Ο άνθρωπος εξόντωσε τη σούπερ χήνα της Αυστραλίας. Ancient extinction of giant Australian bird points to humans

Καλλιτεχνική απεικόνιση του Genyornis του πτηνού που ο άνθρωπος έκλεβε και έτρωγε τα αβγά του. The first direct evidence that humans played a substantial role in the extinction of the huge, wondrous beasts inhabiting Australia some 50,000 years ago -- in this case a 500-pound bird -- has been discovered research team. An illustration of a giant flightless bird known as Genyornis newtoni, surprised on her nest by a 1 ton, predatory lizard named Megalania prisca in Australia roughly 50,000 thousand years ago. Credit: Illustration by Peter Trusler, Monash University

Η μυστηριώδης εξαφάνιση ενός αρχαίου πτηνού της Αυστραλίας βρίσκει την λύση του και δυστυχώς υπεύθυνος είναι όπως φαίνεται ο άνθρωπος. Το ενδιαφέρον είναι ότι το πτηνό δεν εξαφανίσθηκε επειδή το κυνήγησε ανηλεώς ο άνθρωπος αλλά επειδή δεν του επέτρεψε να αναπαραχθεί!

Το πτηνό

Genyornis newtoni was a gigantic flightless bird with tasty melon-sized eggs.

Είναι γνωστό ότι στην Αυστραλία υπήρχαν πολλά είδη ζώων με ξεχωριστά χαρακτηριστικά που δεν υπήρχαν σε άλλες περιοχές του πλανήτη. Πολλά εξ αυτών εξαφανίστηκαν πριν την έλευση του ανθρώπου στην ήπειρο και ορισμένα μετά από αυτήν. Ένα από αυτά τα είδη ήταν ένα μεγάλο πτηνό που δεν μπορούσε να πετάξει. Ονομάστηκε Genyornis newtoni, το ύψος του έφτανε τα τρία μέτρα και ήταν είδος συγγενές με τις πάπιες, τις χήνες και τους κύκνους. Έχει διαπιστωθεί ότι το πτηνό αυτό εξαφανίστηκε πριν από περίπου 50-55 χιλιάδες χωρίς μέχρι σήμερα να έχει εντοπισθεί η αιτία.

Τα αβγά

Fragments of eggshells laid by a 500-pound flightless bird known as Genyornis roughly 50,000 years ago, shown here in sand dune blowout in the Australian outback, provide evidence that humans were collecting and cooking them 50,000 years ago. Photo Courtesy University of Colorado

Ομάδα ερευνητών με επικεφαλής επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Κολοράντο στις ΗΠΑ ανέλυσαν απολιθώματα αβγών του Genyornis και σε συνδυασμό με άλλα ευρήματα κατέληξαν σε ένα ενδιαφέρον συμπέρασμα. Οι πρώτοι άνθρωποι έφθασαν στην Αυστραλία την ίδια ακριβώς περίοδο που σημειώνεται η εξαφάνιση του πτηνού. Όμως μέχρι τώρα δεν είχαν εντοπιστεί ίχνη εξόντωσης του από τον άνθρωπο. Όμως η νέα μελέτη αναφέρει ότι οι άνθρωποι μπορεί να μην εξόντωναν τα πτηνά τρέφονταν όμως με τα αβγά του αφού η ανάλυση των απολιθωμάτων αποκάλυψε ότι ήταν… μαγειρεμένα.

Analysis of burnt eggshell fragments indicates that ancient humans were cooking the bird's eggs, rather than them being wiped out by wildfires.

Το Genyornis παρήγαγε μεγάλα αβγά το βάρος των οποίων έφτανε το 1.5 κιλά. Ήταν λοιπόν μια εξαιρετική πηγή διατροφής για τους πρώτους κατοίκους αφού η απόκτηση του ήταν απλή και χωρίς ιδιαίτερους κινδύνους. Οι πρώτοι κάτοικοι δεν χρειαζόταν να ταλαιπωρούνται κυνηγώντας τα πτηνά αλλά απλά παραμόνευαν τις φωλιές τους και άρπαζαν τα αυγά τους. Σύμφωνα με τους ερευνητές οι πρώτοι κάτοικοι της Αυστραλίας έψηναν σε φωτιά τα αβγά στη συνέχεια έσπαγαν τα τσόφλια και έτρωγαν το περιεχόμενο τους.

Serial Killers;

University of Colorado Professor Gifford Miller, shown here collecting eggshells of an extinct flightless bird, led a new study showing the first definitive evidence of human predation on Australian megafauna 50,000 years ago. Photo courtesy University of Colorado

Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature Communications» και αν τελικά επιβεβαιωθεί το Genyornis θα ενισχύσει την άποψη ότι η εξαφάνιση μεγάλου μέρους της Αυστραλιανής πανίδας συνδέεται άμεσα με τον άνθρωπο. Στην Αυστραλία είχε αναπτυχθεί μια μοναδική πανίδα που αποτελούνταν από εντυπωσιακά σε μέγεθος και χαρακτηριστικά είδη. Ανάμεσα σε αυτά ήταν σαύρες μήκους 7.5 μέτρων, σαρκοφάγα μαρσιποφόρα με μέγεθος παρόμοιο με αυτό των ρινόκερων, γιγάντια καγκουρό κ.α.

Έχει διαπιστωθεί ότι το 85% αυτής της πανίδας εξαφανίσθηκε μετά την έλευση του ανθρώπου στην ήπειρο. Κάποιοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η παρουσία και δράση του ανθρώπου οδήγησε στην εξαφάνιση όλων αυτών των ειδών ενώ κάποιοι κάνουν λόγο για κλιματικές αλλαγές που συνέβησαν την επίμαχη χρονική περίοδο. Κλιματικές αλλαγές στις οποίες δεν μπόρεσαν να προσαρμοστούν τα περισσότερα είδη της ηπείρου με αποτέλεσμα να εξαφανιστούν.

