Με το φακό του Γιώργου Σεφέρη. Through the eyes of George Seferis

Η Μαρώ Σεφέρη, ο Σεφέρης (με φωτογραφική μηχανή στα χέρια) και ο Κατσίμπαλης στην Κω το 1955. The National Bank of Greece Cultural Foundation, the Istituto Siciliano Studi Byzantini e Neoellenici “Bruno Lavagnini”, the Fondazione Sicilia and the Consolato Onoratio di Grecia a Palermo have co-organized an exhibition with photographs by George Seferis in Palermo, which opened on May 23, 2014. [πηγή: Φωτογραφικό αρχείο Σεφέρη, ΜΙΕΤ, αναδημοσίευση από την εφημ, Το Bήμα 15.03.2009]

Έκθεση φωτογραφιών του Γιώργου Σεφέρη συνδιοργανώνουν στο Παλέρμο το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, το Istituto Siciliano Studi Byzantini e Neoellenici “Bruno Lavagnini”, η Fondazione Sicilia και το Consolato Onorario di Grecia a Palermo.

This collection of more than 2,500 negatives — not counting the host of photographic prints of various sizes — spans some fifty years, from the 1920s to 1971, and reveals another of the poet’s pursuits. His photographs are distinguished by their precision of subject, technical excellence and exemplary result.

«Σταματήσαμε λίγο πιο κάτω από το Amshit και κοιτάξαμε τον ήλιο να βουλιάζει στην ήσυχη θάλασσα της Φοινίκης. Μα γιατί κάποτε βλέπει κανείς τα πράγματα καθαρά –θέλω να πω όπως όταν η φωτογραφική μηχανή είναι σωστά κανονισμένη–».

In this exhibition the visitor has an opportunity to ascertian a representative sample of the poet's long and fertile involvement with the art of photography.

Η ανάγκη του Σεφέρη να δει τα πράγματα καθαρά –τους τόπους, τα περιστατικά και τους ανθρώπους που σημάδεψαν το ταξίδι της ζωής του– είναι ίσως η κύρια διαπλαστική δύναμη πίσω από το έργο του, ομοούσια με την επιθυμία του να «μιλήσει απλά», όπως την είχε εκφράσει σ’ ένα του ποίημα γραμμένο το 1942, εν καιρώ πολέμου.

Μια άγνωστη σήμερα χώρα, την Ελλάδα του '30 και του '40 καταγράφει με τον φακό του ο μεγάλος ποιητής Γιώργος Σεφέρης. «Ξεκινήσαμε κατά το μεσημέρι από τα Μούγλα. Θαυμάσιος δρόμος για να σε πάρουν τα δάκρυα: πεύκα, πεύκα, τζιτζίκια και η ανάσα της ρετσίνας που σε τρελαίνει» έγραφε στις Μέρες Ε' ο νομπελίστας ποιητής. Η παραπάνω φωτογραφία είναι από την Τράπεζα Αχαΐας, 1939, σε μια βρύση του χωριού. Στην Τράπεζα έκανε διακοπές τα καλοκαίρια με τα παιδιά της η Μαρώ Σεφέρη, η σύζυγος του ποιητή.

Και το πόσο «σωστά κανονισμένη» ήταν συχνά η φωτογραφική μηχανή του Σεφέρη ο επισκέπτης θα έχει την ευκαιρία να το διαπιστώσει στις εξήντα φωτογραφίες της έκθεσης αυτής, μικρό αλλά αντιπροσωπευτικό δείγμα της γόνιμης και μακροχρόνιας ενασχόλησης του ποιητή με την τέχνη της φωτογραφίας.

Φωτογραφίες του Γιώργου Σεφέρη. “Seferis’s need to see things clearly — the places, the events and the people, which marked his journey through life — is probably the main driving force behind his work, as essential as his desire to ‘speak simply’, as expressed in one of his poems written in 1942, during the war years. And just how ‘well-focused’ his camera often was is something the visitor has an opportunity to ascertain in this exhibition, a small but representative sample of the poet’s long and fertile involvement with the art of photography,” writes the Director of the Foundation, Dionysis Kapsalis, in the catalogue following one of the previous exhibitions of the photographic archive.

Το Φωτογραφικό Αρχείο Γιώργου Σεφέρη, μετά από ευγενή δωρεά της Μαρώς Σεφέρη το 1984 και της κυρίας Άννας Λόντου το 1999, απόκειται πλέον ολόκληρο στο Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης. Περιέχει πάνω από δυόμισι χιλιάδες αρνητικά φωτογραφιών που έβγαλε ο Σεφέρης, από το 1920, όταν ήταν ακόμη φοιτητής στο Παρίσι, ως τον τελευταίο χρόνο της ζωής του (1971) – μισό αιώνα φωτογραφίες.

Φωτογραφία του Γιώργου Σεφέρη. Following the donations made by Maro Seferi in 1984 and her daughter Anna Londou in December 1999, the National Bank of Greece Cultural Foundation is the repository of the George Seferis Photographic Archive. In 2000, as a contribution to the Year of Seferis, the Foundation organized an exhibition of the Nobel laureate’s photographs, which was presented in the Patras Cultural Centre of MIET and the Athens Technopolis in the Gazi neighbourhood, in collaboration with the Ministry of Culture. In the same year, an album entitled Photographs by George Seferis, was published, containing the photographs in the exhibition as well as additional material from the archive. Since then, many of the poet’s photographs have been exhibited in several cities both in Greece and abroad. The exhibition of photographs by George Seferis provides irrefutable testimony of the diligence with which he undertook all his activities. The exhibition will be on show in the historical building of the Palazzo Branciforte of the Fondazione Sicilia until June 29, 2014.

Η παρούσα έκθεση προσπαθεί να αναδείξει στο κοινό τον φωτογράφο Γιώργο Σεφέρη, στο ιστορικό κτίριο Palazzo Branciforte της Fondazione Sicilia, από τις 23 Μαΐου έως τις 29 Ιουνίου 2014.

