Ο «Μπάτμαν» των δεινοσαύρων! Chinese Dinosaur Had Bat-Like Wings and Feathers

Ο Yi qi έμοιαζε με νυχτερίδα και πιθανώς να αποκαλύψει νέα στοιχεία για την εξέλιξη των πτηνών. Life reconstruction of the remarkable Yi qi with feathers and bat-like membranous wings supported by an unusual long wrist bone. Credit: Dinostar Co. Ltd

Είχε μέγεθος περιστεριού, αλλά τεράστιες φτερούγες σαν της νυχτερίδας. Έζησε λίγο πριν τα πρώτα πουλιά εμφανισθούν και ήταν ένας από τους πιο παράξενους δεινόσαυρους που έχουν ποτέ ανακαλυφθεί.

Προπομπός των πτηνών;

The exquisite fossil holotype of Yi hails from Hebei Province, in northern China. Extensive feather impressions are preserved around most of the body. But the most remarkable things are the hands. The three digits are greatly elongated (as in other scansoriopterygids like Epidendrosaurus). But there is also an enormous prong-like structure (styliform element) sticking out of each wrist. Preserved adjacent to these are broad patches of naked skin, devoid of scales or feathers.

Πρόκειται για ένα ιδιόμορφο πλάσμα με την ονομασία «Yi qi » («Παράξενη φτερούγα» στα κινεζικά), το μοναδικό - και όχι πλήρες- απολίθωμα του οποίου ανακαλύφθηκε τυχαία από έναν αγρότη στην Κίνα. Οι επιστήμονες δεν είναι βέβαιοι πώς ακριβώς πετούσε, αν κουνούσε πάνω-κάτω τα φτερά του ή αν πετούσε σαν ανεμόπτερο.

The Yi qi fossil. Credit: Zang Hailong/IVPP

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Παλαιοντολογίας Σινγκ Σου της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών δήλωσαν ότι ο «Yi qi » ζούσε πριν από περίπου 160 εκατομμύρια χρόνια στη διάρκεια της Ιουρασικής περιόδου, γύρω στα δέκα εκατομμύρια χρόνια προτού κάνει την εμφάνισή του το πρώτο γνωστό πουλί, ο Αρχαιοπτέρυξ.

Ο «Yi qi », που ζύγιζε γύρω στα 380 γραμμάρια και είχε ένα κρανίο μήκους τεσσάρων εκατοστών, θα πρέπει να θεωρηθεί ‘εξάδελφος' των πουλιών. Οι μεμβρανώδεις φτερούγες του θυμίζουν τόσο τα ιπτάμενα ερπετά, τους πτερόσαυρους που ζούσαν την ίδια εποχή, όσο και τις νυχτερίδες που εμφανίσθηκαν τουλάχιστον μετά από 100 εκατομμύρια χρόνια.

Τα «πειράματα»

The long rod-like wrist bone (longest on the photo) of the right hand of Yi qi. Some bits of membrane are present at the tip and numerous feathers are clearly preserved on the animal. Photograph: Zang Hailong

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι υπήρξε μια μακρά περίοδος βιολογικών πειραματισμών μεταξύ των δεινοσαύρων, προκειμένου να κατορθώσουν να πετάξουν, μέχρι τελικά μερικοί κάποιοι μικροί δεινόσαυροι με φτερά να εξελιχθούν στα σημερινά πουλιά.

Birds evolved from dinosaurs – but it wasn’t a smooth transition. Plenty of creatures tried different ways to get into the air – like this newly discovered dinosaur species, Yi qi, unearthed in China. This pigeon-sized creature had elongated fingers that held a membrane wing, more like a bat than a bird. In this Nature Video, we look at what makes this fossil so special, and consider what this dinosaur may have looked like.

Η ανακάλυψη ενός μικρού δεινόσαυρου με μεγάλες μεμβρανώδεις φτερούγες είναι «πολύ εντυπωσιακή και απρόσμενη. Ο Yi qi  αντικατοπτρίζει τους εξελικτικούς πειραματισμούς σχετικά με το πέταγμα, οι οποίοι λάμβαναν χώρα μεταξύ των δεινοσαύρων που αποτελούσαν τους προδρόμους των πουλιών», είπε ο παλαιοντολόγος Κόργουιν Σάλιβαν του Ινστιτούτου Παλαιοντολογίας Σπονδυλωτών και Παλαιοανθρωπολογίας του Πεκίνου.

