Βρέθηκε εξωπλανήτης που είναι πράγματι πολύ… έξω. Astronomers Discover Extrasolar Gas Giant 13,000 Light-Years Away

Καλλιτεχνική απεικόνιση του εξωπλανήτη Ogle-2014-BLG-0124 που είναι από τους πιο μακρινούς που έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα. Astronomers using NASA’s Spitzer Space Telescope and the Polish Optical Gravitational Lensing Experiment (OGLE) telescope at the Las Campanas Observatory in Chile have discovered one of the most distant exoplanets known – a gas giant planet approximately 13,000 light-years away, called OGLE-2014-BLG-0124Lb. This artist’s conception shows OGLE-2014-BLG-0124Lb. Image credit: Christine Pulliam / CfA.

Ομάδα αστρονόμων αμερικανικών πανεπιστημίων και του Κέντρου Αστροφυσικής Harvard-Smithsonian χρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer και το τηλεσκόπιο Ogle Warsaw στη Χιλή ανακάλυψαν έναν ακόμη εξωπλανήτη. Πρόκειται για ένα γίγαντα αερίου με μέγεθος παρόμοιο με εκείνο του Δία ο οποίος βρίσκεται σε απόσταση 13 χιλιάδων ετών φωτός από τη Γη. Ο Ogle-2014-BLG-0124 όπως ονομάστηκε ο εξωπλανήτης αυτός είναι από τους πιο μακρινούς που έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα.

Η συντριπτική πλειοψηφία των περίπου δύο χιλιάδων εξωπλανητών που έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα βρίσκονται σε αποστάσεις 10-100 φορές κοντινότερες στη Γη από την απόσταση στην οποία βρίσκεται ο Ogle-2014-BLG-0124. Η ανακάλυψη έγινε με τη μέθοδο του βαρυτικού φακού και ανάμεσα στα άλλα θεωρείται σημαντική επειδή στην περιοχή του γαλαξία μας που εντοπίστηκε ο πλανήτης οι επιστήμονες πιστεύουν ότι είναι… άγονη.

Η τεχνική

Στην καλλιτεχνική απεικόνιση απεικονίζεται το σημείο που βρίσκεται ο εξωπλανήτης Ogle-2014-BLG-0124 και με το πρώτο βέλος (αριστερά) σημειώνεται το ηλιακό μας σύστημα. Οι κουκκίδες απεικονίζουν άλλους εξωπλανήτες και όπως είναι φανερό ο Ogle-2014-BLG-0124 είναι από τους πιο μακρινούς που έχουν εντοπιστεί. Η περιοχή του Γαλαξία στην οποία βρίσκεται ο Ogle-2014-BLG-0124 θεωρείται ότι δεν είναι φιλική στη παρουσία πλανητών. This map of our Milky Way Galaxy shows the location of the gas giant OGLE-2014-BLG-0124Lb and other exoplanets discovered with microlensing. Image credit: NASA / JPL-Caltech.

Η μέθοδος του βαρυτικού φακού (ή μικροφακού) που αναπτύχθηκε πρόσφατα έχει συμβάλει πολύ στη διαστημική εξερεύνηση τα τελευταία χρόνια. Η τεχνική βασίζεται σε ένα φαινόμενο που προβλέπεται από τη Γενική θεωρία της Σχετικότητας, και βρίσκει εφαρμογή κυρίως στην αναζήτηση πλανητών. Οι ερευνητές επικεντρώνουν την προσοχή τους όταν ένα άστρο περνάει μπροστά από ένα άλλο, πιο μακρινό άστρο.

Κατά το πέρασμα αυτό το βαρυτικό πεδίο του πιο κοντινού άστρου – το οποίο σύμφωνα με τη Γενική Σχετικότητα κάμπτει τον περιβάλλοντα χωροχρόνο – διαθλά το φως του πιο μακρινού άστρου λειτουργώντας σαν μεγεθυντικός φακός μέσα από τον οποίο το άστρο και οι πλανήτες που κινούνται γύρω από αυτό γίνονται ορατά από τη Γη.

Το αποτέλεσμα είναι να αυξάνει το μέγεθος και η φωτεινότητα ενός κοσμικού σώματος ως και 20 φορές. Η ίδια μέθοδος χρησιμοποιείται και για τον εντοπισμό πολύ μακρινών γαλαξιών. Χρησιμοποιούνται ως βαρυτικοί φακοί πολύ μεγάλοι γαλαξίες οι οποίοι στρεβλώνουν και μεγεθύνουν το φως των γαλαξιών που βρίσκονται σε πιο μακρινές αποστάσεις.