Πηγή: Gifford Miller, John Magee, Mike Smith, Nigel Spooner, Alexander Baynes, Scott Lehman, Marilyn Fogel, Harvey Johnston, Doug Williams, Peter Clark, Christopher Florian, Richard Holst, Stephen DeVogel. Human predation contributed to the extinction of the Australian megafaunal bird Genyornis newtoni ∼47 ka. Nature Communications, 2016; 7: 10496 DOI: 10.1038/ncomms10496

Έβαλαν GPS στο κοσμικό νέφος-καμικάζι. Monstrous Cloud Boomerangs Back to Our Galaxy

Η φωτογραφία αποτελεί σύνθεση διαφόρων εικόνων του νέφους Σμιθ που κατέγραψε το τηλεσκόπιο GBT και σε αυτό απεικονίζεται το νέφος ενώ κινείται προς την περιοχή του γαλαξία μας στην οποία βρίσκεται ο αστερισμός του Αετού. This composite image shows the size and location of the Smith Cloud on the sky. The cloud appears in false-color, radio wavelengths as observed by the Robert C. Byrd Green Bank Telescope in West Virginia. The visible-light image of the background star field shows the cloud's location in the direction of the summer constellation Aquila. The cloud is 15 degrees across in angular size — the width of an outstretched hand at arm's length. The apparent size of the full moon is added for comparison. Illustration Credit: NASA, ESA, and Z. Levay (STScI)

Ένα γιγάντιο νέφος βρίσκεται σε τροχιά σύγκρουσης με τον γαλαξία μας. Η σύγκρουση αναμένεται να προκαλέσει τη γέννηση εκατομμυρίων νέων άστρων. Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα καινούργια στοιχεία και εικόνες του νέφους από τις τελευταίες παρατηρήσεις που έγιναν σε αυτό με επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια. Οι επιστήμονες γνωρίζουν πλέον την προέλευση, την ταχύτητα, την πορεία αλλά και την κατάληξη του νέφους. Ξέρουν το χρόνο, το σημείο αλλά και το αποτέλεσμα της σύγκρουσης.

Το νέφος

Με βάση τις πρόσφατες παρατηρήσεις NASA και ESA έφτιαξαν ένα χάρτη στο οποίο απεικονίζονται στην πρώτη εικόνα το που βρισκόταν το νέφος Σμιθ όταν ξεκίνησε την πορεία του προς τον γαλαξία μας, στη δεύτερη που βρίσκεται τώρα και στην τρίτη το σημείο στο οποίο θα συγκρουστεί και θα οδηγήσει στη γέννηση εκ. νέων άστρων. This diagram shows the 100-million-year-long trajectory of the Smith Cloud as it arcs out of the plane of our Milky Way galaxy and then returns like a boomerang. Hubble Space Telescope measurements show that the cloud, because of its chemical composition, came out of a region near the edge of the galaxy's disk of stars 70 million years ago. The cloud is now stretched into the shape of a comet by gravity and gas pressure. Following a ballistic path, the cloud will fall back into the disk and trigger new star formation 30 million years from now. Illustration Credit: NASA, ESA, and A. Feild (STScI)

Το νέφος ανακαλύφθηκε πριν από 50 χρόνια από τη νεαρή τότε αμερικανίδα αστρονόμο Γκέιλ Σμιθ και πήρε το όνομά της. Το νέφος «Σμιθ» εντοπίστηκε από την αστρονόμο να κινείται σε απόσταση δεκάδων χιλιάδων ετών φωτός από τον γαλαξία μας. Έκτοτε τα δεδομένα που είχαν συγκεντρώσει για το νέφος αυτό οι επιστήμονες δεν ήταν ικανά να αποκαλύψουν σημαντικά στοιχεία όπως η ταχύτητα, η κατεύθυνσή του κ.ά.

Τα τελευταία χρόνια τα ολοένα και πιο ισχυρά επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια επέτρεψαν την καλύτερη παρατήρηση του. Πριν από λίγο καιρό ερευνητές χρησιμοποιώντας τα τηλεσκόπια VLA και GBT εντόπισαν το νέφος σε απόσταση 8.000 ετών φωτός από τον Γαλαξία. Οι υπολογισμοί που έκαναν δείχνουν ότι αν το νέφος συνεχίσει να κινείται έτσι θα πέσει πάνω στον Γαλαξία σε περίπου 30 εκατομμύρια έτη. Νέες παρατηρήσεις που έγιναν με το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble αποκαλύπτουν σημαντικά δεδομένα για το νέφος.

Θα αναζωογονήσει τον Γαλαξία

The infalling Smith Cloud does not emit light at wavelengths that the Hubble Space Telescope is sensitive to. However, Hubble's Cosmic Origins Spectrograph can measure how the light from distant background objects is affected as it passes through the cloud. These measurements yield clues to the chemical composition of the cloud. By using these intergalactic forensics, Hubble astronomers trace the cloud's origin to the disk of our Milky Way. Combined ultraviolet and radio observations correlate to the cloud's infall velocities, providing solid evidence that the spectral features link to the cloud's dynamics. Illustration Credit: NASA, ESA, and A. Feild (STScI)

Οι επιστήμονες με βάση τα νέα δεδομένα εκτιμούν ότι το νέφος ξεκίνησε το ταξίδι του προς τον γαλαξία μας πριν από περίπου 70 εκ. έτη. Υπολογίζουν ότι το νέφος κινείται με ταχύτητα μεγαλύτερη από 1 εκ. χλμ/ώρα και θα συγκρουστεί με τον γαλαξίας μας σε περίπου 30. έτη. Η σύγκρουση αυτή εκτιμάται ότι θα οδηγήσει στη γέννηση περίπου δύο εκ. άστρων παρόμοιων με τον Ήλιο. Αναμένεται επίσης να οδηγήσει και στη γέννηση μεγάλου αριθμού άστρων που θα έχουν μικρή διάρκεια ζωής και θα αυτοκαταστρέφονται σε εκρήξεις σουπερνόβα.

