Στα υπόγεια της Βίλας του Αδριανού, Hadrian's villa tunnels explored as cavers drop down into hidden city

Τμήμα της σήραγγας που εντοπίστηκε κάτω από τη Βίλα του Αδριανού. One of the 'service' tunnels beneath Hadrian's Villa, built in the 2nd century as an imperial escape from Rome. Photograph: Marco Placidi

Ιταλοί αρχαιολόγοι ανακάλυψαν μια κρυμμένη σήραγγα κάτω από τη Βίλα του Αδριανού κοντά στη Ρώμη, τμήμα ενός δικτύου από στοές και διαδρόμους που χρησιμοποιούσαν οι σκλάβοι προκειμένου να εξυπηρετούν με διακριτικότητα τις ανάγκες του εκτεταμένου αυτοκρατορικού ανακτόρου.

There is a tunnel network spanning around two miles beneath Hadrian's Villa.(sotterraneidiroma.it)

Η σήραγγα που ανακαλύφθηκε πρόσφατα είναι αρκετά μεγάλη ώστε να χωράει κάρα και άμαξες, τα οποία πιθανότατα θα μετέφεραν τρόφιμα, ξύλα και άλλα αγαθά σε όλα τα τμήματα του μεγάλου ανακτόρου.

Slave road discovered beneath Hadrian's Villa in Tivoli. (wiki commons)

Η Βίλα, που βρίσκεται στο Τίβολι, περίπου 20 μίλια ανατολικά της Ρώμης, κτίστηκε από τον Αδριανό τον 2ο αι. μ.Χ. και ήταν η μεγαλύτερη που κατασκευάστηκε κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο.

Είχε έκταση περίπου 1.000 στρέμματα και αποτελούνταν από περισσότερα από 30 κύρια κτήρια, μεταξύ των οποίων ανάκτορα, βιβλιοθήκες, θερμαινόμενα λουτρά, θέατρα και εξαιρετικά διαμορφωμένους κήπους. Διέθετε, επίσης, υπαίθριες διακοσμητικές πισίνες, στολισμένες με κροκόδειλους από πράσινο μάρμαρο, καθώς και ένα ολοστρόγγυλο τεχνητό νησί στο κέντρο μιας λίμνης.

Κάτω από το συγκρότημα υπάρχουν σήραγγες που εκτείνονται σε απόσταση μεγαλύτερη των τριών χιλιομέτρων, οι οποίες πιστεύεται ότι χρησίμευαν για να διευκολύνεται η μετακίνηση των σκλάβων από το ένα κτίριο στο άλλο, χωρίς να είναι ορατοί από τον αυτοκράτορα, την οικογένειά του και τους αυτοκρατορικούς αξιωματούχους.

Η ύπαρξη των περισσότερων από αυτών είναι γνωστή εδώ και δεκαετίες. Το υπόγειο πέρασμα που εντοπίστηκε πρόσφατα ονομάστηκε από τους αρχαιολόγους o Μεγάλος Υπόγειος Δρόμος (Strada Carrabile), καθώς είναι μεγαλύτερο σε έκταση από τα υπόλοιπα.

Βρέθηκε όταν αρχαιολόγοι που εργάζονταν στη θέση διέκριναν ένα μικρό άνοιγμα στο έδαφος, που ήταν κρυμμένο πίσω από θάμνους, το οποίο και τους οδήγησε στην κύρια στοά. Έχει πλάτος τρία μέτρα, κατεύθυνση από βορρά προς ανατολή, και σε κάποιο σημείο της στρίβει προς το νότο.

Theatrical masks of Tragedy and Comedy in refined mosaic, from the villa (Capitoline Museum, Rome).

«Η μεγαλοπρέπεια της Βίλας του Αδριανού αντανακλάται κάτω από το έδαφος», δήλωσε στην εφημερίδα Il Messagero η αρχαιολόγος Vittoria Fresi, επικεφαλής του ερευνητικού προγράμματος. «Το υπόγειο δίκτυο μας βοηθά να κατανοήσουμε καλύτερα τα κτίρια που βρίσκονται στην επιφάνεια». Σε αντίθεση με το ανάκτορο, που παρήκμασε μετά την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και τα μάρμαρά του λεηλατήθηκαν αργότερα, το υπόγειο δίκτυο παραμένει «σχεδόν ανέπαφο».

Η σήραγγα εξερευνήθηκε από ερασιτέχνες αρχαιολόγους με γνώσεις σπηλαιολογίας, καθώς και με κατευθυνόμενα οχήματα, εξοπλισμένα με κάμερες. Μεγάλο μέρος της είναι αποκλεισμένο από κατάλοιπα που έχουν συσσωρευτεί στο πέρασμα των αιώνων.

Οι υπεύθυνοι για την Πολιτιστική Κληρονομιά της Ιταλίας ελπίζουν ότι το φθινόπωρο θα είναι έτοιμοι να επιτρέψουν τις πρώτες επισκέψεις του κοινού στο υπόγειο δίκτυο.

Roman emperor Hadrian in Greek dress offers a sprig of laurel to Apollo. From the temple of Apollo at Cyrene. According to Tracey Sweek, the head does not belong to the body. Hadrien en vêtements grecs offre un rameau de laurier à Apollon. Provenance : temple d'Apollon à Cyrène. Selon Tracey Sweek, la tête n'appartient pas au corps. Between circa 117 and circa 125 AD.

Ο Αδριανός, που έχτισε και το ομώνυμο αμυντικό τείχος στη βόρεια Αγγλία, ήταν ένας παθιασμένος ερασιτέχνης αρχιτέκτονας που ενσωμάτωσε στο σχεδιασμό της βίλας του αρχιτεκτονικά στυλ που είχε δει στη διάρκεια των ταξιδιών του στην Αίγυπτο και την Ελλάδα. Άρχισε να κτίζει το ανάκτορο λίγο καιρό αφότου έγινε αυτοκράτορας το 117 μ.Χ. και συνέχισε να το επεκτείνει έως το θάνατό του το 138 μ.Χ.