Οι επιστήμονες δεν είναι ακόμη σίγουροι για το ακριβές σχήμα που είχαν οι φτερούγες του «Yi qi », ο οποίος μάλλον ζούσε πάνω στα δέντρα και κυνηγούσε σαύρες, μικρά θηλαστικά και έντομα, ίσως και φρούτα. «Αυτός ο "τύπος", στην πραγματικότητα, δεν απέχει πολύ από τα πρώτα πουλιά. Είναι σίγουρα ένα παράδειγμα που δείχνει πόσοι πειραματισμοί συνέβαιναν λίγο πριν την εμφάνιση των πουλιών», τόνισε ο Σινγκ Σου. Άλλοι όμως παλαιοντολόγοι εμφανίσθηκαν πιο επιφυλακτικοί, εκφράζοντας αμφιβολίες κατά πόσο όντως ο «Yi qi»  μπορούσε να πετάξει. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature».

Πηγή: http://www.nature.com/nature/journal/...

Από τον Μέγα Αλέξανδρο μέχρι την Κλεοπάτρα. Egypt: Last Pharaohs. From Alexander the Great to Cleopatra

Από την αφίσα της έκθεσης. Flyer of the exhibition. The exhibition at the Kunsthalle Leoben (Austria) “Egypt. Last Pharaohs. From Alexander the Great to Cleopatra” is dedicated to two very interesting historical personalities: the great Macedonian general Alexander the Great and Cleopatra VII, the last Egyptian pharaoh. The show runs from April 25 to November 1.

Σε δύο από τις πλέον ενδιαφέρουσες ιστορικές φυσιογνωμίες, το μεγάλο Μακεδόνα στρατηλάτη, Μέγα Αλέξανδρο, και την Κλεοπάτρα Ζ’, είναι αφιερωμένη μεγάλη διεθνής έκθεση με τίτλο «Αίγυπτος – Οι τελευταίοι Φαραώ: Από το Μέγα Αλέξανδρο μέχρι την Κλεοπάτρα», που παρουσιάζεται στο Kunsthalle Leoben της Αυστρίας.

Η Ναυμαχία του Ακτίου, πίνακας του Λορέντζο Κάστρο, 1672. A baroque painting of the battle of Actium by Laureys a Castro, 1672. The Maritime Museum of Greenwich, Director's office, UK.

Σύμφωνα με τους συντελεστές της, η έκθεση, η οποία θα διαρκέσει έως την 1η Νοεμβρίου 2015, θέλει να δώσει μια συνολική εικόνα των τριών αιώνων λαμπρής αιγυπτιακής ιστορίας, αρχίζοντας από την κατάληψη της Αιγύπτου από το Μέγα Αλέξανδρο, το 321 π.Χ., μέχρι τη μάχη του Ακτίου, το 31 π.Χ. και την επακόλουθη αυτοκτονία της Κλεοπάτρας.

Inlay depicting a falcon with an elaborate feather decor. The legs are missing and the original crown was probably made as an independent inlay. Ca. 1450-1185 BC (New Kingdom). © The Walters Art Museum, Baltimore

Ως διάδοχοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου κυβέρνησαν στην Αίγυπτο οι Μακεδόνες βασιλείς, οι οποίοι ίδρυσαν τη δυναστεία των Πτολεμαίων, της οποίας οι ιστορίες και οι μύθοι έχουν εντυπωσιάσει γενεές και γενεές και στους οποίους γίνονται πολλές αναφορές στην έκθεση.

Figure of Cleopatra VII, Egypt. 51-30 BC. Basalt, h 104 cm. © State Hermitage Museum, St Petersburg. All exhibits illustrate the concept of art during the Ptolemaic period. But they also show the Greek influence. Numerous loans come from the most important Egyptian collections of international museums, including the Louvre in Paris, the Hermitage in St. Petersburg, the Egyptian collection of the Berlin State Museums, the Roemer-Pelizaeus Museum in Hildesheim, the Kunsthistorisches Museum in Vienna. A highlight of the exhibition is the statue of Cleopatra VII, from the Hermitage in St. Petersburg. 

