Νόμπελ Φυσικής 2021: Απονέμεται σε τρεις επιστήμονες για το έργο τους πάνω στο κλίμα και άλλα πολύπλοκα φαινόμενα. Nobel in physics: Climate science breakthroughs earn prize

Τo βραβείο Νομπέλ 2021 στην Φυσική απονεμήθηκε στους Syukuro Manabe, Klaus Hasselmann και Giorgio Parisi “για τις πρωτοποριακές συνεισφορές τους στην κατανόηση περίπλοκων φυσικών συστημάτων.” Three scientists have been awarded the 2021 Nobel Prize in Physics for their work to understand complex systems, such as the Earth's climate. L-R: Syukuro Manabe, Klaus Hasselmann and Giorgio Parisi. EPA

Το μισό βραβείο μοιράζονται οι Syukuro Manabe και Klaus Hasselmann «για την φυσική μοντελοποίηση του κλίματος της Γης, την ποσοτικοποίηση της μεταβλητότητας και την αξιόπιστη πρόβλεψη της υπερθέρμανσης του πλανήτη» και το άλλο μισό απονέμεται στον Giorgio Parisi «για την ανακάλυψη της αλληλεπίδρασης της αταξίας και των διακυμάνσεων στα φυσικά συστήματα από τις ατομικές έως τις πλανητικές κλίμακες».

Ο Syukuro Manabe, γεννήθηκε το 1931 στην πόλη Shingu της Ιαπωνίας. Έλαβε το διδακτορικό του το 1957 από το Πανεπιστήμιο του Τόκιο. Senior Meteorologist στο Princeton University. O Klaus Hasselmann, γεννήθηκε το 1931 στο Αμβούργο. Έλαβε το διδακτορικό του το 1957 από το Πανεπιστήμιο του Göttingen. Professor στο Max Planck Institute for Meteorology, Αμβούργο. Ο Giorgio Parisi, γεννήθηκε το 1948 στην Ρώμη. Έλαβε το διδακτορικό του το 1970 από το Πανεπιστήμιο της Sapienza στη Ρώμη. Professor στο Πανεπιστήμιο Sapienza της Ρώμης.

Ο Syukuro Manabe (1/4) και ο Klaus Hasselmann (1/4) έθεσαν τα θεμέλια της γνώσης μας για το κλίμα της Γης και στο πώς αυτό επηρεάζεται από την ανθρωπότητα. Ο Giorgio Parisi (1/2) βραβεύεται για την επαναστατική συμβολή του στη θεωρία των αδιάτακτων υλικών και των τυχαίων διαδικασιών.

Τα πολυσύνθετα συστήματα χαρακτηρίζονται από τυχαιότητα και αταξία και είναι δύσκολο να κατανοηθούν. Το φετινό βραβείο αναγνωρίζει τις νέες μεθόδους για την περιγραφή τους και την πρόβλεψη της μακροπρόθεσμης συμπεριφοράς τους.

Computer analysis of the Earth's climate is important for informing efforts to tackle global warming. Credit: NASA

Ένα πολύπλοκο σύστημα ζωτικής σημασίας για την ανθρωπότητα είναι το κλίμα της Γης. Ο Syukuro Manabe απέδειξε πώς τα αυξημένα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα οδηγούν σε αυξημένες θερμοκρασίες στην επιφάνεια της Γης. Στη δεκαετία του 1960, ηγήθηκε της ανάπτυξης φυσικών μοντέλων του κλίματος της Γης και ήταν ο πρώτος που εξερεύνησε την αλληλεπίδραση μεταξύ της ισορροπίας ακτινοβολίας και της κάθετης μεταφοράς αερίων μαζών. Η εργασία του έθεσε τα θεμέλια για την ανάπτυξη των σημερινών κλιματικών μοντέλων.

Περίπου δέκα χρόνια αργότερα, ο Klaus Hasselmann δημιούργησε ένα μοντέλο που συνδέει τον καιρό και το κλίμα, απαντώντας έτσι στο ερώτημα γιατί τα κλιματικά μοντέλα μπορούν να είναι αξιόπιστα παρά το γεγονός ότι ο καιρός είναι μεταβλητός και χαοτικός. Ανέπτυξε επίσης μεθόδους για τον εντοπισμό συγκεκριμένων σημάτων, ‘δακτυλικών αποτυπωμάτων’ που αποτυπώνονται στο κλίμα, εξαιτίας των φυσικών φαινομένων και των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Οι μέθοδοί του έχουν χρησιμοποιηθεί για να αποδειχθεί ότι η αύξηση της θερμοκρασίας στην ατμόσφαιρα οφείλεται στις ανθρώπινες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.

Γύρω στο 1980, ο Giorgio Parisi ανακάλυψε κρυμμένα μοτίβα σε περίπλοκα αδιάτακτα υλικά. Οι ανακαλύψεις του είναι από τις σημαντικότερες συνεισφορές στη θεωρία περίπλοκων συστημάτων. Επιτρέπουν την κατανόηση και περιγραφή πολλών διαφορετικών και φαινομενικά εντελώς τυχαίων υλικών και φαινομένων, όχι μόνο στη φυσική αλλά και σε άλλους, πολύ διαφορετικούς τομείς, όπως τα μαθηματικά, την βιολογία, την νευροεπιστήμη και την μηχανική μάθηση.

The Nobel Prize in Physics 2021 was awarded "for groundbreaking contributions to our understanding of complex systems" with one half jointly to Syukuro Manabe and Klaus Hasselmann "for the physical modelling of Earth's climate, quantifying variability and reliably predicting global warming" and the other half to Giorgio Parisi "for the discovery of the interplay of disorder and fluctuations in physical systems from atomic to planetary scales."

«Οι ανακαλύψεις που βραβεύθηκαν φέτος δείχνουν ότι οι γνώσεις μας για το κλίμα στηρίζονται σε μια σταθερή επιστημονική βάση, βασισμένη σε μια αυστηρή ανάλυση των παρατηρήσεων. Σύμφωνα με τον Thors Hans Hansson, πρόεδρο της Επιτροπής των Νόμπελ Φυσικής: Οι Manabe, Hasselmann και Parisi συνέβαλαν στο να αποκτήσουμε μια βαθύτερη εικόνα για τις ιδιότητες και την εξέλιξη των πολύπλοκων φυσικών συστημάτων».

Το Νόμπελ Φυσικής έχει απονεμηθεί 114 φορές σε 216 επιστήμονες από το 1901 έως και το 2020. Ο John Bardeen είναι ο μόνος που βραβεύθηκε δύο φορές με Νόμπελ Φυσικής, το 1956 (για την ανακάλυψη του τρανζίστορ) και το 1972 (για την θεωρητική ερμηνεία της υπεραγωγιμότητας). Αυτό σημαίνει ότι συνολικά 215 άτομα έχουν βραβευθεί με το Νόμπελ Φυσικής.

Πηγές: https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2021/press-release/ - https://www.bbc.com/news/science-environment-58790160 - https://physicsgg.me/2021/10/04/