Το «παράδοξο του Fermi» δεν είναι του Fermi κι ούτε είναι παράδοξο. The Fermi Paradox Is Not Fermi's, and It Is Not a Paradox

Παρά τα όσα διαβάζουμε συχνά, ο νομπελίστας πυρηνικός φυσικός Εnrico Fermi ουδέποτε ισχυρίστηκε πως δεν υπάρχουν εξωγήινοι ή ότι οι προσπάθειες αναζήτησής τους είναι μάταιες. Despite what you'll often read, the Nobel prizewinning nuclear physicist never suggested that aliens don't exist. Enrico Fermi (1901–1954).

Δυο μεγάλες ιδέες έρχονται και επανέρχονται στις συζητήσεις σχετικά με την αναζήτηση εξωγήινων πολιτισμών.

A graphical representation of the Arecibo message – Humanity's first attempt to use radio waves to actively communicate its existence to alien civilizations.

Η πρώτη είναι η εξίσωση Drake, που εκτιμά ότι στον Γαλαξία μας πιθανώς να υπάρχουν χιλιάδες πολιτισμοί, των οποίων τα σήματα θα μπορούσαμε να ανιχνεύσουμε.

Η δεύτερη είναι το επονομαζόμενο παράδοξο του Fermi. Σύμφωνα μ’ αυτό θα έπρεπε να είχαμε έρθει ήδη σε επαφή με τους εξωγήινους αν αυτοί υπήρχαν – διότι αναπόφευκτα θα είχαν εποικίσει τον Γαλαξία με διαστρικά ταξίδια – αλλά το γεγονός ότι δεν έχουμε δει κανένα τους ίχνος,  κάνει την αναζήτησή τους είναι άσκοπη.

Dr. Frank Drake.

O τίτλος «εξίσωση του Drake» είναι απολύτως γνήσιος: δημιουργήθηκε από τον αστρονόμο και πρωτοπόρο στην αναζήτηση εξωγήινης νοημοσύνης Frank Drake. Όμως το παράδοξο του Fermi είναι ένας μύθος. Πήρε το όνομα από τον πυρηνικό φυσικό Enrico Fermi, αλλά ουδέποτε διατυπώθηκε από τον ίδιο.

The Allen Telescope Array. Photo by Colby Gutierrez-Kraybill/Flickr under CC BY 3.0  via Wikimedia Commons 

Το παράδοξο του Fermi είναι λάθος να θεωρείται ως η απόδειξη μη ύπαρξης εξωγήινων πολιτισμών και στο λάθος αυτό βασίστηκε η αναστολή της αναζήτησης εξωγήινης νοημοσύνης. Σ’ αυτό αναφέρθηκε ο γερουσιαστής William Proxmire σαν επιχείρημα για την κατάργηση του προγράμματος SETI της NASA το 1981. Το πρόγραμμα ξανάρχισε μετά από τον αγώνα του Carl Sagan, για να σταματήσει ξανά το 1993 από τον γερουσιαστή Richard Bryan. Έκτοτε καμία έρευνα αναζήτησης εξωγήινης νοημοσύνης δεν χρηματοδοτήθηκε από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, παρά το γεγονός ότι χιλιάδες νέοι πλανήτες σε τροχιά γύρω από άστρα σαν τον ήλιο μας έχουν ανακαλυφθεί πέρα από το πλανητικό μας σύστημα.

Los Alamos National Laboratory.

Ο Enrico Fermi, ο φυσικός που κατασκεύασε τον πρώτο πυρηνικό αντιδραστήρα, δεν δημοσίευσε ποτέ ούτε μια λέξη σχετική με τους εξωγήινους πολιτισμούς. Ο φυσικός Eric Jones κατέγραψε τις μαρτυρίες των Emil Konopinski, Edward Teller, και Herbert York που ήταν παρόντες στην περίφημη συζήτηση με τον Fermi, κατά τη διάρκεια του μεσημεριανού γεύματος στο Los Alamos το 1950 (ο Fermi πέθανε το 1954).

Το σκίτσο που έκανε τον Fermi να αναρωτηθεί για τους εξωγήινους: «που είναι όλοι αυτοί;»

Σύμφωνα μα τους αυτόπτες μάρτυρες, η συζήτηση περιστρεφόταν γύρω από μια γελοιογραφία του περιοδικού The New Yorker, όπου εξωγήινοι μεταφέρουν κάδους σκουπιδιών, κλεμμένους από τους δρόμους της Νέας Υόρκης. Και τότε ο Fermi αναρωτήθηκε: «μα που είναι;». Οι συνομιλητές του κατάλαβαν ότι αναφερόταν στο γεγονός ότι δεν έχουμε δει κανένα εξωγήινο διαστημόπλοιο, και η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από τις δυνατότητες διαστρικών ταξιδιών. Ο Υοrk θυμήθηκε ότι ο Fermi, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο λόγος που δεν μας έχουν επισκεφτεί είναι επειδή ένα διαστρικό ταξίδι είναι αδύνατο, ή ακόμα κι αν αυτό είναι δυνατό, μάλλον κρίνεται πως δεν αξίζει τον κόπο ή ότι οι τεχνολογικοί πολιτισμοί δεν διαρκούν αρκετά έτσι ώστε να πραγματοποιηθεί κάτι τέτοιο.