Η πολυμορφία της καλλιτεχνικής δημιουργίας, που αντικατοπτρίζει την καθημερινότητα της πτολεμαϊκής και αργότερα της ρωμαϊκής Αιγύπτου, παρουσιάζεται στην έκθεση μέσα από εκατοντάδες πολύτιμα εκθέματα από τις σημαντικότερες αιγυπτιακές συλλογές διαφόρων μουσείων, όπως το Λούβρο, το Ερμιτάζ της Αγίας Πετρούπολης, το Κρατικό Μουσείο του Βερολίνου, το Μουσείο Χίλντεσχαϊμ, το Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης της Βιέννης, αλλά και η Γλυπτοθήκη της Κοπεγχάγης.

Στα εκθέματα, που αναφέρονται στην τέχνη, τον πολιτισμό και τη θρησκεία αυτής της περιόδου του αιγυπτιακού βασιλείου, συγκαταλέγονται αγάλματα, γλυπτά, επιγραφές, πάπυροι, όπως επίσης ένα μεγάλων διαστάσεων αντίγραφο του Φάρου της Αλεξάνδρειας, αλλά και προβολές ταινιών-ντοκιμαντέρ για τη ζωή και το έργο των ιστορικών προσωπικοτήτων της εποχής.

«Συναισθηματική» επικοινωνία ενόψει! Technology can transfer human emotions to your palm through air, say scientists

Το καινοτόμο σύστημα επικοινωνίας, σύμφωνα με τους βρετανούς επιστήμονες, απελευθερώνει κοφτές δόσεις αέρα σε διάφορα σημεία της παλάμης, πυροδοτώντας έτσι συναισθήματα π.χ. χάρας, λύπης ή αγωνίας στον χρήστη. Bristol-based startup Ultrahaptics aims to revolutionise VR by allowing users to "feel in mid air". (Ultrahaptics)

Τα ανθρώπινα συναισθήματα είναι ικανή να ξυπνήσει μια νέα, πρωτοποριακή τεχνολογία που λειτουργεί απελευθερώνοντας μικρές δόσεις αέρα, υποστηρίζουν ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Σάσεξ, στη Βρετανία.

Η τεχνολογία, που θα μπορούσε να οδηγήσει στην τηλεόραση των εννέα διαστάσεων (9D), πέρα από τις αισθήσεις (π.χ. της ακοής και της όρασης) θα διεγείρει και τα συναισθήματα του χρήστη, μέσω της απελευθέρωσης μικρών «δόσεων» αέρα στην παλάμη του.

Αν και οι σημερινοί τρισδιάστατοι δέκτες υπόσχονται «ζωντανή» εικόνα, προσφέροντας στο τηλεοπτικό περιεχόμενο  την ψευδαίσθηση αληθοφανούς προοπτικής, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι υπάρχει ακόμα τεράστιο περιθώριο ανάπτυξης στον συγκεκριμένο τομέα.

Νέα τεχνολογία, νέα επικοινωνία

Το σύστημα Ultrahaptics που χρησιμοποιήθηκε στις δοκιμές των επιστημόνων. University of Sussex researchers used a system called UltraHaptics to pinpoint areas of the hand that could be stimulated to evoke different emotions. Credit: Image courtesy of SCHI Lab, University of Sussex, copyright © 2015.

Στη μελέτη τους οι ειδικοί χρησιμοποίησαν το σύστημα Ultrahaptics της ομώνυμης βρετανικής εταιρείας, το οποίο βασίζεται στην απελευθέρωση μικρών δόσεων αέρα σε συγκεκριμένα σημεία της παλάμης. Όπως εξηγούν, διαφορετικά σημεία της παλάμης συνδέονται με την πρόκληση διαφορετικών συναισθημάτων, ανάλογα με τον βαθμό της πίεσης που δέχεται η κάθε περιοχή.

Οι ερευνητές πιστεύουν ότι θα μπορούσαν να δημιουργηθούν τηλεοπτικοί δέκτες που θα προκαλούν συναισθήματα π.χ. χαράς, λύπης, φόβου κτλ. στους τηλεθεατές κατά την παρακολούθηση ενός συγκεκριμένου προγράμματος, απελευθερώνοντας μικρά κύματα αέρα μέσω μιας ειδικής συσκευής.

Όπως εξηγούν αναλυτικά, βάσει των ευρημάτων τους φάνηκε πως μικρά και κοφτά κύματα αέρα στην περιοχή του αντίχειρα, του δείκτη και του κεντρικού σημείου της παλάμης, πυροδοτούν συναισθήματα αγωνίας. Αργά και ήπια ερεθίσματα αέρα στο εξωτερικό μέρος της παλάμης και του μικρού δαχτύλου, συνδέονται με συναισθήματα λύπης.

