Το ιστολόγιο "Τέχνης Σύμπαν και Φιλολογία" είναι ένας διαδικτυακός τόπος που αφιερώνεται στην προώθηση και ανάδειξη της τέχνης, της επιστήμης και της φιλολογίας. Ο συντάκτης του ιστολογίου, Κωνσταντίνος Βακουφτσής, μοιράζεται με τους αναγνώστες του τις σκέψεις του, τις αναλύσεις του και την αγάπη του για τον πολιτισμό, το σύμπαν και τη λογοτεχνία.
Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.
The words of
renowned physicist Professor Stephen Hawking will be beamed into space as a
"message of peace and hope", his family has said. His voice will be
accompanied by the music of Greek composer Vangelis, who is perhaps best known
for creating the iconic soundtracks of movies including 1981’s Chariots of Fire and 1982’s Blade Runner. Vangelis—real name
Evángelos Odysséas Papathanassíou—also composed the score to PBS’ 1980 TV
series Cosmos: A Personal Voyage. Copies
of the CD of the composition will be given to all guests at the thanksgiving
service. STEPHENHAWKINGFOUNDATION
Μία
μουσική εκπομπή αλλιώτικη από τις άλλες θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 15
Ιουνίου, μετά την τελετή για τον Στίβεν Χόκινγκ στο Αβαείο του Ουεστμίνστερ.
Επιλεγμένα
λόγια του διάσημου Βρετανού κοσμολόγου, ο οποίος πέθανε τον Μάρτιο σε ηλικία 76
ετών, θα μεταδοθούν στο διάστημα προς την κατεύθυνση της πλησιέστερης μαύρης
τρύπας, με συνοδεία μουσικής του Έλληνα συνθέτη Βαγγέλη Παπαθανασίου.
Όπως
είπε η οικογένεια του Χόκινγκ, σύμφωνα με το BBC, η δορυφορική εκπομπή στο διάστημα θα
είναι ένα «μήνυμα ειρήνης και ελπίδας, για την ενότητα και την ανάγκη μας να
ζούμε μαζί με αρμονία σε αυτόν τον πλανήτη».
Στόχος
της εκπομπής θα είναι η μαύρη τρύπα 1A
0620-00, που βρίσκεται σε ένα διπλό σύστημα μαζί με ένα μικρό άστρο. Πρόκειται,
σύμφωνα με την κόρη του, Λούσι, «για μία όμορφη και συμβολική χειρονομία, που
δημιουργεί έναν δεσμό ανάμεσα στην παρουσία του πατέρα μας σε αυτόν τον
πλανήτη, στην επιθυμία του να πάει στο διάστημα και στην εξερεύνηση του
σύμπαντος στο μυαλό του».
Famous musician
Vangelis has composed something special for Stephen Hawking's memorial service
- and it's going to be beamed into space.
Ένα
CD με τη μουσική και τα
λόγια -προσφορά από τον Βαγγέλη Παπαθανασίου- θα δοθεί σε όλους όσοι παρευρεθούν
στην αυριανή τελετή, την οποία αναμένεται να παρακολουθήσουν περίπου 1.000
άνθρωποι, επώνυμοι και μη. Κατά τη διάρκεια της τελετής, οι στάχτες του Χόκινγκ
θα τοποθετηθούν ανάμεσα σε δύο άλλους γίγαντες της επιστήμης, στον Νεύτωνα και
τον Δαρβίνο.
Επιστήμονες
κατόρθωσαν να αλλάξουν τα μουσικά γούστα εθελοντών μέσω της διακρανιακής
μαγνητικής διέγερσης. Researchers have proven it is possible to increase or
decrease our enjoyment of music, and our craving for more of it, by enhancement
or disruption of certain brain circuits. Credit: McGill University
Ο
γείτονάς σας σάς βγάζει έξω από τα ρούχα σας παίζοντας στη διαπασών heavy metal
ή βαριά λαϊκά; Ίσως σε λίγο το πρόβλημά σας να μπορεί να λυθεί μόνο και μόνο
πείθοντάς τον να βάλει για λίγο το κεφάλι του κοντά σε έναν μαγνήτη.
Σε
ένα πείραμα που ορισμένοι χαρακτηρίζουν «ορόσημο», επιστήμονες κατόρθωσαν να
αλλάξουν τα μουσικά γούστα εθελοντών μέσω της διακρανιακής μαγνητικής
διέγερσης. Τα ευρήματα θεωρείται ότι μπορεί να βοηθήσουν στην ανάπτυξη
θεραπειών για διάφορες μορφές ψυχικών διαταραχών και εξαρτήσεων.
Οι
ερευνητές με επικεφαλής τον Ρόμπερτ Ζετόρε από το Πανεπιστήμιο Μακ Γκιλ στον
Καναδά ζήτησαν από 17 εθελοντές να ακούσουν διάφορα μουσικά κομμάτια (ορισμένα
είχαν επιλεγεί από τους ίδιους τους συμμετέχοντες και άλλα από τους ερευνητές)
και να αξιολογήσουν πόση ευχαρίστηση τους πρόσφερε το καθένα από αυτά.
Παράλληλα τους δόθηκε η δυνατότητα να αγοράσουν όποια τραγούδια τους άρεσαν
πολύ χρησιμοποιώντας τα δικά τους χρήματα.