Μύθοι, θεοί και θνητοί της Ελλάδας. Gods, myths and mortals traveling across the seas and through time

This unique joint venture brings treasures spanning 8,000 years, from pre-historic times through to modern day. Commencing in 2014 and continuing for an unprecedented ten years, the Hellenic Museum of Melbourne plays host to a magnificent permanent collection from Greece’s most iconic cultural institution, the Benaki Museum. (Photo credit: Benaki Museum)

Τη μακρόχρονη συνεργασία του Μουσείου Μπενάκη με το Ελληνικό Μουσείο της Μελβούρνης εγκαινιάζει μια πενταετούς διάρκειας έκθεση έργων από τις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη, που θα παρουσιαστεί στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Αυστραλίας και σημαντικό κέντρο της ελληνικής διασποράς.

Through the exploration of the cultures and technologies of the past, visitors are provided the opportunity to immerse themselves in history while gaining new perspectives on today. (Photo credit: Benaki Museum)

Η έκθεση με τίτλο «Gods, Myths and Mortals: Greek Treasures Across the Millennia» θα παρουσιαστεί από τον Ιούνιο του 2014 μέχρι τον Ιούνιο του 2019 στο Ελληνικό Μουσείο της Μελβούρνης. Αποτελεί δε την πρώτη από μια σειρά εκθέσεων και δράσεων, στο πλαίσιο της δεκαετούς συνεργασίας που έχουν συμφωνήσει τα δύο μουσεία, με στόχο να γνωρίσει το κοινό της Αυστραλίας τους σημαντικότερους αρχαίους πολιτισμούς.

Η έκθεση καταγράφει την επίδραση της ιστορικής και κοινωνικής ανάπτυξης στη διαμόρφωση της ταυτότητας, από τα προϊστορικά μέχρι τα νεότερα ελληνικά χρόνια. Over the next decade, the collaboration between the Hellenic Museum and the Benaki will bring to Melbourne: Neolithic pottery, Cycladic statues, Minoan figurines, Mycenaean jewelry, Hellenistic sculptures, Byzantine icons and manuscripts, Post Byzantine secular art and costumes, and Neo-Hellenic art and weaponry, including ornate swords and pistols belonging to Greek revolutionary heroes Kolokotronis and Mavromichalis. These antiquities recognize and celebrate the development of history, when dynasties reigned, kings conquered, and cities fell. Through the exploration of the cultures and technologies of the past, visitors are provided the opportunity to immerse themselves in history while gaining new perspectives on today. (φωτ. The Hellenic Museum).

Η έκθεση καταγράφει την επίδραση της ιστορικής και κοινωνικής ανάπτυξης στη διαμόρφωση της ταυτότητας, από τα προϊστορικά μέχρι τα νεότερα ελληνικά χρόνια. Επίσης, διερευνά τη σχέση μεταξύ των θεών, των μύθων και των ανθρώπων και των κοινών στοιχείων τους, που αποτέλεσαν τη βάση για να θεμελιωθούν συμμαχίες, διαιρούμενα όρια και καθοδηγούμενοι πολιτισμοί.

Στην έκθεση θα παρουσιαστούν 92 αρχαία και νεότερα αντικείμενα από τις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη, όπως ειδώλια, εργαλεία, αγγεία, κοσμήματα, χειρόγραφα και κοστούμια. The Benaki and Hellenic Museum collaboration allows visitors to experience the history of civilization. The collections move from mythology to representation; from the Minoans who benefited from trade to the Myceneans who took by force; from the establishment of legends such as the defeat of Troy, to the cyclical nature of beauty as shown through the striking resemblance of Cycaldic statues to modern depictions of the female form in art and media. This vital partnership allows visitors to engage in a sensorial and experiential manner the foundations of our society and culture, while investigating the conceptions and misconceptions of observation, and the benefit of time on forming knowledge and understanding. (φωτ. The Hellenic Museum).

Συνολικά θα εκτεθούν 92 αρχαία και νεότερα αντικείμενα από τις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη, όπως ειδώλια, εργαλεία, αγγεία, κοσμήματα, χειρόγραφα και κοστούμια.

Χρυσή μυκηναϊκή κύλικα με έκτυπη παράσταση κυνηγετικών σκύλων που τρέχουν. Δενδρά Αργολίδας, Yστεροελλαδική ΙΙΒ-ΙΙΑ περίοδος, 15ος αι. π.Χ. Ύψ. 0,10 μ. (Photo credit: Benaki Museum)

Στα εκθέματα συγκαταλέγεται ένα από τα πρώτα αποκτήματα της συλλογής του Αντώνη Μπενάκη, η χρυσή κύλικα με έκτυπη παράσταση κυνηγετικών σκύλων, που χρονολογείται στην Υστεροελλαδική ΙΙ-ΙΙΙΑ1 περίοδο (15ος – πρώιμος 14ος αι. π.Χ.).

Επίσης, θα παρουσιαστούν μεταξύ άλλων χρυσό στεφάνι από φύλλα μυρτιάς με ένα πολύφυλλο άνθος στο κέντρο (4ος-3ος αι. π.Χ.), τμήμα χρυσού περιδεραίου με κυλινδρικές ψήφους και κρεμαστά εξαρτήματα σε σχήμα κλειστού άνθους (4ος αι. π.Χ.), πήλινο μινωικό ειδώλιο γυναικείας μορφής (1450-1375 π.Χ.) και αττικός ερυθρόμορφος καλυκωτός κρατήρας με παράσταση του Διονύσου, της Αριάδνης και του Έρωτα, που αποδίδεται στον Ζωγράφο της Βιέννης (400-390 π.Χ.).

Ο Αντώνης Μπενάκης. Antonis Benakis. In addition to the vast collection of Greek antiquities, the partnership also includes access to the Benaki’s collections of Coptic, Chinese, Indian, and African works, as well as one of the world’s most significant Islamic art collections. These collections allow visitors to experience civilisations and histories that are fundamental to the makeup of modern day culture. Special events around the collections further establish dialogue between contemporary Melbourne and ancient cultures, in exploration of Australia’s diverse cultural identity and makeup. The partnership also provides students with access to Benaki’s extensive education resources, offering an invaluable tool for schools and universities. The Benaki collection opens at the Hellenic Museum mid year, 2014. (Photo credit: Benaki Museum)

Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο γνωμοδότησε κατά την πρόσφατη συνεδρίασή του ομόφωνα υπέρ της έγκρισης του μακροχρόνιου δανεισμού των αρχαίων έργων από τις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη (δανεισμός πενταετούς διάρκειας με δυνατότητα ανανέωσης), προκειμένου να παρουσιαστούν στην έκθεση του Ελληνικού Μουσείου της Μελβούρνης.

