Η τεχνητή νοημοσύνη θα είναι το τέλος μας. Stephen Hawking warns artificial intelligence could end mankind

Ο Στίβεν Χόκινγκ εκφράζει τους φόβους του για την ανάπτυξη πλήρως έξυπνων μηχανών σε συνέντευξη στο BBC. Stephen Hawking has claimed artificial intelligence "could spell the END of mankind". GETTY

Οι προσπάθειες των επιστημόνων να αναπτύξουν μηχανές με τεχνητή νοημοσύνη αποτελούν απειλή για την ίδια την ύπαρξη του ανθρώπινου είδους σύμφωνα με τον Στίβεν Χόκινγκ. Ο διακεκριμένος αστροφυσικός εξέφρασε αυτή την ανησυχία σε συνέντευξή του στο βρετανικό δίκτυο BBC απαντώντας σε ερωτήσεις σχετικά με τη βελτίωση του εξοπλισμού που του επιτρέπει την επικοινωνία με τον έξω κόσμο.

Ο Στίβεν Χόκινγκ «μιλάει» πλέον με αναβαθμισμένο λογισμικό από την Intel και εκφράζει τις ανησυχίες του για την αναπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης. Stephen Hawking, 72, talks about the advances in his new Intel software. EPA

Όπως είναι γνωστό ο καθηγητής, ο οποίος πάσχει από πλάγια μυατροφική σκλήρυνση, μπορεί πλέον να κινήσει μόνο τα μάτια και ορισμένους μυς του προσώπου του με τους οποίους και χειρίζεται για να μιλήσει μια συσκευή που έχει αναπτυχθεί ειδικά γι’ αυτόν από την Intel. Το λογισμικό αναβαθμίστηκε εξαιτίας της επιδείνωσης της κατάστασής του και σήμερα ο αμερικανικός κολοσσός των ημιαγωγών το παρουσίασε στο κοινό ανακοινώνοντας ότι θα είναι διαθέσιμο δωρεάν ώστε να μπορεί να προσαρμοστεί και για άλλους ασθενείς.

Apple iOS keyboard maker Swift Key has helped develop new software for Prof. Hawking. PH

Η νέα τεχνολογία που χρησιμοποιεί πλέον ο κ. Χόκινγκ βασίζεται σε μια βασική μορφή τεχνητής νοημοσύνης – συγκεκριμένα σε «μηχανές που μαθαίνουν». Οι συγκεκριμένες μηχανές, οι οποίες χρησιμοποιούνται ήδη σε εφαρμογές για το πληκτρολόγιο έξυπνων κινητών,  έχουν αναπτυχθεί από τη βρετανική εταιρεία Swiftkey και μαθαίνουν πώς σκέφτεται ο αστροφυσικός ώστε να του προτείνουν τις λέξεις που ενδεχομένως θα ήθελε να χρησιμοποιήσει στη συνέχεια σε κάθε φράση του, διευκολύνοντας και επιταχύνοντας τον ρυθμό της «ομιλίας» του. Αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίο ο δημοσιογράφος Ρόρι Σέλαν-Τζόουνς του BBC τον ρώτησε πόσο νομίζει ότι έχουμε προχωρήσει στον δρόμο προς την ανάπτυξη τεχνητής νοημοσύνης.

Stanley Kubrick's film 2001 and its murderous computer HAL encapsulate many people's fears of how AI could pose a threat to human life.

«Οι πρωτόγονες μορφές τεχνητής νοημοσύνης που διαθέτουμε ήδη έχουν αποδειχθεί πολύ χρήσιμες» απάντησε ο κ. Χόκινγκ, αμέσως όμως έσπευσε να εκθέσει τους φόβους του σχετικά με τους κινδύνους που ενέχει η ανθρώπινη επιδίωξη για την ανάπτυξη έξυπνων μηχανών.

Elon Musk, chief executive of rocket-maker Space X, also fears artificial intelligence.

«Νομίζω ωστόσο ότι η ανάπτυξη πλήρους τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσε να σημάνει το τέλος του ανθρώπινου γένους» είπε. 

«Από τη στιγμή που οι άνθρωποι θα αναπτύξουν την τεχνητή νοημοσύνη αυτή θα απογειωθεί από μόνη της και θα ανασχεδιάζεται σε ολοένα και αυξανόμενο ρυθμό. Οι άνθρωποι, οι οποίοι περιορίζονται από μια αργή βιολογική εξέλιξη, δεν θα μπορούν να την ανταγωνιστούν και τελικά αυτή θα τους υποκαταστήσει».

Ποντίκια με... μισοανθρώπινο εγκέφαλο. The smart mouse with the half-human brain

Τα ανθρώπινα αστροκύτταρα (φωτογραφία) έχουν 100 φορές περισσότερες έλικες από τα αντίστοιχα κύτταρα των ποντικιών, κάτι που επιτρέπει την καλύτερη επικοινωνία των νευρώνων του εγκεφάλου. Mice injected with human brain cells grow to have 'half human brains' that make them smarter than other rodents, scientists have found. Human astrocytes (or glial cells, pictured) have around 100 times as many tendrils as mouse astrocytes, which are thought to improve the efficiency of communication. Credit: Steve Goldman/University of Rochester

Ποντίκια στα οποία εγχύθηκαν ανθρώπινα εγκεφαλικά κύτταρα απέκτησαν εγκέφαλο «μισο-ανθρώπινο» με αποτέλεσμα να γίνουν εξυπνότερα σε σύγκριση με τα υπόλοιπα.

