Γιατί οι γάτες λατρεύουν τα κουτιά; Why Do Cats Love Boxes So Much?

Σύμφωνα με τους επιστήμονες ο περιορισμένος χώρος προσφέρει στα χαριτωμένα κατοικίδια την ψευδαίσθηση της ασφάλειας. Cats in boxes are not just cute, they're also less stressed. Credit: Ilyashenko Oleksiy/Shutterstock.

Μπορεί για εμάς οι κούτες από μετακόμιση, οι συσκευασίες ηλεκτρονικών συσκευών και τα κουτιά παπουτσιών να είναι απλά άχρηστα αντικείμενα που ανήκουν στον κάδο της ανακύκλωσης, για τις γάτες όμως αποτελούν ευχάριστες κρυψώνες. Μάλιστα όσο μικρότερος ο χώρος τόσο μεγαλύτερη η ικανοποίηση στο βλέμμα τους μετά το στρίμωγμα μέσα σε αυτόν.

Οι επιστήμονες έχουν επιδιώξει να λύσουν το μυστήριο του… κουτιού, αναπτύσσοντας μια σειρά από θεωρίες γύρω από την ιδιαίτερη συνήθεια των χαριτωμένων αιλουροειδών. Μια από τις πιο διαδεδομένες αναφέρει ότι οι γάτες έλκονται ενστικτωδώς από τα κουτιά ακριβώς επειδή ο περιορισμένος χώρος στον οποίο κυριολεκτικά σφηνώνονται τους χαρίζει την ψευδαίσθηση της ασφάλειας από θηρευτές, ενόσω εκείνες παραμονεύουν για το δικό τους θήραμα.

Το κουτί, κουτάκι…

Όσο πιο πολύ οι γάτες στριμώχνονται σε έναν χώρο, τόσο πιο μεγάλη είναι η ικανοποίηση που διαγράφεται στο βλέμμα τους. Veterinary scientists from the University of Utrecht have answered the question we have all be asking, “Will a hiding box provide stress reduction for shelter cats?” They provide their answer in Applied Animal Behaviour Science. Credit: Renata Apanaviciene/Shutterstock.

Σε πρόσφατη μελέτη τους με σκοπό να δουν αν η συγκεκριμένη θεωρία ισχύει στην πραγματικότητα, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης στην Ολλανδία μελέτησαν τα επίπεδα του στρες σε γάτες που βρίσκονταν σε καταφύγιο ζώων.

Διαπίστωσαν λοιπόν ότι οι γάτες που είχαν κουτιά στη διάθεσή τους συνήθιζαν το νέο τους περιβάλλον ταχύτερα συγκριτικά με εκείνες που δεν μπορούσαν να τα χρησιμοποιήσουν σαν κρυψώνα. Τα κουτιά, πιστεύουν, προσφέρουν στα ζώα ένα μέσο διαχείρισης των νέων συνθηκών που μπορεί να προκύψουν στον χώρο καθώς είναι σε θέση ανά πάσα στιγμή να αποτραβηχτούν από αυτόν και να απομονωθούν.

Credit: Nataliya Kuznetsova/Shutterstock

Ένα κουτί, στα μάτια της γάτας, αποτελεί επίσης ένα ασφαλές «κρεβάτι» όπου μπορεί να απολαύσει τον ύπνο με την ησυχία της. Οι γάτες αγαπούν τον ύπνο από τη φύση τους. Σε γενικές γραμμές, κοιμούνται περί τις 18-20 ώρες την ημέρα οπότε η εξεύρεση μιας ασφαλούς κρυψώνας για τον ύπνο είναι ζωτικής σημασίας όταν π.χ. τίθεται ζήτημα επιβίωσης στη φύση.

Όπως φαίνεται όμως, πέρα από τα κουτιά υπάρχουν και ένα σωρό άλλα αντικείμενα που μαγνητίζουν τα πονηρά κατοικίδια. Συρτάρια, σακούλες και άλλα πράγματα μέσα στα οποία μπορούν να κρυφτούν ή να χρησιμοποιήσουν για να γίνουν… αόρατα.