Τα ευρήματά τους, τα οποία παρουσιάστηκαν στο πλαίσιο του συνεδρίου CHI 2015 για τη διάδραση ανθρώπου-υπολογιστή στην Νότια Κορέα (18-23 Απριλίου), θα μπορούσαν να έχουν ευρύτερες εφαρμογές στον τομέα της επικοινωνίας.

«Φανταστείτε δύο συντρόφους που μετά από έναν επικό καβγά πηγαίνουν στη δουλειά τους. Λίγη ώρα αργότερα και ενώ η γυναίκα βρίσκεται σε μια συνάντηση, λαμβάνει ένα τρυφερό “χάδι” αέρα στο χέρι της μέσω ενός “έξυπνου” βραχιολιού που φοράει. Κάτι τέτοιο, της δίνει κουράγιο και της μεταφέρει το μήνυμα ότι ο σύντροφός της δεν είναι πια θυμωμένος μαζί της» εξηγεί η ερευνήτρια δρ Μαριάννα Ομπριστ.

«Στο πλαίσιο των δοκιμών μας χρησιμοποιήσαμε τη συσκευή Ultrahaptics, η οποία απελευθερώνει κύματα αέρα στην παλάμη του χρήστη. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από γονείς για την επικοινωνία με τα παιδιά τους, ή για τον εμπλουτισμό της οπτικοακουστικής επικοινωνίας στην περίπτωση σχέσεων εξ αποστάσεως» αναφέρει η ίδια.

Δεινόσαυρος «παζλ» ζούσε στη Χιλή. 'Jigsaw puzzle' dinosaur Chilesaurus boasted weird mix of traits

Καλλιτεχνική απεικόνιση του Chilesaurus diegosuarezi που, όπως φαίνεται, αποτελούσε μια «σύνθεση» διαφόρων ειδών δεινοσαύρων και όχι μόνο. Chilesaurus diegosuarezi was up to 3 meters long; the different parts of its body were adapted to a particular diet and way of life, which was similar to other groups of dinosaurs. Credit: Gabriel Lío

Ένα ακόμη άγνωστο μέχρι σήμερα είδος δεινοσαύρου εντόπισαν παλαιοντολόγοι. Πρόκειται για μια ιδιαίτερα σημαντική ανακάλυψη αφού, όπως φαίνεται, ο δεινόσαυρος αυτός διαθέτει μια σειρά από διάφορα χαρακτηριστικά όχι μόνο άλλων ειδών δεινοσαύρων αλλά και σύγχρονων ζώων.

«Πολυσυλλεκτικός»

Πρόκειται για ένα είδος που συγκεντρώνει στοιχεία από πολλά είδη δεινοσαύρων αλλά και κάποιων ζώων. Chilesaurus diegosuarezi has characteristics of three different dinosaur groups. Its pubic bone points backward like that of an ornithischian dinosaur, perhaps because it provided the gut more surface area with which to digest plant matter, the researchers said. Credit: Gabriel Lío

Τα απολιθώματα του δεινοσαύρου εντοπίστηκαν στη Χιλή. Σύμφωνα με τις πρώτες μελέτες ο δεινόσαυρος αυτός ανήκει στην ίδια οικογένεια με τους Τυραννόσαυρους ρεξ, στα θηρόποδα. Έλαβε την ονομασία Chilesaurus diegosuarezi, ζούσε πριν από περίπου 145 εκ. έτη, είχε μήκος 3,2 μέτρα και ήταν φυτοφάγος. Το κρανίο του και το λαιμός του έμοιαζαν με εκείνα των πρώτων μακρύλαιμων δεινοσαύρων που εμφανίστηκαν στη Γη. Το υπόλοιπο σώμα του όμως έμοιαζε με εκείνο των πρώτων σαρκοβόρων ειδών δεινοσαύρων.

An international team of paleontologists led by Dr Fernando Novas of the Bernardino Rivadavia Natural Sciences Museum in Buenos Aires has described a new genus and species of plant-eating dinosaur that roamed what is now Chile during the Upper Jurassic, roughly 145 million years ago. Skeletal anatomy of Chilesaurus diegosuarezi. Image credit: Fernando E. Nova et al.

