Arts Universe and Philology

Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.

Τρίτη 21 Απριλίου 2015

Πόσα μαθηματικά για το σπίτι; How much math, science homework is too much?

Winslow Homer, Homework, 1874. Μια ώρα μελέτης την ημέρα αρκεί για τους εφήβους αλλά για να έχει αποτελέσματα θα πρέπει να την κάνουν χωρίς βοήθεια. When it comes to adolescents with math and science homework, more isn't necessarily better -- an hour a day is optimal -- but doing it alone and regularly produces the biggest knowledge gain, according to research. The research is published in American Psychological Association‘s Journal of Educational Psychology.

Πόσα μαθηματικά, φυσική και χημεία θα πρέπει να παίρνουν οι μαθητές του Γυμνασίου για το σπίτι; Οι οπαδοί της εντατικοποίησης προφανώς θα απαντήσουν «όσο το δυνατόν περισσότερη ύλη». Μια επιστημονική μελέτη έρχεται όμως να τους διαψεύσει δείχνοντας ότι, τουλάχιστον όσον αφορά τα μαθήματα της θετικής κατεύθυνσης, «ουκ εν τω πολλώ το ευ». Αντιθέτως, αυτό φαίνεται να βρίσκεται μάλλον «εν τω τρόπω»: μία ώρα την ημέρα, σύμφωνα με τα αποτελέσματα, είναι αρκετή για να μάθει ένας έφηβος και να έχει καλές επιδόσεις, αρκεί να μελετά μόνος, χωρίς βοήθεια από τρίτους.

Δημόσια και ιδιωτικά σχολεία

Vida Gabor (Hungarian, 1937-1999), "The disappointing school report".

Οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Οβιέδο στην Ισπανία εξέτασαν τις επιδόσεις 7.725 μαθητών από δημόσια, επιδοτούμενα από το κράτος και ιδιωτικά σχολεία στην περιοχή της Αστούριας στη Βόρεια Ισπανία. Η μέση ηλικία των μαθητών ήταν τα 13,78 έτη ενώ το 47,2% ήταν κορίτσια. Οι μαθητές απάντησαν σε ερωτηματολόγια σχετικά με το πόσο συχνά οι καθηγητές τούς έδιναν δουλειά για το σπίτι και πόση ώρα χρειάζονταν για να ολοκληρώσουν τη μελέτη που τους είχε ανατεθεί σε διάφορα μαθήματα. Ανέφεραν επίσης αν μελετούσαν μόνοι ή με βοήθεια και, στη δεύτερη περίπτωση, πόσο συχνά είχαν βοήθεια.

Παράλληλα, οι επιστήμονες μέτρησαν τις επιδόσεις τους στα μαθηματικά και στα άλλα θετικά μαθήματα χρησιμοποιώντας ένα τυποποιημένο τεστ και προσάρμοσαν τα αποτελέσματα με βάση το φύλο και την κοινωνικο-οικονομική τάξη του καθενός. Επίσης έλαβαν υπόψη την προηγούμενη πορεία τους εξετάζοντας τους παλαιότερους βαθμούς τους στα συγκεκριμένα μαθήματα.

Σύστημα, όχι ποσότητα

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι μαθητές είχαν εργασία για το σπίτι κατά μέσο όρο μιάμιση ώρα την ημέρα σε όλα τα μαθήματα. Οι μαθητές στους οποίους οι καθηγητές ανέθεταν συστηματικά εργασία για το σπίτι είχαν κατά περίπου 50 μονάδες υψηλότερες επιδόσεις με βάση το τεστ. Όσοι διάβαζαν τα μαθηματικά στο σπίτι μόνοι τους είχαν 54 μονάδες παραπάνω σε σχέση με εκείνους που μελετούσαν με βοήθεια ή ζητούσαν συχνά βοήθεια. Αντίστοιχα αποτελέσματα παρατηρήθηκαν και στη φυσικοχημεία.

Οι εργασίες που ανέθεταν οι καθηγητές για το σπίτι απαιτούσαν, όπως είδαν οι επιστήμονες, κατά μέσο όρο 70 λεπτά μελέτης την ημέρα. Η δουλειά που ανέθεταν ορισμένοι καθηγητές για το σπίτι απαιτούσε ενασχόληση 90-100 λεπτών, όμως οι ερευνητές είδαν ότι σε αυτές τις «ποσότητες» οι επιδόσεις των μαθητών στα μαθηματικά, στη φυσική και στη χημεία άρχιζαν να πέφτουν. Αν και παρατηρήθηκε μια μικρή αύξηση των επιδόσεων ανάμεσα στα 70 και στα 90 λεπτά, οι επιστήμονες θεωρούν ότι η αύξηση αυτή, η οποία ισοδυναμεί με δύο ώρες επιπλέον μελέτη την εβδομάδα, δεν είναι τέτοια ώστε να δικαιολογεί την επιβάρυνση των εφήβων.

