Η εφηβική «τρέλα» ξεκινά από τον εγκέφαλο. What makes teens terrible: Scientists find brain 'disconnect' causes emotional outbursts and bad behavior

Norman Rockwell, Baignade interdite, No Swimming, 1921, Huile sur Toile, 64x57 cm. Οι πολλές φορές παράλογες συμπεριφορές των παιδιών στην εφηβεία έχουν τη ρίζα τους στη διαφορετική «σύνδεση» μεταξύ περιοχών του εγκεφάλου τους, στη συγκεκριμένη φάση της ζωής τους, σύμφωνα με νέα μελέτη. Making snap decisions usually means following your initial reaction -- going with your gut. But some adolescents are more likely to heed outside influences, leaving them vulnerable to risky behaviors. A new study is part of a larger investigation of how teens make decisions based on body sensations and could help design prevention and treatment that hones in on risky decision-making.

Όπως θα σας έλεγε ο κάθε γονιός που μεγαλώνει εφήβους, σε αυτή την περίοδο τα παιδιά είναι άκρως συναισθηματικά, έχουν πολλές φορές παράλογες συμπεριφορές και κάνουν συχνά λανθασμένες επιλογές.

Διαφορετική λειτουργία του εγκεφάλου των εφήβων

Among the shortlisted portraits is An Uncertain Time by John Devane. He took three years to paint this shortlisted portrait of his children as they emerge into adulthood. "We know adolescence is a time of profound social change. It's also a profound time for risk-taking -- a time period when peer influence is more important," said Kevin LaBar, a professor in the Duke Center for Cognitive Neuroscience. "This is when we start establishing independent relationships with adults, and some of those relationships are going to be influenced by how trustworthy those people are. It's important in these relationships to evaluate who you can and can't trust."

Τώρα, επιστήμονες πιστεύουν ότι βρήκαν την απάντηση στο γιατί στην εφηβεία τα παιδιά μετατρέπονται σε… μικρά τέρατα. Όπως λένε, ο εγκέφαλος των εφήβων λειτουργεί πράγματι διαφορετικά από εκείνον των ενηλίκων.

Οι ειδικοί του Κέντρου Γνωσιακών Νευροεπιστημών του Πανεπιστημίου Ντιουκ με επικεφαλής τον καθηγητή Κέβιν ΛαΜπαρ παρακολούθησαν 43 έφηβα κορίτσια. Έδειξαν στο καθένα από αυτά 34 εικόνες προσώπων ενηλίκων οι οποίες πέρναγαν από μπροστά τους με τρομερή ταχύτητα (μπορούσαν να τις κοιτάξουν από 50 χιλιοστά του δευτερολέπτου ως 100 χιλιοστά του δευτερολέπτου τη φορά). Καθ’όλη αυτή τη διάρκεια οι ερευνητές κατέγραφαν τη δραστηριότητα του εγκεφάλου των κοριτσιών σε πραγματικό χρόνο με χρήση λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας (fMRI).

Μετά από τη θέαση κάθε εικόνας οι συμμετέχουσες κλήθηκαν να αξιολογήσουν τα πρόσωπα σε μια κλίμακα… αξιοπιστίας (δήλωσαν αν τους φάνηκαν πολύ αναξιόπιστα, αναξιόπιστα, αξιόπιστα ή πολύ αξιόπιστα). Οι τομογραφίες την ίδια στιγμή αποκάλυπταν σε ποιες περιοχές του εγκεφάλου αυξανόταν η ροή του αίματος και το οξυγόνο.

Οι περιοχές αυξημένης δραστηριότητας του εγκεφάλου βοήθησαν τους επιστήμονες να απομονώσουν όσες ήταν υπεύθυνες για την επεξεργασία των κοινωνικών και συναισθηματικών πληροφοριών που συνδέονταν με τα πρόσωπα.

Ο ρόλος του μεταιχμιακού συστήματος

Researchers found the limbic system responsible for emotion connects and communicates with the rest of the brain differently in teens than it does during adulthood.

Η ερευνητική ομάδα τονίζει ότι όταν λαμβάνουμε μια απόφαση… στο φτερό, ουσιαστικώς ακολουθούμε το ένστικτό μας. Αυτή η αρχική, αυθόρμητη αντίδραση πηγάζει από το μεταιχμιακό σύστημα του εγκεφάλου που είναι εξελικτικώς το πιο… ηλικιωμένο και πιο απλό τμήμα του, το οποίο εμπλέκεται στα συναισθήματα, στη συμπεριφορά και στα κίνητρα.

Ωστόσο κατά την εφηβεία το μεταιχμιακό σύστημα συνδέεται και επικοινωνεί με τον υπόλοιπο εγκέφαλο με διαφορετικό τρόπο σε σύγκριση με την ενήλικη ζωή. Το αποτέλεσμα είναι ότι πολλοί έφηβοι είναι πιο ευάλωτοι σε επικίνδυνες συμπεριφορές.