Διέθετε επίσης χαρακτηριστικά του πλατύποδα, ενός ημιυδρόβιου θηλαστικού που ζει στην Αυστραλία. «Η ανατομία του C. diegosuarezi συγκεντρώνει χαρακτηριστικά πολλών και διαφορετικών ειδών δεινοσαύρων. Θα λέγαμε ότι είναι σαν ένα πάτωμα που αποτελείται από μωσαϊκά διαφορετικών σχημάτων και χρωμάτων» αναφέρει ο παλαιοντολόγος Φερνάρντο Νόβας, μέλος της ερευνητικής ομάδας. Οι ερευνητές χαρακτηρίζουν τον δεινόσαυρο ως «συναρμολογούμενο παζλ». Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature».

Ένα πλανητικό σύστημα στη γειτονιά μας. Robotically discovering Earth’s nearest neighbors

Καλλιτεχνική απεικόνιση του πλανητικού συστήματος που εντοπίστηκε σε σχετικά κοντινή απόσταση από το δικό μας. This is an artist's impression of a view from the HD 7924 planetary system looking back toward our sun, which would be easily visible to the naked eye. Since HD 7924 is in our northern sky, an observer looking back at the sun would see objects like the Southern Cross and the Magellanic Clouds close to our sun in their sky. Credit: Karen Teramura & BJ Fulton, University of Hawaii, Institute for Astronomy

Το 2009 σε ένα κοντινό άστρο, το HD 7924 που βρίσκεται σε απόσταση 54 ετών φωτός από εμάς, εντοπίστηκαν τα ίχνη ενός πλανήτη που κινείται γύρω από το άστρο. Αμερικανοί αστρονόμοι επιβεβαίωσαν την ύπαρξη του πλανήτη καθώς και άλλων δύο πλανητών οι οποίοι κινούνται γύρω από αυτό το άστρο. Οι τρεις πλανήτες κινούνται σε τροχιές πιο κοντινές και από αυτή του Ερμή σε σχέση με τον Ήλιο, συμπληρώνοντας μια πλήρη περιφορά σε 5, 15 και 24 ημέρες αντίστοιχα.

Βρίσκεται σε απόσταση 54 ετών φωτός και αποτελείται από τρεις πλανήτες. Artist’s impression of a view from the HD 7924 planetary system looking back toward our sun, which would be easily visible to the naked eye. Since HD 7924 is in our northern sky, an observer looking back at the sun would see objects like the Southern Cross and the Magellanic Clouds close to our sun in their sky. (Art by Karen Teramura and BJ Fulton, UH IfA.)

Οι τρεις πλανήτες δεν μοιάζουν με αυτούς του δικού μας ηλιακού συστήματος, καθώς έχουν μάζες επτά έως οκτώ φορές μεγαλύτερες από της Γης και επιπλέον κινούνται υπερβολικά κοντά στο άστρο τους, πράγμα που σημαίνει ότι θα είναι «καυτοί». Την ανακάλυψη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Astrophysical Journal» έκανε ομάδα ερευνητών από διάφορα πανεπιστήμια των ΗΠΑ η οποία χρησιμοποίησε τηλεσκόπια στη Χαβάη, την Καλιφόρνια και την Αριζόνα.

Ζούμε σε ένα ολόγραμμα; Is the universe a hologram?

Κάποιοι επιστήμονες θεωρούν πιθανό το πραγματικό Σύμπαν να είναι μια δομή δύο διαστάσεων η οποία προβάλλει ένα τρισδιάστατο ολόγραμμα. Our three-dimensional universe may be a hologram with just two spatial dimensions, according to a new mathematical analysis. Are we all living in Flatland? Credit: TU Wien

Διεθνής ομάδα ερευνητών υποστηρίζει ότι είναι πιθανό το Σύμπαν να είναι ένα… ολόγραμμα. Ότι είναι μια τρισδιάστατη «προβολή» ενός κόσμου δύο διαστάσεων.

Η θεωρία

The 'holographic principle,' the idea that a universe with gravity can be described by a quantum field theory in fewer dimensions, has been used for years as a mathematical tool in strange curved spaces. New results suggest that the holographic principle also holds in flat spaces. Our own universe could in fact be two dimensional and only appear three dimensional -- just like a hologram.

Στη δεκαετία του 1980 ορισμένοι επιστήμονες άρχισαν να ασχολούνται με μια νέα επαναστατική ιδέα που έκανε εκείνη την περίοδο την εμφάνισή της. Διατυπώθηκε η θεωρία ότι είναι πιθανό ο τρισδιάστατος κόσμος στον οποίο ζούμε να είναι στην πραγματικότητα ένα ολόγραμμα, ένα είδωλο της πραγματικότητας κωδικοποιημένο πάνω σε μια μακρινή δισδιάστατη επιφάνεια.