Γάτες στον κύκλο

Πριν από λίγο καιρό μια σειρά από βίντεο στο YouTube που είχαν αναρτήσει ιδιοκτήτες γατών παρουσίαζε τα χαριτωμένα κατοικίδια να φιγουράρουν στο κέντρο ενός κύκλου που είχαν οι ίδιοι δημιουργήσει στο δάπεδο, με κιμωλία, κλωστή ή καλώδια. Πολλοί από αυτούς έκαναν λόγο για μια «μανία» των μικρόσωμων αιλουροειδών να κάθονται στο κέντρο του κύκλου.

Ο καθηγητής Ντάνιελ Μιλς, ειδικός στη συμπεριφορά των ζώων από το Πανεπιστήμιο Λίνκολν στις ΗΠΑ, είχε τότε προσπαθήσει να εξηγήσει το φαινόμενο χωρίς αποτέλεσμα: «Συνήθως τα χαμηλά "τείχη" προσφέρουν στη γάτα μια αίσθηση ασφάλειας. Για παράδειγμα, αν πάμε τη γάτα μας στον κτηνίατρο και τη βάλουμε εκεί σε ένα άγνωστο κλουβί, κατά πάσα πιθανότητα θα πάει να καθήσει μέσα στην άμμο, στο ειδικό δοχείο, όπου και θα χαμηλώσει το κεφάλι της ώστε να φτάνει ως τα όρια του δοχείου. Αυτό πιθανότατα συμβαίνει γιατί η συγκεκριμένη κίνηση - το να κρύβουν δηλαδή οι γάτες το κεφάλι τους πίσω από κάποιο οχυρό - τους προσφέρει την αίσθηση της ασφάλειας, ανεξαρτήτως του αν φαίνονται τα αφτιά τους. Κάτι τέτοιο ωστόσο δεν ισχύει στην περίπτωση ενός δισδιάστατου σχεδίου, π.χ. στο δάπεδο».

Επιστημονική διαμάχη για σχέδιο επικοινωνίας με εξωγήινους. Researchers call for interstellar messages to alien civilizations

Εδώ και 40 χρόνια, το SETI αφουγκράζεται τον ουρανό με ραδιοτηλεσκόπια. Scientists at a US conference have said it is time to try actively to contact intelligent life on other worlds. Seti listens out for signals using its own radio telescope array at Hat Creek in California.

Θα ήταν σώφρον να μεταδώσουμε μηνύματα στο Διάστημα που διατυμπανίζουν την ύπαρξή μας; Ή μήπως αυτό θα προσκαλούσε εξωγήινους κατακτητές; Το δίλημμα συζητήθηκε την Πέμπτη στο συνέδριο της Αμερικανικής Ένωσης για την Πρόοδο της Επιστήμης, τον εμβληματικό οργανισμό που εκδίδει την έγκριτη επιθεώρηση «Science».

Οι υπέρ και οι κατά

Το γραφικό μήνυμα που μεταδόθηκε το 1974 από το Αρεσίμπο. A graphic message sent into space by the Arecibo radio telescope in the 1970s. Credit: ARNE NORDMANN/CREATIVE COMMONS

Οι υπεύθυνοι του SETI, του Ινστιτούτου για την Αναζήτηση Εξωγήινης Νοημοσύνης, τάχθηκαν όπως ήταν αναμενόμενο υπέρ μιας τέτοιας προσπάθειας. Ο Ντάγκλας Βάκοφ, διευθυντής του τμήματος Σύνθεσης Διαστρικών Μηνυμάτων στο SETI, προέβαλε ως βασικό επιχείρημα το γεγονός ότι οι τηλεοπτικές και άλλου είδους ραδιοεκπομπές από τη Γη έχουν ήδη φτάσει σε αποστάσεις δεκάδων ετών φωτός και θα μπορούσαν δυνητικά να έχουν ήδη γίνει αντιληπτές.