This belt (Soufli, Thrace, late 18th - early 19th c) is one of several similar pieces coming to the Hellenic museum midyear, denoting the popularity and durability of these practical yet beautiful pieces. Often decorated with ornate Baroque designs and Ottoman motifs, these personal accessories show how the contrasting cultures alive in Greece at the time infiltrated not just the political sphere, but everything down to the sphere of everyday accessories. Arriving mid-year with the Benaki collection Gods, Myths & Mortals: Greek Treasures Across The Millennia. (Photo credit: Benaki Museum)

Σημειώνεται ότι την κύρια έκθεση θα πλαισιώσουν και περιοδικές θεματικές εκθέσεις, με την πρώτη «Κοσμήματα από το Μουσείο Μπενάκη» να είναι προγραμματισμένη για τον Νοέμβριο του 2014.

Πηγή: http://www.hellenic.org.au/coming-soon

Τα μυρμήγκια επεξεργάζονται δεδομένα καλύτερα από το Google, Ant groups 'more efficient than Google' in processing data, new study finds

Όταν αναζητούν την τροφή τους τα μυρμήγκια δημιουργούν δίκτυα επεξεργασίας πληροφοριών που θα τα ζήλευε ακόμη και το Google. Ant colonies are surprisingly efficient at forming intelligent networks that can rapidly spread information, according to a new study. Moment Select via Getty Image

Τελικά η ισχύς βρίσκεται εν τη ενώσει και αυτό το αποδεικνύουν καλύτερα από κάθε άλλον τα μυρμήγκια. Όπως ανακάλυψε νέα μελέτη, τα φιλόπονα έντομα δεν βγαίνουν νικητές στον αγώνα της επιβίωσης μόνο χάρη στην προσήλωση στο έργο τους, όπως διδάσκει ο μύθος του Αισώπου. Ένα μεγάλο όπλο για την επιτυχία τους είναι η συνεργασία των ομάδων τους η οποία έχει τέτοια συνοχή ώστε να βάζει τάξη στο χάος των πληροφοριών που αφορούν την αναζήτηση της τροφής τους με πολύπλοκα δίκτυα τα οποία θα ζήλευε και η καλύτερη μηχανή αναζήτησης. Οι στρατηγικές που χρησιμοποιούν θα μπορούσαν, σύμφωνα με τους ειδικούς, να αποτελέσουν πρότυπο για τη βελτίωση των ανθρώπινων τεχνικών επίλυσης προβλημάτων σε πολλούς τομείς.

Άτομα και κοινωνίες

Λειτουργώντας ως ομάδα δημιουργούν σύνθετα δίκτυα που βάζουν τάξη στο χάος των πληροφοριών για την αναζήτηση της τροφής τους. Chaotic? A new study claims that the while an individual ant hunting for food (pictured in this scanning electron micrograph) walks in a random way, their collective foraging behaviour changes this chaos to order and makes the more efficient than Google, experts claim.

Τα μυρμήγκια έχουν τον μεγαλύτερο εγκέφαλο από όλα τα έντομα, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι το καθένα μόνο του είναι ιδιαίτερα έξυπνο. Όταν ωστόσο όλα τα μυρμήγκια μιας αποικίας ενώσουν τις εγκεφαλικές δυνάμεις τους κάνουν πραγματικά θαύματα, όπως ανακάλυψαν οι ερευνητές από το Ινστιτούτο Ερευνών για την Επίδραση του Κλίματος (PIK) του Πότσδαμ και το Πανεπιστήμιο του Πεκίνου. Προκειμένου να διεξαγάγουν τη μελέτη τους οι επιστήμονες συγκέντρωσαν όλες τις πληροφορίες σχετικά με τις κινήσεις μιας αποικίας μυρμηγκιών κατά την αναζήτηση της τροφής της και τις μετέτρεψαν σε αλγόριθμους και εξισώσεις. Τα αποτελέσματα που αναδείχθηκαν αποκάλυψαν «κρυφές» ως τώρα ικανότητες όχι μόνο των κοινωνιών αλλά και των μεμονωμένων εντόμων.

Οι επιστήμονες ξεχώρισαν τρία στάδια στις πολύπλοκες κινήσεις που παρατηρεί κάποιος σε μια αποικία μυρμηγκιών κατά τη διάρκεια αναζήτησης της τροφής. Αρχικά μυρμήγκια-ανιχνευτές της αποικίας βγαίνουν από τη φωλιά και τριγυρίζουν γύρω από αυτήν με έναν φαινομενικά χαοτικό τρόπο αναζητώντας τροφή ώσπου να εξαντληθούν από το «κυνήγι», οπότε γυρίζουν πίσω στη φωλιά για να φάνε και να ξεκουραστούν. Όταν ωστόσο κάποιος από τους ανιχνευτές βρει τροφή, παίρνει ένα μικρό κομματάκι από αυτήν και το πηγαίνει αμέσως στη φωλιά αφήνοντας καθ' οδόν πίσω του φερομόνες - πτητικές ενώσεις οι οποίες λειτουργούν ως «αγγελιαφόροι» που μεταδίδουν πληροφορίες.

Τάξη στο χάος και γνώση από την εμπειρία

Fast food: While single ants can appear chaotic (pictured), they quickly become part of an orderly line of ants crossing the woodland floor, thanks to pheromones laid down by 'scouting' ants to ensure that workers can carry food as efficiently as possible.