Πιο εξανθρωπισμένα ποντίκια

Τους εγχύθηκαν ανθρώπινα κύτταρα και εκείνα έγιναν πιο έξυπνα και με καλύτερη μνήμη. While the mice still had their own neurons - the cells that transmit and store information in the brain - the support cells were almost entirely human, according to the researchers.

Ερευνητές του Ιατρικού Κέντρου του Πανεπιστημίου του Ρότσεστερ στη Νέα Υόρκη ανέφεραν με δημοσίευσή τους στην επιθεώρηση «Journal of Neuroscience» ότι η χορήγηση σε μικρά ποντικάκια ενός τύπου ανώριμων ανθρώπινων κυττάρων του εγκεφάλου τα οποία είναι γνωστά ως γλοιακά κύτταρα προκάλεσε διαφορετική ανάπτυξη του εγκεφάλου σε σύγκριση με τη φυσιολογική… ποντικίσια ανάπτυξη. Έτσι τα ποντίκια της μελέτης έγιναν πιο… εξανθρωπισμένα.

Some glial cells also perform repairs in the brain, helping to maintain the myelin sheaths that surround neuron.

Τα ανθρώπινα γλοιακά κύτταρα τα οποία είναι υποστηρικτικά κύτταρα του εγκεφάλου – του παρέχουν τις κατάλληλες δομές αλλά και θρεπτικά στοιχεία -  πολλαπλασιάστηκαν και αντικατέστησαν έναν παρόμοιο τύπο κυττάρων στον εγκέφαλο των πειραματοζώων.

Παρότι τα ποντίκια είχαν τους δικούς τους νευρώνες – τα κύτταρα που μεταδίδουν και αποθηκεύουν πληροφορίες στον εγκέφαλο – τα υποστηρικτικά κύτταρα ήταν σχεδόν πλήρως ανθρώπινα, σύμφωνα με τους ερευνητές.

Καλύτερη μνήμη των υβριδίων

In their most recent study Dr Goldman and his colleagues injected human cells into the brains of mice who were missing the myelin sheaths that insulate their neurons. Pictured are nerve connections in a mouse brain.

Πειράματα έδειξαν ότι τα «μισο-ανθρώπινα» ποντίκια είχαν καλύτερη μνήμη από εκείνα που δεν ήταν υβριδικά. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι τα ανθρώπινα κύτταρα βελτίωσαν την αποδοτικότητα των εγκεφάλων των ποντικών.

Τα νέα ευρήματα μαρτυρούν ότι είναι πιθανό να κάνουμε τα ζώα εξυπνότερα εγχέοντάς τους ανθρώπινα κύτταρα του εγκεφάλου. Παρότι μια τέτοια προοπτική δημιουργεί φόβους σχετικά με το ότι θα είναι δυνατή η δημιουργία ανώτερων σε ευφυία όντων, όπως αυτά που βλέπουμε στις ταινίες επιστημονικής φαντασίας, οι επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Ρότσεστερ τονίζουν ότι δεν υπάρχει τέτοια ανησυχία αφού η επίδραση των ανθρώπινων κυττάρων στη λειτουργία του εγκεφάλου των ζώων θα είναι περιορισμένη.

Όπως συμπληρώνουν, καταλαβαίνουν τα ηθικά ζητήματα σχετικά με το πού θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί μια τέτοια μελέτη επάνω στον «υβριδικό» εγκέφαλο. Για τον λόγο αυτόν, σύμφωνα με τον επικεφαλής της μελέτης δρα Στίβεν Γκόλντμαν, η ερευνητική ομάδα αποφάσισε να μην εισαγάγει ανθρώπινα κύτταρα σε ανώτερα θηλαστικά, όπως οι πίθηκοι. «Παρότι τα ανθρώπινα κύτταρα παίζουν καθοριστικό ρόλο στο να κάνουν εξυπνότερα τα ποντίκια, υπάρχουν όρια στο πού μπορεί να φθάσει η επίδρασή τους αφού τα νευρικά δίκτυα συνεχίζουν να ανήκουν στα ποντίκια. Έτσι, δεν δημιουργούμε έναν ανθρώπινο εγκέφαλο στα ποντίκια, αλλά βελτιώνουμε την αποδοτικότητα του ήδη υπάρχοντος νευρικού δικτύου του ποντικού. Τα ζώα δεν αποκτούν ικανότητες που θα θεωρούνταν ανθρώπινες. Θα μπορούσαμε να δοκιμάσουμε την τεχνική σε πιθήκους αλλά δεν είναι ο στόχος μας να κάνουμε εξυπνότερα τα ζώα».

