Βρέθηκε το Γέλοουστοουν του Άρη. Family of Yellowstones: Ancient remains of Martian supervolcanoes discovered by ESA

Ένας γιγάντιος κρατήρας είναι πιθανώς προϊόν της δράσης ενός υπόγειου υπερηφαιστείου. The colour-coded topographic view shows relative heights and depths of terrain in the Arabia Terra region on Mars, focusing on the Siloe Patera feature close to the centre of the image. The digital terrain model is based on the data acquired by the High Resolution Stereo Camera on ESA’s Mars Express 26 November 2014 during Mars Express Orbit 13837. The image is centred on 36ºN / 6ºE. The ground resolution is about 24 m per pixel. Credit: ESA/DLR/FU Berlin, CC BY-SA 3.0 IGO

Το Γέλοουστοουν στις ΗΠΑ είναι ένα από τα μεγαλύτερα και σίγουρα το πιο γνωστό υπόγειο υπερηφαίστειο της Γης. Ο κρατήρας του Γέλοουστοουν έχει διάμετρο 55x72 χλμ. Ερευνητές του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) μελετώντας εικόνες και δεδομένα που κατέγραψε ο ευρωπαϊκός δορυφόρος Mars Express που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Άρη εντόπισαν ένα κρατήρα που πιστεύουν ότι είναι προϊόν της έκρηξης ενός υπόγειου υπερηφαιστείου. 

Siloe Patera in context. Credit: NASA MGS MOLA Science Team

Ο κρατήρας ονομάστηκε Siloe Patera και βρίσκεται στο βόρειο ημισφαίριο του Άρη. Έχει διάμετρο 40x30 χλμ και η κορυφή του έχει απόσταση από τον πυθμένα του 1,750 μέτρα.

Οι ερευνητές έδωσαν στη δημοσιότητα μια εικόνα του κρατήρα Siloe Patera που δημιουργήθηκε από την έκρηξη ενός υπόγειου υπερηφαιστείου. Perspective view of Siloe Patera, a 40 x 30 km construct in the Arabia Terra region on Mars. Scientists believe it is the remains of a volcanic caldera. Credit: ESA/DLR/FU Berlin, CC BY-SA 3.0 IGO

Οι ερευνητές εκτιμούν ότι η έκρηξη που δημιούργησε τον κρατήρα έγινε πριν από περίπου τρία δισ. έτη και θεωρούν ότι το υπόγειο ηφαίστειο που την προκάλεσε έχει χαρακτηριστικά παρόμοια με εκείνα του Γέλοουστοουν.

Ο φάρος του Σύμπαντος. The Most Luminous Galaxy In The Universe

Εντοπίστηκε ο πιο φωτεινός γαλαξίας που λάμπει όσο 300 τρισ. Ήλιοι! Καλλιτεχνική απεικόνιση του υπέρλαμπρου γαλαξία που δημιουργήθηκε στο νεαρό Σύμπαν. This artist's concept depicts the current record holder for the most luminous galaxy in the universe. The galaxy, WISE J224607.57-052635.0, is erupting with light equal to more than 300 trillion suns. It was discovered using data from NASA's WISE mission. Credits: NASA/JPL-Caltech

Ερευνητές του Εργαστηρίου Αεριοπροώθησης της NASA (το γνωστό JPL) χρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο WISE εντόπισαν ένα γαλαξία στις εσχατιές του Σύμπαντος ο οποίος είναι ο πιο φωτεινός γαλαξίας που έχει εντοπιστεί μέχρι σήμερα. Ο WISE J224607.57-052635.0 βρίσκεται στη ασύλληπτη απόσταση των 12,5 δισ. ετών φωτός από εμάς και η λέξη λάμπει είναι ίσως φτωχή για να τον περιγράψει. Σύμφωνα με τους ερευνητές αυτός ο γαλαξίας έχει φωτεινότητα ίση με εκείνη 300 τρισ. άστρων σαν τον Ήλιο!