Ο Βάκοφ πιστεύει ότι, έπειτα από 40 χρόνια αναζήτησης για εισερχόμενα σήματα, οι οποίες δεν αποδώσει μέχρι σήμερα, το SETI πρέπει να περάσει σε αυτό που αποκαλείται «ενεργό SETI»: την αποστολή μηνυμάτων με ραδιοπομπούς υψηλής ισχύος, οι οποίες θα έφταναν πολύ μακρύτερα στο Διάστημα από ό,τι οι σημερινές, διάχυτες ραδιοεπικοινωνίες.

Η αλήθεια είναι ότι αυτό έχει επιχειρηθεί στο παρελθόν, έστω και λίγες φορές. Το 1974, επισημαίνει ο δικτυακός τόπος του Science, ένα μήνυμα μεταδόθηκε από το ραδιοτηλεσκόπιο του Αρεσίμπο στο Πουέρτο Ρίκο, το μεγαλύτερο ραδιοτηλεσκόπιο του κόσμου, στην κατεύθυνση ενός αστρικού σμήνους σε απόσταση 25.000 ετών φωτός.

Η διαφωνία

H χρυσή πλάκα που μεταφέρουν τα διαστημικά σκάφη Pioneer 10 και 11.

Πιο πρόσφατα το 2008, η εταιρεία Doritos μετέδωσε μια διαφήμιση για τα σνακ της σε ένα δυνητικά κατοικήσιμο σύστημα σε απόσταση 42 ετών φωτός, χρησιμοποιώντας ως πομπό ένα ραντάρ στη Νορβηγία. Ο Ντέιβιντ Μπριν, αστροφυσικός και συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας που συμμετείχε στο συνέδριο, διαφώνησε με τον Βάκοφ καθώς θεωρεί ότι μια απόπειρα επικοινωνίας με εξωγήινους πολιτισμούς θα ήταν απερίσκεπτη.

Μια τέτοια απόφαση, είπε, θα έπρεπε να ληφθεί έπειτα από δημόσιο διάλογο και όχι με τη μεμονωμένη πρωτοβουλία ενός οργανισμού όπως το SETI. O Βάκοφ, από την πλευρά του, δεν λέει όχι στο διάλογο, πιστεύει όμως ότι στο μεταξύ θα έπρεπε να ξεκινήσουμε μεταδόσεις. Η διαμάχη είναι απίθανο να λήξει σύντομα, είναι όμως πιθανό να δώσει τροφή σε επιστήμονες που ανησυχούν ότι οι εξωγήινοι δεν είναι απαραίτητα φιλικοί, και επομένως καλό θα ήταν να επιβάλλουμε σιγή ασυρμάτου. Ένας από αυτούς είναι ο διάσημος βρετανός φυσικός Στίβεν Χόκινγκ, ο οποίος έχει προειδοποιήσει ότι η Γη θα μπορούσε να πάθει αυτό που έπαθαν οι ιθαγενείς της Αμερικής μετά την άφιξη των Ευρωπαίων κατακτητών.

Διαδήλωση ενάντια στο Χρέος στη Θεσσαλονίκη. Demonstration against the debt in Thessaloniki

Συγκέντρωση για μη αναγνώριση του ληστρικού χρέους οργάνωσαν χθες το απόγευμα στο άγαλμα Βενιζέλου στην Πλατεία Αριστοτέλους και κατόπιν στον Λευκό Πύργο στη Θεσσαλονίκη διάφορες συλλογικότητες. Μέλη εκπαιδευτικών οργανώσεων, ΕΛΜΕ, σωματείων και άλλων φορέων συμμετείχαν στη διοργάνωση της διαμαρτυρίας.

Μανόλης Αναγνωστάκης, Αναμονή

Πόσα χρόνια να γυρίσει…

Κι όμως η μυρουδιά της χυμένη παντού

Ξεχασμένη σ’ όλο το δωμάτιο στις πιο απίθανες γωνιές

Σάμπως να ζει ακόμη ανάμεσά μας!

