Ο ναρκισσισμός είναι γένους... αρσενικού. Men tend to be more narcissistic than women, study finds

Καραβάτζιο, Νάρκισσος, π.1595. Μεγάλη μετα-ανάλυση μελετών έδειξε ότι οι άνδρες δείχνουν σταθερά πιο ναρκισσιστικές τάσεις σε σύγκριση με τις γυναίκες σε όλες τις γενιές και ηλικίες. With three decades of data from more than 475,000 participants, a new study on narcissism from the University at Buffalo School of Management reveals that men, on average, are more narcissistic than women.

Ερευνητές της Σχολής Διοίκησης του Πανεπιστημίου του Μπάφαλο στις ΗΠΑ ανακάλυψαν ότι οι άνδρες είναι κατά μέσο όρο πιο ναρκισσιστές από τις γυναίκες. Η σχετική μελέτη, η οποία αναμένεται να δημοσιευθεί στην επιθεώρηση «Psychological Bulletin», έδειξε ότι σε μια περίοδο 31 ετών οι άνδρες είχαν σταθερά υψηλότερα σκορ σε τεστ ναρκισσισμού σε σύγκριση με τις γυναίκες - και μάλιστα η παρατήρηση αυτή αφορούσε πολλές και διαφορετικές γενιές καθώς και άτομα πολλών και διαφορετικών ηλικιών.

«Ο ναρκισσισμός συνδέεται με πολλές διαπροσωπικές δυσλειτουργίες, συμπεριλαμβανομένων της ανικανότητας του ατόμου να διατηρήσει υγιείς μακροχρόνιες σχέσεις, της επίδειξης ανήθικων συμπεριφορών και της επιθετικότητας» αναφέρει η επικεφαλής της μελέτης Εμιλι Γκριτζάλβα, επίκουρη καθηγήτρια Οργάνωσης και Ανθρώπινου Δυναμικού στη Σχολή Διοίκησης του Πανεπιστημίου του Μπάφαλο και προσθέτει: «Την ίδια στιγμή, αποδεικνύεται ότι ο ναρκισσισμός ενισχύει την αυτοεκτίμηση, χαρίζει συναισθηματική σταθερότητα ενώ συνδέεται και με ηγετικές τάσεις».

Σύμφωνα με την ερευνήτρια, εξετάζοντας τις διαφορές σε ό,τι αφορά τον ναρκισσισμό μεταξύ των δύο φύλων, μπορούμε να ρίξουμε φως και στις διαφορές που εμφανίζουν στις σχέσεις τους και στη συμπεριφορά τους.

Μεγάλη μετα-ανάλυση μελετών

Προκειμένου να καταλήξουν στα συμπεράσματά τους οι ειδικοί προχώρησαν σε μετα-ανάλυση περισσότερων από 355 δημοσιευμένων σε επιθεωρήσεις επιστημονικών άρθρων, τεχνικών εγχειριδίων, χειρογράφων και δοκιμίων βασιζόμενοι σε τρεις πτυχές του ναρκισσισμού: ηγετική συμπεριφορά / εξουσιαστικές τάσεις, πομπώδης συμπεριφορά / επιδειξιομανία, αίσθημα ότι το άτομο είναι ξεχωριστό και αξίζει ιδιαίτερη μεταχείριση.

Το μεγαλύτερο χάσμα μεταξύ των δύο φύλων εντοπίστηκε στον τελευταίο άξονα του... ανώτερου όντος, γεγονός που μαρτυρεί ότι οι άνδρες έχουν μεγαλύτερη τάση από τις γυναίκες να εκμεταλλεύονται τους άλλους και να νιώθουν ότι δικαιούνται να έχουν ειδικά προνόμια.

Ηγετικές τάσεις και ματαιοδοξία

Gyula Benczúr, Narcissus, 1881. “Narcissism is associated with various interpersonal dysfunctions, including an inability to maintain healthy long-term relationships, unethical behavior and aggression,” Emily Grijalva, Ph.D., assistant professor of organization and human resources in the UB School of Management states. "At the same time, narcissism is shown to boost self-esteem, emotional stability and the tendency to emerge as a leader," she says.

Η δεύτερη μεγάλη διαφορά μεταξύ των δύο φύλων αφορούσε τις ηγετικές τάσεις. «Σε σύγκριση με τις γυναίκες, οι άνδρες δείχνουν περισσότερη επιθυμία για εξουσία» σημείωσε η δρ Γκριτζάλβα, συμπληρώνοντας ωστόσο ότι δεν εμφανίστηκαν διαφορές μεταξύ των δύο φύλων σε ό,τι αφορούσε την επιδειξιομανία. «Αυτό δείχνει ότι τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες έχουν τις ίδιες πιθανότητες να δείξουν ματαιοδοξία».

Επιπλέον, οι επιστήμονες μελέτησαν στοιχεία που αφορούσαν φοιτητές κατά την περίοδο 1990-2013. Δεν βρήκαν καμία ένδειξη σχετικά με το ότι κάποιο από τα δύο φύλα έχει γίνει πιο ναρκισσιστικό με την πάροδο του χρόνου.