Fig. 1: Schematic
of the experimental approach used.Credit:Nature Human Behaviour (2017)
Η
διαδικασία αυτή επαναλήφθηκε σε τρεις σειρές πειραμάτων: στις δυο πρώτες οι
συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε διακρανιακή μαγνητική διέγερση ενώ στην τρίτη,
«ψεύτικη» δοκιμή, οι μαγνήτες τοποθετήθηκαν στον εγκέφαλο των εθελοντών χωρίς
να ενεργοποιηθούν.
TMS can be applied
externally, wherever brain circuits are at play.
Οι
ερευνητές στόχευσαν σε μια συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου, τον
ραχιοπλευρικό προμετωπιαίο φλοιό, χρησιμοποιώντας διαφορετικές μορφές διέγερσης
ώστε να ενεργοποιήσουν ή να καταστείλουν τη δραστηριότητά του.
The researchers
targeted the left dorsolateral prefrontal cortex using TMS to manipulate the
reward system.
Προηγούμενες
μελέτες έχουν δείξει ότι ο ραχιοπλευρικός προμετωπιαίος φλοιός εμπλέκεται στην
έκλυση ντοπαμίνης στο ραβδωτό σώμα, μια βαθύτερη περιοχή του εγκεφάλου η οποία
σχετίζεται με την επεξεργασία των ανταμοιβών και με την ευχαρίστηση που μας
προκαλεί η μουσική.
Στο
σχετικό άρθρο τους, που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Nature Human Behaviour», οι ερευνητές από το Μακ Γκιλ αναφέρουν ότι
με τη διέγερση του ραχιοπλευρικού προμετωπιαίου φλοιού οι εθελοντές δήλωναν ότι
τους αρέσει περισσότερο η μουσική που άκουγαν και ήταν πρόθυμοι να ξοδέψουν
περισσότερα χρήματα για να αγοράσουν κάποια από τα κομμάτια σε σχέση με τη
δοκιμή-προσομοίωση. Αντιθέτως, με την καταστολή της ίδιας περιοχής η μουσική
τους άρεσε λιγότερο και ήταν λιγότερο πρόθυμοι για αγορές.
Τα
ευρήματα προσφέρουν για πρώτη φορά απτές ενδείξεις σχετικά με το πώς
δημιουργούνται οι αισθητικές απολαύσεις στον εγκέφαλο, γι’ αυτό και η μελέτη
θεωρήθηκε «ορόσημο» από άλλους επιστήμονες του τομέα. Η κατανόηση της
αισθητικής απόλαυσης και των απολαύσεων γενικότερα θεωρείται
ότι μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη θεραπειών για διαταραχές που σχετίζονται με
το σύστημα της ανταμοιβής, όπως η κατάθλιψη και ή ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή,
ή οι εξαρτήσεις από το αλκοόλ ή τα ναρκωτικά.
Η
μεταβολή του βαθμού απόλαυσης της μουσικής στους εθελοντές ήταν πρόσκαιρη,
διαρκώντας μόνο όσο διήρκεσε το πείραμα. Στα ιατρικά χρονικά υπάρχει ωστόσο
καταγεγραμμένη μια περίπτωση μόνιμης μεταβολής: ένας 60χρονος άνδρας ο οποίος
υποβλήθηκε σε θεραπεία για ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή μέσω της μαγνητικής
διέγερσης ανέπτυξε απροσδόκητα μια βαθιά λατρεία για τα τραγούδια του Τζόνι Κας.
Artist's concept of
NASA's Voyager spacecraft. Credit: NASA/JPL-Caltech
Μουσική
η οποία δημιουργήθηκε από τα δεδομένα που έχει μεταδώσει πίσω στη Γη το
διαστημόπλοιο Voyager 1,
καθ’όλη τη διάρκεια των τεσσάρων δεκαετιών της αποστολής του, παρουσιάζει η
NASA στο πλαίσιο της SC17 Supercomputing Conference στο Ντένβερ του Κολοράντο.
Excerpt of music
created by Dr Domenico Vicinanza (Anglia Ruskin University and GEANT) and Dr
Genevieve Williams (University of Exeter) using data measurements sent from the
Voyager 1 spacecraft. Image Credit: NASA
Το
διάρκειας τριών λεπτών μουσικό κομμάτι φτιάχτηκε για τα 40ά γενέθλια του
Voyager 1 και βασίζεται στις πληροφορίες που έχει συλλέξει το όργανο LECP (Low-Energy
Charged Particle), ένα ειδικό τηλεσκόπιο σχεδιασμένο για τον εντοπισμό
πρωτονίων και άλλων σωματιδίων στο διάστημα. Ο κάθε αριθμός, που αντιστοιχεί σε
έναν μέσο όρο μετρήσεων 26 ημερών που έχει ληφθεί από το Space Physics Data
Facility της ΝASA μέχρι και την προηγούμενη εβδομάδα, μετατρέπεται σε μουσική
νότα, με αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας μελωδίας η οποία αντιπροσωπεύει όλο το
ταξίδι του διαστημοπλοίου.
Dr Vicinanza,
Director of the Sound And Game Engineering (SAGE) Research Group at Anglia
Ruskin University.