Στόχος η μελέτη και θεραπεία νευρολογικών διαταραχών

Toμή του εγκεφάλου σε ένα από τα ποντίκια που έλαβαν τα ανθρώπινα πρόδρομα γλοικά κύτταρα. Τα ανθρώπινα κύτταρα απεικονίζονται με πράσινο χρώμα. Human glial progenitor cells grew to replace the mouse's own glial progenitor cells, spreading through the brain. The brain section from a mouse that received the implant shows the human glial cells in green. Credit: Steve Goldman/University of Rochester

Ποιος ήταν λοιπόν ο στόχος των επιστημόνων; Όπως εξήγησε ο δρ Γκόλντμαν τα ποντίκια με τους υβριδικούς εγκεφάλους μπορούν να αποδειχθούν πολύτιμα στη μελέτη νευρολογικών διαταραχών όπως η σχιζοφρένεια και να βοηθήσουν στις δοκιμές νέων θεραπειών για νόσους όπως η πολλαπλή σκλήρυνση.

Προκειμένου να δημιουργήσουν τα «ανθρώπινα» ποντίκια οι ειδικοί από το Πανεπιστήμιο του Ρότσεστερ σε συνεργασία με συναδέλφους τους από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης εξήγαγαν ανώριμα γλοιακά κύτταρα – γνωστά ως πρόδρομα γλοιακά κύτταρα – από ανθρώπινα έμβρυα που είχαν προκύψει από αμβλώσεις.

Τα κύτταρα αυτά μεταμοσχεύθηκαν στη συνέχεια στον εγκέφαλο μικρών ποντικιών. Μετά τη μεταμόσχευσή τους αναπτύχθηκαν και τελικώς αντικατέστησαν τα γλοιακά κύτταρα των ποντικιών.

Περαιτέρω μελέτη έδειξε ότι τα ανθρώπινα κύτταρα μετετράπησαν σε έναν τύπο ώριμων γλοιακών κυττάρων που είναι γνωστά ως αστροκύτταρα. Τα αστροκύτταρα παρέχουν θρεπτικά συστατικά στον εγκέφαλο και αποκαθιστούν βλάβες του.

Κάθε ποντίκι έλαβε 300.000 ανθρώπινα κύτταρα. Τα κύτταρα πολλαπλασιάστηκαν κατά τη διάρκεια ενός έτους έως ότου έγιναν 12 εκατομμύρια και αντικατέστησαν τα γλοιακά κύτταρα του ζώου. Όπως έγραψαν οι επιστήμονες «μετά από λίγους μήνες αρχίσαμε να παρατηρούμε ότι τα πρόδρομα γλοιακά κύτταρα αντικαθίσταντο από τα ανθρώπινα. Τα πρόδρομα γλοιακά κύτταρα των ποντικιών είτε πέθαναν είτε ‘μετακόμισαν’ σε άλλες, εξωτερικές περιοχές του εγκεφάλου. Έναν χρόνο αργότερα, σχεδόν όλα τα πρόδρομα γλοιακά κύτταρα είχαν αντικατασταθεί από ανθρώπινα κύτταρα. Έτσι τελικώς τα ποντίκια απέκτησαν έναν εξανθρωπισμένο εγκέφαλο».

Πιο έξυπνα και… σοφά

Astrocyte nerve cells make a wealth of connections. Image: Riccardi Cassiani Ingoni/SPL

Τα «ανθρώπινα» πειραματόζωα πέρασαν από τεστ μνήμης και μάθησης και όπως προέκυψε, όσα εξ αυτών διέθεταν ανθρώπινα κύτταρα, ήταν πολύ εξυπνότερα από τα υπόλοιπα. Σε ένα από τα τεστ, οι επιστήμονες εξέτασαν την ικανότητα των τρωκτικών να θυμούνται έναν ήχο ο οποίος συνδεόταν με ένα ήπιο ηλεκτροσόκ. Τα εξανθρωπισμένα ποντίκια «πάγωσαν» στο άκουσμα του ήχου τέσσερις φορές περισσότερο από όσα δεν διέθεταν ανθρώπινα κύτταρα. Το γεγονός αυτό μαρτυρεί ότι η μνήμη τους ήταν σαφώς ανώτερη.

Τα ανθρώπινα αστροκύτταρα είναι 10-20 φορές μεγαλύτερα σε μέγεθος σε σύγκριση με εκείνα των ποντικιών ενώ παράλληλα διαθέτουν ως και 100 φορές περισσότερες έλικες – δομές που μοιάζουν με κλωστές και βελτιώνουν τη σύνδεση μεταξύ νευρώνων. Παράλληλα, τα ανθρώπινα αστροκύτταρα παράγουν αυξητικούς παράγοντες που έχει αποδειχθεί ότι είναι σημαντικοί για τη μάθηση και τη μνήμη.