Μία ώρα την ημέρα, και μόνοι

Sarah Blakeslee, Homework. Στα μαθηματικά, στη φυσική και στη χημεία μια ώρα μελέτης στο σπίτι την ημέρα αρκεί για να μάθει ένας έφηβος, φθάνει να μελετά μόνος. More than 70 minutes is too much for adolescents, researchers find.

«Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι δεν είναι απαραίτητο να αναθέτει κανείς τεράστιες ποσότητες δουλειάς για το σπίτι, αλλά είναι σημαντικό η ανάθεση αυτή να είναι συστηματική και τακτική, και να έχει ως στόχο να ενσταλάξει στους εφήβους τη συνήθεια της μελέτης και να προωθήσει την αυτόνομη μάθηση» δήλωσε σε δελτίο Τύπου ο Χαβιέρ Σουάρθ-Αλβαρεθ, κύριος συγγραφέας, μαζί με τον Ρούμπεν Φερνάντεθ Αλόνσο, της μελέτης που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Journal of Educational Psychology». «Τα δεδομένα μας δείχνουν ότι τα 60 λεπτά μελέτης στο σπίτι την ημέρα είναι ένας λογικός και αποτελεσματικός χρόνος».

Τα αποτελέσματα έδειξαν επίσης ότι οι επιδόσεις των μαθητών που μελετούσαν στο σπίτι με βοήθεια επί 70 λεπτά την ημέρα ήταν μέτριες ενώ αντιθέτως εκείνων που διάβαζαν το ίδιο διάστημα μόνοι ήταν πολύ υψηλότερες (οι επιδόσεις των πρώτων ήταν εκείνες του μέσου όρου ενώ των δεύτερων ήταν εκείνες που είχε μόλις το 30% του δείγματος). Μια πιθανή εξήγηση για το εύρημα αυτό ενδέχεται να είναι, σύμφωνα με τους επιστήμονες, το ότι η ανάπτυξη της ικανότητας της «αυτορυθμιζόμενης» μάθησης συνδέεται με τις ακαδημαϊκές επιδόσεις και την επιτυχία. «Το συμπέρασμα είναι ότι όσον αφορά τη δουλειά στο σπίτι το πώς είναι πιο σημαντικό από το πόσο» υπογραμμίζει ο κ. Σουάρεθ-Αλβαρεθ. «Αν εξετάσουμε το ζήτημα με βάση την ατομική προσπάθεια και την αυτόνομη δουλειά ο χρόνος που αφιερώνει ένας έφηβος στη μελέτη φαίνεται να μην έχει σημασία».

Ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά εμφανίζει απομονωμένη φυλή του Αμαζονίου. Yanomami, An Amazon Tribe, Could Provide Answers To Antibiotic Resistance

Οι Γιανομάμι βρέθηκε ότι διαθέτουν 60 γονίδια που προσφέρουν ανθεκτικότητα στα περισσότερα γνωστά αντιβιοτικά. Human bacteria from an isolated tribe of Yanomami Indians in the Amazonian jungles of southern Venezuela is about 40 percent more diverse than that of Westerners. © Reuters

Τα μέλη μιας απομονωμένης φυλής του Αμαζονίου που ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με τον έξω κόσμο το 2009 φέρουν το πλουσιότερο μικροβίωμα που έχει ανακαλυφθεί ποτέ σε ανθρώπους. Το περίεργο όμως είναι ότι τα βακτήρια που ζουν στο δέρμα και το έντερό τους είναι ανθεκτικά τόσο στα φυσικά όσο και στα συνθετικά αντιβιοτικά.

Η μελέτη επιβεβαιώνει τις υποψίες ότι ο σύγχρονος τρόπος ζωής μειώνει την ποικιλία των μικροβίων που ζουν μέσα και πάνω μας. Πολλοί ερευνητές πιστεύουν μάλιστα ότι η μειωμένη αυτή ποικιλότητα σχετίζεται με σύγχρονες ασθένειες όπως η παχυσαρκία, ο διαβήτης και ο καρκίνος.

