Λαρισινές Ιστορίες… Larisa's Stories…

Δίδυμοι πίδακες στην καρδιά του Γαλαξία. The giant jets extend above and below the plane of the galaxy

Οι γιγάντοι πίδακες εκτείνονται πάνω και κάτω από το επίπεδο του Γαλαξία (Πηγή: E.Carretti, CSIRO. S-PASS., A.Mellinger, U of Central Michigan, E.Bressert)

Αν τα μάτια μας ήταν αρκετά ευαίσθητα, δύο γιγάντιοι πίδακες σωματιδίων που πηγάζουν στην καρδιά του Γαλαξία μας θα φαίνονταν να καταλαμβάνουν τα δύο τρίτα του γήινου ουρανού, διαπιστώνουν έκπληκτοι οι αστρονόμοι.

Οι γιγάντιοι, δυσεξήγητοι πίδακες αποτελούνται από φορτισμένα σωματίδια (πρωτόνια και ηλεκτρόνια) που εκτοξεύονται πάνω και κάτω από το επίπεδο του Γαλαξία. Έχουν μάλιστα τόσο υψηλή ενέργεια ώστε θα μπορούσαν να αποστειρώσουν τη Γη αν έπεφταν πάνω της -ευτυχώς ο πλανήτης μας βρίσκεται στο επίπεδο του γαλαξία και δεν πρόκειται να βρεθεί στο στόχαστρο.Κινούνται προς αντιδιαμετρικές κατευθύνσεις

Οι δύο πίδακες που κινούνται προς αντιδιαμετρικές κατευθύνσεις έχουν συνολικό μήκος 50.000 έτη φωτός (το μισό της διαμέτρου του Μίλκι Ουέι) και κινούνται προς το διαγαλαξιακό κενό με ταχύτητα 3,6 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα. Αν ήταν ορατοί στη Γη θα εκτείνονταν από τη μια άκρη του ορίζοντα ως την άλλη.«Με εξαίρεση τον ίδιο τον γαλαξιακό δίσκο, αυτές οι δομές είναι οι μεγαλύτερες δομές που έχουν ανακαλυφθεί ποτέ στον Γαλαξία» σχολίασε ο Ετόρε Καρέτι, ερευνητής του Κοινοπολιτειακού Οργανισμού Επιστημονικής και Βιομηχανικής Έρευνας (CSIRO) στην Αυστραλία.

Η ανακάλυψη της ομάδας του δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature».

Προηγούμενες παρατηρήσεις είχαν αποκαλύψει ότι πάνω και κάτω από το γαλαξιακό επίπεδο υπάρχουν περιοχές που εκπέμπουν ακτίνες γάμμα (αόρατο φως υψηλής ενέργειας) και ονομάστηκαν «φυσαλίδες Φέρμι».

CSIRO's 64-m Pgarkes radio telescope. Photo: Alex Cherney/terrastro.com

Σε μια προσπάθεια να κατανοήσουν αυτές τις δομές, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν το ραδιοτηλεσκόπιο του Παρκς στην Αυστραλία, το οποίο διέκρινε τους πίδακες στις ίδιες περιοχές με τις φυσαλίδες. Όπως φαίνεται, οι ακτίνες γάμμα εκπέμπονται από τα σωματίδια του πίδακα λόγω των ισχυρών μαγνητικών πεδίων μέσα στα οποία κινούνται τα σωματίδια αυτά.

«Πηγή» τα σουπερνόβα ή νεογέννητα άστρα

Προς το παρόν, οι αστρονόμοι δεν μπορούν να είναι βέβαιοι για τον μηχανισμό σχηματισμού των πιδάκων. Υποψιάζονται ωστόσο ότι τα σωματίδια προέρχονται κυρίως από σουπερνόβα (υπερκαινοφανείς αστέρες, γερασμένα άστρα που εκρήγνυνται καθώς πεθαίνουν) ή από νεογέννητα άστρα.

Τα τεράστια ποσά μαγνητικής ενέργειας που περιέχουν τα σωματίδια δεν αποκλείεται επίσης να σχετίζονται με το μαγνητικό πεδίο που είναι γνωστό ότι διατρέχει τον Γαλαξία.«Το αέριο που απελευθερώνουν οι εκρήξεις σουπερνόβα είναι μαγνητισμένο» επισημαίνει ο Καρέτι στο Space.com. «Επιπλέον, ολόκληρη η περιοχή του γαλαξιακού κέντρου διαθέτει ένα ισχυρό μαγνητικό πεδίο. Οι πίδακες, αποτελούμενοι από φορτισμένα σωματίδια, μπορούν να παγιδεύουν τα μαγνητικά πεδία μέσα στα οποία είναι εμβαπτισμένα».

«Τα ευρήματα αυτά», συνεχίζει ο ερευνητής, «μαρτυρούν ότι υπάρχει μια μετακίνηση τεράστιων ποσοτήτων ενέργειας και μαγνητικών πεδίων από το κέντρο του Γαλαξία στην περιφέρειά του. Πρόκειται για μια αλληλεπίδραση που δεν γνωρίζαμε».

Μεθεόρτια

Ζουμ στην «καρδιά» εργοστασίου άστρων, Hubble sees a wanderer dancing the dance of stars and space

Στο κέντρο του NGC 1097 υπάρχει ένα λαμπρό δαχτυλίδι όπου γεννιούνται άστρα. The NASA/ESA Hubble Space Telescope provides us this week with a spectacular image of the bright star-forming ring that surrounds the heart of the barred spiral galaxy NGC 1097. In this image, the larger-scale structure of the galaxy is barely visible: its comparatively dim spiral arms, which surround its heart in a loose embrace, reach out beyond the edges of this frame.

Μια ακόμη εντυπωσιακή «σκηνή» από το Σύμπαν κατέγραψε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble. Ο «πατριάρχης» των διαστημικών τηλεσκοπίων έστρεψε τον φακό του στον σπειροειδή γαλαξία NGC 1097 που βρίσκεται σε απόσταση 45 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη στον αστερισμό της Καμίνου.

Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια φωτογραφία στην οποία εικονίζεται ένα υπέρλαμπρο δαχτυλίδι που περιβάλλει το κέντρο του γαλαξία στο οποίο βρίσκεται μια υπερμεγέθης μαύρη τρύπα. Πρόκειται για μια μελανή οπή με μάζα 100 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από εκείνη του Ήλιου.

Image Credit: Credits: NASA, Andrew S. Wilson (University of Maryland); Patrick L. Shopbell (Caltech); Chris Simpson (Subaru Telescope); Thaisa Storchi-Bergmann and F. K. B. Barbosa (UFRGS, Brazil); and Martin J. Ward (University of Leicester, U.K.)

Παρά το γεγονός ότι η μαύρη τρύπα «καταπίνει» κάθε ίχνος ύλης που βρίσκεται κοντά της, γύρω της έχει σχηματιστεί αυτό το δαχτυλίδι το οποίο αποτελεί ένα εργοστάσιο παραγωγής νέων άστρων. Το δαχτυλίδι έχει διάμετρο 5 χιλιάδων ετών φωτός και η ύπαρξή του οφείλεται στη συνεχή ροή κοσμικής ύλης που καταλήγει από όλες τις περιοχές του γαλαξία προς το κέντρο του.