Οι ερευνητές εκτιμούν ότι τα υβριδικά ποντίκια θα βοηθήσουν στη μελέτη ενός μεγάλου εύρους νευρολογικών διαταραχών που πλήττουν τους ανθρώπους αλλά δεν είναι εύκολο να αναπαραχθούν στα ζώα. Εχουν ήδη ξεκινήσει να χρησιμοποιούν τέτοιους ανθρώπινους-ποντικίσιους εγκεφάλους για τη μελέτη μιας σπάνιας αλλά θανατηφόρας ιογενούς λοίμωξης του εγκεφάλου που ονομάζεται προϊούσα πολυεστιακή λευκοεγκεφαλοπάθεια. Συγχρόνως, μόλις ξεκίνησαν ένα νέο πρόγραμμα στο πλαίσιο του οποίου τα υβριδικά ποντίκια χρησιμοποιούνται για τη μελέτη της σχιζοφρένειας.

Μελέτη για την πολλαπλή σκλήρυνση

Steven A. Goldman, Professor of Neuroscience and Neurology at University of Rochester Medical Center in Rochester, New York.

Η πιο πρόσφατη μελέτη των ειδικών από το Πανεπιστήμιο του Ρότσεστερ αφορά έγχυση ανθρώπινων κυττάρων στον εγκέφαλο ποντικιών τα οποία εμφάνιζαν έλλειψη του περιβλήματος μυελίνης των νευρώνων. Όπως φάνηκε, τα ποντίκια με τα ανθρώπινα κύτταρα άρχισαν να αναπτύσσουν περισσότερα κύτταρα τα οποία εξειδικεύονται στην παραγωγή μυελίνης σε σύγκριση με τα υπόλοιπα. Μελέτες σαν και αυτή μπορούν να οδηγήσουν στην ανάπτυξη νέων θεραπειών για νόσους όπως η πολλαπλή σκλήρυνση (σκλήρυνση κατά πλάκας) στην οποία το περίβλημα μυελίνης των νευρώνων καταστρέφεται με αποτέλεσμα να μην μπορούν να επικοινωνήσουν καλά μεταξύ τους.

Ο δρ Γκόλντμαν έχει ήδη υποβάλει αίτηση για διεξαγωγή δοκιμής με χρήση πρόδρομων γλοιακών κυττάρων σε ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση και ελπίζει ότι θα λάβει τη σχετική άδεια μέσα σε περίπου έναν χρόνο.

Οι ανησυχίες

This human glial cell (green) is considerably larger and more complex than the normal mouse glial cells (red) surrounding it. Photo Credit: Steven Goldman

Άλλοι επιστήμονες χαρακτήρισαν «εκπληκτικό» το ότι τα μεταμοσχευμένα ανθρώπινα κύτταρα συνέχισαν να είναι λειτουργικά στα ποντίκια για μεγάλο διάστημα με δεδομένες τις διαφορές μεταξύ των δύο ειδών. Προειδοποίησαν ωστόσο σχετικά με την προοπτική τέτοιου είδους μελετών. Ο καθηγητής Βόλφγκανγκ Ενταρντ από το Πανεπιστήμιο Ludwig-Maximilians στο Μόναχο της Γερμανίας σημείωσε: «Πού μπαίνει ένα stop όταν ξεκινάμε να κάνουμε τα ζώα πιο ανθρώπινα;».

Διδακτική πρόταση στη Φιλοσοφία: Ο σκεπτικισμός του Ντεκάρτ. Teaching proposal in Philosophy: Cartesian Skepticism

Frans Hals, Πορτρέτο του Ρενέ Ντεκάρτ, Μουσείο Λούβρου. Ο Ντεκάρτ έζησε κυριολεκτικά στα σύνορα δύο εποχών, μέσα στην Ευρώπη του τέλους του 16ου και των αρχών του 17ου αιώνα. Η εμφάνισή του σηματοδοτεί μια οριακή στιγμή στην ιστορία της φιλοσοφικής σκέψης: το πέρασμα από τη μεσαιωνική και αναγεννησιακή σκέψη στη νεότερη. Σε μια εποχή που τα πάντα εξουσιάζονται από την Εκκλησία, η οποία ορίζει την πορεία και τα όρια της ανθρώπινης σκέψης, ο φιλόσοφος εμφανίζεται για να κλονίσει συθέμελα τη Σχολαστική φιλοσοφία και να στηρίξει τη φιλοσοφική σκέψη σε νέο και σταθερό έδαφος, απελευθερώνοντάς την από τη δεσποτεία της Εκκλησίας και λυτρώνοντάς τη από τις μεσαιωνικές προκαταλήψεις. Ο άνθρωπος θα βρει το μέσο για να κατακτήσει την Αλήθεια μέσα στη Φύση, όχι στη Θρησκεία, αλλά αποκλειστικά στο λογικό του. Αυτή είναι η βασική καινοτομία της καρτεσιανής σκέψης η οποία προετοίμασε με τον τρόπο της τον δρόμο για την εποχή του Διαφωτισμού.

