς. About 3.8 to 4 billion years ago Earth suffered what scientists call the late Heavy Bombardment: a mysterious rain of asteroids and comets that pummeled most of its surface. The moon was heavily cratered then too. ART BY DANA BERRY; SOURCES: STEPHEN MOJZSIS, UNIVERSITY OF COLORADO/NASA LUNAR SCIENCE INSTITUTE; WILLIAM BOTTKE, SOUTHWEST RESEARCH INSTITUTE (SWRI).

Αρκετοί πλανητολόγοι πιστεύουν σήμερα ότι τα αμινοξέα των πρωτεϊνών και οι χημικές βάσεις του DNA και του RNA μεταφέρθηκαν στη Γη από αστεροειδείς και κομήτες, οι οποίοι είναι πλούσιοι σε οργανικές ουσίες.

Το τελευταίο πείραμα δίνει τώρα μια εναλλακτική θεωρία, σύμφωνα με την οποία μεγάλες ποσότητες των βασικών συστατικών του RNA θα μπορούσαν να είχαν δημιουργηθεί τη στιγμή της πρόσκρουσης.

Λάμψη ζωής

Λέιζερ υψηλής ισχύος χρησιμοποιήθηκε για την αναπαραγωγή των συνθηκών πρόσκρουσης αστεροειδούς στη Γη. This handout photo provided by Svatopluk Civis, taken in 2014, shows the Prague Asterix Laser System in Prague. Scientists in a lab used a powerful laser to re-create what could have been the original spark of life on primordial Earth, possibly ignited by a crashing asteroid. Researchers said they zapped clay and a chemical soup with the laser to simulate the energy of a speeding asteroid smashing into the planet. That cooked up from scratch what can be considered crucial parts of the building blocks of life. They created all four chemical bases that are needed to make RNA, a simpler relative of DNA, the blueprint of life. (AP Photo/Dagmar Civisova)

Διεθνής ομάδα ερευνητών χρησιμοποίησε ένα πανίσχυρο λέιζερ της Τσεχικής Ακαδημίας Επιστημών για να βομβαρδίσει ένα υγρό μείγμα που περιείχε άργιλο και μεθαναμίδιο, μια απλή ουσία που σχηματίζεται από την αντίδραση νερού με υδροκυάνιο. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι το μεθαναμίδιο μπορεί να υπήρχε σε μεγάλες ποσότητες στη νεογέννητη Γη.

Το λέιζερ βομβάρδισε το μείγμα για ένα τρίτο του νανοδευτερολέπτου, παράγοντας ακραίες πιέσεις και θερμοκρασίες άνω των 4.200 βαθμών Κελσίου. Ο φωτεινός παλμός προκάλεσε επίσης την εκπομπή υπεριώδους ακτινοβολίας και ακτίνων Χ, όπως θα περίμενε κανείς να συμβεί τη στιγμή μιας κοσμικής πρόσκρουσης.

Οι χημικές αναλύσεις που ακολούθησαν έδειξαν ότι οι ακραίες συνθήκες του πειράματος οδήγησαν στο σχηματισμό απλών ενώσεων όπως το μονοξείδιο του άνθρακα και η αμμωνία, έδωσαν όμως και τις τέσσερις χημικές βάσεις από τις οποίες αποτελείται το RNA: αδενίνη, γουανίνη, κυτοσίνη και ουρακίλη (το DNA περιέχει θυμίνη αντί για ουρακίλη).

«Πιστεύω ότι είναι η πρώτη φορά που δημιουργήθηκαν και οι τέσσερις βάσεις σε μια σειρά αντιδράσεων» λέει ο Στίβεν Μπένερ του Ιδρύματος Εφαρμοσμένης Μοριακής Εξέλιξης στη Φλόριντα, μέλος της ερευνητικής ομάδας.

Η μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στην ανοιχτή επιθεώρηση PNAS, σε καμία περίπτωση δεν αρκεί για να αποδείξει ότι τα συστατικά της ζωής έχουν εξωγήινη προέλευση.

The coincidence of the Late Heavy Bombardment (LHB) period and the emergence of terrestrial life about 4 billion years ago suggest that extraterrestrial impacts could contribute to the synthesis of the building blocks of the first life-giving molecules.

Η θεωρία που προτείνουν οι ερευνητές ωστόσο είναι ευλογοφανής: πριν από περίπου 4 δισεκατομμύρια χρόνια, λίγο μετά το σχηματισμό της, η νεογέννητη Γη επλήγη από αυτό που οι αστρονόμοι ονομάζουν «Όψιμος Μεγάλος Βομβαρδισμός».