Στην περίπτωση αυτή άλλα μυρμήγκια από την αποικία αρχίζουν να ακολουθούν αυτό το ίχνος των φερομονών ώστε να φθάσουν στο σημείο όπου υπάρχει η τροφή και να κάνουν τη συγκομιδή τους φέρνοντάς την κομματάκι- κομματάκι πίσω στη φωλιά. Επειδή οι αποικίες των μυρμηγκιών είναι πολυπληθείς, τα μυρμήγκια που θα βγουν για τη συγκομιδή είναι πάρα πολλά και ακολουθούν συνήθως πολλούς διαφορετικούς δρόμους για να φθάσουν στο σημείο της τροφής και να γυρίσουν πίσω - και πάλι με έναν φαινομενικά χαοτικό τρόπο - αφήνοντας πίσω τους ξανά φερομόνες. Το χάος όμως μπαίνει σύντομα σε τάξη, αποκαλύπτοντας μάλιστα τη βέλτιστη οδό για την τροφή. Επειδή οι φερομόνες εξατμίζονται γρήγορα, η οσμή τους είναι εντονότερη όσο πιο σύντομη είναι η διαδρομή, οπότε όλο και περισσότερα μυρμήγκια ακολουθούν αυτή τη συντομότερη διαδρομή αφήνοντας πίσω τους νέες φερομόνες και ενισχύοντας έτσι ακόμη περισσότερο τη μυρωδιά.

Με τον τρόπο αυτόν, όπως σημειώνουν οι ερευνητές στο σχετικό άρθρο τους που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Sciences», τα μυρμήγκια δαπανούν πολύ λιγότερο χρόνο και ενέργεια από ό,τι αν συνέχιζαν τη συγκομιδή τους με χαοτικό τρόπο. Επιπλέον - και αυτή είναι μια σημαντική αλλά άγνωστη ως τώρα πληροφορία - οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι σημαντικό επίσης παράγοντα για την επιτυχία στην αναζήτηση τροφής αποτελεί η ατομική εμπειρία των γηραιότερων μελών της κοινωνίας. Τα μεγαλύτερα σε ηλικία μυρμήγκια φαίνεται να γνωρίζουν καλύτερα τα κατατόπια γύρω από τη φωλιά και τα πηγαίνουν καλύτερα στις «διαδρομές» ενώ, σύμφωνα με τα συμπεράσματά τους, τα νεαρότερα μέλη των αποικιών περισσότερο μάθαιναν από τη συμμετοχή τους στην αναζήτηση τροφής παρά συνέβαλλαν ουσιαστικά σε αυτήν.

Συλλογική νοημοσύνη

Better than Google? Study co-author Professor Jurgen Kurths said: 'These insects are, without doubt, more efficient than Google in processing information about their surroundings'.

Τα ευρήματα αποκαλύπτουν μια εντυπωσιακή συλλογική νοημοσύνη στις κοινωνίες των μυρμηγκιών. «Αν και ένα μεμονωμένο μυρμήγκι οπωσδήποτε δεν είναι ιδιαίτερα έξυπνο, συλλογικά τα μυρμήγκια ενεργούν με έναν τρόπο τον οποίο μπαίνω στον πειρασμό να αποκαλέσω νοήμονα» δήλωσε σε δελτίο Τύπου ο Γιούργκεν Κουρτς του PIK, εκ των επικεφαλής της μελέτης. «Η αρχή της αυτοοργάνωσης είναι γνωστή για παράδειγμα από τα κοπάδια ψαριών,  η επιστροφή τους όμως στη φωλιά είναι εκείνη που κάνει τα μυρμήγκια τόσο ενδιαφέροντα».

Η ανακάλυψη ότι τα μυρμήγκια μπορούν, μέσω μιας πολύπλοκης «δικτύωσης», να επεξεργάζονται πληροφορίες «αποδοτικότερα και από το Google», όπως τόνισαν χαρακτηριστικά οι ειδικοί, είναι βεβαίως σημαντική για τη βιολογία και την οικολογία, παράλληλα όμως ανοίγει και άλλες, ευρύτερες οδούς. Οι γερμανοί και κινέζοι επιστήμονες διεξήγαγαν τη μελέτη τους με στόχο την καλύτερη κατανόηση των θεμελιωδών μοτίβων σε μη γραμμικά φαινόμενα και θεωρούν ότι το μαθηματικό μοντέλο που ανέπτυξαν μπορεί να εφαρμοστεί όχι μόνο σε άλλα ζώα ή στον άνθρωπο αλλά και σε πολλά και διαφορετικά άλλα πεδία όπως οι υπηρεσίες δικτύου ή τα έξυπνα συστήματα μεταφορών. «Τα μυρμήγκια συλλογικά σχηματίζουν ένα υψηλής απόδοσης σύνθετο δίκτυο» εξήγησε ο κ. Κουρτς «και αυτό είναι κάτι που συναντάμε σε πολλά φυσικά και κοινωνικά συστήματα».

Εξήντα κατοικήσιμοι πλανήτες στο «απόλυτο ηλιακό σύστημα», Ultimate solar system could contain 60 Earths

Το απόλυτο ηλιακό σύστημα, ένα δυαδικό σύστημα άστρων μπορεί να διαθέτει 60 πλανήτες. The ultimate solar system: a binary star system supporting 60 habitable planets. Sean Raymond of Bordeaux Observatory in France started his game of fantasy star system with a couple of ground rules. First, the arrangement of planets must be scientifically plausible. Second, they must be gravitationally stable over billions of years: there is no point in putting planets into orbit only to watch them spiral into the sun. (Image: planetplanet.net)

Ο αστρονόμος του αστεροσκοπείου της Μπορντό Σον Ρέιμοντ σχεδίασε ένα ηλιακό σύστημα ιδανικό για την εμφάνιση ζωής το οποίο θα μπορούσε να φιλοξενεί ακόμη και 60 κατοικήσιμους πλανήτες. Αν και ένα τέτοιο σύστημα είναι αρκετά απίθανο να βρεθεί στην πράξη, οι υπολογισμοί του μπορούν να φανούν χρήσιμοι στην έρευνα για εξωπλανήτες. 

Οι αρχές στις οποίες στηρίχτηκε ο Ρέιμοντ ήταν δύο: να είναι επιστημονικά αποδεκτή η διάταξη των πλανητών και το σύστημα να είναι ευσταθές για δισεκατομμύρια χρόνια.