Ο φυσικός Χουάν Μαλντασένα το 1997 παρουσίασε κάποιες εξισώσεις σύμφωνα με τις οποίες η πιθανότητα το Σύμπαν να είναι ένα ολόγραμμα ήταν μεγάλες. Ωστόσο οι εξισώσεις του ίσχυαν μόνο σε «εξωτικά» μοντέλα χώρου, τα οποία συγκρούονταν με τις κυρίαρχες θεωρίες για το Σύμπαν. Πάντως, η επιστημονική κοινότητα βρήκε αρκετά ενδιαφέρουσα τη θεωρία του ολογραφικού σύμπαντος και οι έρευνες συνεχίστηκαν με πιο σημαντικά τα πειράματα που έγιναν στο διάσημο εργαστήριο Fermilab στις ΗΠΑ.

Η νέα μελέτη

Ερευνητές υποστηρίζουν ότι είναι πιθανό το Σύμπαν να είναι μια τρισδιάστατη προβολή δύο διαστάσεων.

Επιστήμονες από την Αυστρία, την Ινδία και την Ιαπωνία, με επικεφαλής τον Ντάνιελ Γκρούμιλερ του Πανεπιστημίου Τεχνολογίας της Βιέννης πιστεύουν ότι, από μαθηματική άποψη, το Σύμπαν μπορεί να εξηγηθεί με μόνο δύο διαστάσεις, συνεπώς δεν είναι κατ' ανάγκη τρισδιάστατο, όπως μαρτυρούν οι αισθήσεις μας. Έτσι είναι πιθανό να αποτελεί τελικά ένα ολόγραμμα. Οι ερευνητές φρόντισαν πάντως να διευκρινίσουν ότι «δεν υπάρχουν ακόμη αποδείξεις πως ζούμε μέσα σε ένα ολόγραμμα».

When Stephen Hawking elegantly described the relationship of quantum mechanics with black holes, he inadvertently opened the door to a radical possibility: that our universe, as we know it, is like a hologram. Science historian Peter Galison and leading physicists Brian Greene and Cumrun Vafa explain how the resilient nature of information combined with the behavior of event horizons suggests that the three dimensions of reality we observe may in fact be a two-dimensional information structure "painted" on some sort of cosmological horizon.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η ύπαρξη λιγότερων διαστάσεων στο Σύμπαν δεν είναι μόνο ένα μαθηματικό «τρυκ», αλλά πιθανώς ένα θεμελιώδες γνώρισμα του ίδιου του χώρου. Μία δισδιάστατη επιφάνεια μπορεί να περιέχει όλες τις αναγκαίες πληροφορίες για ένα τρισδιάστατο αντικείμενο. Αυτό συμβαίνει στο τσιπάκι ασφαλείας μιας πιστωτικής κάρτας. Έτσι, ένα σύμπαν δύο διαστάσεων μπορεί να «προβάλλεται» σε τρεις διαστάσεις. Με άλλα λόγια, το σύμπαν (μας) μπορεί να είναι επίπεδο, αλλά στα μάτια μας να αποκτά μια ακόμη διάσταση. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Physical Review Letters».

«Παγκόσμιο» τηλεσκόπιο για τη μαύρη τρύπα του Γαλαξία. Astronomers build Earth-sized telescope to see Milky Way black hole

Τη γιγάντια μαύρη τρύπα στο κέντρο του γαλαξία μας θα προσπαθήσουν να δουν και να μελετήσουν οι ερευνητές με το νέο τηλεσκόπιο. The Event Horizon Telescope should give astronomers the first glimpse of a black hole. Photo: Zhaoyu Li/Shanghai Astronomical Observatory/PA

Επιστήμονες σε όλο τον κόσμο ξεκίνησαν την προσπάθεια δημιουργίας του Event Horizon Telescope (EHT). Δεν πρόκειται για ένα νέο τηλεσκόπιο αλλά για τη σύνδεση όλων των ισχυρών επίγειων τηλεσκόπιων δημιουργώντας ένα υπερ-τηλεσκόπιο. Στόχος είναι να μπορέσουν οι αστρονόμοι να διεισδύσουν με το EHT στο κέντρο του γαλαξία μας και να παρατηρήσουν τη γιγάντια μελανή οπή που βρίσκεται εκεί. Οι επιτελείς αυτής της προσπάθειας ευελπιστούν ότι με το EHT θα έχουν τη μέχρι σήμερα πιο «καθαρή»… θέα του κέντρου του Γαλαξία και των φαινομένων που λαμβάνουν χώρα εκεί.