Έρευνες έχουν δείξει ότι διαφορές στην προσωπικότητα όπως ο ναρκισσισμός «αναδύονται» από στερεότυπα και προσδοκίες συνυφασμένα με τα δύο φύλα. Οι συγγραφείς της νέας μελέτης υποπτεύονται ότι η μόνιμη απουσία γυναικών σε ηγετικές θέσεις οφείλεται ως έναν βαθμό στα στερεότυπα που θέλουν τη θηλυκότητα να μη συνάδει με την ηγεσία.

Τα στερεότυπα

Nicolas Poussin, Echo et Narcisse, c. 1650. © Musée du Louvre, Paris. “By examining gender differences in narcissism, we may be able to explain gender disparities in these important outcomes.” Emily Grijalva, assistant professor of organization and human resources, University at Buffalo.

«Οι άνθρωποι τείνουν να παρατηρούν και να μαθαίνουν τους ρόλους του φύλου από μικρή ηλικία και έτσι μπορεί να αντιμετωπίσουν πολύ επιθετικές συμπεριφορές αν παρεκκλίνουν από τις προσδοκίες της κοινωνίας. Ιδίως οι γυναίκες γίνονται συχνά αντικείμενο έντονης κριτικής όταν εμφανίζουν επιθετικότητα και τάσεις εξουσίας. Αυτό το πλαίσιο δημιουργεί πίεση στις γυναίκες περισσότερο από όσο στους άνδρες και τις αναγκάζει να καταστείλουν εκφάνσεις ναρκισσιστικής συμπεριφοράς» γράφουν οι ερευνητές και καταλήγουν ότι μελλοντικές έρευνες θα πρέπει να διερευνήσουν περαιτέρω τους κοινωνικούς, πολιτισμικούς και βιολογικούς παράγοντες που συντελούν σε αυτές τις διαφορές μεταξύ των δύο φύλων.

Ο Νάρκισσος και ο ναρκισσισμός

Narcisse, fresque à Pompéi.

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία ο Νάρκισσος ήταν ένας νεαρός, γιος της νύμφης Λειριώπης και του ποταμού Κηφισού, ο οποίος ήταν τόσο όμορφος ώστε όλες οι νύμφες τον ήθελαν για σύντροφό τους. Ο ίδιος όμως απέρριπτε όλες τις υποψήφιες λόγω της υπεροψίας του.

John William Waterhouse, Echo et Narcisse, 1903. Walker Art Gallery, Liverpool.

Λέγεται μάλιστα ότι μεταξύ άλλων απέρριψε και τη νύμφη Ηχώ η οποία απελπισμένη φώναζε συνεχώς το όνομά του μέχρι που η φωνή της έσβησε με αποτέλεσμα να ακούγεται πλέον μόνο η κατάληξη του ονόματος.

Nicolas-Bernard Lépicié, Narcisse changé en fleur, 1771.

Ο όμορφος Νάρκισσος τελικά ερωτεύθηκε μόνο το είδωλό του και αυτό τον κατέστρεψε. Σύμφωνα με τον μύθο, μια ημέρα, καθώς περιφερόταν στον ποταμό πρόσεξε το είδωλό του στο νερό. Ήταν το πιο όμορφο πρόσωπο που είχε δει. Άρχισε να περνά ημέρες ολόκληρες θαυμάζοντας το όμορφο είδωλο στο ποτάμι. Θεωρώντας πως αυτό που έβλεπε ήταν άλλη μία από τις νύμφες που τον κυνηγούσαν, ερωτεύτηκε σφόδρα το είδωλό του και καθόταν με τις ώρες και το θαύμαζε, ενώ ταυτόχρονα παραπονιόταν που το πρόσωπο μέσα στο νερό δεν του έλεγε τίποτα, αλλά μόνο τον κοιτούσε.

Ο Νάρκισσος περνούσε ημέρες ολόκληρες θαυμάζοντας την ομορφιά του στο ποτάμι. Μια ημέρα όμως, στην προσπάθειά του να φιλήσει αυτό που θεωρούσε πως ήταν νύμφη, έπεσε στο νερό και πνίγηκε. Στη θέση εκείνη μετά από λίγο φύτρωσε το ομώνυμο άνθος ως σύμβολο της φθοράς και των χθόνιων θεοτήτων.

Salvador Dalí, Métamorphose de Narcisse, 1937. This painting is Dalí's interpretation of the Greek myth of Narcissus. Narcissus was a youth of great beauty who loved only himself and broke the hearts of many lovers. The gods punished him by letting him see his own reflection in a pool. He fell in love with it, but discovered he could not embrace it and died of frustration. Relenting, the gods immortalised him as the narcissus (daffodil) flower. For this picture Dalí used a meticulous technique which he described as 'hand-painted colour photography' to depict with hallucinatory effect the transformation of Narcissus, kneeling in the pool, into the hand holding the egg and flower. Narcissus as he was before his transformation is seen posing in the background. The play with 'double images' sprang from Dalí's fascination with hallucination and delusion.

Ο Νάρκισσος της μυθολογίας έδωσε έτσι το όνομά του στην ψυχολογική διαταραχή προσωπικότητας που ονομάστηκε ναρκισσισμός και η οποία έχει ως κύρια χαρακτηριστικά την αλαζονεία, το αίσθημα ανωτερότητας και την έλλειψη ενσυναίσθησης.