Δέκα χρόνια ανακαλύψεων του τηλεσκοπίου Spitzer. NASA's Spitzer Telescope Celebrates 10 Years in Space

Κολάζ εικόνων από τη δεκαετή καριέρα του Spitzer. A montage of images taken by NASA's Spitzer Space Telescope over the years. Credit: NASA/JPL-Caltech

Μπορεί να μην είναι τόσο ευρέως γνωστό όσο το Hubble, άνοιξε όμως ένα μεγάλο παράθυρο στο Σύμπαν με τα υπέρυθρα μάτια του. Δέκα χρόνια μετά την εκτόξευσή του σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο, το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer συνεχίζει να φωτίζει τη σκοτεινή πλευρά του κόσμου.

Since 25 August 2003, NASA’s Spitzer Space Telescope has probed the infrared cosmos from an Earth-trailing heliocentric orbit. Image Credit: NASA

Το διαστημικό παρατηρητήριο της ΝASA είναι σχεδιασμένο να βλέπει την υπέρυθρη ακτινοβολία που διαπερνά τη διαστρική σκόνη και αποκαλύπτει μακρινά, ψυχρά και σκονισμένα αντικείμενα.

Στη δεκαετή καριέρα του, το Spitzer μελέτησε κομήτες και αστεροειδής, μέτρησε άστρα και εξέτασε νεογέννητα άστρα και γαλαξίες. Ήταν επίσης το πρώτο τηλεσκόπιο που κατάφερε να ανιχνεύσει φως που ερχόταν από έναν πλανήτη εκτός του Ηλιακού Συστήματος.

Τομή του μεγάλου δακτύλιου που ανακάλυψε το Spitzer στον Κρόνο. Ο μεγαλύτερος δακτύλιος του συστήματος έχει διάμετρο 200 φορές μεγαλύτερη από του Κρόνου και αποτελείται κυρίως από σωματίδια πάγου.

Μπόρεσε επίσης να ανιχνεύσει έναν ακόμα μεγάλο δακτύλιο στον Κρόνο, ο οποίος δύσκολα διακρίνεται στο ορατό φως.

Τώρα, η ΝASA σκοπεύει να αξιοποιήσει την υπέρυθρη όραση του Spitzer για να εντοπίσει τον κατάλληλο στόχο για μια αποστολή σύλληψης και εξερεύνησης ενός κοντινού αστεροειδή. Ο πρώτος υποψήφιος διαστημικός βράχος, ένας αστεροειδής με την ονομασία 2009 DB, θα εξεταστεί τον Οκτώβριο.

Lyman Spitzer (1914-1997), one of the early proponents for an orbiting space telescope, was honoured in December 2003 by lending his name to the Spitzer Space Telescope. Photo Credit: Denise Applewhite/Princeton University

Το Spitzer ήταν το τέταρτο και τελευταίο από τα λεγόμενα Μεγάλα Παρατηρητήρια της NASA. Την τετράδα συμπληρώνουν το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, το οποίο βλέπει στο ορατό τμήμα του φάσματος, το Παρατηρητήριο Ακτίνων Χ Chandra και το Παρατηρητήριο Ακτίνων Γάμμα Comptοn, το οποίο πια δεν λειτουργεί.

Η μαγεία του Διαστήματος με τα «μάτια» του Spitzer

Το άστρο Ήτα στον αστερισμό της Τρόπιδας, η λευκή κουκκίδα στο κέντρο, είναι ένα από τα μεγαλύτερα άστρα του Γαλαξία, με μάζα 100 φορές μεγαλύτερη από του Ήλιου και ακτινοβολία ένα εκατομμύριο φορές ισχυρότερη. Η ακτινοβολία αυτή σπρώχνει μακριά τη σκόνη και δημιουργεί τρύπες στο νεφέλωμα. Massive stars can wreak havoc on their surroundings, as can be seen in this view of the Carina nebula from NASA’s Spitzer Space Telescope. Credit: NASA/JPL-Caltech

To πλανητικό νεφέλωμα της Έλικας, σε απόσταση 700 ετών φωτός, μαγνητίζει τα τηλεσκόπια των ερασιτεχνών αστρονόμων λόγω της θεαματικής του εμφάνισης που θυμίζει μάτι. Τα πλανητικά νεφελώματα ονομάστηκαν έτσι επειδή θυμίζουν γιγάντιους πλανήτες όπως ο Δίας. Στην πραγματικότητα όμως είναι απομεινάρια νεκρών άστρων: τα εξωτερικά στρώματα του άστρου έχουν εκτιναχθεί στο Διάστημα και αυτό που μένει στο κέντρο είναι ένας λευκός νάνος. This infrared image from NASA's Spitzer Space Telescope shows the Helix nebula, a cosmic starlet often photographed by amateur astronomers for its vivid colors and eerie resemblance to a giant eye. Credit: NASA/JPL-Caltech/Univ.of Ariz.

Ο γαλαξίας Messier 104, ένα γιγάντιο κοσμικό σομπρέρο είναι ένα από τα διασημότερα ουράνια σώματα. Στις υπέρυθρες εικόνες του Spitzer ανακαλύφθηκε ένας ακόμα δακτύλιος από σκόνη, ο οποίος εμφανίζεται εδώ κόκκινος. The infrared vision of NASA’s Spitzer Space Telescope has revealed that the Sombrero galaxy—named after its appearance in visible light to a wide-brimmed hat—is in fact two galaxies in one. Image Credit: NASA/JPL-Caltech