Ήταν μια βροχή αστεροειδών που έπεφταν για εκατομμύρια χρόνια στους εσώτερους πλανήτες -Ερμής, Αφροδίτη, Γη, Άρης- και άλλαξε δραματικά την επιφάνειά τους.

Ο Όψιμος Μεγάλος Βομβαρδισμός δεν αποκλείεται να σκότωσε τυχόν μορφές ζωής που είχαν ήδη εμφανιστεί στη Γη, δεν αποκλείεται όμως να έδωσε τα συστατικά που απαιτούνταν για το επόμενο κεφάλαιο της Εξέλιξης.

Διδακτική πρόταση στη Φιλοσοφία: Eμπειρισμός. Teaching proposal in Philosophy: Empiricism

Ρενέ Μαγκρίτ (René Magritte, 1898-1967), Ο ψεύτικος καθρέφτης (1928), λάδι σε μουσαμά, 0,54χ0,96 μ., Ν.Υόρκη, Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης. Απομακρύνοντας το μάτι από τη συνηθισμένη του θέση, προκαλεί στο θεατή έντονες εντυπώσεις και προβληματισμούς. Αντικαθιστά την ίριδα με ένα μπλε ουρανό και σύννεφα σ’ ένα ψεύτικο καθρέφτη. Ο Μαγκρίτ μας καλεί να αμφισβητήσουμε ό,τι βλέπουμε και ό,τι νομίζουμε ότι ξέρουμε. Είναι ο ουρανός μια αντανάκλαση του τι βλέπει το μάτι; Είναι το μάτι στην πραγματικότητα ένα άνοιγμα σε μια άλλη πραγματικότητα; Είμαστε αντιμέτωποι με μια εσωτερική όραση, ή κάτι εντελώς διαφορετικό; Ένα πράγμα είναι βέβαιο: Ο Μαγκρίτ μας προκαλεί να δούμε τον κόσμο με διαφορετικό τρόπο.

Διδακτική πρόταση - Παρουσίαση με διαφάνειες του Κεφαλαίου 3: Αναζητώντας τη γνώση. ENOTHTA ΤΡΙΤΗ: ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΗΓΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ. 2. Eμπειρισμός, στο μάθημα της Φιλοσοφίας της  Β’ τάξης Ημερησίου Γενικού Λυκείου με βάση το σχολικό βιβλίο Αρχές Φιλοσοφίας των Σ. Βιρβιδάκη, Β. Καρασμάνη, Χ. Τουρνά.

Στον βυθό αρχαίας αρειανής λίμνης βρίσκεται το Curiosity. Curiosity Rover Finds Clues to How Water Helped Shape Martian Landscape

Καλλιτεχνική απεικόνιση μιας μερικώς γεμάτης λίμνης νερού στον κρατήρα Gale του Άρη, εκεί όπου καταλήγει το λιωμένο χιόνι από το βόρειο τμήμα του κρατήρα. This illustration depicts a lake of water partially filling Mars' Gale Crater, receiving runoff from snow melting on the crater's northern rim. Evidence of ancient streams, deltas and lakes that NASA's Curiosity Mars rover mission has found in the patterns of sedimentary deposits in Gale Crater suggests the crater held a lake such as this more than three billion years ago, filling and drying in multiple cycles over tens of millions of years. Image Credit: NASA/JPL-Caltech/ESA/DLR/FU Berlin/MSSS

Ο Κρατήρας Γκέιλ στον Άρη, τον οποίο εξερευνά εδώ και 2,5 χρόνια το ρομπότ Curiosity, πρέπει να ήταν κάποτε μια βαθιά λίμνη που παρέμενε γεμάτη νερό για εκατομμύρια χρόνια, ανακοίνωσαν ερευνητές της NASA.

Το Curiosity και οι προηγούμενες ρομποτικές αποστολές της NASA έχουν δείξει σχεδόν πέρα από κάθε αμφιβολία ότι ο Άρης δεν ήταν πάντοτε η παγωμένη έρημος που βλέπουμε σήμερα. Παραμένει όμως άγνωστο αν ο πλανήτης ήταν υγρός και φιλόξενος για καιρό, ή αν είχε νερό στην επιφάνειά του μόνο περιστασιακά.

