Η «Κασσάνδρα» του μυαλού. The "Cassandra" of the mind

Εγκεφαλική περιοχή «προβλέπει» ό,τι κάτι κακό πρόκειται να συμβεί. The habenula encodes negative motivational value associated with primary punishment in humans.

Βρετανοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι ανακάλυψαν μια περιοχή του εγκεφάλου, που «πυροδοτεί» το ενστικτώδες αίσθημα στον άνθρωπο ό,τι κάτι κακό πρόκειται να του συμβεί. Μάλιστα η δραστηριότητα σε αυτή την περιοχή συνδέεται πιθανώς και με την εμφάνιση της κατάθλιψης γεγονός που ίσως ρίξει νέο φως στην συγκεκριμένη διαταραχή.

Τα πειράματα

Η περιοχή του εγκέφαλου που εντοπίσθηκε προβλέπει το κακό και πιθανώς παίζει ρόλο στην εμφάνιση της κατάθλιψης. Organisms must learn adaptively about environmental cue–outcome associations to survive. Studies in nonhuman primates suggest that a small phylogenetically conserved brain structure, the habenula, encodes the values of cues previously paired with aversive outcomes. However, such a role for the habenula has never been demonstrated in humans. We establish that the habenula encodes associations with aversive outcomes in humans,  specifically that it tracks the dynamically changing negative values of cues paired with painful electric shocks, consistent with a role in learning. Importantly, habenula responses predicted the extent to which individuals withdrew from or approached negative and positive cues, respectively. These results suggest that the habenula plays a central role in driving aversively motivated learning and behavior in humans.

Η επίμαχη περιοχή ονομάζεται ηνία και όπως φαίνεται παίζει βασικό ρόλο στον τρόπο που οι άνθρωποι προβλέπουν τις δυσάρεστες εμπειρίες και διδάσκονται απ' αυτές, ώστε να τις αποφύγουν στο μέλλον.

Επιστημονική ομάδα του Ινστιτούτου Γνωσιακής Νευροεπιστήμης του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, με επικεφαλής τον Δρ Τζόναθαν Ρόιζερ, υπέβαλλαν σε λειτουργική μαγνητική εγκεφαλική απεικόνιση (fMRI) 23 εθελοντές, ώστε να μπορέσουν να μελετήσουν καλύτερα την λειτουργία της ηνίας, μια εγκεφαλική δομή όχι μεγαλύτερη από ένα μπιζέλι.

Στο παρελθόν, η μελέτη της ηνίας είχε αποδειχθεί δύσκολη υπόθεση λόγω ακριβώς του μεγέθους της, που σε διάμετρο δεν ξεπερνά τα τρία χιλιοστά. Πειράματα σε ζώα είχαν δείξει ότι, η ηνία ενεργοποιείται όταν δυσάρεστα συμβάντα συμβαίνουν ή πρόκειται να συμβούν, ενώ έχει επίσης διαπιστωθεί ότι καταστέλλει τη δράση της ντοπαμίνης, που παίζει ζωτικό ρόλο στην ομαλή λειτουργία του εγκεφάλου και του ψυχισμού.

Τα ευρήματα

The habenula may help in risky circumstances such as weighing up whether to go down a dark alley.

Οι ερευνητές ζήτησαν από τους εθελοντές να κοιτάξουν μια σειρά από εικόνες και, ύστερα από λίγα δευτερόλεπτα, μερικές εικόνες συνοδεύονταν από ήπιο ηλεκτροσόκ (τιμωρία), άλλες από ανταμοιβή (χρήματα) και οι υπόλοιπες από τίποτε από τα δύο. Αφού οι συμμετέχοντες είχαν πια μάθει να συσχετίζουν μια εικόνα με ένα μελλοντικό αρνητικό, θετικό ή ουδέτερο ερέθισμα, διαπιστώθηκε ότι κάθε φορά που έβλεπαν την εικόνα που είχε συνδεθεί με το επερχόμενο ηλεκτροσόκ, ενεργοποιούνταν η περιοχή της ηνίας στον εγκέφαλό τους.

Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι, η εν λόγω περιοχή εξελίχτηκε για να βοηθά τα ζώα -και τους ανθρώπους- να μαθαίνουν από τις άσχημες εμπειρίες τους, έτσι ώστε να τις αποφεύγουν έγκαιρα στο μέλλον. Όμως αυτή η αντίδραση, αν είναι υπερβολική, μπορεί να δημιουργεί υπερβολική ανησυχία, απαισιοδοξία και τελικά κατάθλιψη. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι στο μέλλον, η «χειραγώγηση» της ηνίας, φαρμακευτικά ή με άλλο τρόπο, ενδεχομένως να μειώσει τα συμπτώματα της κατάθλιψης. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «PNAS» (The habenula encodes negative motivational value associated with primary punishment in humans).