Και οι δυο, York και Teller θεώρησαν ότι ο Fermi αναρωτιόταν για τη δυνατότητα ενός διαστρικού ταξιδιού – κανείς τους δεν θεώρησε ότι ο Fermi αμφισβητούσε την ύπαρξη των εξωγήινων πολιτισμών. Έτσι το αποκαλούμενο «παράδοξο του Fermi» – ως επιχείρημα εναντίον της ύπαρξης εξωγήινων – παραποιεί την άποψη του Fermi για τους εξωγήινους. Ο σκεπτικισμός του σχετικά με τα διαστρικά ταξίδια δεν εκπλήσσει, διότι το 1950 η τεχνολογία του διαστήματος ήταν ακόμη στα σπάργανα.

An artist's depiction of the "little green man" described in the novel Martians, Go Home.

Η επιχειρηματολογία για το πεσιμιστικό συμπέρασμα «…οι εξωγήινοι δεν ήρθαν σε επαφή μαζί μας, άρα δεν υπάρχουν», εμφανίστηκε για πρώτη φορά σε έντυπη μορφή το 1975, όταν ο αστρονόμος Michael Hart ισχυρίστηκε ότι αν υπάρχουν έξυπνοι εξωγήινοι, αυτοί αναπόφευκτα θα αποίκιζαν τον γαλαξία μας. Αν υπάρχουν κάπου, τότε θα έπρεπε να είναι κι εδώ. Εφόσον δεν είναι, σύμφωνα με τον Hart, οι άνθρωποι είναι μάλλον η μόνη ευφυής ζωή στον γαλαξία μας, οπότε η αναζήτηση εξωγήινων πολιτισμών είναι «μάλλον χάσιμο χρόνου και χρήματος».

Η άποψη του Hart αμφισβητήθηκε με διάφορες εναλλακτικές  προτάσεις – π.χ. την αδυναμία πραγματοποίησης διαστρικών ταξιδιών ή γιατί κανείς δεν επιλέγει να εποικίσει τον γαλαξία είτε γιατί μας επισκέφθηκαν στο παρελθόν αλλά τα ίχνη τους θάφτηκαν μαζί με τους δεινόσαυρους, είτε γιατί αυτοκαταστρέφονται κ.λ.π. – όμως η ιδέα του εδραιώθηκε και επηρέασε τον τρόπο σκέψης για τους εξωγήινους πολιτισμούς.

Ο John von Neumann ήταν ένας από τους μεγαλύτερους μαθηματικούς του 20ου αιώνα. Ουγγρικής καταγωγής, μετανάστευσε κατά τη δεκαετία του 1930 στις ΗΠΑ, όπου έπαιξε κορυφαίο ρόλο στην κατασκευή του πρώτου υπολογιστή. Το 1951 επινόησε ένα μαθηματικό μοντέλο που έδειχνε ότι είναι δυνατόν να κατασκευαστεί μια πολύπλοκη μηχανή, ικανή να παράγει ακριβές αντίγραφο του εαυτού της.

Το 1980 ο φυσικός Frank Tipler επέκτεινε την επιχειρηματολογία του Hart προτείνοντας ότι, ένας τεχνολογικά προηγμένος πολιτισμός θα ήταν σε θέση να κατασκευάσει αυτοαναπαραγόμενες μηχανές (μηχανές von Neumann) και να τις χρησιμοποιήσει σε ένα μακροπρόθεσμο πρόγραμμα γαλαξιακού εποικισμού. Οι μηχανές μπορούν να πραγματοποιούν διαστρικά ταξίδια χωρίς να χρειάζονται οξυγόνο και τρόφιμα. Όταν θα έφταναν στο αστρικό σύστημα προορισμού τους, θα χρησιμοποιούσαν υλικά των αστεροειδών για να κατασκευάσουν αντίγραφα του εαυτού τους, επιπλέον διαστημόπλοια και θα συνέχιζαν για άλλα αστρικά συστήματα…

Η απουσία τέτοιων μηχανών σύμφωνα με τον Tipler αποδεικνύει την μη ύπαρξη προηγμένων πολιτισμών σε ολόκληρο το σύμπαν, κι όχι μόνο στον γαλαξία μας.

Οι Hart και Tipler διατύπωσαν αυτό που σήμερα θεωρούμε ως «παράδοξο Fermi», το οποίο με το πέρασμα του χρόνου άρχισε να συγχέεται με την αρχική ερώτηση του Fermi. Η σύγχυση άρχισε το 1977 όταν ο φυσικός David G. Stephenson χρησιμοποίησε την έκφραση «παράδοξο Fermi» σε μια εργασία που αναφέρονταν στην ιδέα του Hart σαν πιθανή απάντηση στο ερώτημα του Fermi. To παράδοξο Fermi θα έπρεπε για την ακρίβεια να ονομάζεται «το επιχείρημα των Hart-Tipler ενάντια στην ύπαρξη τεχνολογικά ανεπτυγμένων εξωγήινων».

Όσο για το παράδοξο, δεν υπάρχει ούτε και στα επιχειρήματα των Hart-Tipler. Δεν υπάρχει καμία λογική αντίφαση μεταξύ της δήλωσης: «οι εξωγήινοι πρέπει να υπάρχουν παντού» και της δήλωσης «οι εξωγήινοι δεν είναι εδώ» γιατί κανείς δεν γνωρίζει αν τα διαστρικά ταξίδια είναι δυνατά.