A chart from the paper shows that the hot DOGs (dust-obscured galaxies) are far brighter than even hyperluminous quasars. The technical paper is online at: http://arxiv.org/abs/1410.1751

Ο εντυπωσιακός γαλαξίας ανήκει σε μια σπάνια κατηγορία, που ονομάζεται «υπερβολικά φωτεινοί υπέρυθροι γαλαξίες». Η υπερβολική λαμπρότητα του πιθανώς οφείλεται σε μια κολοσσιαία μελανή οπή στο κέντρο του, η οποία «καταπίνει» μεγάλες ποσότητες αερίων που την περιβάλλουν. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «The Astrophysical Journal».

Οι περισσότεροι ευρωπαίοι άνδρες «απόγονοι τριών κυρίαρχων αρσενικών». Most European men descend from a handful of Bronze Age forefathers

Πάνω από 6 στους 10 προέρχονται από τρεις άνδρες της Εποχής του Χαλκού, σύμφωνα με βρετανική γενετική μελέτη. Researchers determined DNA sequences from the Y chromosomes of 334 men belonging to 17 populations from Europe and the Middle East. The study shows that almost two out of three (64%) modern European men belong to just three young paternal lineage. Geneticists have discovered that most European men descend from just a handful of Bronze Age forefathers, due to a 'population explosion' several thousand years ago. Death mask, known as Mask of Agamemnon, Grave Circle A, Mycenae, 16th century BC.

Περισσότεροι από 6 στους 10 άνδρες στην Ευρώπη είναι μακρινοί απόγονοι τριών ανδρών της Εποχής του Χαλκού, υποδεικνύει βρετανική γενετική μελέτη. Τα ευρήματα, πάντως, έρχονται σε αντίθεση με τα συμπεράσματα προηγούμενων μελετών, σύμφωνα με τις οποίες η μεγάλη πληθυσμιακή έκρηξη στην Ευρώπη είχε έρθει νωρίτερα, την Εποχή του Λίθου.

Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Λέστερ χρησιμοποίησαν νέες τεχνικές γενετικής ανάλυσης για να εξετάσουν 334 άνδρες από 17 πληθυσμούς στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή. Εστιάστηκαν στο ανδρικό χρωμόσωμα Y, το οποίο κληροδοτείται αποκλειστικά από τον πατέρα.

Το γενεαλογικό δέντρο των χρωμοσωμάτων Υ της Ευρώπης

Europe during the late bronze age (1100 BC). Xoil, Wikimedia Commons.

Η ανάλυση έδωσε το γενεαλογικό δέντρο των χρωμοσωμάτων Υ της Ευρώπης, το οποίο αντιστοιχεί στην πατρική γενεαλογική γραμμή. Τρία μικρά παρακλάδια του δέντρου, τα οποία εμφανίστηκαν την Εποχή του Χαλκού και προφανώς έχουν ως αφετηρία τρεις άνδρες, αντιστοιχούν στο 64% των ανδρών που εξετάστηκαν.

Το γεγονός ότι μεγάλο μέρος των σημερινών ανδρών της Ευρώπης έχει κοινή καταγωγή οφείλεται σε μια πληθυσμιακή έκρηξη που συνέβη πριν από δύο έως τέσσερις χιλιάδες χρόνια, δείχνει η μελέτη.

Τρεις ισχυροί άνδρες της Εποχής του Χαλκού φαίνεται ότι απέκτησαν πολλούς, πάρα πολλούς απογόνους. New DNA research indicates that most European men descend from just a handful of Bronze Age forefathers. Marching soldiers observed by a female figure, in a krater of c. 1200 BC in Mycenae.

«Η επέκταση του πληθυσμού συνέβη την Εποχή του Χαλκού, κατά την οποία υπήρξαν αλλαγές στα ταφικά έθιμα, η ιππασία άρχισε να διαδίδεται και τα όπλα αναπτύχθηκαν. Κυρίαρχα αρσενικά που συνδέονταν με αυτούς τους πολιτισμούς θα μπορούσαν να ευθύνονται για τα μοτίβα που βλέπουμε σήμερα στο χρωμόσωμα Y» λέει ο καθηγητής Μαρκ Τζόμπλινγκ, επικεφαλής της μελέτης.