Για
να δημιουργήσουν τη μουσική, ο Dr. Ντομένικο Βιτσινάντζα, του Anglia Ruskin
University και του GEANT και η Dr. Ζενεβιέβ Γουΐλιαμς, του University of
Exeter, χρησιμοποίησαν μια διαδικασία με την ονομασία «data sonification», για
τη μετατροπή των μετρήσεων και των χαρακτηριστικών της πτήσης σε μελωδία,
αρμονία και ενορχήστρωση.
Artist’s concept of
Voyager 1. Circles represent the orbits of the major outer planets: Jupiter,
Saturn, Uranus, and Neptune. Image
via NASA, ESA, and G. Bacon (STScI)
Η
διαδικασία αυτή βασίζεται σε μετρήσεις του LECP οι οποίες αντικατοπτρίζουν τις
μεταβολές που ανίχνευσε το Voyager 1 όταν πλησίασε πρώτα τον Δία, μετά τον
Κρόνο και μετά όταν βγήκε εκτός ηλιακού συστήματος το 2012, βγαίνοντας στο
διαστρικό διάστημα. Η κύρια μελωδία προέρχεται από τις μετρήσεις πάνω στην
κοσμική ακτινοβολία, και παίζεται με βιολιά για τα δεδομένα μέχρι το 2012, και
στη συνέχεια με φλάουτο, πίκολο και μεταλλόφωνο. Στη «επισκέψεις» στον Δία και
τον Κρόνο συμμετέχουν επίσης πιάνο και γαλλικό κόρνο, υπογραμμίζοντας την
αύξηση και τη μείωση της κοσμικής ακτινοβολίας κατά την είσοδο και την έξοδο
από τις ατμόσφαιρες των πλανητών.
Όπως
υπογράμμισε ο Βιτσινάντζα, το data sonification μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο
ως προς το να «μοιραζόμαστε επιστημονικές ανακαλύψεις, και ελπίζουμε πως,
μετατρέποντας 40 χρόνια δεδομένων σε μουσική, οι ακροατές θα είναι σε θέση να
ακούσουν πλευρές του ταξιδιού του Voyager 1 οι οποίες ίσως να μην είναι τόσο
προφανείς όταν κοιτά κανείς γραφήματα δεδομένων».
A new study
published in the journal PLoS ONE has found that listening to ‘happy music’
(i.e. classical music that elicits positive mood and is high on arousal) is
associated with an increase in divergent creative thinking. According to the
team, music listening can be easily integrated into daily life and may provide
an innovative means to facilitate creative cognition in an efficient way in
various scientific, educational and organizational settings when creative
thinking is needed. Image credit: Gerd Altmann
Πρόσφατες
έρευνες έδειξαν ότι όταν αντιμετωπίζουμε ένα μη κοινότοπο πρόβλημα, η λύση του
οποίου απαιτεί από εμάς ένα άλμα δημιουργικότητας, το να ακούμε μια ευχάριστη
και συναισθηματικά διεγερτική μουσική μας βοηθά αποφασιστικά στην εξεύρεση της
λύσης. Όταν λοιπόν ακούμε ένα ορισμένο είδος μουσικής ενώ σκεφτόμαστε ένα
δυσεπίλυτο πρόβλημα, είναι σαφώς πιο παραγωγικό από το να δουλεύουμε στη σιωπή.
Στο
συμπέρασμα αυτό κατέληξαν δύο ερευνητικές ομάδες, που εργάζονταν η μία στην Ολλανδία
στο RadboundUniversity και η άλλη στην Αυστραλία στο UniversityofTechnologySydney, και πριν από λίγες ημέρες δημοσίευσαν από
κοινού τα αποτελέσματα αυτής της συνεργασίας στο περιοδικό «PLOSOne».
Στον
πολύπλοκο και διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο όπου ζούμε, η ικανότητα να βρίσκουμε
εγκαίρως πρωτότυπες λύσεις αποτελεί ίσως μία από τις περισσότερο αναγνωρισμένες
νοητικές αρετές, μια νοητική ικανότητα που συχνά απαιτείται και στον χώρο
εργασίας. Διόλου περίεργο λοιπόν ότι εδώ και χρόνια ειδικοί επιστήμονες
μελετούν τις εξωτερικές και εσωτερικές συνθήκες που διεγείρουν ή ενισχύουν αυτή
την ικανότητα.
Στον
πολύπλοκο και διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο όπου ζούμε, η ικανότητα να βρίσκουμε
εγκαίρως πρωτότυπες λύσεις αποτελεί ίσως μία από τις περισσότερο αναγνωρισμένες
νοητικές αρετές, μια νοητική ικανότητα που συχνά απαιτείται και στον χώρο
εργασίας. Διόλου περίεργο λοιπόν ότι εδώ και χρόνια ειδικοί επιστήμονες
μελετούν τις εξωτερικές και εσωτερικές συνθήκες που διεγείρουν ή ενισχύουν αυτή
την ικανότητα.