Το επιχείρημα Hart-Tipler, κρυμμένο πίσω από κύρος του ονόματος Fermi, έχει κάνει πολλούς ανθρώπους απαισιόδοξους σχετικά με τις πιθανότητες επιτυχίας στην αναζήτηση εξωγήινων πολιτισμών. Αλλά η υπόδειξη ότι δεν πρέπει να ψάχνουμε για νοήμονα ζωή κάπου αλλού, γιατί δεν βλέπουμε εξωγήινους εδώ είναι απλά ανόητη.

NASA's conception of the Terrestrial Planet Finder.

Τον τελευταίο καιρό φαίνεται πως αυτή η απαισιοδοξία υποχωρεί και υπάρχει κάποια χρηματοδότηση από ιδιώτες σε προγράμματα αναζήτησης εξωγήινης νοημοσύνης. Βέβαια η αναζήτηση σημάτων σε άγνωστες συχνότητες σε εκατομμύρια άστρα, σε έναν απέραντο ουρανό είναι πολύ δύσκολη και απαιτεί περισσότερους πόρους …

Πηγή: «The Fermi Paradox Is Not Fermi’s, and It Is Not a Paradox», Robert H. Gray.

Αστρονομική γεωμετρία είχαν αναπτύξει οι Βαβυλώνιοι! Signs of Modern Astronomy Seen in Ancient Babylon

Είχαν ανακαλύψει την ακριβή θέση και τροχιά του Δία 1.500 χρόνια νωρίτερα από όταν πιστεύαμε ότι συνέβη. Ancient Babylonian tablets like this one show that calculating the distance Jupiter travels in the sky over time can be done by finding the area of a trapezoid, showing the creators understood a concept essential to modern calculus — 1500 years earlier than historians have ever seen. Credit: Trustees of the British Museum/Mathieu Ossendrijver

Ήταν γνωστό ότι οι Βαβυλώνιοι ήταν εξαιρετικοί μαθηματικοί και χρησιμοποιούσαν τα μαθηματικά και στις αστρονομικές τους παρατηρήσεις. Είχαν κάνει πολλές και σημαντικές αστρονομικές ανακαλύψεις. Όπως φαίνεται οι Βαβυλώνιοι είχαν πολύ μεγαλύτερες γνώσεις και ικανότητες στα μαθηματικά και ειδικότερα στην γεωμετρία από όσο πιστεύαμε. Νέα μελέτη αναφέρει ότι οι Βαβυλώνιοι είχαν αναπτύξει ένα είδος «αστρονομικής γεωμετρίας» με την οποία κατάφερναν να παρατηρούν την κίνηση των ουράνιων σωμάτων.

A newly deciphered Babylonian tablet reveals the path of Jupiter. Credit: Trustees of the British Museum/Mathieu Ossendrijver

Σύμφωνα με τους ερευνητές οι Βαβυλώνιοι είχαν καταφέρει να εντοπίσουν όχι μόνο την ακριβή θέση αλλά και την τροχιά του Δία. Η ανακάλυψη είναι πολύ σημαντική αφού μέχρι σήμερα πιστεύαμε ότι εκείνοι που εντόπισαν την ακριβή θέση και κίνηση του Δία ήταν μέλη του  Κολεγίου Μέρτον στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης τον 14ο αιώνα. Αν τελικά η ανακάλυψη των ερευνητών επιβεβαιωθεί οι επιστήμονες θα πρέπει να εξετάσουν εκ νέου όλα τα σχετικά με την αστρονομία ευρήματα που υπάρχουν από την Βαβυλώνα αφού μπορεί να διαπιστωθεί ότι οι αστρονόμοι εκεί είχαν πολύ μεγαλύτερες γνώσεις του ηλιακού μας συστήματος και του Σύμπαντος γενικότερα από όσο πιστεύαμε μέχρι σήμερα.

Η επιγραφή

Η επιγραφή στην οποία σύμφωνα με τους ερευνητές είναι καταγεγραμμένη η θέση και η τροχιά του Δία μέσα από περίπλοκες γεωμετρικές απεικονίσεις. At left is another Babylonian astronomical tablet. At right, this diagram shows how the distance traveled by Jupiter after 60 days, 10º45', is calculated as the area of the trapezoid. The Babylonians knew they could then divide this trapezoid into two smaller ones of equal area in order to find the time in which Jupiter covers half the distance it travels in 60 days. Credit: Trustees of the British Museum/Mathieu Ossendrijver

Ομάδα ερευνητών με επικεφαλής ειδικούς του Πανεπιστημίου Humboldt στο Βερολίνο μελέτησε ένα θραύσμα μίας πήλινης επιγραφής που χρονολογείται ανάμεσα στο 350 π.Χ. και στο 50 π.Χ. Η επιγραφή αυτή είχε διαπιστωθεί ότι περιείχε αστρονομικά δεδομένα και οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι σε αυτή υπάρχει… προηγμένη γεωμετρία με την οποία οι δημιουργοί της επιγραφής κατέγραψαν την θέση αλλά και την τροχιά του Δία. Σύμφωνα με ειδικούς η γεωμετρία των Βαβυλώνιων ήταν πιο προχωρημένη από αυτή που ανέπτυξαν και χρησιμοποίησαν αργότερα οι Έλληνες. Όμως για κάποιο λόγο η βαβυλώνια γεωμετρία παρέμεινε για αιώνες κρυμμένη μέσα στις επιγραφές.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση των ερευνητών στην επιθεώρηση «Science» στο θραύσμα αυτό υπάρχουν καταγεγραμμένα δύο χρονικά διαστήματα εμφάνισης του Δία, την πρώτη φορά που εμφανίζεται στον ορίζοντα, και υπολογίζει την θέση του πλανήτη σε διάστημα 60 και 120 ημερών.  Οι ερευνητές αναφέρουν επίσης ότι στην επιγραφή αυτή έχουν καταγραφεί και άλλα δεδομένα για τον Δία όπως ο χρόνος που ο Δίας καλύπτει το μισό της απόστασης των 60 ημερών, χρησιμοποιώντας και πάλι την γεωμετρία. Πιο συγκεκριμένα οι ερευνητές αναφέρουν ότι οι δημιουργοί της επιγραφής χρησιμοποιούσαν τραπεζοειδή σχήματα για να υπολογίζουν την θέση του Δία. Σε μία περίπτωση «μοίρασαν» στη μέση ένα τραπεζοειδές σχήμα που εμφανίζεται μεταξύ των δύο ακραίων θέσεων του πλανήτη στον ορίζοντα. Παρόμοιες μεθόδους με αυτές των Βαβυλώνιων είχαν χρησιμοποιήσει και οι ερευνητές του 14ου αιώνα για να παρατηρήσουν τον Δία.

