Φάλαινα 200 ετών αποκαλύπτει μυστικά μακροζωίας. Bowhead Whale Genome May Hold Secret to Longevity

Τα γονίδιά της ίσως μπορούν να αυξήσουν τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου. Bowhead whales can live to be 200 years old and can also resist cancer. The sequenced genome of the cetacean gives clues to its longevity and resistance to age-related disease. Photo: Corey Accardo/NOAA

Πριν από δύο δεκαετίες, οι βιολόγοι πίστευαν ότι η φάλαινα της Γροιλανδίας ζει γύρω στα 70 χρόνια, όπως άλλα είδη φαλαινών. Αυτό όμως άλλαξε με την ανακάλυψη καμακιών του 19ου αιώνα σφηνωμένα μέσα σε κήτη που σκοτώθηκαν πρόσφατα. Όπως φαίνεται, η μεγαλόσωμη αυτή φάλαινα είναι το μακροβιότερο θηλαστικό του κόσμου, με ηλικία που φτάνει τα 200 χρόνια και τα γονίδιά της ίσως μπορούν να προσφέρουν μακροζωία και στον άνθρωπο.

Η μελέτη

Κανένα θηλαστικό δεν ζει όσο η φάλαινα της Γροιλανδίας, ένα από τα πιο ογκώδη κήτη. The Bowhead whale gets its name from its high arched lower jaw that looks like an archer’s bow. (Loke Film and Adam Schmedes/Cell Reports 2015)

Γενετιστές που μελέτησαν τη φάλαινα της Γροιλανδίας, γνωστή και ως φάλαινα μυστακοκήτος (Balaena mysticetus) θέλουν τώρα να εισάγουν γονίδιά της σε πειραματόζωα, προκειμένου να ελέγξουν αν τα γονίδια αυτά προσφέρουν μακροζωία και προστασία από τον καρκίνο και την καρδιοπάθεια.

«Το ιδανικό πείραμα θα ήταν να πάρουμε ένα γονίδιο από τη φάλαινα και να το βάλουμε σε ένα ποντίκι» δήλωσε στους Sunday Times ο Χοάο Πέντρο ντε Μαγκάλες του Πανεπιστημίου του Λίβερπουλ, επικεφαλής της τελευταίας μελέτης. Σε συνεργασία με ερευνητές από άλλες χώρες, ο Μαγκάλες συνέκρινε το γονιδίωμα της φάλαινας της Γροιλανδίας με το γονιδίωμα της ρυγχοφάλαινας, ενός είδους που ζει γύρω στα 30-50 χρόνια.

Η ανάλυση αποκάλυψε ότι ο μαθουσάλας φέρει μοναδικές μεταλλάξεις σε δύο γονίδια που σχετίζονται με τη διάρκεια ζωής. Είναι το γονίδιο ERCC1, το οποίο συμμετέχει στην επιδιόρθωση του DNA και προστατεύει από τον καρκίνο, και το γονίδιο PCNA, το οποίο επίσης συνδέεται με τους μηχανισμούς επιδιόρθωσης του DNA.  Ο Μαγκάλες ζητά τώρα την έγκριση χρηματοδότησης για την εισαγωγή των δύο γονιδίων σε πειραματόζωα, προκειμένου να μελετηθεί η δράση τους.

Μαθουσάλας

Bowhead whales are found in the Arctic and are among the planet’s largest and longest-living creatures. Creative Commons

Η φάλαινα της Γροιλανδίας είναι από τα μεγαλύτερα είδη φαλαινών με μήκος που φτάνει τα 20 μέτρα και βάρος μέχρι 100 τόνους. Σε αντίθεση με άλλες φάλαινες, οι οποίες μεταναστεύουν σε θερμότερα νερά για να γεννήσουν, η φάλαινα μυστακοκήτος περνά όλη της ζωή στα παγωμένα νερά της Αρκτικής.

Κυνηγήθηκε άγρια από τους φαλαινοθήρες μέχρι την απαγόρευση της φαλαινοθηρίας το 1996, και σήμερα ο πληθυσμός της είναι περίπου 26.000 άτομα, το μισό από ό,τι εκτιμάται ότι ήταν πριν αρχίσει το κυνήγι. Κανείς δεν φανταζόταν ότι το κήτος είναι τόσο μακρόβιο μέχρι τη δεκαετία του 1990, όταν άρχισαν να ανακαλύπτονται φάλαινες της Γροιλανδίας που έφεραν μέσα στο σώμα τους καμάκια του 19ου αιώνα, φτιαγμένα από ελεφαντόδοντο, σχιστόλιθο ή ιαδεΐτη. Τα παλαιότερα έχουν ηλικία σχεδόν δύο αιώνων. Το τελευταίο περιστατικό καταγράφηκε το 2007, όταν Εσκιμώοι σκότωσαν μια φάλαινα της Γροιλανδίας που είχε σφηνωμένο στο λαιμό της ένα καμάκι της  δεκαετίας του 1880.