Διδακτική πρόταση - Παρουσίαση με διαφάνειες του Κεφαλαίου 3: Αναζητώντας τη γνώση. Ενότητα 1. Το ερώτημα για τη δυνατότητα της γνώσης 1. Η σκεπτικιστική πρόκληση-Διαφορετικά είδη σκεπτικισμού. β) Νεότερες μορφές σκεπτικισμού. 1) Ακραία μεθοδολογική αμφιβολία: υπάρχει κάτι για το οποίο δεν μπορώ να αμφιβάλλω; στο μάθημα της Φιλοσοφίας της  Β’ τάξης Ημερησίου Γενικού Λυκείου με βάση το σχολικό βιβλίο Αρχές Φιλοσοφίας των Σ. Βιρβιδάκη, Β. Καρασμάνη, Χ. Τουρνά.

Οι κλιματικές αλλαγές εξόντωσαν τα μαστόδοντα. Mastodons were likely killed off by 'global cooling,' expert says

Ίσως οι κλιματικές αλλαγές να ήταν εκείνες που οδήγησαν σε εξαφάνιση τα μαστόδοντα και όχι ο άνθρωπος. Some 125,000 years ago, during a warm interval known as the last interglaciation, megafaunal mammals were able to penetrate parts of northern North America that had previously been covered by massive ice sheets. In this reconstruction, in addition to the American mastodon (Mammut americanum), illustrated is Jefferson's ground sloth (Megalonyx jeffersonii), the flat-headed peccary (Platygonus compressus), and the western camel (Camelops hesternus). Credit: © George

Μια νέα θεωρία για την εξαφάνιση των μαστόδοντων ενοχοποιεί τις κλιματικές αλλαγές και όχι τον άνθρωπο.

Οι πάγοι

Η εποχή των πάγων και όχι ο άνθρωπος θεωρείται τώρα υπεύθυνη για την εξαφάνιση τους. This illustration shows a reconstruction of an American mastodon (Mammut americanum), top. Below is a comparison between an American mastodon (left) and a woolly mammoth. Credit: © George

Τα μαστόδοντα ήταν μια οικογένεια προϊστορικών ζώων συγγενών με τους ελέφαντες που ζούσαν κατά βάση στη Βόρειο Αμερική. Μαστόδοντα ζούσαν και στην Ευρώπη και απολιθώματα τους έχουν εντοπιστεί και στην Ελλάδα. Στην αμερικανική ήπειρο τα μαστόδοντα άκμασαν πριν από περίπου 125 χιλιάδες έτη και εξαφανίστηκαν πριν από περίπου δέκα χιλιάδες έτη την ίδια δηλαδή περίοδο που έκαναν την εμφάνιση τους εκεί οι άνθρωποι. Για αυτό και η εξαφάνιση των μαστόδοντων συνδέθηκε με την παρουσία των ανθρώπων που θεωρήθηκαν ως κύριοι υπεύθυνοι για την εξαφάνιση τους. Αμερικανοί παλαιοντολόγοι υποστηρίζουν ότι έχουν στη διάθεση τους στοιχεία που δείχνουν ότι η εξαφάνιση των μαστόδοντων στην Αμερική ξεκίνησε πολύ νωρίτερα από την έλευση των ανθρώπων και υπεύθυνες ήταν οι κλιματικές αλλαγές.

Grant Zazula, a paleontologist in the Yukon Palaeontology Program and lead author on the new work, cuts samples of American mastodon bones for radiocarbon dating. Credit: © G. Zazula

Οι πληθυσμοί των μαστόδοντων άρχισαν να πολλαπλασιάζονται όταν η θερμοκρασία στη Γη αυξήθηκε πριν από περίπου 125 χιλιάδες έτη με αποτέλεσμα μεγάλες περιοχές που καλύπτονταν από παγετώνες να δώσουν τη θέση τους σε δάση και έλη στα οποία ζούσαν τα μαστόδοντα. Σύμφωνα με τη νέα θεωρία πριν από περίπου 75 χιλιάδες έτη το κλίμα άλλαξε ξανά μετατρέποντας εκ νέου τα δάση και τα έλη που ζούσαν τα μαστόδοντα σε παγωμένες περιοχές. Έτσι οι πληθυσμοί τους συρρικνώθηκαν πολύ και απλά ο άνθρωπος τους έδωσε τη χαριστική βολή. Η νέα μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «PNAS».

Η επιθυμία για αλκοόλ εφευρέθηκε πριν από τον άνθρωπο. Humans may have Evolved ability to Consume Alcohol 10 Million Years ago

James Ensor, Les pochards, Soaks, 1883. Η ικανότητα μεταβολισμού της αιθυλικής αλκοόλης επέτρεψε στους προγόνους μας να τρέφονται με μισοσαπισμένα φρούτα που αλλιώς θα πήγαιναν χαμένα. A novel research unveiled that consumption of alcohol by human race started about 10 million years ago. As per study researchers, through breaking down alcohol, human ancestors made most out of rotting, fermented fruit that fell on the forest floor.