Απομονωμένοι εδώ και 11.000 χρόνια 

H φυλή των Γιανομάμι πιστεύεται ότι ζει απομονωμένη εδώ και 11.000 χρόνια. Davi Kopenawa, Yanomami leader and shaman surrounded by children, Demini, Brazil. © Fiona Watson/Survival

Οι ασθένειες αυτές απουσίαζαν από τη μικρή κοινότητα της φυλής των Γιανομάμι που εντοπίστηκε από ελικόπτερο το 2008 στη ζούγκλα της Βενεζουέλας. Οι Γιανομάμι πιστεύεται ότι ζουν σχεδόν τελείως απομονωμένοι από τον υπόλοιπο κόσμο εδώ και 11.000 χρόνια, και η συγκεκριμένη κοινότητα δεν είχε εκτεθεί ποτέ στη σύγχρονη δίαιτα και τα δυτικά φάρμακα.

A Yanomami maloca. The Yanomami live in large, circular, communal houses called yanos or shabonos. Some can house up to 400 people. The central area is used for activities such as rituals, feasts and games. © Dennison Berwick/Survival

«Ήταν μια ιδανική ευκαιρία για να μελετήσουμε το πώς οι συνδέσεις ανάμεσα στα μικρόβια και τους ανθρώπους εξελίσσονται χωρίς τις επιδράσεις της σύγχρονης κοινωνίας» σχολιάζει ο Γκάουταμ Ντάντας του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον, μέλος της ομάδας που παρουσιάζει τη μελέτη στην επιθεώρηση Scientific Reports.

H διεθνής ερευνητική ομάδα συνέλεξε δείγματα δέρματος, σάλιου και κοπράνων από 34 μέλη της κοινότητας των 54 ανθρώπων. Γενετικές αναλύσεις αποκάλυψαν ότι το μικροβίωμα των Γιανομάμι περιλαμβάνει πολύ περισσότερα είδη από ό,τι τα μικροβιώματα σύγχρονων Αμερικανών, άλλων κυνηγών-τροφοσυλλεκτών από την Κολομβία και αγροτών στο Μαλάουι της Αφρικής.

60 βακτηριακά γονίδια «ανθεκτικότητας»

Yanomami of Demini prepare timbó poison from a vine, used to stun fish, Demini, Brazil. © Fiona Watson/Survival

Αυτό ήταν εν πολλοίς αναμενόμενο. Αυτό που δεν περίμεναν να βρουν οι ερευνητές ήταν περίπου 60 βακτηριακά γονίδια που προσφέρουν ανθεκτικότητα στα περισσότερα γνωστά αντιβιοτικά.

Παραμένει άγνωστο πώς εμφανίστηκε η ανθεκτικότητα στα μικρόβια αυτής της απομονωμένης κοινότητας του Αμαζονίου, αφού τα μέλη της δήλωσαν ότι δεν είχαν χρησιμοποιήσει ποτέ αντιβιοτικά.

Το πιθανότερο είναι ότι τα εν λόγω γονίδια προστατεύουν τα μικρόβια από φυσικά αντιβιοτικά που παράγουν τα βακτήρια του εδάφους για να σκοτώσουν τον ανταγωνισμό. Ίσως επίσης τα προστατεύουν από φυσικές τοξίνες που έχουν δομή παρόμοια με αυτή των συνθετικών αντιβιοτικών.

«Η λίστα των αντιβιοτικών περιλαμβάνει για παράδειγμα τις κεφαλοσπορίνες τρίτης και τέταρτης γενιάς, τις οποίες χρησιμοποιούμε μόνο στις χειρότερες λοιμώξεις» αναφέρει ο δρ Ντάντας.

Η καλή υγεία των Γιανομάμι δείχνει να συνηγορεί υπέρ της θεωρίας ότι ο σύγχρονος τρόπος ζωής επηρεάζει το μικροβίωμα με τρόπο που βλάπτει την υγεία. Όμως ένα άλλο συμπέρασμα που προκύπτει από τη μελέτη είναι ότι το πρόβλημα της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά θα είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπιστεί.