Όμως πρέπει να γύρισε ύστερα από τόσα χρόνια

Αυτές τις ώρες την προσμένω κάθε βράδυ

Σχεδιάζοντας με το μολύβι κόκκινα στόματα απάνω στο χαρτί

Όπως και να ’τανε έπρεπε να τρίξει πάλι η πόρτα

Ας είναι κι απ’ τον άνεμο.

Ας είν’ με δυο ημικύκλια στεγνά πάνω στα χείλη

Στο μέτωπο κατάμαυρες ραβδώσεις

Φτάνει που θά ’ρθει μοναχά ύστερα από χρόνια

Μόνο που θά ’ρθει!…

Σχεδιάζοντας κόκκινα φλογερά στόματα απάνω στο χαρτί.

…Νόμισα πως θα πνιγόμουνα!

*

Manolis Anagnostakis, Warten

So viele Jahre sind es, bis sie zurück kommt…

Trotzdem schwebt ihr Geruch überall

Liegt im ganzen Raum auch in den verstecktesten Ecken

Als wäre sie noch unter uns!

Aber sie müsste nach diesen Jahren längst zurückgekommen sein

In dieser Zeit erwarte ich sie jeden Abend

Zeichne mit dem Bleistift rote Münder auf Papier

Egal wie, müsste die Tür doch noch einmal knarren

Vielleicht nur vom Wind.

Vielleicht auch mit eingetrockneten Schwüngen auf ihren Lippen

Mit rabenschwarzen Rillen auf der Stirn

Es genügt, dass sie zurückkommt nach Jahren

Nur dass sie kommt..!

Und feurige Münder auf das Papier zeichnet.

… Ich meinte, zu ersticken!

Μανόλης Αναγνωστάκης, Θεσσαλονίκη, Μέρες του 1969 μ.Χ.

Στην οδό Αιγύπτου - πρώτη πάροδος δεξιά -

Τώρα υψώνεται το μέγαρο της Τράπεζας Συναλλαγών

Τουριστικά γραφεία και πρακτορεία μεταναστεύσεως.

Και τα παιδάκια δεν μπορούνε πια να παίξουνε από τα τόσα τροχοφόρα

που περνούνε.

Άλλωστε τα παιδιά μεγάλωσαν, ο καιρός εκείνος πέρασε που ξέρατε

Τώρα πια δε γελούν, δεν ψιθυρίζουν μυστικά, δεν εμπιστεύονται,

Όσα επιζήσαν, εννοείται, γιατί ήρθανε βαριές αρρώστιες από τότε

Πλημμύρες, καταποντισμοί, σεισμοί, θωρακισμένοι στρατιώτες΄

Θυμούνται τα λόγια του πατέρα: εσύ θα γνωρίσεις καλύτερες μέρες

Δεν έχει σημασία τελικά αν δεν τις γνώρισαν,

λένε το μάθημα οι ίδιοι στα παιδιά τους

Ελπίζοντας πάντοτε πως κάποτε θα σταματήσει η αλυσίδα

Ίσως στα παιδιά των παιδιών τους ή στα παιδιά των παιδιών των παιδιών τους.

Προς το παρόν, στον παλιό δρόμο που λέγαμε, υψώνεται

Η Τράπεζα Συναλλαγών

-εγώ συναλλάσσομαι, εσύ συναλλάσσεσαι αυτός συναλλάσσεται-

Τουριστικά γραφεία και πρακτορεία μεταναστεύσεως

-εμείς μεταναστεύουμε, εσείς μεταναστεύετε, αυτοί μεταναστεύουν-

Όπου και να ταξιδέψω η Ελλάδα με πληγώνει, έλεγε κι ο Ποιητής

Η Ελλάδα με τα ωραία νησιά, τα ωραία γραφεία, τις ωραίες εκκλησιές

*

Manolis Anagnostakis, Thessaloniki, Jahrestage 1969 n. Ch.