Γιατί καμιά φορά λαχταράμε ένα ποτάκι μετά τη δουλειά; Είναι μια επιθυμία που χάνεται στα βάθη της εξελικτικής ιστορίας, απαντά αμερικανική μελέτη. Η ικανότητα μεταβολισμού της αιθυλικής αλκοόλης επέτρεψε στους προγόνους μας να τρέφονται με μισοσαπισμένα φρούτα που αλλιώς θα πήγαιναν χαμένα.

Ο άνθρωπος και αρκετά ακόμα πρωτεύοντα θηλαστικά έχουν τη μεταβολική ικανότητα να καταναλώνουν μικρές ποσότητες αλκοόλ -το οποίο περιέχει αρκετές θερμίδες- χωρίς να μεθούν ή να αρρωσταίνουν.

Μόλις οι πρόγονοί μας κατέβηκαν από τα δέντρα

Bottoms up: The mutation spotted by the researchers coincided with the change to a terrestrial lifestyle, and may have given human ancestors a selective advantage as it meant they could eat highly fermented fruit when food was scarce. This same trait can be seen in chimpanzees today.

Η εικόνα που δίνει η νέα έρευνα είναι ότι η ικανότητα αυτή εμφανίστηκε όταν οι πρόγονοί μας κατέβηκαν από τα δέντρα και άρχισαν να καταναλώνουν πεσμένα φρούτα, τα οποία ζυμώνονται από μικροοργανισμούς και περιέχουν σημαντικές ποσότητες αιθανόλης.

Η μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στην ανοιχτή επιθεώρηση PNAS, δείχνει να διαψεύδει τις υποψίες ορισμένων ερευνητών ότι η ικανότητα μεταβολισμού της αιθανόλης εμφανίστηκε σχετικά πρόσφατα, όταν ο άνθρωπος άρχισε να παράγει ποτά από ζύμωση.

Η ομάδα του Μάθιου Κάριγκαν, βιολόγου στο Κολέγιο της Σάντα Φε στο Γκέινσβιλ, εστιάστηκε στο ένζυμο της «αλκοολικής αφυδρογονάσης», ή ADH4, ένα από τα ένζυμα που επιτρέπουν το μεταβολισμό του αλκοόλ.

Οι ερευνητές συνέκριναν τις διάφορες ποικιλίες του ενζύμου σε 19 πρωτεύοντα θηλαστικά. Από τις διαφορές που εντόπισαν μπόρεσαν να υπολογίσουν ποια ήταν η εξελικτική πορεία του ενζύμου και ποιες ήταν οι αρχαίες ποικιλίες του. Στη συνέχεια δημιούργησαν συνθετικές βερσιόν αυτών των αρχαίων ποικιλιών και μέτρησαν πόσο αποτελεσματικές είναι στο μεταβολισμό του αλκοόλ.

Πριν από 10 εκ. χρόνια αυξήθηκε η απόδοση στον μεταβολισμό της αιθανόλης

Pictured are the amino acid changes in the evolution of humans. ADH4 proteins are shown along tree branches. Ancestral ADH4 proteins examined in this study are shown by numbered nodes within the tree. Branches of the tree in red indicate enzymes active against ethanol.

Η εικόνα που προκύπτει από την ανάλυση είναι ότι, πριν από δέκα εκατομμύρια χρόνια, ο κοινός πρόγονος του ανθρώπου, του γορίλα και του χιμπατζή εξέλιξε μια νέα ποικιλία του ενζύμου ADH4 που αύξησε κατά 40% την απόδοση στον μεταβολισμό της αιθανόλης.

Αυτό δεν μπορεί να ήταν τυχαίο. «Περίπου εκείνη την εποχή, το κλίμα της Γης είχε αρχίσει να γίνεται πιο κρύο, οι πηγές τροφής άλλαξαν, και αυτός ο πρόγονός μας άρχισε να εξερευνά τη ζωή στο έδαφος» σχολιάζει ο δρ Κάριγκαν στο δικτυακό τόπο της επιθεώρησης Science.

Εξελικτικό πλεονέκτημα

The evolution of... booze? Man has been drinking for 1000 times longer than it was believed.

Τα πρωτεύοντα που μπορούσαν να καταναλώνουν τα σαπισμένα φρούτα χωρίς να μεθούν θα είχαν το πλεονέκτημα και τα γονίδιά τους διαδόθηκαν στον πληθυσμό μέχρι που έγιναν ο κανόνας.

The human desire to drink far outdates the oldest brewery. It was believed that alcohol was first consumed by man around 9000 years ago but a new study claims primates first supped on it 10 million years ago.

Η θεωρία αυτή θα εξηγούσε εξάλλου γιατί οι άνθρωποι αγαπούν το ποτό, και αρκετοί ζουν εθισμένοι. Η αιθανόλη φαίνεται πως ήταν κάποτε μια σημαντική πηγή τροφής, δεν είναι περίεργο ότι ο εγκέφαλος τη συνέδεσε με την ευχαρίστηση.