Οι πίδακες του Εγκέλαδου "τρέφουν" με υλικό δαχτυλίδι του Κρόνου. Enceladus's Ice Volcanoes Are Feeding Saturn's Rings

Αριστερά εικόνα που κατέγραψε το Cassini στην οποία φαίνεται ότι ύλη που εκτοξεύουν οι πίδακες του Εγκέλαδου κατευθύνονται προς τον Κρόνο. Δεξιά εικόνα από τις προσομοιώσεις του φαινομένου στις οποίες αποτυπώθηκε με ακρίβεια η κίνηση της ύλης από τον Εγκέλαδο προς τον Κρόνο. This collage of Cassini spacecraft images and computer simulations shows how long, sinuous features from Enceladus can be modeled by tracing the trajectories of tiny, icy grains ejected from the moon's south polar geysers. Credits: NASA/JPL-Caltech/SSI

Όπως φαίνεται ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών του ηλιακού μας συστήματος, ο Κρόνος, επιβεβαιώνει τον… μύθο του. Όπως ο Κρόνος έτρωγε τα παιδιά του έτσι και ο πλανήτης που φέρει το όνομα του φαίνεται ότι «τρώει» έναν από τους δορυφόρους του. Νέες παρατηρήσεις δείχνουν ότι ο Κρόνος ρουφάει την ύλη που εκτοξεύουν στο Διάστημα οι δεκάδες πίδακες του Εγκέλαδου, του μικρού παγωμένου δορυφόρου του.

Μέλη της αποστολής του διαστημικού σκάφους Cassini που από το 2004 εξερευνά το σύστημα του Κρόνου σε συνεργασία με επιστήμονες αμερικανικών Πανεπιστημίων διαπίστωσαν ότι τα γιγάντια δαχτυλίδια του Κρόνου τραβούν πάνω τους την ύλη που εκτοξεύουν τα γκέιζερ του Εγκέλαδου. Το Cassini κατέγραψε μια σειρά εικόνων στις οποίες εντοπίστηκε το εντυπωσιακό φαινόμενο.

Οι πίδακες και ο ωκεανός

Like a proud peacock displaying its tail, Enceladus shows off its beautiful plume to the Cassini spacecraft's cameras. Enceladus (504 km, or 313 miles across) is seen here illuminated by light reflected off Saturn. This view looks toward the Saturn-facing side of Enceladus. North on Enceladus is up and rotated 45 degrees to the right. The image was taken in visible light with the Cassini spacecraft narrow-angle camera on 18 Jan. 2013. The view was acquired at a distance of approximately 777,000 km (483,000 miles) from Enceladus and at a sun-Enceladus-spacecraft, or phase, angle of 173 degrees. Image scale is 5 km (3 miles) per pixel. Credit: NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute

Το Cassini ανακάλυψε πριν από λίγα χρόνια ότι από το νότιο ημισφαίριο του δορυφόρου πίδακες υλικού ξεπηδούσαν με ορμή στο Διάστημα. Εκτοτε το Cassini συνέχισε να κάνει τακτικές επισκέψεις στον Εγκέλαδο αποκαλύπτοντας την παρουσία γκέιζερ που λειτουργούν με τρόπο παρόμοιο με τα γκέιζερ της Γης. Οι επιστήμονες της αποστολής του Cassini συγκέντρωσαν και ανέλυσαν όλα τα δεδομένα που έχει συλλέξει όλα αυτά τα χρόνια από τον Εγκέλαδο το Cassini. Εντόπισαν την ύπαρξη 101 γκέιζερ στο νότιο ημισφαίριο του δορυφόρου τα οποία και χαρτογράφησαν.

This graphic plots the source locations of geysers scientists have located on Enceladus' south polar terrain, with the 36 most active geyser sources marked and color coded by the behavior of the grains erupting from the geysers. Credits: NASA/JPL-Caltech/SSI

Η ανακάλυψη των γκέιζερ ήταν πολύ σημαντική αφού εκτός των άλλων ενίσχυσε τα μέγιστα τις υποψίες που είχαν πολλοί επιστήμονες ότι βαθιά στο υπέδαφος του Εγκέλαδου υπάρχει νερό σε υγρή μορφή και πιθανώς να υπάρχει μια μεγάλη υπόγεια θάλασσα. Το νερό όπως φαίνεται έχει βρει κάποιο τρόπο να ανεβαίνει στην επιφάνεια και να εκτοξεύεται στο Διάστημα μέσα από τα γκέιζερ.  Η παρουσία του νερού σε υγρή μορφή στον Εγκέλαδο έχει εξάψει το ενδιαφέρον των επιστημόνων για την πιθανότητα ύπαρξης ζωής εκεί. Για αυτό και έχει προταθεί η οργάνωση μιας αποστολής στον Εγκέλαδο με στόχο την αναζήτηση ζωής.