Μακρόβιες λίμνες και ποτάμια

Αλλεπάλληλα στρώματα διακρίνονται σε αυτόν τον ιζηματογενή βράχο, ο οποίος δεν μπορεί παρά να δημιουργήθηκε μέσα σε νερό. This view from the Mast Camera (Mastcam) on NASA's Mars rover Curiosity shows an example of cross-bedding that results from water passing over a loose bed of sediment. The cross-bedding -- evident as layers at angles to each other -- reflects formation and passage of waves of sand, one on top of the other. These are known as ripples, or dunes. The direction of migration of these small ripples and dunes was toward the southeast. That direction is toward Mount Sharp and away from the area where Curiosity found evidence of delta deposits where a stream entered a lake. The directional flows recorded in the sediments are interpreted to have formed by currents moving down the deltas and into deeper lake water. Image Credit: NASA/JPL-Caltech/MSSS

Οι τελευταίες παρατηρήσεις του τροχοφόρου ρομπότ υποδεικνύουν ότι ο Άρης διέθετε κάποτε μακρόβιες λίμνες, μέσα στις οποίες δεν αποκλείεται να είχε εμφανιστεί μικροβιακή ζωή.

To Curiosity είδε βράχους που δημιουργήθηκαν από αλλεπάλληλα στρώματα ιζημάτων, τα οποία μεταφέρθηκαν από ποτάμια μέσα στον κρατήρα. Τα ιζήματα αυτά πρέπει να αποτέθηκαν σε κύματα στα αρχικά στάδια της εξέλιξης του Άρη, πριν από περίπου 3,8 δισεκατομμύρια χρόνια.

Επιπλέον, ο ρομποτικός γεωλόγος παρατήρησε επίπεδους ιζηματογενείς βράχους με κεκλιμένη επιφάνεια,  η οποία πρέπει να αντιστοιχεί στην κατηφορική κοίτη ή το δέλτα ενός αρχαίου ποταμού.

«Βρήκαμε ιζηματογενή πετρώματα που αντιστοιχούν σε μικρά, αρχαία δέλτα ποταμών που σχηματίστηκαν το ένα πάνω στο άλλο» λέει ο Σάντζιβ Γκούπτα του Imperial College στο Λονδίνο, μέλος της επιστημονικής ομάδας του ρομπότ. «Το Curiosity διέσχισε ένα όριο από ένα περιβάλλον στο οποίο κυριαρχούσαν τα ποτάμια σε ένα περιβάλλον όπου κυριαρχούσαν οι λίμνες» συνεχίζει.

Η δημιουργία του όρους Σαρπ

Μια πανοραμική εικόνα της περιοχής γύρω από το όρος Sharp στον πλανήτη Άρη – μια σύνθεση φωτογραφιών που έβγαλε το ρομποτικό όχημα Curiosity. Η διάταξη των στρωμάτων ψαμμίτη οδηγεί τους επιστήμονες να συμπεράνουν ότι εκεί υπήρχε ποταμός. This image taken by the Mast Camera (Mastcam) on NASA's Curiosity Mars rover just north of the "Kimberley" waypoint shows beds of sandstone inclined to the southwest toward Mount Sharp and away from the Gale Crater rim. The inclination of the beds indicates build-out of sediment toward Mount Sharp. These inclined beds are interpreted as the deposits of small deltas fed by rivers flowing down from the crater rim to the north and building out into a lake to the south, where Mount Sharp is now. Image Credit: NASA/JPL-Caltech/MSSS

Οι τελευταίες παρατηρήσεις του πυρηνοκίνητου ρομπότ προσφέρουν εξάλλου μια εξήγηση για το πώς δημιουργήθηκε το Όρος Σαρπ, ένα βουνό ύψους πέντε χιλιομέτρων που βρίσκεται στο κέντρο του Κρατήρα Γκέιλ.

Η εικόνα που προκύπτει είναι ότι ο κρατήρας γέμισε αρχικά με ιζήματα ποταμών σε μεγάλο βάθος. Όταν το νερό που περιείχε εξατμίστηκε, ο άνεμος διέβρωσε τα πετρώματα ανάμεσα στο κέντρο και το χείλος του κρατήρα και άφησε πίσω του έναν κεντρικό σχηματισμό, το Όρος Σαρπ.

Καθώς το Curiosity ανηφορίζει στις πλαγιές του όρους, θα μπορούσε να βρει ενδείξεις για μεταγενέστερους κύκλους απόθεσης ιζημάτων. Και αυτό θα σήμαινε ότι ο Άρης παρέμεινε υγρός και φιλόξενος δια δεκάδες εκατομμύρια χρόνια, διάστημα που ίσως αρκούσε για την εμφάνιση μικροσκοπικών μορφών ζωής.