Προηγούμενες μελέτες δείχνουν την Εποχή του Λίθου

Η ερευνητική ομάδα επισημαίνει ότι προηγούμενες μελέτες για το θέμα, οι οποίες εξέταζαν είτε το χρωμόσωμα Υ είτε το μιτοχονδριακό DNA που κληρονομείται αποκλειστικά από τη μητέρα, έδειχναν ότι η μεγάλη πληθυσμιακή έκρηξη συνέβη αρκετά νωρίτερα, πριν από 10.000 χρόνια, όταν οι νεολιθικοί Ευρωπαίοι άρχισαν να υιοθετούν τις πρακτικές της γεωργίας που εφευρέθηκαν στη Μέση Ανατολή.

Πιο σαφής εικόνα, λένε οι ερευνητές, θα μπορούσε να προκύψει από τις σχεδιαζόμενες γενετικές αναλύσεις σε αρχαίους σκελετούς, αντί σε σύγχρονους Ευρωπαίους. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature Communications».

Τα πρώτα φίδια περπατούσαν! Earth's First Snake Likely Evolved On Land, Not In Water

Καλλιτεχνική απεικόνιση ενός εκ των πρώτων φιδιών που εμφανίσθηκαν στη Γη τα οποία όπως φαίνεται διέθεταν μικρά πόδια. The most recent common ancestor of all today's snakes likely lived 120 million years ago. Scientists believe it used needle-like hooked teeth to grab rodent-like creatures that it then swallowed whole. Credit: Julius Csotonyi

Ομάδα ερευνητών στις ΗΠΑ με επικεφαλής την Άλισον Ξιάνγκ του Πανεπιστημίου Γέιλ ανέλυσαν απολιθώματα, γονίδια και ανατομικά δεδομένα 73 ειδών φιδιών και σαυρών και κατέληξαν σε εξαιρετικά ενδιαφέροντα όσο και σε ορισμένες περιπτώσεις εντυπωσιακά συμπεράσματα.

Τα ευρήματα

Νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι τα αρχαία είδη διέθεταν άκρα με αστραγάλους και δάκτυλα. “Our analyses suggest that the most recent common ancestor of all living snakes would have already lost its forelimbs, but would still have had tiny hind limbs, with complete ankles and toes. It would have first evolved on land, instead of in the sea,” said co-author Daniel Field, a Yale Ph.D. candidate. “Both of those insights resolve longstanding debates on the origin of snakes.” Image via Smithsonian.

Σύμφωνα με τους ερευνητές τα πρώτα είδη φιδιών διέθεταν πίσω άκρα. Ήταν  μικρά πόδια με αστραγάλους και δάκτυλα. Στο παρελθόν υπήρξαν ευρήματα που υποδείκνυαν την παρουσία άκρων στα πρώτα είδη φιδιών αλλά είναι η πρώτη φορά που έχουμε και μια ανατομική περιγραφή τους. Ειδικοί εκτιμούν πάντως ότι τα άκρα χρησίμευαν στα φίδια όχι τόσο για να κινηθούν αλλά για να γραπώνονται καλύτερα όταν κινούνταν πάνω στα δέντρα, σε βράχους ή άλλα απόκρημνα σημεία και επιφάνειες.

Άλλη μια εξαιρετικά σημαντική διαπίστωση των ερευνητών αφορά το περιβάλλον στο οποίο εξελίχθηκαν τα φίδια αφού οι επιστήμονες δεν έχουν καταλήξει μέχρι σήμερα στο αν τα φίδια εξελίχθηκαν στη θάλασσα ή στη στεριά. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η εξέλιξη των φιδιών συνέβη στη στεριά και πιθανότατα ξεκίνησε στα θερμά δασώδη οικοσυστήματα του Νοτίου Ημισφαιρίου πριν από περίπου 128 εκ. έτη. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι και τα πρώτα είδη φιδιών προτιμούσαν να όταν έπεφτε το φως του ήλιου ώστε να μην γίνονται αντιληπτά ούτε από τα θηράματα τους ούτε από τους εχθρούς τους. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «BMC Evolutionary Biology».