Η πρώτη Υπερ-Γαία που είδαμε από τη Γη. Ground-Based Telescope Helps Detect ‘Super-Earth’ Exoplanet Transiting Sun-Like Star For First Time

Καλλιτεχνική απεικόνιση-σύγκρισης της Γης με τον 55 Cancri e. This artist’s conception shows the super-Earth 55 Cancri e (right) compared to the Earth (left). Credit: NASA/JPL

Όταν ξεκίνησε η μαζική ανακάλυψη πλανητών μακριά από το ηλιακό μας σύστημα αρχικά εντοπίζονταν γιγάντιοι πλανήτες με μέγεθος παρόμοιο ή και πολλαπλάσιο από αυτό του Δία. Προοδευτικά άρχισαν να εντοπίζονται και μικρότεροι πλανήτες ανάμεσά τους και πλανήτες με μέγεθος λίγο μεγαλύτερο από αυτό της Γης. Οι ειδικοί ονόμασαν αυτούς τους πλανήτες «Υπερ-Γαίες» και τα τελευταία χρόνια γίνονται συνεχείς μελέτες και παρατηρήσεις σε αυτούς.

The discovery by a ground-based telescope is expected to assist future space missions to search for transiting exoplanets. Reuters

Ομάδα αστρονόμων κατάφερε για πρώτη φορά να παρατηρήσει μια Υπερ-Γαία με επίγειο τηλεσκόπιο γεγονός που αναμένεται να δώσει νέα ώθηση στην ανακάλυψη και μελέτη εξωπλανητών.

Επίτευγμα

Επίγειο τηλεσκόπιο παρατήρησε ένα πλανήτη που κινείται γύρω από ένα άστρο παρόμοιο με τον Ήλιο. For the first time, a team of astronomers has detected a super-Earth around a Sun-like star using a ground-based telescope. Using the Nordic Optical Telescope in La Palma, Spain, the international team measured two transits of the exoplanet 55 Cancri e, in 2013 and 2014. The findings will be published in the Astrophysical Journal Letters. (A pre-print is available here.) The Nordic Optical Telescope in La Palma, Spain. Credit: Diana Juncher

Οι ερευνητές έστρεψαν ένα από τα τηλεσκόπια στο αστεροσκοπείο La Palma στα Κανάρια νησιά προς το δυαδικό αστρικό σύστημα 55 Cancri που βρίσκεται σε απόσταση 41 ετών φωτός από τη Γη και έχουν εντοπιστεί εκεί μέχρι στιγμής 5 πλανήτες.

A rendering of the silhouette of 55 Cancri e transiting its parent star, compared to the Earth and Jupiter transiting our sun. Image Credit: Jason Rowe, NASA/Ames; Jaymie Matthews, UBC

Ένας από αυτούς είναι ο 55 Cancri e που έχει μάζα περίπου 8 φορές μεγαλύτερη από αυτή της Γης και διάμετρο περίπου δύο φορές μεγαλύτερη από αυτή του πλανήτη μας. Περιφέρεται ταχύτατα γύρω από το άστρο του αφού υπολογίζεται ότι ολοκληρώνει μια πλήρη περιστροφή γύρω από το άστρο σε μόλις 18 ώρες. Η επιφάνειά του 55 Cancri e «ψήνεται» στους 2.700 βαθμούς Κελσίου και αποτελεί πιθανότατα τον πιο θερμό εξωπλανήτη που έχει ανακαλυφθεί ως σήμερα. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Astrophysical Journal Letters».

Ο μύθος του Χρυσόμαλλου Δέρατος είχε «χρυσό» ιστορικό υπόβαθρο. The source of the “Golden Fleece” myth was indeed gold

Ο Ιάσονας δίνει το Χρυσόμαλλο Δέρας στον Πελία, ενώ η θεά Νίκη τον στεφανώνει. Απουλιανός ερυθρόμορφος κρατήρας, 340-330 π.Χ. Μουσείο του Λούβρου, Παρίσι. Jason bringing Pelias the Golden Fleece; a winged victory prepares to crown him with a wreath. Side A from an Apulian red-figure calyx crater. 340-330 BC. Louvre Museum.

Ο διάσημος μύθος του Χρυσόμαλλου Δέρατος, του Ιάσονα και της Αργοναυτικής Εκστρατείας είχε κυριολεκτικά «χρυσό» υπόβαθρο.

Ο Ιάσων και το φίδι. Jason being regurgitated by the snake who keeps the Golden Fleece (center, hanging on the tree); Athena stands to the right. Red-figured cup by Douris, c. 480-470 BC. From Cerveteri (Etruria).

Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας νέας μελέτης Γεωργιανών γεωλόγων, που έρχεται να προστεθεί σε προηγούμενες εκτιμήσεις ότι ο μύθος ήταν μεν προϊόν της πλούσιας φαντασίας των αρχαίων Ελλήνων, όμως είχε ως αφετηρία ιστορικά δεδομένα.