Ένας κόκκινος νάνος θα μπορούσε να διαθέτει 24 πλανήτες σαν τη Γη στην κατοικίσιμη ζώνη του. A red dwarf star could support 24 habitable, Earth-sized planets. (Image: planetplanet.net)

Για το λόγο αυτό ως άστρο επιλέχτηκε ένας κόκκινος νάνος, ένα αστέρι με μικρότερη μάζα από τον Ήλιο αλλά με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και μία σταθερή κατοικήσιμη ζώνη γύρω του, μια περιοχή δηλαδή όπου το νερό υπάρχει σε υγρή μορφή.

Ο ερευνητής ξεκίνησε τη διάταξη με βραχώδεις πλανήτες όμοιους σε μέγεθος με τη Γη, οι οποίοι με τη σειρά τους έχουν και από έναν δορυφόρο (ή μικρότερο πλανήτη) αντίστοιχου μεγέθους.

Στην ίδια τροχιά επίσης, είναι δυνατόν να υπάρχει κι άλλο ένα ζεύγος πλανήτη-δορυφόρου αρκεί να έπεται 60ο, κάτι που προκύπτει από τη λύση των βαρυτικών εξισώσεων.

Στο Ηλιακό μας σύστημα, τα σημεία αυτά καταλαμβάνουν αστεροειδείς αντί για πλανήτες, οι οποίοι μάλιστα έχουν το δικό τους όνομα και ονομάζονται Τρώες: ο Δίας έχει χιλιάδες, και ακόμη και η Γη έχει έναν.

Συνολικά υπάρχουν έξι τέτοιες πιθανές τροχιές εντός της κατοικήσιμης ζώνης ενός κόκκινου νάνου, δίνοντας συνολικά 24 ουράνια σώματα που δυνητικά θα μπορούσαν να φιλοξενήσουν ζωή.

Ένα πλανητικό σύστημα με 4 αέριους γίγαντες πλανήτες θα μπορούσε να περιέχει 36 κατοικίσιμους πλανήτες. A star system with four gas giants could support 36 habitable worlds (Image: planetplanet.net)

Υπάρχει όμως κι ένα ακόμη μέρος στο οποίο μπορούν να κρύβονται τέτοια σώματα: στους αντίστοιχους με το Δία πλανήτες-γίγαντες. Αν και οι πλανήτες που αποτελούνται κατά βάση από αέρια δε θεωρείται πιθανό να είναι κατοικήσιμοι, έχουν συνήθως ένα μεγάλο αριθμό από δορυφόρους, ομοίως με την Ευρώπη και τον Εγκέλαδο, που στο Ηλιακό Σύστημα είναι πρώτης τάξεως υποψήφια σώματα για φιλοξενία ζωής.

Οι υπολογισμοί δείχνουν πως είναι δυνατό για ένα κόκκινο νάνο να συνοδεύεται από τέσσερις πλανήτες στο μέγεθος του Δία, ο καθένας με 5 φεγγάρια που να μοιάζουν με τη Γη. Συμπεριλαμβάνοντας και τους αντίστοιχους Τρώες, ο αριθμός των πιθανών κατοικήσιμων κόσμων προσαυξάνεται στους 36.

Tέλος, ο Ρέιμοντ θεωρώντας ένα δυαδικό σύστημα άστρων, δυο κόκκινοι νάνοι ο καθένας με τους δικούς του πλανήτες, τότε συνολικός αριθμός κατοικήσιμων πλανητών αυξάνεται στους 60.

Αν και ο ερευνητής παραδέχεται πως θα ήταν πολύ περίεργο η φύση να παράξει κάτι τόσο θεαματικό, κάθε επιμέρους τμήμα αυτού του «απόλυτου ηλιακού συστήματος» είναι απολύτως δυνατό και προβλέπεται από τις προσομοιώσεις, ενώ τμήματα της έρευνάς του είναι χρήσιμα για την έρευνα άλλων ηλιακών συστημάτων.

Βρέθηκε η περιοχή αναγνώρισης της μουσικής στον εγκέφαλο. Name that tune! Scientists find the part of the brain that lets us recognise music

Pablo Picasso. Musiciens aux masques, 1921, 200.7×222.9 εκ. Museum of Modern Art, Νέα Υόρκη. Ο αριστερός κροταφικός λοβός του εγκεφάλου έχει πολλαπλούς... αναγνωριστικούς ρόλους, όπως αποδεικνύεται. Μας επιτρέπει να αναγνωρίζουμε πρόσωπα, μέρη αλλά και τις μουσικές μελωδίες. Name that tune! Researchers discover the same area responsible for remembering names and and landmarks, the left temporal lobe, also deals with music.

Είναι κάτι που έχει συμβεί σε όλους μας – να σιγομουρμουρίζουμε ένα τραγούδι του οποίου ξαφνικά ξεχάσαμε τους στίχους ή τον τίτλο. Ερευνητές ανακάλυψαν την περιοχή του εγκεφάλου που μας επιτρέπει να αναγνωρίζουμε τη μουσική, τους στίχους και τους τίτλους των τραγουδιών.

Propylaea and Parthenon Athens. Previous research has shown the left temporal pole is important for recalling proper names, including names of famous people and landmarks.

Είδαν μάλιστα ότι πρόκειται για την ίδια περιοχή που εμπλέκεται στο να θυμόμαστε ονόματα και τοποθεσίες – ονομάζεται αριστερός κροταφικός λοβός. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Αϊόβα μελέτησαν 30 άτομα που είχαν καταγραφεί στο Αρχείο Νευρολογικών Ασθενών της Αϊόβα. Υπέβαλαν τους εθελοντές σε ένα «μελωδικό τεστ». Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε τρεις υπο-ομάδες: 10 εξ αυτών είχαν βλάβη στον αριστερό κροταφικό λοβό, 10 είχαν βλάβη σε άλλο σημείο του εγκεφάλου ενώ οι υπόλοιποι 10 δεν εμφάνιζαν βλάβες στον εγκέφαλο.