Από
καιρό υπήρχαν ενδείξεις ότι η μουσική σχετίζεται στενά και επηρεάζει τη
δημιουργική σκέψη, όμως μέχρι πρόσφατα δεν γνωρίζαμε ποιο είδος μουσικής και σε
ποιες περιπτώσεις ασκεί την ευεργετική δράση της. Προσπαθώντας να απαντήσουν σε
αυτά τα ερωτήματα οι διευθυντές των δύο ερευνητικών ομάδων, ο SimoneRitter της ολλανδικής και ο SamFerguson της αυστραλιανής, έθεσαν σε 155 εθελοντές
μια σειρά από προβλήματα, ενώ λίγο πριν και κατά τη διάρκεια του πειράματος
τους έβαζαν να ακούνε διαφορετικά είδη κλασικής μουσικής.
Με
άλλα λόγια, παρατηρούσαν πώς τα διάφορα είδη σύνθετης μουσικής επηρεάζουν την
ικανότητα των εθελοντών να ανακαλύπτουν δημιουργικές λύσεις στα προβλήματα που
έπρεπε να επιλύσουν.
Αποκλίνουσα
δημιουργικότητα
Participants
hearing positive, arousing music came up with most original solutions. Overall divergent
thinking (ODT) score.Credit: Ritter et al (2017)
Αξίζει
να σημειωθεί ότι αυτά τα πειράματα διερευνούσαν ένα ιδιαίτερο είδος
δημιουργικότητας, το οποίο η σύγχρονη ψυχολογία περιγράφει ως «αποκλίνουσα
σκέψη», δηλαδή τη δημιουργική ικανότητα ορισμένων ανθρώπων να επινοούν
διαφορετικές λύσεις σε ένα πρόβλημα (αποκλίνουσα σκέψη), όταν οι περισσότεροι
άνθρωποι αναζητούν μία και μοναδική λύση για το ίδιο πρόβλημα (συγκλίνουσα
σκέψη). Εστίαζαν συνεπώς στο ποια διαφορετικά είδη κλασικής μουσικής επηρεάζουν,
άλλοτε θετικά και άλλοτε αρνητικά, την αποκλίνουσα σκέψη, δηλαδή το είδος της
δημιουργικής σκέψης που απαιτείται συχνότερα για την επίλυση προβλημάτων στις
τέχνες και τις επιστήμες!
Στο
ερώτημα πώς ενώνονται με τέσσερις διαδοχικές ευθείες οι εννέα κουκκίδες η λύση
βρίσκεται δεξιά.
Για
παράδειγμα όταν έθεταν στους εθελοντές «το πρόβλημα των εννέα σημείων», να
συνδέσουν δηλαδή με τέσσερις μόνο διαδοχικές ευθείες γραμμές τα εννέα σημεία
που βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο (βλ. σχετική εικόνα), διαπίστωσαν ότι οι
εθελοντές που άκουγαν ευχάριστες αρμονικές συνθέσεις (π.χ. την «Άνοιξη» από τις
«Τέσσερις εποχές» του Βιβάλντι) επιδείκνυαν μεγαλύτερη αποκλίνουσα
δημιουργικότητα και οδηγούνται ευκολότερα στη λύση του προβλήματος.
Σε
αυτό το συμπέρασμα κατέληξαν χωρίζοντας τους 155 εθελοντές σε πέντε ομάδες που
έπρεπε να λύσουν το ίδιο πρόβλημα. Κάθε μία από τις τέσσερις ομάδες, την ώρα
που προσπαθούσε να λύσει ένα πρόβλημα, άκουγε διαφορετικά είδη κλασικής
μουσικής (π.χ. ηρωική, ευχάριστα αρμονική, καταθλιπτική, αγχωτική κ.ο.κ.), ενώ
η πέμπτη ομάδα χρησίμευε ως η «ομάδα ελέγχου» που δεν άκουγε καθόλου μουσική
προσπαθώντας να λύσει το πρόβλημα.
Happy background
music can help get the creative juices flowing, according to a study. Credit:New Scientist
Διαπίστωσαν
λοιπόν ότι από τα μουσικά κομμάτια, τα οποία είχαν ταξινομηθεί σε κατηγορίες
ανάλογα με το συναισθηματικό τους περιεχόμενο αλλά και τη διεγερτική τους
δράση, μόνο τα ευχάριστα μελωδικά κομμάτια ασκούσαν κατά κανόνα μια «θετική
διεγερτική δράση», ενίσχυαν δηλαδή την ικανότητα των εθελοντών να επιδεικνύουν
αποκλίνουσα δημιουργικότητα.
Πηγές: Simone
M. Ritter, Sam Ferguson. Happy creativity: Listening to happy music
facilitates divergent thinking. PLOS ONE,
2017; 12 (9): e0182210 DOI: 10.1371/journal.pone.0182210-www.efsyn.gr
To Εγκεφαλόφωνο είναι ένα μουσικό όργανο το
οποίο χειρίζεται κανείς μόνο με την σκέψη. The Encephalophone
is a musical instrument that can be played by the mind alone. Neurologist
Thomas Deuel practices on the encephalophone in preparation for a gig. Credit:
University of Washington
«Hands-free»
μουσικό όργανο, ελεγχόμενο μέσω σκέψης, ανέπτυξαν νευρολόγοι, με σκοπό τη χρήση
του από ασθενείς που έχουν προβλήματα κίνησης ή βρίσκονται στο στάδιο της
αποκατάστασης από εγκεφαλικά επεισόδια, τραυματισμούς στη σπονδυλική στήλη κ.α.