Δευτέρα 20 Απριλίου 2015

Σωτήρης Παστάκας, ΜΙΑ ΠΡΟΠΟΣΗ


ΜΙΑ ΠΡΟΠΟΣΗ

Αν αγνοεί ο Μπόρχες την ύπαρξη
Της Λάρισας-πόλη που γνωρίζουν
Πολύ καλά Σινόπουλος, Σερένι κι Εγγονόπουλος,
Είναι γιατί έχει και η λογοτεχνία
Το δικό της γεωγραφικό άτλαντα,
Τις δικές της συντεταγμένες,
Με τα πολύχρωμα κρατίδια των –ισμών
Και τα αδιάβλητα σύνορά τους,
Καθώς η κάθε φωνή εκπέμπει
Από το αυστηρώς καθορισμένο στίγμα της
Και δεν επιδέχεται παρενοχλήσεις-

Φυλακή και γοητεία της ποίησης
Μέσα από μεσημβρινούς και παράλληλους.

Φωτογραφίες: © Κωνσταντίνος Βακουφτσής

Από το βιβλίο: Σωτήρης Παστάκας, «Το αθόρυβο γεγονός», Πλανόδιον, Αθήνα 2001, Β΄ έκδοση, σελ. 24.

Δημήτρης Λιαντίνης: ΤΟ ΤΡΑΓΙΚΟ

Μουσείο του Καστέλου, Ρόδος. Η αίθουσα με τις εννέα Μούσες: Η Μούσα Μελπομένη (τραγωδία).

Το τραγικό είναι ένα προϊόν του στοχασμού και της τέχνης των αρχαίων ελλήνων. Είναι μία κατάκτηση πολιτισμού, που σημαδεύει πνευματικά την υψηλότερη στιγμή της παγκόσμιας ιστορίας. Ποτέ ο άνθρωπος δεν έφτασε ψηλότερα. Με την έννοια του τραγικού οι έλληνες έδωσαν στις εποχές και τους λαούς την ύπατη διδαχή και την ύπατη οδηγία βίου, που είναι σύμμετρη προς τη φύση του ανθρώπου.

Αρχαίο θέατρο Δελφών. Τhe theater of Delphi, from above. Copyright © 2004 David Monniaux

Η κατανόηση του τραγικού βιώματος έσπρωξε την πράξη μας ως τα όριά της αναφορικά με όλους τους θεμελιώδεις χαρακτήρες της επιστήμης, της ηθικής και της τέχνης. Αναφορικά με την αλήθεια, δηλαδή με τη βούλησή μας, με το ρεαλισμό, με τη δοκιμασία και τον πόνο, με τον αγώνα, με τη δικαιοσύνη, με την ευγένεια, με την ομορφιά. Εδώ συνοργανίζονται και συλλειτουργούν όλες οι συντεταγμένες του κατορθωμένου ανθρώπου, έτσι όπως τον ορίζει η φυσική του κατασκευή και η φυσική του καθίδρυση.

Cornelis Bloemaert (Dutch, Utrecht 1603–?1684 Rome). Symplegades, 17th century, Engraving.

Το έκκεντρο σημείο του τραγικού βιώματος είναι η κατανόηση ότι η φύση και οι νόμοι της έχουν προορίσει να ταξιδεύσει τη ζωή του ο άνθρωπος στα στενά των Συμπληγάδων. Οι δύο αντικριστοί βράχοι, που μέσα στην απειλούμενη σύμπληξή τους οργανώνεται ο ρυθμός, η εγρήγορση και η αγωνία της ζωής μας, είναι οι δύο ισοσθενείς και αντίρροπες κατηγορίες του θετικού και του αρνητικού.

Bronze statue of a Greek actor. The half-mask over the eyes and nose identifies the figure as an actor. He wears a man's conical cap but female garments, following the Greek custom of men playing the roles of women. 150-100 BCE.

Είναι η φθορά και η αύξηση, η λύπη και η χαρά, το σκοτάδι και το φως, το άδικο και η αρετή, το μοιρολόι και το τραγούδι μας, ο έρωτας και ο θάνατος, η Ύβρις και η Δίκη, για να το ειπώ φιλοσοφικά, το Μηδέν και το Είναι, τα δύο αναγκαία ημίση, που μας δίνουν το όλο, τόσο μέσα στη φύση όσο και μέσα στη ζωή μας.

Διάγραμμα της Κόλασης, έργο του Μποτιτσέλι (1480-1490).