Το τεστ των διάσημων μελωδιών

Édouard Manet. Madame Manet au piano, Mrs Manet with the piano, 1868, 38x46 cm. Researchers enlisted 30 participants from the Iowa Neurological Patient Registry in a 'famous melodies naming task.' The participants were further divided into 10 patients with left temporal lobe (LTP) damage, 10 brain damaged comparison patients, and 10 participants with no brain damage. The task included listening to 52 famous melodies—some with and some without lyrics—ranging from 8-15 seconds in duration. After hearing each melody, participants were asked to rate their familiarity with the melody and identify it by name.

Το τεστ στο οποίο υπεβλήθησαν οι εθελοντές αφορούσε το να ακούσουν 52 διάσημες μελωδίες – ορισμένες με στίχους και ορισμένες χωρίς – που διαρκούσαν από 8 ως 15 δευτερόλεπτα η καθεμία.

Έχοντας ακούσει την κάθε μελωδία, οι συμμετέχοντες βαθμολογούσαν το πόσο οικεία τους ήταν ενώ καλούνταν και να αναφέρουν τον τίτλο της.

Όπως προέκυψε, οι ασθενείς με βλάβη στον αριστερό κροταφικό λοβό ήταν σε θέση να βρίσκουν τον τίτλο σε πολύ λιγότερες μελωδίες σε σύγκριση με τους συμμετέχοντες των δύο άλλων ομάδων. Συνολικά οι ασθενείς με βλάβη στη συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου κατονόμασαν περίπου το 50% των μελωδιών που άκουσαν ενώ οι υπόλοιποι περίπου το 80%. Σε ό,τι αφορούσε την αναγνώριση των μελωδιών (χωρίς όμως αναγνώριση του τίτλου τους) δεν υπήρχε σημαντική διαφορά μεταξύ των ομάδων.

Ο τίτλος και η μελωδία

Fernand Léger, Les trois musiciens, Three musicians, 1930. Recognition of the song is different from remembering its title; the former refers to information that confers knowing, while the latter refers to a proper name, the UI researchers note.

Οι επιστήμονες σημειώνουν ότι η αναγνώριση ενός μουσικού κομματιού είναι διαφορετική από το να θυμάται κάποιος τον τίτλο του. Και αυτό διότι το να θυμάται κάποιος ονόματα – και ιδιαιτέρως κύρια ονόματα – είναι πιο δύσκολο αφού υπάρχει μόνο μια σωστή απάντηση. Η αναγνώριση μιας μελωδίας είναι ευκολότερη καθώς είναι γενικότερη και έτσι ο εγκέφαλος μπορεί να ακολουθήσει διαφορετικούς δρόμους ώστε να φθάσει στη σωστή απάντηση.

«Ο αριστερός κροταφικός λοβός φαίνεται να αποτελεί μια σημαντική ζώνη που εμπλέκεται σε διαφορετικά ερεθίσματα. Για παράδειγμα τα πρόσωπα και τα τοπία είναι οπτικά ερεθίσματα ενώ οι μουσικές μελωδίες ακουστικά» ανέφερε η Ειμι Μπέλφι, απόφοιτος του Τμήματος Νευροεπιστημών στο Πανεπιστήμιο της Αϊόβα και πρώτη συγγραφέας της σχετικής μελέτης που δημοσιεύεται αυτό τον μήνα στο επιστημονικό έντυπο «Neuropsychology» και προσέθεσε: «Τα ευρήματά μας ενισχύουν τη θεωρία ότι η συγκεκριμένη περιοχή είναι σημαντική για την αναγνώριση μοναδικών ‘αντικειμένων’, ασχέτως του είδους του ερεθίσματος».

Η ερευνήτρια σημείωσε ότι οι ασθενείς με βλάβη στον κροταφικό λοβό μπορούσαν να θυμούνται τους στίχους ενός τραγουδιού, αλλά να μην έχουν ιδέα ποιος είναι ο τίτλος του. «Αναμέναμε να υπάρχει ένα έλλειμμα, αλλά δεν θα εκπλησσόμασταν ακόμη και αν δεν υπήρχε. Η μουσική υπερβαίνει αυτά που γνωρίζουμε για τον εγκέφαλο. Για παράδειγμα τα άτομα που τραυλίζουν συχνά τραγουδούν πολύ καθαρά».

Η ερευνητική ομάδα σχεδιάζει να προχωρήσει τη… μελωδική μελέτη της. Η κυρία Μπέλφι σημειώνει ότι το επόμενο βήμα είναι η μελέτη ασθενών με βλάβη στον δεξιό κροταφικό λοβό. «Εκτιμούμε ότι αυτοί οι ασθενείς δεν θα αναγνωρίζουν τις μελωδίες» καταλήγει η επιστήμονας.

Σε εξέλιξη η έκτη μαζική εξαφάνιση ειδών, Has Earth's sixth mass extinction already arrived?

Βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα μαζική εξαφάνιση ειδών. Tigers are one of Earth's most critically endangered species. Extinction of the majority of such species would indicate the sixth mass extinction is in our near future. Credit: Anthony Barnosky, UC Berkeley

Ο πλανήτης μας βρίσκεται στα πρόθυρα μιας νέας μαζικής εξαφάνισης των ειδών του -της έκτης στα 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια της ύπαρξής του- καθώς τα ζώα και τα φυτά εξαφανίζονται με ρυθμό τουλάχιστον 1.000 φορές πιο γρήγορο σε σχέση με την φυσιολογική εξαφάνιση λόγω εξέλιξης, που συνέβαινε κατά την περίοδο προτού εμφανιστούν οι άνθρωποι στο προσκήνιο, σύμφωνα με μια νέα διεθνή επιστημονική έρευνα.

Το φυσικό περιβάλλον

The researchers say that unless action is taken now to reverse the harmful effects of human activity on eco-systems, a full-blown mass extinction could occur within a few centuries. Recovery from such an event, which could eradicate more than three-quarters of all life on Earth, may then take millions of years. Only five previous mass extinctions have occurred in the last 540million years. They are classified as the Ordovician event (443million years ago); the Devonian event (359million years ago); the Permian event (251million years ago); the Triassic event (200million years ago) and the Cretaceous event (65million years ago). The last mass extinction, thought to have been triggered by a meteor impact in Mexico, was marked by the loss of 76 per cent of species including the dinosaurs.