An der Ägyptischen Allee - erste Nebenstraße links -

Schießen heute das Hochhaus der Handelsbank,

Reisebüros und Emigrationsbehörden in die Höhe.

Und die Kleinen können nicht mehr wegen des dichten Verkehrs,

der vorbeirauscht, auf der Straße spielen.

Außerdem sind die Kinder älter geworden,

die Zeit, die ihr gekannt, ist vergangen

Jetzt lachen sie nicht mehr, flüstern sich keine Geheimnisse zu,

vertrauen keinem.

Diejenigen allerdings, die überlebten,

denn es kamen seither schwere Krankheiten,

Hochwasser, Untergänge, Erdbeben, gepanzerte Soldaten,

Εrinnern sich an die Worte des Vaters: du wirst bessere Tage sehen

Es ist nicht von Bedeutung, wenn sie die am Ende nicht kennen gelernt haben,

Sie erzählen das Gleiche ihren Kindern

Hoffen weiter, dass irgendwann der Kreis durchbrochen wird

Vielleicht bei den Kindern ihrer Kinder oder den Kindern ihrer Kindeskinder Zur

Zeit aber, an der alten Straße, von der wir erzählten, erhebt sich die Handelsbank

- ich handle, du handelst, er handelt –

Reisebüros und Emigrationsbehörden

- wir emigrieren, ihr emigriert, sie emigrieren –

Wohin ich auch fahre, Griechenland verletzt mich, sagte der Dichter

Griechenland mit den schönen Inseln, den schönen Büros, den schönen Kirchen

Μανόλης Αναγνωστάκης, Οι νικημένοι

Ανάβαλες την τελευταία πάντα μέρα τη φυγή σου,

Είχαμε μέσα κι οι δυο μας βαθιά τον πανικό του χωρισμού,

Νοσταλγούσαμε τόσο να χαρίσουμε τις αβέβαιες πλάνες μας στ’ όνειρο,

Όμως ποιός δε λογάριασε τα λευκά καλοκαίρια που πληγώσαν τα χρόνια μας,

Ποιός δεν επίστεψε πως δεν είχαμε ακόμα πληρώσει το χρέος μας ολάκερο

Και βρίσκουμε την κρίσιμη τούτη στιγμή αιχμάλωτους όρκους στη νιότη μας,

αισθήματα πιο πλούσια από τ’ άναμμα της σάρκας;

Ξέρεις πως πια ξεχάσαμε τ’ αμέριμνα παιδιά που σπαταλούσαν το γέλιο τους,

Ξέρεις πως θά ’ρθει μια μέρα που θα φορέσουμε αλογάριαστα ολόγυμνοι τον εαυτό μας.

Συντροφεύοντας τις ακριβές μας αμφιβολίες, ξαγρυπνήσαμε ατέλειωτες νύχτες

Χωρίς δίπλα μας να ’ναι κανείς ν’ ακούσει την αγωνία της φωνής μας.

Αγαπήσαμε μια τρικυμία καινούρια,

Κι όμως γιατί ν’ αναβάλλουμε πάντα την ώριμη χρονολογία;

Και μένουμε δυο νικημένοι μ’ ολιγόπιστα μάταια φερσίματα.

*

Manolis Anagnostakis, Die Besiegten

Du hattest die Flucht immer wieder verschoben bis auf den allerletzten Tag,

Beide spürten wir tief in uns die Panik vor Trennung

Wir sehnten uns sehr unsere Ungewissheiten an den Traum zu verlieren

Aber wer gäbe nicht auf die weißen Sommer acht, die unsere Jugend verletzen

Wer glaubte, dass wir unsere Pflicht schon ganz erfüllt hätten

Und jetzt finden wir die im entscheidenden Moment gefangenen Schwüre unserer Jugend, reichere Gefühle als bloße Erregung der Lust

Du weißt, dass wir die unbekümmerten Kinder schon vergessen hatten, die ihr Lachen verschenkten,

Du weißt, dass ein Tag kommen wird, an dem wir uns gedankenlos unser Selbst überstreifen.