Πηγή: Science

Ο Hawking παίζει κβαντικό σκάκι εναντίον του Paul Rudd. Watch Stephen Hawking and Paul Rudd play quantum chess for Caltech

What if our very future depended on the ability of an actor to beat one of the most revered physicists of our time at a game of quantum chess? This video tells the unlikely story of actor Paul Rudd’s audacious bid for quantum supremacy as narrated by the ageless time traveler Keanu Reeves. The brainchild of  IQIM’s Manager of Outreach Spiros Michalakis and quantum chess creator Chris Cantwell, this zany project became a true collaboration with director Alex Winter, writer Jose Gonzalez, and former IQIM postdoc Gorjan Alagic, proving that “Anyone Can Quantum.”

O ηθοποιός Keanu Reeves από το …. έτος 2716 επικοινωνεί με τον Paul Rudd, πρωταγωνιστή της ταινίας Ant-Man, ο οποίος στη συνέχεια εμπλέκεται σε ανηλεή αγώνα … κβαντικού σκακιού με τον Stephen Hawking, σ’ ένα παιχνίδι με υψηλό διακύβευμα για το μέλλον της ανθρωπότητας.

Μπορεί ένας ηθοποιός να κερδίσει τον μεγάλο Hawking;

Πρόκειται για μια ταινία μικρού μήκους σε σκηνοθεσία του Alex Winter, που προβλήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2016 στο Caltech σε εκδήλωση αφιερωμένη στη ζωή και το έργο του νομπελίστα φυσικού Richard Feynman.

Το 1218 π.Χ. έπεσε η Τροία! Scientists calculate the exact date of the Trojan War using eclipse in Homer

Αυτό τουλάχιστον μαρτυρούν τα άστρα! Αντιπαραβάλλοντας τα στοιχεία περί εκλείψεων στα έπη του Ομήρου και τους αστρονομικούς χάρτες της NASA, έλληνες ερευνητές κατέληξαν σε ακριβή ημερομηνία για την άλωση της Τροίας. Η απεικόνιση του Θριάμβου του Αχιλλέα, από το Αχίλλειον της Κέρκυρας. Triumphant Achilles dragging Hector's body around Troy, from a panoramic fresco of the Achilleion.

Στο γνωσιακό DNA των Ελλήνων όλων των εποχών - αλλά και σε εκείνο όλων των Ευρωπαίων - έχει φωλιάσει εδώ και 3.000 χρόνια η «μητέρα όλων των μαχών», η αντιπαράθεση Δύσης και Ανατολής που έλαβε χώρα στα στενά των Δαρδανελίων. Ο Πόλεμος της Τροίας σηματοδότησε την απαρχή της Ιστορίας των Ευρωπαίων και υπήρξε το αρχικό καλούπι όλων των μεταγενέστερων «συγκρούσεων των πολιτισμών», από τις Θερμοπύλες και τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας ως την Πτώση της Κωνσταντινούπολης, την Πολιορκία της Βιέννης, τη Ναυμαχία της Ναυπάκτου, τη Μάχη της Καλλίπολης, ή και την... «ανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης» που ονειρεύεται σήμερα το Ισλαμικό Χαλιφάτο (ISIS). Αλλά το μέγα ερώτημα ταλάνιζε και ταλανίζει ως σήμερα τους ιστορικούς και τους αρχαιολόγους: Υπήρξε στ' αλήθεια ο Τρωικός Πόλεμος ή ήταν μια μυθολογία που άνθησε κατά τον Αρχαίο Μεσαίωνα χάρη στον ποιητικό οίστρο του Ομήρου;

The Sack of Troy: A warrior kills Astyanax, son of Hektor, dealing the final blow to the Trojan dynasty. Image: Detail from a Water Jar with the Sack of Troy (Iliupersis), Greek, about 520–500 B.C. Black-figured hydria attributed to the Leagros Group. Terracotta. Staatliche Antikensammlung und Glyptothek München.

Τώρα, μια ομοβροντία διεπιστημονικών ανακοινώσεων δίνει την περιζήτητη απάντηση: Υπήρξε ιστορικό γεγονός που έληξε με την πτώση της Τροίας, το θέρος του 1218 π.Χ. Τη μαρτυρία αυτής της τόσο συγκεκριμένης χρονολογίας δεν μας έδωσε κάποια μαρμάρινη επιγραφή ή άλλο εύρημα της αρχαιολογικής σκαπάνης. Μας την έδωσε ο ίδιος ο Ομηρος, εδώ και τρία μιλένια. Χρειάστηκε όμως ένας διαφορετικός τρόπος σκέψης για να την αποκρυπτογραφήσουμε, με την αρωγή των αστρονομικών χαρτών της NASA. Ας δούμε πώς.