Η μελέτη εκτιμά ότι, 100 έως 1.000 είδη ανά εκατομμύριο εξαφανίζονται πια κάθε χρόνο, μερικά από τα οποία δεν έχουν καν ανακαλυφθεί από τους επιστήμονες. Μέχρι σήμερα έχουν βρεθεί και «βαφτιστεί» περίπου 1,9 εκατ. είδη, αλλά πιστεύεται ότι υπάρχουν πολλά περισσότερα, από 5 έως 11 εκατ. Η κυριότερη ανθρωπογενής αιτία εξαφάνισης των ειδών στην εποχή μας, είναι η καταστροφή των ενδιαιτημάτων των ζώων και των φυτών, καθώς δεν μπορούν να βρουν μέρος να ζήσουν, αφού οι άνθρωποι συνεχώς επεμβαίνουν στη φύση, συχνά με καταστροφικό (και αυτοκαταστροφικό) τρόπο.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον βιολόγο Στιούαρτ Πιμ του Πανεπιστημίου Duke προχώρησαν σε επικαιροποίηση (προς το χειρότερο) μιας προηγούμενης εκτίμησής τους προ εικοσαετίας, σύμφωνα με την οποία η εξαφάνιση γινόταν με ταχύτητα 100 έως 1.000 φορές μεγαλύτερη από τη φυσιολογική. Η νέα εκτίμηση, μετά και τα νεότερα στοιχεία των τελευταίων δεκαετιών, δείχνει ότι τελικά πιο σωστό είναι δυστυχώς το χειρότερο σενάριο της πολύ ταχύτερης εξαφάνισης.

Τα ευρήματα

A new study of mammal populations raises the alarming prospect of a sixth mass extinction, this one a direct result of the effect humans are having on the planet. Scientists in the U.S. compared extinction rates from the fossil record with the speed at which mammals are vanishing today. Within the past 500 years, it is estimated that at least 80 species of mammals have become extinct out of a starting total of 5,570 species. This compares with an average extinction rate for mammals of less than two species disappearing every million years. The findings are published in the journal Nature.

Μελετώντας το DNA των ζώων διαχρονικά, οι βιολόγοι υπολόγισαν ότι κατά μέσο όρο ένα είδος σπονδυλωτού «γεννά» ένα άλλο συγγενικό είδος κάθε 10 εκατ. χρόνια. Είναι όμως πιο δύσκολο να υπολογιστεί το αντίθετο, δηλαδή κάθε πότε εξαφανίζεται ένα είδος χωρίς ο άνθρωπος να έχει βάλει το «χεράκι» του, δηλαδή με βάση αποκλειστικά τις εξελικτικές διαδικασίες στη φύση. Αυτό που θεωρείται σίγουρο, είναι ότι προτού εμφανιστεί ο άνθρωπος ως κυρίαρχο είδος στη Γη, τα νέα είδη εμφανίζονταν με ταχύτερο ρυθμό από ό,τι τα παλαιά εξαφανίζονταν, περάγμα που οδηγούσε σταδιακά σε μεγαλύτερη βιοποικιλότητα. Σήμερα, αυτή η τάση φαίνεται πια να έχει αναστραφεί για τα καλά.

Οι επιστήμονες προς το παρόν δεν μπορούν να πουν με σιγουριά τι σημαίνει για την υγεία των οικοσυστημάτων αυτός ο αυξημένος ρυθμός εξαφάνισης των ειδών. Δεν υπάρχει ακόμη κάποιος επιστημονικός τρόπος να προβλεφτεί σε ποιό σημείο τελικά οι συσσωρευμένες εξαφανίσεις θα επιφέρουν την τελική κατάρευση ενός οικοσυστήματος. Όμως, όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, φαίνεται απίθανο να διαρκέσουν για πολύ καιρό ρυθμοί εξαφάνισης 1.000 τουλάχιστον φορές πιο γρήγοροι σε σχέση με τους αναμενόμενους από τους ρυθμούς της ίδιας της φύσης.

Οι εξαφανίσεις

The dodo was wiped out during the Sixth Mass Extinction. Researchers have delved into the fossil record to compare past animal extinctions, in particular the five "mass extinctions" that occurred within the past 540 million years, with today's extinctions. They find that, while the rate of extinctions today is higher than during past mass extinctions, we haven't yet lost too many animal species. Efforts to conserve threatened species could avoid the tipping point toward a sixth mass extinction.

Στην ιστορία της Γης έχουν συμβεί πέντε μαζικές εξαφανίσεις ειδών, που εξάλειψαν τουλάχιστον τα μισά είδη. Οι εξαφανίσεις αυτές συνέβησαν πριν από 440 εκατ. χρόνια, 375 έως 359 εκατ., 252 εκατ. (η μεγαλύτερη από όλες, προκάλεσε την καταστροφή τουλάχιστον του 90% των ειδών), 201 εκατ. και 66 εκατ. χρόνια (εξαφάνιση δεινοσαύρων πιθανώς από πτώση αστεροειδούς).

Το σχετικά πάντως αισιόδοξο μήνυμα της νέας μελέτης είναι ότι ακόμη υπάρχει κάποιος χρόνος για αλλαγή πορείας, ώστε να αποτραπεί μια νέα μαζική καταστροφή στη βιοποικιλότητα του πλανήτη μας. Η νέα τεχνολογία (π.χ. δορυφορικές φωτογραφήσεις απομονωμένων περιοχών) και η ενεργός εμπλοκή των πολιτών στις προσπάθειες προστασίας των ειδών αποτελούν παράγοντες ελπίδας για το μέλλον. «Είμαστε όχι στο μέσον, αλλά στα πρόθυρα μιας έκτης μαζικής εξαφάνισης. Το αν θα την αποφύγουμε, θα εξαρτηθεί από τις πράξεις μας», δήλωσε ο Πιμ. Η νέα μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Science».

Επετεύχθη κβαντική τηλεμεταφορά, Scientists achieve reliable quantum teleportation for first time

Η τηλεμεταφορά ανθρώπων βγαίνει από τα όρια της επιστημονικής φαντασίας αφού έγινε ένα πρώτο βήμα προς την υλοποίηση της. Scientists are now closer to definitively proving Einstein wrong in his early disbelief in the notion of entanglement, in which particles separated by light-years can still appear to remain connected.