Thomas Deuel, a
neuroscientist, sound artist, and neurologist, discusses his work with music
generated through conscious control of the electroencephalogram. Thomas
discusses his Encephalophone, a novel musical instrument and cognitive
rehabilitation device using conscious control of electroencephalogram (EEG).
There is a discussion of the basic function of EEG, a historical perspective on
the sonification of EEG, and a description of how the Encephalophone works and
experiments proving its effectiveness, followed by future directions being
pursued.
Όπως
εξηγεί ο Τόμας Ντιούελ, νευρολόγος του Σουηδικού Ιατρικού Κέντρου,
νευροεπιστήμονας του University of Washington και πρώτος συντάκτης του report,
πρόκειται για «ένα μουσικό όργανο που
ελέγχεις με τη σκέψη σου, χωρίς κίνηση».
«Είμαι μουσικός και νευρολόγος, και έχω δει
πολλούς ασθενείς που έπαιζαν μουσική πριν το εγκεφαλικό ή άλλο κινητικό
πρόβλημα, που δεν μπορούν πλέον να παίξουν κάποιο όργανο ή να τραγουδήσουν»
λέει ο Ντιούελ. «Σκέφτηκα ότι θα ήταν
θαυμάσιο το να μπορείς να χρησιμοποιήσεις ένα όργανο εγκεφάλου- υπολογιστή για
να δώσεις σε ασθενείς τη δυνατότητα να παίξουν μουσική ξανά χωρίς να απαιτείται
κίνηση».
Το
εγκεφαλόφωνο συλλέγει εγκεφαλικά σήματα μέσω ενός ειδικού σκουφιού που
μετατρέπει συγκεκριμένα σήματα σε μουσικές νότες. Η συσκευή συνδυάζεται με
συνθεσάιζερ, κάτι που επιτρέπει στον χρήστη να δημιουργεί μουσική
χρησιμοποιώντας ένα μεγάλο εύρος ήχων.
Ο
Ντιούελ είχε αρχικά αναπτύξει το εγκεφαλόφωνο στο δικό του, ανεξάρτητο
εργαστήριο, σε συνεργασία με τον Δρ. Φέλιξ Ντάρβας, γιατρό στο University of
Washington. Στο πρώτο τους αυτό report, περιγράφουν την ανάπτυξη του οργάνου,
καθώς και τις αρχικές τους μελέτες, οι οποίες δείχνουν πώς το όργανο μπορεί να χρησιμοποιηθεί.
Η προκαταρκτική μελέτη έδειξε πως 15 υγιείς ενήλικοι που αποτελούσαν την ομάδα
δοκιμής ήταν σε θέση να χρησιμοποιήσουν το όργανο για να παράγουν τις
επιθυμητές μουσικές νότες, χωρίς να χρειάζεται προηγούμενη εκπαίδευση.
Το
εγκεφαλόφωνο μπορεί να ελεγχθεί μέσω δύο ανεξάρτητων τύπων εγκεφαλικών σημάτων:
Είτε αυτών που σχετίζονται με τον οπτικό φλοιό (ανοιγοκλείνοντας τα μάτια),
είτε αυτών που σχετίζονται με την κίνηση. Ο έλεγχος μέσω της σκέψης για την
κίνηση ίσως να είναι πιο χρήσιμος για ασθενείς με αναπηρία, και ο Ντιούελ
σχεδιάζει να συνεχίσει τις έρευνες πάνω σε αυτή την εφαρμογή- ωστόσο, οι
έρευνες μέχρι τώρα δείχνουν πως ο έλεγχος μέσω του ανοίγματος/ κλεισίματος των
ματιών είναι πιο ακριβής.
Επίσης,
σε συνεργασία με το Center for Digital Arts and Experimental Media (DXARTS)
γίνονται προσπάθειες ώστε το εγκεφαλόφωνο να αποκτήσει περαιτέρω μουσικές
δυνατότητες- και να γίνει ευκολότερο στη χρήση. Κλινικές δοκιμές αναμένεται να
αρχίσουν αργότερα μέσα στο έτος.
Singer Howie Day
recorded a parody version of his song ‘Collide’ at CERN. Watch the video below. (Image: Noemi
Caraban Gonzalez/CERN)
Στο
βίντεο βλέπουμε τον Αμερικανό τραγουδοποιό Howard Kern «Howie» Day να ερμηνεύει
στις εγκαταστάσεις του Μεγάλου Επιταχυντή Αδρονίων (Large Hadron Collider), στο
CERN, μια δική του σύνθεση, αλλά με διαφορετικούς στίχους από το πρωτότυπο. Οι
νέοι στίχοι αναφέρονται στα πειράματα με τις επιταχυνόμενες δέσμες πρωτονίων
στον LHC.
Πως
έγινε αυτό;
Ενώ
λοιπόν o «Howie» Day βρισκόταν σε περιοδεία, καθώς έπινε τον καφέ του ένα πρωί
σε μια καφετέρια στο Ντένβερ, είδε να κυκλοφορεί στο Twitter μια παρωδία του
ερωτικού τραγουδιού του με τίτλο “Collide”.