Η ζωή μας, όπως μας δόθηκε από τη φύση, και όπως την τροποποιεί αέναα με κριτήριο την προσαρμογή στο περιβάλλον το ευγενικό εργαλείο του νου μας, είναι να ζούμε ταυτόχρονα την πάλη ανάμεσα στην Κόλαση και στον Παράδεισο, ανάμεσα στην απελπισία και στην ευφροσύνη. Να ζούμε στην καθημερινή μας πράξη την παλίντροπον αρμονία της φύσης που είπε ο Ηράκλειτος. Ο φυσικός χώρος διαμονής μας είναι το καθαρτήριο του Δάντη.

Οι Ερινύες πλήττουν τον Ορέστη. William-Adolphe Bouguereau (1825-1905), The Remorse of Orestes, 1862.

Η σύγχρονη επιστήμη με τη γλώσσα της κβαντομηχανικής, το τραχύ και το χαλεπό αυτής της οργάνωσης το ονόμασε «δαιμονική ή σχιζοφρενική» κατάσταση του ανθρώπου που αναδύεται μέσα στην αρχή της απροσδιοριστίας. Ο Ορέστης του Αισχύλου είναι το αρχέτυπο αυτής της φυσικής σχιζοφρένειας. Γι’ αυτό είναι ανάμεσα στα τραγικά και το πιο τραγικό πρόσωπο της αττικής τραγωδίας.

Ένας άντρας πέφτει στο έδαφος για να κάνει στοματικό έρωτα σε μια γυναίκα. Πρόκειται για μια τοιχογραφία που διασώθηκε σε αποδυτήριο σε χώρο λουτρών της Πομπηίας. Αρχαιολόγοι εκτιμούν ότι ανάλογες εικόνες αναπαριστούνταν πάνω από τα ράφια, στα οποία όσοι χρησιμοποιούσαν τα λουτρά άφηναν τα ρούχα τους. Το προκλητικό περιεχόμενο δεν τους προκαλούσε ντροπή ή αμηχανία, αλλά λειτουργούσε ως σημάδι για το πού είχαν αφήσει τους χιτώνες τους.

Ωστόσο, ενώ είμαστε ταγμένοι από τη φύση να ζούμε αυτή την αντινομία ανάμεσα στην ηδονή και την αλγηδόνα, να ζούμε το «δακρυόεν γελάν» όπως το λέει ο Όμηρος, από την άλλη πλευρά η φυσική μας ορμή μας φέρνει να αναζητούμε μονόπλευρα τη χαρά και ν’ αποφεύγουμε σταθερά τη λύπη. Ακούστε σε πόσο παιδαγωγική γλώσσα, αλλά και μαθηματική ταυτόχρονα, το λέει αυτό ο Δημόκριτος: «Ο άνθρωπος φυσικώς και αδιδάκτως φεύγει μεν την αλγηδόνα, διώκει δε την ηδονήν». Από τη φύση μας ζητάμε το ευχάριστο και αποστρέφουμε το πρόσωπο στη λύπη.

Joshua Reynolds, “Mrs. Siddons as the Tragic Muse”, 1784. Sarah Siddons was an 18th and 19th century British actress. Indeed she was among the most famous actresses of her time. However, her personal life was difficult. She outlived five of her seven children and eventually separated from her husband. This portrait is considered the best and defining portrait of the famous actress. Today, it hangs in the Huntington Art Gallery on the grounds of the Huntington Library.

Η τάση αυτή, η οντολογικά λανθασμένη και αντιφατική, περισσότερο παρά ποτέ, στην εποχή μας ονομάζεται ευδαιμονισμός. Και δυστυχώς συνιστά το ιδεώδες τόσο της ζωής, όσο και της παιδείας. Εδώ εντοπίζω την αιτία της παρακμής του σύγχρονου πολιτισμού. Ο άνθρωπος έγινε σήμερα μισός και μισερός. Έγινε μονοσήμαντος, ανισοσκελής, ανισόρροπος. Έχασε την ισορροπία.

Ο Παν και οι Νύμφες, μαρμάρινο αναθηματικό ανάγλυφο, υπό του Νεοπτόλεμου του Μελιτέως, 330 π.Χ. (Στοά του Αττάλου - Αθήνα). Βρέθηκε κατά τις αρχαιολογικές ανασκαφές στην Αρχαία Αγορά της Αθήνας.