«Γνωρίζουμε ότι η εφηβεία είναι μια περίοδος βαθιάς κοινωνικής αλλαγής. Πρόκειται επίσης για μια περίοδο λήψης ρίσκων στην οποία η επίδραση των συνομηλίκων είναι πιο μεγάλη από εκείνη των ενηλίκων» ανέφερε ο καθηγητής ΛαΜπαρ και προσέθεσε: «Στη συγκεκριμένη φάση αρχίζουν να χτίζονται ανεξάρτητες σχέσεις με τους ενηλίκους και ορισμένες από αυτές τις σχέσεις επηρεάζονται από το πόσο αξιόπιστα είναι τα άτομα που έχουν οι έφηβοι απέναντί τους. Είναι σημαντικό για τον έφηβο να αξιολογήσει ποια άτομα μπορεί να εμπιστεύεται και ποια όχι».

Ο δρ ΛαΜπαρ εξήγησε ότι η μελέτη του που δημοσιεύθηκε στο τεύχος Μαρτίου 2014 του επιστημονικού εντύπου «Social Cognitive and Affective Neuroscience» περιέλαβε μόνο κορίτσια (ηλικίας 10-20 ετών) και όχι αγόρια, καθώς τα αγόρια ωριμάζουν με πιο αργό ρυθμό.

Πρόβλημα επικοινωνίας των περιοχών του εγκεφάλου

Participants experienced enhanced limbic system (emotional and behavioral) responses and a greater disconnection from brain regions that could help regulate responses, the team said.

Σύμφωνα με τα ευρήματα, οι έφηβες παρουσίασαν έντονη απόκριση του μεταιχμιακού συστήματος και μεγαλύτερη «αποσύνδεσή» του από περιοχές του εγκεφάλου οι οποίες βοηθούν στη λογική ρύθμιση των αποκρίσεων. «Αυτή η αποσύνδεση μπορεί να οδηγήσει τους εφήβους στο να επεξεργάζονται την αξιοπιστία και την αναξιοπιστία με διαφορετικό τρόπο» σημείωσε ο καθηγητής. Συμπλήρωσε ότι οι έφηβοι δεν αξιολογούν την αξιοπιστία και την αναξιοπιστία με τον ίδιο τρόπο όπως οι ενήλικοι. «Λαμβάνουν σαφώς χώρα αλλαγές στον εγκέφαλο των εφήβων σε ό,τι αφορά την επικοινωνία των διάφορων περιοχών του, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει και σε αλλαγές στη συμπεριφορά τους».

Συγκεκριμένα οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι έφηβοι ήταν ιδιαιτέρως ευαίσθητοι στα χαρακτηριστικά εκείνα του προσώπου που συνδέονται με την αναξιοπιστία, τα οποία, σύμφωνα με προηγούμενες μελέτες, είναι στόματα με κλίση των χειλιών προς τα κάτω καθώς και «σουφρωμένα» φρύδια.

Υψηλή δραστηριότητα στην αμυγδαλή και τον νησιωτικό φλοιό

Based on the fMRI results, the components of the limbic system known as the amygdala and insula were the most active for the faces participants rated as untrustworthy. Among all ages, the right amygdala showed high levels of activity when presented with an untrustworthy face. This is a diagram of the limbic system. The image is not connected to the research and is used for illustrative purposes only. Credit BruceBlaus.

Σε όλους τους εφήβους η δεξιά περιοχή της αμυγδαλής του εγκεφάλου εμφάνιζε υψηλά επίπεδα δραστηριότητας όταν τα κορίτσια έβλεπαν ένα πρόσωπο που δεν τους ενέπνεε εμπιστοσύνη. Και άλλα σημεία της αμυγδαλής αλλά και του νησιωτικού φλοιού του εγκεφάλου παρουσίαζαν επίσης αυξημένη δραστηριότητα απέναντι σε ένα αναξιόπιστο πρόσωπο, και κυρίως στις έφηβες ηλικίας 13 ως 15 ετών.

«Αυτές οι έντονες αποκρίσεις μαρτυρούν πως σε αυτή τη φάση, τα έφηβα κορίτσια είναι ιδιαιτέρως ευαίσθητα απέναντι στα χαρακτηριστικά εκείνα του προσώπου που δεν τους εμπνέουν εμπιστοσύνη» είπε ο καθηγητής. Τόνισε ότι οι ειδικοί δεν γνωρίζουν για ποιον λόγο συμβαίνει αυτό. «Ίσως είναι οι ορμονικές αλλαγές της εφηβείας που προκαλούν αυτή την έντονη απόκριση, ή ίσως οι έφηβες είναι πιο ευαισθητοποιημένες στο να προσέχουν τις κοινωνικές απειλές σε αυτή την περίοδο της ζωής τους».

Τα καινούργια ευρήματα εκτιμάται ότι θα βοηθήσουν στον σχεδιασμό προληπτικών αλλά και θεραπευτικών στρατηγικών για τους εφήβους που παρουσιάζουν επικίνδυνες συμπεριφορές.