Η
ιδέα για το αρχικό βίντεο παρωδία ανήκει στην Sarah Charley, υπεύθυνη
επικοινωνίας για τα πειράματα του LHC στις ΗΠΑ. Δημιουργήθηκε με τη βοήθεια των
μεταπτυχιακών φοιτητών Jesse Heilman του Πανεπιστημίου της California, Tom
Perry και Laser Seymour Kaplan από το Πανεπιστήμιο του Wisconsin. Η παρωδία
τους εκφράζει τις ελπίδες και τους φόβους των πειραματικών φυσικών που ψάχνουν
για κάτι που μπορεί να μην βρουν ποτέ (π.χ. τα υπερσυμμετρικά σωματίδια).
Ο
Day εκτίμησε την παρωδία του τραγουδιού του, και την βρήκε αρκετά αστεία όταν
την άκουσε για πρώτη φορά. Έτσι, αποφάσισε να πάει στο CERN και να ερμηνεύσει ο
ίδιος την παρωδία του «Collide”. Σύμφωνα με όσα δήλωσε αργότερα, η συνεργασία
του με τους επιστήμονες για το γύρισμα του βιντεοκλίπ στον LHC τον συγκλόνισε,
δημιουργώντας του μια αίσθηση ταπεινότητας. Ήταν πραγματικά σπουδαίο γι αυτόν
να εργαστεί σ’ έναν χώρο όπου οι φυσικοί μπορούν να κάνουν τις πιο σημαντικές
ανακαλύψεις της ζωής μας.
Image of the
Perseus cluster taken by Nasa's Chandra X-ray satellite, overlaid with data
taken by Hitomi, outlined by an orange box, showing X-rays emitted by iron and
nickel in hot gas between the galaxies. Credit: HITOMI COLLABORATION/JAXA,
NASA, ESA, SRON, CSA
Το ‘Music Is The
Answer‘ είναι ένα τραγούδι του Joe Goddard. Αν και κυκλοφόρησε πριν από 4 μήνες, μάλλον θα το ακούμε πολύ
συχνά όλο το καλοκαίρι που ξεκίνησε σήμερα.
Σύμφωνα
με τον JoeGoddard, πρόκειται για μια σύνθεση εμπνευσμένη από
τον χαμένο δορυφόρο Hitomi
και το απίστευτο ολόγραμμα του PinchasGutter
(ήταν επτά ετών όταν ξέσπασε ο 2ος Παγκόσμιος Πόλεμος, έζησε στο γκέτο της
Βαρσοβίας για τρεισήμισι χρόνια, έλαβε μέρος στην εξέγερση και επιβίωσε από έξι
στρατόπεδα συγκέντρωσης των ναζί).
Έτσι,
προέκυψε η ιστορία ενός δορυφόρου που χάθηκε στην απέραντο διάστημα
μεταδίδοντας το μήνυμα ελπίδας που ακολουθεί:
“The message of
this track really resonated with us coming off the back of what for most people
was a dispiriting year,” said director Richard Kenworthy. “We’d recently been
reading about the AWOL Hitomi satellite, and also the incredible Pinchas Gutter
hologram and that lead to imagine a story about a satellite lost in the
vastness of space, broadcasting a recorded message of hope.”
A system of seven
Earth-like exoplanets appeared to be unstable. Now their orbits have been
rewritten in the music of the spheres.
Πριν
από τρεις μήνες περίπου ανακοινώθηκε η ανακάλυψη του πλανητικού συστήματος
TRAPPIST-1, το οποίο διαθέτει επτά εξωπλανήτες στο μέγεθος της Γης. Το σύστημα
απέχει περίπου 40 έτη φωτός από τη Γη και βρίσκεται στον Αστερισμό του
Υδροχόου. Τουλάχιστον τρεις από αυτούς τους εξωπλανήτες μπορεί να διαθέτουν
ωκεανούς νερού στην επιφάνειά τους, συνεπώς θεωρούνται ιδανικοί «στόχοι» για την αναζήτηση εξωγήινης
ζωής στο μέλλον.
Ο
Daniel Tamayo από το Πανεπιστημίου του Toronto και οι
συνεργάτες του μελέτησαν τις συντονισμένες τροχιές των πλανητών του πολύπλοκου
συστήματος TRAPPIST-1. Οι πλανήτες ενός συστήματος λέμε ότι κινούνται σε
«συντονισμένες» τροχιές» όταν οι λόγοι των περιόδων περιφοράς τους έχουν το ιδιαίτερο
χαρακτηριστικό να βρίσκονται πολύ κοντά σε αναλογίες ακεραίων αριθμών (π.χ.
3:2, 4:3). Υπολόγισαν ότι το σύστημα σε περίπου ένα εκατομμύριο χρόνια θα γίνει
ασταθές, ένα χρονικό διάστημα πολύ μικρότερο από τα δισεκατομμύρια έτη που
πέρασαν από τον σχηματισμό του! Σε μια
νέα δημοσίευση οι
προσομοιώσεις τους δείχνουν ότι τελικά το σύστημα θα παραμείνει σταθερό για
περίπου 50 εκατομμύρια χρόνια. Όμως ακόμα κι αυτό το νούμερο δεν μπορεί
εξηγήσει το γιατί εμείς βλέπουμε ακόμα μια σταθερή διάταξη.