Και όλα αυτά επειδή έδιωξε από τη ζωή του την τραγική αίσθηση. Το να λέει δηλαδή ναι ακόμη και στην καταστροφή. Εσκότωσε το Διόνυσο και το μεγάλο Πάνα. εσκότωσε το θεό, καθώς είπε αλληγορικά ο Νίτσε.

Κηφισιά 12 /1/΄97


Κενή είναι η πιο κρύα περιοχή του Σύμπαντος; Astronomers solve Cold Spot mystery

Στον χάρτη της μικροκυματικής ακτινοβολίας σημειώνεται με κύκλο κάτω δεξιά η γιγάντια περιοχή του Σύμπαντος στην οποία υπάρχει το Ψυχρό Σημείο και η οποία σύμφωνα με τη νέα μελέτη είναι κενή. The Cold Spot area resides in the constellation Eridanus in the southern galactic hemisphere. The insets show the environment of this anomalous patch of the sky as mapped by Szapudi’s team using PS1 and WISE data and as observed in the cosmic microwave background temperature data taken by the Planck satellite. The angular diameter of the vast supervoid aligned with the Cold Spot, which exceeds 30 degrees, is marked by the white circles. The study is being published online on April 20 in Monthly Notices of the Royal Astronomical Society by the Oxford University Press. Graphics by Gergő Kránicz. Image credit: ESA Planck Collaboration.

Ονομάστηκε «Ψυχρό Σημείο» αφού σύμφωνα με τους επιστήμονες πρόκειται για το πιο κρύο σημείο του Σύμπαντος. Μέχρι τώρα οι ειδικοί δεν είχαν σχεδόν κανένα δεδομένο για αυτό το απόκοσμο μέρος του Διαστήματος στο οποίο η θερμοκρασία  κυμαίνεται πέριξ των –270 Κελσίου, τρεις μόλις βαθμούς Κελσίου πάνω από το απόλυτο μηδέν. Διεθνής ομάδα επιστημόνων υποστηρίζει ότι βρήκε την εξήγηση. Σύμφωνα με τους ερευνητές η περιοχή στην οποία βρίσκεται το Ψυχρό Σημείο είναι μάλλον εντελώς κενή για αυτό και οι θερμοκρασίες εκεί είναι ακραία χαμηλές.

Η ανακάλυψη

Υπάρχει μια τεράστια πιθανώς απόλυτα κενή περιοχή του Σύμπαντος στην οποία επικρατούν οι πλέον χαμηλές θερμοκρασίες σε αυτό. Location of the Cold Spot on CMB map. Image: NASA Blueshift

Το 2004, οι αστρονόμοι, μελετώντας τον «χάρτη» της ακτινοβολίας μικροκυμάτων, η οποία διαπερνά μέχρι σήμερα το Σύμπαν ως «απόηχο» της αρχικής «Μεγάλης Έκρηξης» ανακάλυψαν μια… ανωμαλία: μια ασυνήθιστα μεγάλη «έρημη» περιοχή του Σύμπαντος, στην κατεύθυνση του αστερισμού του Ηριδανού. Η περιοχή αυτή απέχει τρία δισεκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη και εκτιμάται ότι εκτείνεται σε έκταση 1,8 δισεκατομμυρίων ετών φωτός. Στην περιοχή αυτή υπάρχει ένα σημείο που έλαβε την ονομασία «Ψυχρό Σημείο» αφού πρόκειται για το πιο κρύο σημείο του Σύμπαντος. Από την πρώτη στιγμή του εντοπισμού του συγκεκριμένου σημείου οι επιστήμονες κατέβαλλαν μέχρι σήμερα μεγάλη προσπάθεια για να δοθεί μια εξήγηση για την ύπαρξη του Ψυχρού Σημείου αλλά μέχρι σήμερα δεν είχαν βρεθεί κάποια στοιχεία που να βοηθούν προς αυτή την κατεύθυνση.

Η εξήγηση

The Cold Spot as mapped by Szapudi's team using PS1 and WISE. Credit: NASA 

Διεθνής ομάδα αστρονόμων από τις ΗΠΑ, την Ιταλία και την Ουγγαρία, με επικεφαλής τον δρ. Ίστβαν Σζαπουντί του Ινστιτούτου Αστρονομίας του Πανεπιστημίου της Χαβάης πιστεύουν ότι βρήκαν την εξήγηση για το Ψυχρό Σημείο. Εκτιμούν ότι η περιοχή στην οποία βρίσκεται το Ψυχρό Σημείο είναι σχεδόν κενή και κατ’ επέκταση… κατεψυγμένη.