Indem wir unseren kostbaren Zweifeln Gesellschaft leisteten, blieben wir endlos wach in den Nächten,

Ohne dass jemand bei uns war, der die Agonie hörte, die in unserer Stimme lag.

Wir haben einen neuen Orkan geliebt,

Aber warum zweifeln wir immer am fälligen Datum?

Und wir zwei bleiben wir von vergeblichen und banalen Gewohnheiten Besiegte.

Μανόλης Αναγνωστάκης, Το σκάκι

Έλα να παίξουμε.

Θα σου χαρίσω τη βασίλισσά μου.

(Ήταν για μένα μια φορά η αγαπημένη

Τώρα δεν έχω πια αγαπημένη)

Θα σου χαρίσω τους πύργους μου

(Τώρα πια δεν πυροβολώ τους φίλους μου

Έχουν πεθάνει καιρό πριν από μένα)

Κι ο βασιλιάς αυτός δεν ήτανε ποτέ δικός μου

Κι ύστερα τόσους στρατιώτες τί τους θέλω;

(Τραβάνε μπρος, τυφλοί, χωρίς καν όνειρα)

Όλα, και τ’ άλογά μου θα σ’ τα δώσω

Μονάχα ετούτον τον τρελό μου θα κρατήσω

Που ξέρει μόνο σ’ ένα χρώμα να πηγαίνει

Δρασκελώντας τη μια άκρη ως την άλλη

Γελώντας μπρος στις τόσες πανοπλίες σου

Μπαίνοντας μέσα στις γραμμές σου ξαφνικά

Αναστατώνοντας τις στέρεες παρατάξεις.

Κι αυτή δεν έχει τέλος η παρτίδα.

*

Manolis Anagnostakis, Schach

Komm, spielen wir.

Ich werde dir meine Königin opfern.

(Sie war einmal meine Geliebte

Nun habe keine Geliebte mehr )

Ich werde dir meine Türme opfern

(Jetzt erschieße ich meine Freunde nicht mehr

Sie sind lange vor mir gestorben)

Und dieser König war nie der meine.

Und was will ich mit so vielen Läufern?

(Sie ziehen nach vorne, blind, ganz ohne Vision)

Αlles, auch meine Springer werde ich dir schenken

Nur den Narren behalte ich

Der vermag, auf einer einzigen Farbe zu gehen

Quer vom einem Ende zum anderen

Lachend im Angesicht deiner Rüstungen Zahl

Plötzlich in deine Reihen tretend

Versetzt er die soliden Flügel in Aufruhr.

Und diese Partie wird niemals enden.

Μανόλης Αναγνωστάκης, Θα΄ρθει μια μέρα

Θα΄ρθει μια μέρα που δε θα΄χουμε τι να πούμε

Θα καθόμαστε απέναντι και θα κοιταζόμαστε στα μάτια

Η σιωπή μου θα λέει: Πόσο είσαι όμορφη,

μα δε βρίσκω άλλο τρόπο να στο πω

Θα ταξιδέψουμε κάπου, έτσι από ανία

ή για να πούμε πως κι εμείς ταξιδέψαμε.

Ο κόσμος ψάχνει σ΄όλη του τη ζωή να βρει τουλάχιστο τον έρωτα,

μα δεν βρίσκει τίποτα.

Σκέφτομαι συχνά πως η ζωή μας είναι τόσο μικρή

που δεν αξίζει καν να την αρχίσει κανείς.

Απ΄την Αθήνα θα πάω στο Μοντεβίδεο ίσως και στη Σαγκάη,

είναι κάτι κι αυτό δε μπορείς να το αμφισβητήσεις.

Καπνίσαμε – θυμήσου – ατέλειωτα τσιγάρα συζητώντας ένα βράδυ

-ξεχνώ πάνω σε τι – κι είναι κρίμα γιατί ήταν τόσο μα τόσο ενδιαφέρον.