Ενώ
λοιπόν ο Tamayo επεξεργαζόταν τις προσομοιώσεις του για το εξωπλανητικό σύστημα
TRAPPIST-1, προσεγγίστηκε από τον Matt Russo, έναν συνάδελφο ερευνητή αλλά και
κιθαρίστα της τζαζ, ο οποίος παρατήρησε ότι οι συντονισμοί του TRAPPIST-1
έδειχναν οικείοι με την μουσική θεωρία. Έτσι, οι Tamayo, Russo, και ο μουσικός
Andrew Santaguida συνεργάστηκαν μεταξύ τους για να μετατρέψουν τις κινήσεις των
εξωπλανητών του συστήματος TRAPPIST-1 σε μουσική σύνθεση.
Ο
έβδομος πλανήτης h ολοκληρώνει μια περιφορά γύρω από το άστρο του κάθε 3
εβδομάδες. Αυξάνοντας την συχνότητα περιφοράς του 200 εκατομμύρια φορές και
εκφράζοντας την σε ηχητικά κύματα, τότε παίρνουμε τη νότα ντο. Στη συνέχεια,
εφόσον ο λόγος των περιόδων των εξωπλανητών είναι γνωστός (και μάλιστα σε
αναλογία ακεραίων αριθμών), η συχνότητα περιφοράς του κάθε εξωπλανήτη
αντιστοιχείται με κάποια νότα του πενταγράμμου. Όλες αυτές οι νότες μαζί
σχηματίζουν την ματζόρε ένατη συγχορδία.
Στη
συνέχεια, πρόσθεσαν στην σύνθεση και τον ρυθμό των τυμπάνων, που ακούγονται
κάθε φορά που ένας εσωτερικός πλανήτης ξεπερνά τον εξωτερικό του γείτονα – τότε
η βαρυτική δύναμη μεταξύ των δυο πλανητών παίρνει την μέγιστη τιμή της. Σε
σύγκριση με τα κρουστά που παίζει ένας μουσικός, προκύπτει ένας
σουπερ-δημιουργικός ντράμερ που παράγει έναν εντελώς πρωτότυπο ρυθμό. Η ίδια
ερευνητική ομάδα σχεδιάζει να κάνει το ίδιο και με τους μεγάλους δορυφόρους του
Δία. Αν και εκεί δεν παίρνουμε τον πλούσιο ήχο του συστήματος των εξωπλανητών.
We used a numerical
simulation of TRAPPIST-1 to play a piano note every time a planet passes in
front of the star (a 'transit') and a drum every time a faster inner planet
overtakes its outer neighbour (a 'conjunction'). To assign pitches, we simply
scaled up the orbital frequencies by 212 million times to bring them into the
human hearing range. The TRAPPIST-1 system is a resonant chain which means that
the periods of the planets' orbits are very close to whole number ratios (ex.
3:2, 4:3). This is exactly what makes two musical notes sound consonant when
played together and as a result, TRAPPIST-1 creates a beautiful, but slightly
twisted harmony. For the same reason, the transits and conjunctions occur in a
steady, repeating pattern. The crackling sound heard towards the end is
Kepler's K2 lightcurve data of the star's observed brightness sped up by many
times. Created by Matt Russo, Dan Tamayo and Andrew Santaguida 2017.
Τελικά
το πλανητικό σύστημα TRAPPIST-1, εκτός από το ενδιαφέρον που έχει από δυναμική
άποψη, μας δίνει την ωραία και πρωτότυπη σύνθεση που ακούγεται στο βίντεο που
ακολουθεί. Ο ήχος κροταλίσματος στο τέλος προκύπτει από την καμπύλη φωτός των
δεδομένων της λαμπρότητας του μητρικού άστρου.
Άραγε
θα βρεθεί εξωπλανητικό σύστημα που να αναπαράγει μια σύνθεση(*) σαν αυτή που
ακούγεται στο φινάλε της ταινίας Whiplash;
(*) «Caravan» σύνθεσητων Duke
Ellington και Juan
Tizol.
Στην
διάθεση του κοινού θα είναι σύντομα ο δίσκος με το μήνυμα που μεταφέρουν στο
Διάστημα τα δύο Voyager.
NASA'stwinVoyagerspacecraftlaunchedinAugustandSeptember 1977. The Voyager Golden
Record contains the story of Earth expressed in sounds, images, and science:
Earth's greatest music from myriad cultures and eras, from Bach and Beethoven
to Blind Willie Johnson and Chuck Berry, Senegalese percussion to Solomon
Island panpipes. Dozens of natural sounds of our planet -- birds, a train, a
baby's cry -- are collaged into a lovely sound poem. There are spoken greetings
in 55 human languages, and one whale language, and more than one hundred images
encoded in analog that depict who, and what, we are. Credit: NASA/JPL-Caltech
Μια
μουσική που ανέκαθεν προοριζόταν για τα αυτιά των εξωγήινων (εάν πράγματι
έχουν), θα μπορούν πλέον να την ακούσουν και οι κάτοικοι της Γης από του χρόνου
και μάλιστα στο παλιό καλό βινύλιο.