O έρωτας είναι μεθυστικός… κυριολεκτικά. 'Drunk In Love' Now Backed By Science, As Alcohol And Oxytocin Show Similar Brain Effects

Pablo Picasso, Autoportrait, 1903. Νέα μελέτη δείχνει ότι η ορμόνη οξυτοκίνη επιδρά στον ανθρώπινο οργανισμό όπως το αλκοόλ. Significant similarities have been highlighted by researchers between the behavioral effects of oxytocin and alcohol. The research team warns that the oft-used nickname hides the darker side of oxytocin, and claim that it bears more semblances with the effects of alcohol than previously thought.

Ποιητές, συγγραφείς και στιχουργοί έχουν γράψει για το πώς κάποιος που έχει ερωτευτεί λειτουργεί με τρόπο παρόμοιο με κάποιον που έχει μεθύσει. Μια νέα μελέτη έρχεται να επιβεβαιώσει ότι πράγματι ο έρωτας έχει μεθυστική επίδραση στον άνθρωπο και μάλιστα όχι μόνο την «γλυκιά», την ευχάριστη πλευρά της μέθης αλλά και τα δυσάρεστα επακόλουθα της.

Η μελέτη

Όπως φαίνεται αλκοόλ και έρωτας έχουν παρόμοια επίδραση στον άνθρωπο. Being drunk and being in love feel very similar to our brains. Photo courtesy of Shutterstock

Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μπέρμπινγκχαμ στη Βρετανία διαπίστωσαν ότι η οξυτοκίνη, που είναι γνωστή και ως η «ορμόνη της αγάπης», στους ερωτευμένους παράγει συναισθήματα χαλάρωσης, ευτυχίας και σιγουριάς αλλά παράλληλα προκαλεί και μια σειρά αρνητικών συναισθημάτων και συμπεριφορών όπως επιθετικότητα, ζήλια και αλαζονεία.

«Αποφασίσαμε να διερευνήσουμε ταυτόχρονα τις επιπτώσεις τόσο της κατανάλωσης αλκοόλ όσο και της οξυτοκίνης και μείναμε έκπληκτοι από τις ομοιότητες της επίδρασης που έχουν στον άνθρωπο. Αν και στοχεύουν διαφορετικούς υποδοχείς στον εγκέφαλο προκαλούν τις ίδιες αντιδράσεις» αναφέρει ο καθηγητής Ιαν Μίτσελ, επικεφαλής της μελέτης που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Neuroscience and Biobehavioural Reviews».

Πηγή: Ian J. Mitchell, Steven M. Gillespie, Ahmad Abu-Akel. Similar effects of intranasal oxytocin administration and acute alcohol consumption on socio-cognitions, emotions and behaviour: Implications for the mechanisms of action. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 2015; 55: 98 DOI: 10.1016/j.neubiorev.2015.04.018

Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, Ο έρωτας κι ο κόσμος

Pablo Picasso, L'Étreinte, 1901

..Λιωμένο μολύβι στάζει

η ανάσα των ανθρώπων

κι εγώ σχεδιάζω συναντήσεις

όταν σε δω

αν θα σ’ αγκαλιάσω πρώτα

ή θα σκύψω το κεφάλι

αποκαμωμένη

απ’ το φιλί

που άργησε πολύ

κι εχάθη η νοστιμιά του.

Κι ενώ όλο για μίσος λένε

θυμάμαι πόσο αρέσει

στους άντρες ν’ αγαπιούνται

πώς δένουν σαν φραγκόσυκα

σφιχτό χύνεται το μέλι

απ’ τα αγκαθάκια

και πέφτει η γύρη σαν βροχή

απ’ το πελώριο κίτρινο

λουλούδι της αγάπης.

Pablo Picasso, Dessin érotique, 1903

Aπό τη συλλογή «Οι μνηστήρες» (1984)

Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ

Η προϊστορία της Αθήνας και της Αττικής. Athens and Attica in Prehistory

Από την αφίσα του συνεδρίου. When was Attica first inhabited? To what extent did the coastline change? How was everyday life in the 3rd and the 2nd millennium BC? How did the sea affect the economy and contacts with other regions? Was Athens really the centre of Mycenaean Attica? Detail from the conference poster.

