Ήτα της Τρόπιδας, ένα... βίαιο ζευγάρι άστρων 7.300 έτη φωτός μακριά από τη Γη. NASA observatories take an unprecedented look into superstar Eta Carinae

Μια αστρική έκρηξη το 1840 δημιούργησε το υπέροχο Νεφέλωμα του Ανθρωπάριου. Eta Carinae's great eruption in the 1840s created the billowing Homunculus Nebula, imaged here by Hubble. Now about a light-year long, the expanding cloud contains enough material to make at least 10 copies of our sun. Astronomers cannot yet explain what caused this eruption. Credit: NASA, ESA, and the Hubble SM4 ERO Team

Περισσότεροι από δέκα χιλιάδες χρήστες του Διαδικτύου έσπευσαν να κατεβάσουν τα αρχεία για την τρισδιάστατη εκτύπωση ενός βίαιου κοσμικού φαινομένου: την εκρηκτική αλληλεπίδραση ανάμεσα σε δύο γιγάντια, αλλόκοτα άστρα.

To... βίαιο ζευγάρι

Explore Eta Carinae from the inside out with the help of supercomputer simulations and data from NASA satellites and ground-based observatories. Credit: NASA's Goddard Space Flight Center

Το τρισδιάστατο μοντέλο αφορά το Ήτα της Τρόπιδας, ένα ζευγάρι άστρων που κινούνται σε τροχιά το ένα γύρω από το άλλο σε απόσταση 7.300 ετών φωτός από τη Γη.

Κάθε 5,5 χρόνια, τα δύο άστρα πλησιάζουν σε μικρή απόσταση, περίπου όσο η απόσταση του Ήλιου από τον Άρη. Και κάθε φορά που συμβαίνει αυτό, το αστρικό ζεύγος ξεσπά με βίαιες λάμψεις.

«Πρόκειται για ένα εκκεντρικό αστρικό τέρας» είπε στο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Αστρονομίας στο Σιάτλ της Ουάσινγκτον ο Μάικλ Κόρκοραν του Κέντρου Διαστημικής Πτήσης Goddard της NASA στο Μέριλαντ.

Τα δύο άστρα, από τα οποία το ένα έχει μάζα 90 φορές μεγαλύτερη από του Ήλιου και το δεύτερο 30 φορές μεγαλύτερη, εκπέμπουν ένα διαρκές ρεύμα σωματιδίων που ονομάζεται αστρικός άνεμος (το ίδιο εξάλλου κάνει και το δικό μας άστρο με τον λεγόμενο ηλιακό άνεμο).

Οι συγκρούσεις

In this supercomputer simulation, the stars of Eta Carinae are shown as black dots. Lighter colors indicate greater densities in the stellar winds produced by each star. At closest approach, the fast wind of the smaller star carves a tunnel in the thicker wind of the larger star. Credit: NASA's Goddard Space Flight Center/T. Madura

Όταν οι δύο ασύμμετροι γίγαντες πλησιάσουν ο ένας τον άλλο καθώς κινούνται στις εκκεντρικές τροχιές τους, ο άνεμος του μεγαλύτερου άστρου, κινούμενος με ταχύτητα 420 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο, συγκρούεται με τον άνεμο του δεύτερου άστρου,ο οποίος πνέει από την αντίθετη κατεύθυνση με 3 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο.

Στην περιοχή όπου συγκρούονται, τα δύο ρεύματα σωματιδίων θερμαίνονται σε θερμοκρασίες δεκάδων εκατομμυρίων βαθμών Κελσίου. Εκπέμπουν τότε ακτίνες Χ, τις οποίες κατέγραψε το διαστημικό τηλεσκόπιο Swift της NASA κατά την τελευταία προσέγγιση του αταίριαστου ζεύγους.

Αυτό επέτρεψε στους ερευνητές να βελτιώσουν τις υπολογιστικές προσομοιώσεις του Ήτα της Τρόπιδας και να δημιουργήσουν τρισδιάστατα μοντέλα της ταραγμένης περιοχής όπου οι αντίθετοι αστρικοί άνεμοι συγκρούονται. Τα αρχεία για την εκτύπωσή τους είναι διαθέσιμα για κατέβασμα.

Τα δάχτυλα αερίου

Seen in blue light emitted by doubly ionized iron atoms (4,659 angstroms), these images of Eta Carinae were captured by Hubble's STIS instrument between 2010 and 2014. Gas shells created during the binary's 2003 close approach race outward at about 1 million mph (1.6 million km/h). Credit: NASA's Goddard Space Flight Center/T. Gull et al.

Τα μοντέλα αποκάλυψαν προεξοχές σαν δάχτυλα αερίου, τις οποίες οι ερευνητές δεν περίμεναν να δουν. «Δεν γνωρίζαμε ότι υπήρχαν» είπε ο Τόμας Μαντούρα, επίσης ερευνητής στο Κέντρο Goddard της NASA.

«Πιστεύουμε ότι είναι δομές που προκύπτουν από φυσικές αστάθειες του ανέμου από το πρώτο άστρο καθώς συγκρούεται με ένα τείχος αερίου από το δεύτερο άστρο», ανέφερε.

Το Ήτα της Τρόπιδας παραμένει σήμερα συναρπαστικός στόχος για τους αστρονόμους. Έδωσε όμως ένα πολύ μεγαλύτερο σόου το 1840, όταν εξερράγη μυστηριωδώς και δημιούργησε το εντυπωσιακό Nεφέλωμα του Ανθρωπάριου (Homunculus).

Σήμερα, το αστρικό ζευγάρι θεωρείται καλός υποψήφιος για μια έκρηξη σουπερνόβα τις επόμενες εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, επισημαίνουν οι ερευνητές.

Παρόλο που η απόστασή του από τη Γη είναι 7.300 έτη φωτός, ο υπερκαινοφανής αστέρας θα φαινόταν ακόμα και στη διάρκεια της ημέρας, με λαμπρότητα συγκρίσιμη με το φως της Σελήνης.