Ολλανδοί επιστήμονες κατάφεραν να πραγματοποιήσουν ακριβή τηλεμεταφορά κβαντικών πληροφοριών σε απόσταση τριών μέτρων. Πρόκειται για ένα επίτευγμα που όμως απέχει ακόμη πολύ από τη διάσημη φράση «Διακτίνισέ με, Σκότι!» στο Σταρ Τρεκ όπου οι άνθρωποι τηλεμεταφέρονταν στο Διάστημα αλλά αποτελεί ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.

An illustration of transferring the information contained in a quantum bit – the quantum analogue of a classical bit - to a different quantum bit 3 metres away. | Delft University of Technology

Αρκετοί επιστήμονες θεωρούν πλέον ότι κάποτε θα καταστεί εφικτή η τηλεμεταφορά ολόκληρων ανθρώπων από το ένα μέρος στο άλλο. Προς το παρόν πάντως -και για αρκετό ακόμη καιρό- θα πρέπει να αρκεστούμε στην τηλεμεταφορά κβαντικών πληροφοριών.

Ασφαλή δεδομένα

The demonstration was an important first step towards developing an internet-like network between ultra-fast quantum computers whose processing power dwarfs that of today's supercomputers.

Η εξέλιξη της συγκεκριμένης έρευνας θα συμβάλει στη δημιουργία του «κβαντικού διαδικτύου», που θα διασυνδέει αστραπιαία εξίσου γρήγορους κβαντικούς υπολογιστές. Ακόμη πιο άμεσα, προτού υλοποιηθεί το κβαντικό διαδίκτυο, η τηλεμεταφορά κβαντικών δεδομένων θα καταστήσει πιο ασφαλής από τους «ωτακουστές» τις σημερινές επικοινωνίες, καθώς η μετάδοση κβαντικών δεδομένων θεωρείται 100% ασφαλής (θεωρητικά τουλάχιστον).

Την έρευνα πραγματοποίησαν ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Ρόναλντ Χάνσον του Ινστιτούτου Νανοεπιστήμης του Πανεπιστημίου Τεχνολογίας Delft στην Ολλανδία. Κατάφεραν να τηλεμεταφέρουν (και μάλιστα με αξιοπιστία 100%) πληροφορίες, κωδικοποιημένες σε υποατομικά σωματίδια, ανάμεσα σε δύο σημεία που απέχουν τρία μέτρα. Η τηλεμεταφορά βασίζεται στο μυστηριώδες φαινόμενο της κβαντικής «εμπλοκής» ή κβαντικού «εναγκαλισμού», κατά την οποία η κατάσταση ενός σωματιδίου επηρεάζει αυτόματα την κατάσταση ενός άλλου μακρινού σωματιδίου (κάτι που καθόλου δεν άρεσε στον Αϊνστάιν, επειδή δεν μπορούσε να το εξηγήσει).

A forest of optical elements that was part of the quantum teleportation device used by the team of physicists in the Netherlands. Credit Hanson lab@TUDelft

Στο πείραμα χρησιμοποιήθηκαν «εναγκαλισμένα» ηλεκτρόνια παγιδευμένα μέσα σε κρύσταλλο διαμαντιού σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία. Οι ερευνητές πέτυχαν την τηλεμεταφορά τεσσάρων διαφορετικών καταστάσεων των υποατομικών σωματιδίων, που η κάθε μία αντιστοιχούσε σε μια μονάδα κβαντικής πληροφορίας (qubit) - κατ' αντιστοιχία των συμβατικών δυαδικών μονάδων ψηφιακής πληροφορίας (bit). Ένας βασικός στόχος των επιστημόνων είναι να δημιουργήσουν έναν ισχυρό κβαντικό υπολογιστή, που θα μπορεί να δουλεύει με έναν μεγάλο αριθμό «εναγκαλισμένων» κβαντικών μονάδων πληροφοριών (qubits), κάτι που όμως ακόμη δεν έχει καταστεί εφικτό. Το επίτευγμα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Science».

Κάποτε και ο άνθρωπος

Star Treks transportation room: Researchers now say the technique is possible - although a 'long way off'.

Ο Χάνσον υποστηρίζει ότι οι νόμοι της Φυσικής δεν απαγορεύουν την τηλεμεταφορά μεγάλων αντικειμένων, άρα και ανθρώπων. Όπως ανέφερε, κάποια στιγμή στο απώτερο μέλλον δεν αποκλείεται οι άνθρωποι να διακτινίζονται ακόμη και στο διάστημα.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η τηλεμεταφορά αφορά κατά βάση την κατάσταση ενός σωματιδίου. «Εφόσον πιστεύει κανείς ότι δεν είμαστε παρά μια συλλογή ατόμων συνενωμένων με ένα συγκεκριμένο τρόπο, θεωρητικά φαίνεται δυνατό να τηλεμεταφέρουμε τους εαυτούς μας από το ένα μέρος στο άλλο. Πρακτικά, κάτι τέτοιο θα είναι πολύ απίθανο, αλλά το να πούμε ότι ποτέ δεν θα γίνει, αυτό θα ήταν επικίνδυνο. Δεν θα το απέκλεια, επειδή κανείς θεμελιώδης φυσικός νόμος δεν το εμποδίζει. Αν όμως συμβεί ποτέ, θα είναι στο μακρινό μέλλον», δήλωσε ο Χάνσον.

Η ερευνητική ομάδα σχεδιάζει μια πολύ πιο φιλόδοξη τηλεμεταφορά σε απόσταση 1.300 μέτρων στο χώρο του πανεπιστημίου. Η προσπάθεια αυτή θα γίνει τον προσεχή Ιούλιο. Συνολικά σε όλο τον κόσμο, πέντε έως έξι επιστημονικές ομάδες ανταγωνίζονται για το ποιά θα πετύχει πρώτη την κβαντική τηλεμεταφορά σε μεγάλες αποστάσεις, ίσως και με ταχύτητα μεγαλύτερη και από του φωτός.