Μια μέρα, ας ήτανε, να φύγω μακριά σου

αλλά κι εκεί θα΄ρθεις και θα με ζητήσεις.

Δε μπορεί, Θε μου, να φύγει κανείς μοναχός του.

*

Manolis Anagnostakis, Ein Tag wird kommen

Ein Tag wird kommen, an dem wir uns nichts zu sagen haben

Wir werden einander gegenüber sitzen und uns in die Augen schauen

Mein Schweigen wird dir sagen: wie schön du bist du,

und da ist keine andere Weise, es auszusprechen.

Wir werden irgendwohin fahren, aus Langeweile

oder nur um zu sagen, dass wir dort gewesen sind.

Die Leute suchen Zeit ihres Lebens, um wenigstens die Liebe zu finden,

aber sie finden gar nichts.

Ich denke oft, dass unser Leben so kurz ist,

dass es sich kaum lohnt, damit anzufangen.

Von Athen aus werde ich nach Montevideo oder auch nach Shanghai gehen,

das ist schon mal was, da kannst du nichts sagen.

Wir rauchten eines Abends während einer Diskussion - erinnere dich! –

unendliche viele Zigaretten - ich vergaß worüber wir sprachen

und das ist schade, denn es war so sehr interessant.

Wenn ich doch eines Tages fortginge!

Aber du würdest überallhin gehen, um mich zu finden.

Man kann, mein Gott, nicht alleine fortgehen.

Ο Μανόλης Αναγνωστάκης (1925-2005) γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε ιατρική και ειδικεύτηκε ως ακτινολόγος στη Βιέννη . Άσκησε το επάγγελμα του ακτινολόγου στη Θεσσαλονίκη και το 1978 μετεγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Για την πολιτική του δράση στο φοιτητικό κίνημα φυλακίστηκε στο διάστημα 1948-1951, ενώ το 1949 καταδικάστηκε σε θάνατο από έκτακτο στρατοδικείο. Δημοσίευσε ποιήματα και κριτικά σημειώματα σε πολλά περιοδικά.Έγραψε ποίηση, κριτικά κείμενα και δοκίμια. Ποιήματά του μεταφράστηκαν στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ιταλικά και μελοποιήθηκαν από αρκετούς συνθέτες, μεταξύ των οποίων είναι και ο Μίκης Θεοδωράκης.

*

Manolis Anagnostakis (1925-2005) wurde in Thessaloniki geboren, studierte Medizin in Wien und arbeitete er als Facharzt für Radiologie in Thessaloniki. 1978 zog er nach Athen. Aufgrund seiner politischen Aktivitäten in der griechischen Studentenbewegung wurde er von 1948 bis 1951 inhaftiert und im Jahr 1949 durch eine provisorisches Gericht zum Tode verurteilt. Er veröffentlichte Gedichte und kritische Anmerkungen in Literaturzeitschriften, kritische Essays und Aufsätze. Seine Gedichte wurden ins Englische, Französische, Deutsche und Italienische übersetzt und von verschiedenen Komponisten, darunter Mikis Theodorakis, vertont.

Φωτογραφίες: © Κωνσταντίνος Βακουφτσής

H επιστήμη του… ποπκόρν. Popcorn's perfect recipe revealed

Γάλλοι επιστήμονες έλυσαν το μυστήριο πίσω από το «σκάσιμο» των σπυριών του καλαμποκιού. Scientists in France have worked out the critical temperature at which popcorn bursts.

Εδώ και δεκαετίες τους επιστήμονες απασχολούσε ένα καυτό και… τραγανό ζήτημα: η επιστήμη πίσω από το «σκάσιμο» του ποπκόρν! Τον γρίφο υποστηρίζουν ότι έλυσαν γάλλοι ερευνητές από το Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας (CNRS) στο Παρίσι, με τη βοήθεια κινηματογραφικών λήψεων υψηλής ταχύτητας, ηχογραφήσεις κατά τη διάρκεια της όλης διαδικασίας αλλά και τη θεωρία της θερμοδυναμικής.