Ο ορίζοντας

Ξεκίνησε η προσπάθεια δικτύωσης όλων των επίγειων μέσων παρατήρησης του Διαστήματος. The South Pole Telescope (SPT) and the Atacama Pathfinder Experiment (APEX) joined together in a “Very Long Baseline Interferometry” experiment for the first time in January 2015. The two telescopes together observed two sources — the black hole at the centre of the Milky Way galaxy, Sagittarius A*, and the black hole at the centre of the nearby galaxy Centaurus A — and combined their signals to synthesize a telescope 7,000 kilometres across (yellow line). With this success, the SPT joins the Event Horizon Telescope array, which connects APEX, the Large Millimeter Telescope in Mexico, the Submillimeter Telescope in Arizona, the Combined Array for Research in Millimeter-wave Astronomy in California, the Submillimeter Array and James Clerk Maxwell Telescope in Hawaii, and the Institute for Radio Astronomy Millimetrique (IRAM) telescopes in Spain and France (not visible). Image credit: Dan Marrone/University of Arizona

Αν αυτή η σύνδεση των ισχυρών τηλεσκοπίων του πλανήτη επιτευχθεί θα δημιουργηθεί ένα όργανο με δυνατότητες και ισχύ χίλιες φορές μεγαλύτερη από εκείνη του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble.

The Atacama Pathfinder Experiment (APEX) telescope sits atop the plateau of Chajnantor in the Chilean Andes, more than 5,100 metres high. To the left of APEX is the central region of the Milky Way, where the supermassive black hole Sagittarius A* lurks. Image credit: ESO/Babak Tafreshi (twanight.org)

Ήδη έχουν συνδεθεί το τηλεσκόπιο SPT στον Νότιο Πόλο με το τηλεσκόπιο Pathfinder Experiment στην έρημο Ατακάμα στη Χιλή και το τηλεσκόπιο Large Millimeter Telescope στο Μεξικό. Όταν η σύνδεση ολοκληρωθεί το σούπερ τηλεσκόπιο που θα έχει δημιουργηθεί θα στοχεύσει τη μελανή οπή στο κέντρο του γαλαξία μας που έχει λάβει την ονομασία Τοξότης Α*. Η μαύρη τρύπα του Γαλαξία απέχει περίπου 27.000 έτη φωτός από τη Γη και έχει μάζα περίπου 4 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου.

The 10-metre South Pole Telescope, at the National Science Foundation’s Amundsen-Scott South Pole Station, joined the global Event Horizon Telescope array in January 2015. Image credit: Dan Marrone/University of Arizona

Οι ερευνητές που θα συμμετέχουν στις παρατηρήσεις θα προσπαθήσουν να εντοπίσουν τον περίφημο «ορίζοντα γεγονότων». Πρόκειται για το σημείο μιας μαύρης τρύπας είναι το «σημείο χωρίς επιστροφή», δηλαδή το σημείο στο οποίο η βαρυτική έλξη γίνεται τόσο δυνατή, ώστε κάθε διαφυγή να είναι αδύνατη. Με απλά λόγια όταν η ύλη σε οποιαδήποτε μορφή της (άστρα, αέρια ακόμη και το φως) βρεθεί στον ορίζοντα των γεγονότων μιας μαύρης τρύπας η τύχη της είναι προδιαγεγραμμένη, θα τη ρουφήξει η μαύρη τρύπα. Μέχρι σήμερα υπάρχουν οι θεωρητικές αναφορές για την ύπαρξη του ορίζοντα γεγονότων και κάποια έμμεσα ίχνη του. Οι επιστήμονες αναζητούν εδώ και χρόνια κάποιες απτές αποδείξεις της παρουσίας του ορίζοντα γεγονότων και το EHT ίσως να καταφέρει να τις εντοπίσει. Οι ερευνητές θα προσπαθήσουν να συλλέξουν νέα δεδομένα με τα οποία θα ελέγξουν τη θεωρία της Γενικής Σχετικότητας του Αϊνστάιν αλλά και τη συμπεριφορά των μελανών οπών.