Among artifacts found in villages of Svaneti, northwest Georgia was a bronze sculpture of a bird with a ram's head that researchers say lends support that the myth of the golden fleece originated in the area.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον γεωλόγο δρα A. Okrostsvaridze του Ινστιτούτου Γεωεπιστημών του Πανεπιστημίου Ίλια της Τυφλίδας, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο διεθνές γεωλογικό περιοδικό «Quaternary International», σύμφωνα με τη βρετανική «Daily Mail», πραγματοποίησαν μια εκτεταμένη έρευνα για αποθέματα χρυσού στην ορεινή περιοχή Σβανέτι, στη βορειοδυτική Γεωργία, που αποτελούσε μέρος του αρχαίου πλούσιου βασιλείου της Κολχίδας, το οποίο υπήρχε από τον 6ο έως τον 1ο αιώνα π.Χ. (αν και μέχρι σήμερα παραμένει διαφιλονικούμενη η ακριβής επικράτεια του εν λόγω βασιλείου).

Gold grains washed from the gravel stream bed of the River Quani in Svaneti. Streams in the area are still panned by locals for gold, some of whom still use traditional methods that include sheepskin. 

Η μελέτη άνω των 1.000 δειγμάτων του εδάφους, με σύγχρονα τεχνολογικά μέσα, έδειξε ότι η εν λόγω περιοχή ήταν και είναι πλούσια σε χρυσό. Όπως ανέφεραν οι ερευνητές, οι αρχαίοι χωρικοί χρησιμοποιούσαν προβιές για να μαζεύουν τα ψήγματα χρυσού από τα ποταμάκια στην περιοχή τους. Τα δέρματα τοποθετούνταν στην κοίτη του ποταμιού, παγιδεύοντας πάνω τους τα κομματάκια του πολύτιμου μετάλλου.

The Kingdom of Colchis was a wealthy area in what is now modern Georgia where according to Greek mythology King Aeëtes hung the Golden Fleece until it was seized by Jason and the Argonauts.

Έτσι, πιθανότατα, προέκυψε η εικόνα ενός δέρματος διάσπαρτου με χρυσάφι, που τελικά οδήγησε στον μύθο του Χρυσόμαλλου Δέρατος. Οι Γεωργιανοί γεωλόγοι πιθανολογούν ότι η εκστρατεία του Ιάσονα και των Αργοναυτών του ήταν ένα πραγματικό συμβάν, που είχε ως κίνητρο την επιθυμία των Ελλήνων να μάθουν περισσότερα για τον χρυσό εκείνης της περιοχής και για την ειδική τεχνική των ντόπιων να τον συλλέγουν με τη βοήθεια δερμάτων ζώων.

According to Greek mythology Jason and the Argonauts sailed in their ship the Argo from Greece to the Kingdom of Colchis in search of the Golden Fleece as part of a quest to help Jason win the throne of Iolcus.

Η «Αργώ» και το ταξίδι της, που έγινε πριν τον Τρωικό πόλεμο, περιγράφεται από τον Όμηρο στην «Οδύσσεια» και από τον Ευριπίδη στην «Μήδεια», ενώ υπάρχουν διάφορες εκδοχές του μύθου που έχουν διασωθεί από την αρχαιότητα. Έκτοτε οι ιστορικοί έχουν κατά καιρούς δώσει διάφορες εξηγήσεις για το τι μπορεί να συμβόλιζε το Χρυσόμαλλο Δέρας.

A unique golden lion sculpture from the beginning of the second millennium BC is thought to show the sophisticated skill at obtaining and casting metal around the time when the Golden Fleece myth began.

Οι Γεωργιανοί ερευνητές ανέφεραν ότι η υπόθεσή τους ενισχύεται από το γεγονός πως στην περιοχή Σβανέτι έχουν αποκαλυφθεί διάφορα χρυσά αντικείμενα, όπως ένας μοναδικός χρυσός λέων, που δείχνουν ότι οι αρχαίοι κάτοικοί της είχαν προχωρημένες γνώσεις μεταλλουργίας.

Surveys by the geologists show that gold ore veins (marked with orange ovals) and stream beds that contain rich gold deposits (marked with yellow ovals) exist today and have been replenished after historical mining.

«Η εξόρυξη και η καλλιτεχνική επεξεργασία του χρυσού βρισκόταν σε πολύ υψηλό επίπεδο, από πολύ νωρίς στην ιστορία των αρχαίων βασιλείων της Γεωργίας. H μελέτη μας δείχνει ότι τα αποθέματα χρυσού στις αμμώδεις κοίτες των ποταμών αυτής της περιοχής είναι αρκετά μεγάλα για να δικαιολογήσουν τη δημιουργία αυτών των μύθων» δήλωσε ο A. Okrostsvaridze. Όπως είπε, τα ποτάμια της περιοχής συνεχίζουν και σήμερα να κατεβάζουν ψήγματα χρυσού από τα βουνά. Μάλιστα μερικοί ντόπιοι χρησιμοποιούν ακόμη την παραδοσιακή μέθοδο απόκτησης του χρυσού με τη βοήθεια δερμάτων. Το μόνο που λείπει από την εικόνα, είναι ο Ιάσονας και οι Αργοναύτες του. Για την πρωτότυπη επιστημονική εργασία (με συνδρομή) πατήστε εδώ.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ (Παύλος Δρακόπουλος).