Στον πυρήνα της απόλαυσης

Με το σάλτο ενός ακροβάτη παρομοιάζουν οι γάλλοι επιστήμονες την εκτόξευση του ποπκορν κατά το ψήσιμο. The analysis revealed a starchy "leg" which shoots out and propels the kernel into the air.

Βάσει των ευρημάτων τους, το χαρακτηριστικό «ποπ» ενός σπυριού καλαμποκιού οφείλεται στην υγρασία που κρύβει στο εσωτερικό του η οποία με τη θερμότητα μετατρέπεται σε ατμό, που προσπαθεί να δραπετεύσει.  Κατά την απελευθέρωση του εσωτερικού ατμού, το καλαμπόκι «σκάει» και η κοιλότητα που δημιουργείται λειτουργεί ως «ακουστικός ενισχυτής» οδηγώντας στο δυνατό ποπ που φτάνει ως τα αυτιά μας. «Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με τον φελλό της σαμπάνιας» εξηγούν οι επιστήμονες.

Οι ερευνητές ανέπτυξαν αρχικά την τεχνική αστραπιαίας απεικόνισης με σκοπό να μελετήσουν τη δυναμική των φυτών π.χ. το πώς τα δέντρα δεν σπάνε κατά τη διάρκεια μιας σφοδρής κακοκαιρίας.

«Ουσιαστικά εκμεταλλευτήκαμε την τεχνική αυτή για να μελετήσουμε… το μυστήριο και εντυπωσιακό άλμα του ποπκόρν» αναφέρει ο ερευνητής Εμανουέλ Βιρό, κύριος συγγραφέας της μελέτης. «Εξετάζοντας τις μικρές “ανατινάξεις” των σπυριών του καλαμποκιού, παρατηρήσαμε ότι το εν λόγω φαινόμενο είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον από την πλευρά της Φυσικής».

Τραγανό… σάλτο

Φωτογραφικό υλικό από τις λήψεις των ειδικών, όπου φαίνεται η αντιπαραβολή της κίνησης κατά το σκάσιμο του ποπκόρν (a) και του σάλτου ενός ακροβάτη (b). Fractures and jumps. (a) Snapshots of the somersault of a piece of popcorn while heated on a hot plate, 350°C (see electronic supplementary material, movie S1). We assume that the displacement in the y-direction is small compared to the displacements in the x–z plane because the kernel stays in the depth of field of the camera which is about 3 mm. (b) The fracture of Impatiens glandulifera seedpod, adapted from Deegan. (c) The snapshots of the somersault of a gymnast, adapted from Muybridge.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα σπυριά του καλαμποκιού περιέχουν νερό σε επίπεδα που αγγίζουν το 14%, το οποίο μετατρέπεται σε ατμό όταν αυτά εκτεθούν σε μια θερμοκρασία της τάξεως των 100 βαθμών Κελσίου. Το εξωτερικό περίβλημα του καρπού, προσθέτουν, λειτουργεί ως μία μίνι-χύτρα ταχύτητας, που οδηγεί το σπυρί στο απολαυστικό σκάσιμο, αποκαλύπτοντας τη λευκή ψημένη νιφάδα.

Όπως αναφέρουν οι γάλλοι ερευνητές με δημοσίευσή τους στην επιθεώρηση «Journal ofthe Royal Society Interface», η θερμοκρασία σκασίματος του ποπκόρν αγγίζει τους 180 βαθμούς Κελσίου.

Με τη βοήθεια της κάμερας με ταχύτητα καταγραφής εικόνας 2.900 καρέ ανά δευτερόλεπτο, οι ερευνητές κατέγραψαν τον τρόπο με τον οποίο το ποπκορν εκτοξεύεται στον αέρα, χάρη σε ένα λευκό «ποδαράκι» που αποκαλύπτεται ξαφνικά κατά το σκάσιμό του. Μελετώντας το υλικό, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το κυκλικό άλμα του ποπκόρν θυμίζει σάλτο ακροβάτη.