Πότε πρωτοκατοικήθηκε η Αττική; Πόσο άλλαξαν οι ακτογραμμές της από τότε; Πώς ζούσαν οι άνθρωποι της 3ης και της 2ης χιλιετίας π.Χ.; Τι ρόλο έπαιζε η θάλασσα στη οικονομία και τις επαφές με άλλες περιοχές; Ήταν η Αθήνα το κέντρο της μυκηναϊκής Αττικής;

The deeds of Theseus, on an Attic red-figured kylix, c. 440–430 BCE (British Museum). Les combats de Thesée: Minotaure centre ; autour, en partant du haut et dans l'ordre des aiguilles d'une montre, Cercyon, Procuste, Sciron, le taureau de Marathon, Sinis, la laie de Crommyon. Kylix attique à figures rouges, 440-430 av. J.-C. Provenance: Vulci.

Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που θα διερευνηθούν στο διεθνές συνέδριο «Η προϊστορία της Αθήνας και της Αττικής», που διοργανώνεται μεταξύ 27 και 31 Μαΐου 2015 από την Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών, το Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, σε συνεργασία με τις Εφορείες Αρχαιοτήτων Αττικής του Υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων.

The importance of Athens and Attica for ancient Greek history is well-known. Archaeologists and historians have studied thoroughly social and cultural life in the Athenian state of the Classical and Archaic periods. By contrast, the prehistory of the region is still poorly known. Although important discoveries have been made over the past two decades, a comprehensive synthesis of prehistoric periods is still lacking. Equally elusive is our appreciation of the profound natural advantages of Attica and their significance both for the earliest habitation of the region and for the rise of complex polities, e.g. during the Mycenaean era. Theseus and the Minotaur on 6th-century black-figure pottery.

Το απώτατο παρελθόν αποτελούσε σημείο αναφοράς για τους Αθηναίους των ιστορικών χρόνων. Αυτό μαρτυρούν οι πολυάριθμοι μύθοι τους για ήρωες που συνδέονται με την Εποχή του Χαλκού (π.χ. η εξόντωση του Μινώταυρου και άλλοι άθλοι του Θησέα, ο λεγόμενος «συνοικισμός» της Αττικής κ.ά.) και ο σεβασμός που έδειχναν σε πανάρχαια ταφικά μνημεία. Σήμερα, ωστόσο, η έρευνα για τις προϊστορικές περιόδους επισκιάζεται από τη λάμψη των κλασικών μνημείων.

Το συνέδριο θα επιχειρήσει να φωτίσει αυτές τις παραμελημένες περιόδους. Οι εκτεταμένες ανασκαφές που έγιναν τις τελευταίες δεκαετίες, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη νέων μεθόδων ανάλυσης των υλικών καταλοίπων, έχουν φέρει στο φως σημαντικά στοιχεία για τη Νεολιθική εποχή και την Εποχή του Χαλκού. Ταυτόχρονα, γεωφυσικές έρευνες αποκαλύπτουν αλλαγές στο αττικό τοπίο κατά τη διάρκεια των τελευταίων 10.000 ετών. Η σύνθεση των δεδομένων αναμένεται να πλουτίσει τις γνώσεις μας για την προϊστορία της Αττικής και να καταδείξει την άρρηκτη σχέση που είχαν οι τοπικές κοινωνίες με το πλούσιο αλλά εύθραυστο φυσικό περιβάλλον τους – ένα περιβάλλον που σήμερα κινδυνεύει από την αλόγιστη οικιστική και τουριστική «ανάπτυξη».

The conference ‘Athens and Attica in Prehistory’, which will take place May 27-31, 2015, aims at filling this gap. The presentations are expected to bring together old and new excavation data and place it into a wider archaeological context. Theseus carries off the willing Helen, on an Attic red-figure amphora, c. 510 BCE. From Vulci.

Το συνέδριο, στο οποίο συμμετέχουν πάνω από 120 Έλληνες και ξένοι επιστήμονες, θα πραγματοποιηθεί στους χώρους της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών, του Πανεπιστημίου Αθηνών και του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης. Για περισσότερες πληροφορίες και το πλήρες πρόγραμμα, μπορείτε να επισκεφθείτε τον δικτυακό τόπο www.prehistoricattica.org.

Οι ομιλίες του συνεδρίου θα μεταδίδονται live-stream στο: 

http://www.ascsa.edu.gr/index.php/about/livestream.