Τα εννιά «παπλώματα» της Τροίας

Τα ερείπια της Τροίας. Ψάχναμε την αλήθεια στα όσα είχε πει ο ποιητής «με τα μάτια στη γη», ενώ εκείνος τα είχε μαρτυρήσει όλα σε όσους «κοιτούσαν τον ουρανό». The walls of the acropolis belong to Troy VII, which is identified as the site of the Trojan War (c. 1200 BC).

Αν ρωτήσουμε έναν πολίτη του 20ού αιώνα για το ποια αρχαιολογικά ευρήματα έχουμε από την Τροία θα μας παραπέμψει σίγουρα στον «Θησαυρό του Πριάμου» που ανέσκαψε ο Ερρίκος Σλίμαν, το 1878. Αντιστοίχως, αν ο ερωτώμενος είναι του 21ου αιώνα, μάλλον θα μας αναφέρει τον... Μπραντ Πιτ - αλλά ας μην το σχολιάσουμε. Το θέμα είναι ότι ο «Θησαυρός του Πριάμου» χρονολογήθηκε τελικά γύρω στο 2500 π.Χ., όταν η Τροία ανήκε ακόμη στη θαλασσοκρατορία των Μινωιτών και οι Μυκήνες ήταν... άχτιστες. Βλέπετε, ο βιαστικός κύριος Σλίμαν έσκαψε ένα πηγάδι τόσο βαθύ που έφτασε στο δεύτερο στρώμα της πόλης. Όπως απέδειξε το 1902 ο κανονικός αρχαιολόγος Βίλχελμ Ντόρπφελντ - και το παραδέχτηκε ο Σλίμαν τη χρονιά που πέθανε - η Τροία έχει τελικά εννιά αρχαιολογικά στρώματα και πολύ περισσότερα υποστρώματα ανάμεσά τους. Από την πιο πρόσφατη ανασκαφή, που ξεκίνησε το 1988 από ομάδα γερμανών και αμερικανών αρχαιολόγων υπό τον Μάνφρεντ Κόρφμαν, γνωρίζουμε ότι το στρώμα «Τροία VIh» είναι εκείνο που - καθ' ημάς - αντιστοιχεί στην επίθεση των 1.187 πλοίων των Αχαιών, με χρονολόγηση γύρω στο 1300 π.Χ. Το ανώτερο αρχαίο στρώμα, το «Τροία VIIa», αντιστοιχεί σε μεταγενέστερη τελική άλωση και ολοκαύτωμα, χρονολογούμενη στο 1190 με 1180 π.Χ. (ίσως αυτή που ο Αινείας έφυγε οριστικά για την κατοπινή Ρώμη).

Water Jar with the Sack of Troy (Iliupersis), Greek, about 520–500 B.C. Black-figured hydria attributed to the Leagros Group. Terracotta. Staatliche Antikensammlung und Glyptothek München.

Αρχαιολογικά, λοιπόν, είχαμε φτάσει στο «1300 π.Χ. και μετά». Ιστορικά, είχαμε 11 αρχαίες πηγές να χρονολογούν τον Τρωικό Πόλεμο σε διάφορες χρονιές, από το 1514 ως το 1171 π.Χ. Κανένας όμως από τους υπολογισμούς τους δεν βασιζόταν σε κάτι το ιστορικά αδιαμφισβήτητο ή επιστημονικά θεμελιωμένο.

Η επιφοίτηση των άστρων

Η πτώση της Τροίας, του Γ. Τράουτμαν. Καρλσρούη, Γερμανία. The Burning of Troy (1759/62), oil painting by Johann Georg Trautmann.

Όταν ψάχνεις την αλήθεια σε χρόνια τόσο μακρινά χρειάζεσαι κάποια «σταθερά» στον χρόνο για να την καταστήσεις σημείο αναφοράς. Και ακριβώς μια τέτοια σταθερά μας προσφέρει ο ουρανός, υπό την προϋπόθεση ότι ξέρουμε να τον διαβάζουμε.

Ο πρώτος που βρήκε μια τέτοια σταθερά στα λόγια του Ομήρου ήταν ο Ηράκλειτος εκ Πόντου (1ο αι. μ.Χ.). Πρόσεξε στην περιγραφή του τελευταίου δείπνου των Μνηστήρων, στην Οδύσσεια, ότι «η Αθηνά τους έκανε να ξεκαρδίζονται στα γέλια χωρίς λόγο» και «να βλέπουν στο πιάτο του φαγητού τους αίμα». Κατά τον μάντη Θεοκλύμενο - που είχε φέρει μαζί του από την Πύλο κατά την επιστροφή του στην Ιθάκη ο Τηλέμαχος - αυτό σήμαινε τον επερχόμενο θάνατό τους. Αλλά για τον Ηράκλειτο αυτό σήμαινε ακόμη πιο σίγουρα ότι είχε συμβεί εκείνη την ημέρα έκλειψη ηλίου.