Όπως είπε ο Σαζπουντί, πρόκειται «για την μεγαλύτερη ατομική δομή, που έχει εντοπιστεί ποτέ από την ανθρωπότητα». Η εντυπωσιακή ανακάλυψη έγινε με τον συνδυασμό στοιχείων από το επίγειο οπτικό τηλεσκόπιο Pan-STARRS1 στη Χαβάη και το διαστημικό τηλεσκόπιο υπερύθρων ακτίνων WISE της NASA.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, δεν μπορεί να είναι σύμπτωση η ανακάλυψη αυτής της τόσο μεγάλης, σχεδόν κενής, περιοχής εκεί όπου βρίσκεται και το Ψυχρό Σημείο. Όμως θα χρειαστούν περαιτέρω παρατηρήσεις για να επιβεβαιωθεί η συγκεκριμένη εξήγηση. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Monthly Notices of the Royal Astronomical Society».

Λευκός νάνος «ρούφηξε» πλανήτη! White Dwarf May Have Shredded Passing Planet

Στο αστρικό σμήνος NGC 6388 ένας λευκός νάνος κατέστρεψε έναν πλανήτη που είχε την... ατυχία να τον πλησιάσει. Using several telescopes, including NASA's Chandra X-ray Observatory, researchers have found evidence that a white dwarf star—the dense core of a star like the Sun that has run out of nuclear fuel—may have ripped apart a planet as it came too close. Image Credit: X-ray: NASA/CXC/IASF Palermo/M.Del Santo et al; Optical: NASA/STScI

Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια εντυπωσιακή εικόνα του πανάρχαιου σφαιρωτού αστρικού σμήνους ngc6388 που βρίσκεται στον αστερισμό του Σκορπιού σε απόσταση 35 χιλιάδων ετών φωτός από εμάς. Διεθνής ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ότι ένας λευκός νάνος του σμήνους διέλυσε στα εξ ων συνετέθη έναν πλανήτη. Η ανακάλυψη είναι ιδιαίτερα σημαντική επειδή πρόκειται για ένα φαινόμενο που οι επιστήμονες υποπτεύονταν ότι μπορεί να συμβαίνει αλλά δεν είχαν μέχρι σήμερα εντοπιστεί κάποια ίχνη του.

Η βαρύτητα

Με τον όρο «λευκός νάνος» χαρακτηρίζεται το υπόλειμμα του πυρήνα ενός αστέρα μικρής ή μεσαίας μάζας που απομένει μετά τον θάνατο του αστέρα. Ο Ήλιος αναμένεται σε περίπου 5 δισ. έτη να μετατραπεί σε λευκό νάνο. Ένας λευκός νάνος έχει μέγεθος περίπου όσο ένας πλανήτης σαν τη Γη. Για αυτό και οι ειδικοί θεωρούν εξαιρετικά δύσκολο να μπορεί να προκαλέσει «ζημιές» σε κάποιο μεγάλο διαστημικό σώμα. Παρόλα αυτά η ερευνητική ομάδα χρησιμοποιώντας διαστημικά και επίγεια τηλεσκόπια διαπίστωσε ότι ένας πλανήτης πλησίασε κοντά σε ένα λευκό νάνο του σμήνους ngc6388 και οι βαρυτικές δυνάμεις του λευκού νάνου κυριολεκτικά τον διέλυσαν.

Τα σφαιρωτά σμήνη

X-ray Image of NGC 6388 (Credit: NASA/CXC/IASF Palermo/M.Del Santo et al).

Σφαιρωτό σμήνος ή σφαιρωτό αστρικό σμήνος ονομάζεται στην αστρονομία μία σχετικώς πυκνή συγκέντρωση αστέρων με σφαιρικό ή σχεδόν σφαιρικό σχήμα, που περιφέρονται γύρω από το κέντρο ενός γαλαξία ως δορυφόροι του. Οι αστέρες που αποτελούν τα σφαιρωτά σμήνη είναι ισχυρώς δεσμευμένοι από τη βαρύτητα του κάθε σμήνους, γεγονός που δίνει στα σμήνη αυτά το σφαιρικό τους σχήμα.

Η μελέτη των σφαιρωτών αστρικών σμηνών είναι εξαιρετικά σημαντική για να συνθέσουν οι επιστήμονες το παζλ των κοσμικών διεργασιών που οδήγησαν στη μαζική παραγωγή άστρων στο πρώιμο Σύμπαν, η οποία σηματοδότησε τη δημιουργία των γαλαξιών.