Οι
ήχοι της Γης: o
δίσκος που μεταφέρουν τα διαστημικά σκάφη Voyagers. Περιέχουν φυσικούς ήχους, χαιρετισμούς σε
55 γλώσσες, και αντιπροσωπευτική μουσική από όλο τον κόσμο. The phonograph
records aboard the Voyagers are 12-inch gold-plated copper disks. They contain
natural sounds, greetings in 55 languages, and a variety of music from around
the world. Credit: NASA
Πρόκειται
για το θρυλικό ηχογραφημένο μήνυμα που είχε τοποθετήσει η Αμερικανική
Διαστημική Υπηρεσία (NASA)
στα δύο διαστημόπλοια Voyager
που εκτοξεύθηκαν το 1977.
Η
αποστολή
Τα
Voyager μέχρι σήμερα
συνεχίζουν το ταξίδι τους στέλνοντας ακόμη επιστημονικά στοιχεία. Το Voyager 1 βγήκε από τα όρια του ηλιακού συστήματος
και εισήλθε σε διαστρικό χώρο από το 2014, αποτελώντας έτσι το κατασκεύασμα που
η ανθρωπότητα έχει στείλει πιο μακριά από κάθε άλλο. Το Voyager 2, που είχε ακολουθήσει διαφορετική
πορεία, εξακολουθεί να εξερευνά τις
εσχατιές του ηλιακού μας συστήματος.
Το
κάθε σκάφος μεταφέρει μια χρυσή ηχογραφημένη πλάκα βινυλίου 12 ιντσών, με ήχους
και εικόνες από διάφορα μέρη της Γης, αποτελώντας ένα διαχρονικό μήνυμα προς
κάθε εξωγήινο πολιτισμό που μπορεί κάποτε να συναντήσει κάποιο από τα Voyager.
Τι
μεταφέρουν
A gold aluminum
cover protects the golden record and provides illustrations explaining the
recording and how to play it. Credit: NASA
Το
μήνυμα -κωδικοποιημένο σε αναλογική μορφή- είχε επιλεχθεί από μια επιτροπή με
επικεφαλής τον διακεκριμένο αστρονόμο Καρλ Σέιγκαν του Πανεπιστημίου Κορνέλ, η
οποία δούλεψε για σχεδόν ένα χρόνο.
This chart explains
the diagrams on the cover of the Voyager golden record. The instructions are
meant to show extraterrestrials what the record is, where it came from, and how
to use it. Credit: NASA/JPL
Μέχρι
σήμερα, εκτός από τις πλάκες που ταξιδεύουν, υπάρχουν μόνο δέκα αντίγραφά τους
στη Γη, τα περισσότερα εκ των οποίων εκτίθενται σε εγκαταστάσεις της NASA. Ακόμη και ο ίδιος ο Σέιγκαν δεν είχε
καταφέρει να πάρει στα χέρια του ένα από αυτά.
Τώρα όμως, για πρώτη φορά, η ιστορική ηχογράφηση θα καταστεί διαθέσιμη στους πάντες. Μια ομάδα Αμερικανών ανέλαβαν να δημιουργήσουν σχεδόν ακριβή αντίγραφα του δίσκου, για να τιμήσουν την επερχόμενη 40ή επέτειο από την εκτόξευση των Voyager το 2017.
Ο
δίσκος
The Voyager Golden
Record replicas will be heavyweight, translucent gold vinyl LPs. The original
Golden Record was gold-plated copper. Credit: Lawrence Azerrad/Ozma Records
Κάθε
αντίγραφο θα κοστίζει 98 δολάρια και στη συσκευασία, σύμφωνα με το Space.com, θα περιλαμβάνονται τρεις δίσκοι LP από βινύλιο, ένα σκληρόδετο βιβλίο, μια
ψηφιακή κάρτα και μια λιθογραφία του διαγράμματος που υπάρχει στο εξωτερικό του
αυθεντικού μηνύματος και το οποίο δίνει οδηγίες προς τους εξωγήινους για το πώς
θα ακούσουν το μήνυμα (αν βεβαίως, εκτός από αυτιά, έχουν και μάτια!).
The Voyager Golden
Record Kickstarter replica comes in a box with the original Golden Record's
cover design. Credit: Lawrence Azerrad/Ozma Records
Οι
δίσκοι -όπως ο πρωτότυπος- θα περιλαμβάνουν 27 αντιπροσωπευτικά κομμάτια από
διάφορα είδη μουσικής διαφόρων εποχών (από Μπαχ και Μπετόβεν έως το "JohnyB.Goode" του Τσακ Μπέρι και μουσική από τη Σενεγάλη και τις
Νήσους του Σολομώντος), χαιρετισμούς σε 55 διαφορετικές γλώσσες, καθώς επίσης
ήχους της φύσης, όπως κεραυνών, εκρήξεων ηφαιστείων, κυμάτων, κραυγών ζώων και
ενός μωρού που κλαίει.
Η
δημιουργία των επετειακών δίσκων (VoyagerGoldenRecord: 40thAnniversaryEdition), με παραγωγή από τη δισκογραφική εταιρεία
OzmaRecords, χρηματοδοτείται μέσω της διαδικτυακής
πλατφόρμας Kickstarter
από τις συνεισφορές κάθε ενδιαφερόμενου. Ήδη η καμπάνια έχει μεγάλη επιτυχία με
τη συμμετοχή άνω των 6.100 ατόμων και έχει αντλήσει σχεδόν τετραπλάσιο ποσό
(762.000 δολάρια) από τον αρχικό στόχο των περίπου 200.000 δολαρίων. Πηγή:www.space.com