Τη σκυτάλη παρέλαβε από τον πόντιο Ηράκλειτο ο γερμανός αστρονόμος Καρλ Σος (Carl Schoss), το 1926, ο οποίος υπολόγισε ότι στις 16 Απριλίου του 1178 π.Χ. είχε όντως συμβεί ολική ηλιακή έκλειψη ορατή από τα Ιόνια νησιά. Στην ίδια ημερομηνία κατέληξαν το 2008 και οι Μαρτσέλο Μαγκνάσο και Κωνσταντίνος Μπαϊκούσης, του Πανεπιστημίου Ροκφέλερ της Νέας Υόρκης. Όμως, το 2012, στο περιοδικό Mediterranean Archaeology & Archaeometry δημοσιεύθηκε μια νέα εργασία, από ομάδα ερευνητών των πανεπιστημίων Πατρών και Αθηνών υπό τον καθηγητή Γεωφυσικής Σταύρο Παπαμαρινόπουλο, που κατέληγε στην ημερομηνία 30 Οκτωβρίου 1207 π.Χ. ως την αποφράδα για τους Μνηστήρες της Πηνελόπης. Αν γνωρίζετε αγγλικά, είναι πραγματικά απολαυστικό να διαβάσετε σε αυτή την εργασία (www.maajournal.com/Issues/2012/pdf/PAPAMARINOPOULOS.pdf) τις λεπτομέρειες από την ομηρική περιγραφή που οδήγησαν στην αναζήτηση της ολικής έκλειψης όχι σε άνοιξη αλλά σε φθινόπωρο.

Αφού όμως, όπως όλοι γνωρίζουμε, ο Οδυσσέας επέστρεψε στην Ιθάκη 10 χρόνια μετά την άλωση της Τροίας, τότε...; Η τεκμηριωμένη απάντηση δόθηκε δύο χρόνια μετά, τον Ιανουάριο του 2014, όταν στο ίδιο περιοδικό δημοσιεύθηκε η νέα εργασία της ελληνικής ομάδας, που χρονοθετούσε πλέον επακριβώς τη λήξη του Τρωικού Πολέμου (www.maajournal.com/Issues/2014/Vol14-1/Full8.pdf).

Η έκλειψη του Πατρόκλου

Ο Αχιλλέας επιδένει τον τραυματισμένο βραχίονα του Πατρόκλου (παράσταση σε κύπελλο του Ζωγράφου του Σωσία). Achilles tending Patroclus wounded by an arrow, identified by inscriptions on the upper part of the vase. Tondo of an Attic red-figure kylix, ca. 500 BC. From Vulci.

Αναδιφώντας τους στίχους του Ομήρου στην Ιλιάδα, οι ερευνητές εντόπισαν στην περιγραφή του θανάτου του Πατρόκλου - καταμεσήμερο - περιγραφή ηλιακής έκλειψης, όπως και αναφορά σε εμφάνιση της Αφροδίτης στο τρίτο πρωινό μετά τον θάνατό του. Τα σύγχρονα προγράμματα αστρονομίας που είναι δωρεάν διαθέσιμα μέσω του Διαδικτύου, όπως το Starry Night (http://astronomy.starrynight.com/), επιτρέπουν στον καθένα μας να διαπιστώσει ότι ο πλανήτης Αφροδίτη ήταν ορατός στον νυχτερινό ουρανό της Τροίας της 9ης Ιουνίου 1218 π.Χ., καθόσον ανέτειλε στις 3.12, ενώ ο Ήλιος στις 4.48. Και, ακριβώς τρεις ημέρες πριν, ο σχετικός κατάλογος της NASA Canon of Solar Eclipse Database (xjubier.free.fr/en/site_pages/solar_eclipses/5MCSE/xSE_Five_Millennium_Canon.html) μας πληροφορεί ότι είχε σημειωθεί ηλιακή έκλειψη που σκοτείνιασε τον ουρανό της Τροίας κατά 75,2%, από τις 14.10 ως τις 15.45. Για να σιγουρευτούν πως κανένα άλλο «δίδυμο εκλείψεων» δεν υπήρχε που να αντιστοιχεί στη δεκαετή απόσταση θανάτου του Πατρόκλου και θανάτου των Μνηστήρων, οι ερευνητές έψαξαν διεξοδικά όλη τη χρονική περίοδο 1400 - 1130 π.Χ. Το αποτέλεσμα ήταν μηδενικό, οπότε είναι πλέον βέβαιοι πως η Ιστορία θα καταγράψει τον Τρωικό Πόλεμο ως πραγματικό γεγονός, με τις ακόλουθες χρονολογίες διεξαγωγής του:

The Construction and Destruction of Troy, Orosius Master, Paris, 1405–6. In City of God (Cité de Dieu; original text in Latin); Saint Augustine, author; Raoul de Presles, translator. The Philip S. Collins Collection, gift of Mrs. Philip S. Collins in memory of her husband, 1945. Philadelphia Museum of Art, Philadelphia, Pennsylvania, Ms. 1945.65.1, fol. 66v.

Οκτώβριος 1227 π.Χ.: Αναχώρηση του Οδυσσέα από την Ιθάκη για την Αυλίδα.

Θέρος 1226 π.Χ.: Έναρξη της πολιορκίας της Τροίας.

Θέρος 1218 π.Χ.: ‘Αλωση της Τροίας.

Οκτώβριος 1207 π.Χ.: Επιστροφή Οδυσσέα και εξόντωση Μνηστήρων.

Τις δύο αυτές πολυσήμαντες εργασίες χρονολόγησης των ομηρικών επών θα παρουσιάσουν οι έλληνες ερευνητές στο διεθνές συνέδριο «Η Αρχαία Ελλάδα και ο Σύγχρονος Κόσμος» που θα διεξαχθεί στην Ολυμπία, στις 28-31 Αυγούστου 2016. Τα ονόματα των ερευνητών της χρονολόγησης της Οδύσσειας και της Ιλιάδας, συνολικά, είναι: Σ. Παπαμαρινόπουλος (καθ. Γεωφυσικής Παν. Πατρών), Π. Πρέκα-Παπαδήμα (επίκ. καθ. Αστροφυσικής Παν. Αθηνών), Ε. Μητροπέτρου, Α. Τσιρώνη, Π. Αντωνόπουλος, Π. Μητρόπετρος και Γ. Σαραντίτης.

Πηγή: http://www.tovima.gr/science/article/?aid=771171&h1=true#commentFor