Το ιστολόγιο "Τέχνης Σύμπαν και Φιλολογία" είναι ένας διαδικτυακός τόπος που αφιερώνεται στην προώθηση και ανάδειξη της τέχνης, της επιστήμης και της φιλολογίας. Ο συντάκτης του ιστολογίου, Κωνσταντίνος Βακουφτσής, μοιράζεται με τους αναγνώστες του τις σκέψεις του, τις αναλύσεις του και την αγάπη του για τον πολιτισμό, το σύμπαν και τη λογοτεχνία.
Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.
Τρομερό
πτηνό μπορούσε να καταπιεί ολόκληρο άνθρωπο! Two giant,
long-necked azhdarchids—the Maastrichtian species Arambourgiania
philadelphiae—argue over a small theropod. Credit: PeerJ (2017).
DOI: 10.7717/peerj.2908
Εντοπίστηκαν σε μια περιοχή της Ρουμανίας καλοδιατηρημένα απολιθώματα ενός
γιγάντιου πτηνού που ζούσε πριν από περίπου 70 εκ. έτη και διέθετε πελώριο
ράμφος. Σύμφωνα με τους παλαιοντολόγους το πτηνό αυτό θα μπορούσε να καταπιεί
με άνεση ένα ολόκληρο άνθρωπο!
Πελώριο
O
Hatzegopteryx ήταν σίγουρα ο φόβος και τρόμος των αιθέρων και όχι μόνο αφού
σίγουρα στην εμφάνιση του πολλά ζώα θα κρύβονταν. The similarly sized
but more powerful Maastrichtian, Transylvanian giant azhdarchid pterosaur
Hatzegopteryx sp. preys on the rhabdodontid iguanodontian Zalmoxes. Because
large predatory theropods are unknown on Late Cretaceous Haţeg Island, giant
azhdarchids may have played a key role as terrestrial predators in this
community. Credit: PeerJ
(2017). DOI: 10.7717/peerj.2908
Το
πτηνό ονομάζεται Hatzegopteryx αλλά πολλοί ειδικοί και μη τον αναφέρουν
ως τον… Τυραννόσαυρο των αιθέρων. Έχουν εντοπιστεί στο παρελθόν απολιθώματα του
πτηνού αλλά η νέα ανακάλυψη αναμένεται να προσφέρει νέα στοιχεία για αυτό το
εντυπωσιακό ον. Ο Hatzegopteryx είχε άνοιγμα φτερών 10-12 μέτρα, είχε
βάρος 250 κιλά και ένα τεράστιο κρανίο που μαζί με το ράμφος είχε μήκος τρία
μέτρα! Την ανακάλυψη έκαναν ερευνητές των πανεπιστημίων του Πόρτσμουθ και του
Σαουθάμπτον σε μια περιοχή που κάποτε ήταν νησί στην πελώρια θάλασσα της Τηθύος
η οποία εκτεινόταν ανάμεσα στην Ευρασιατική ήπειρο και την αφρικανική. Οι
ερευνητές που δημοσιεύουν την ανακάλυψη τους στην επιθεώρηση «PeerJ».
H σταθερά του Hubble που υπολογίστηκε από την κοινοπραξία H0LiCOW, είναι 71.9±2.7 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο ανά μεγα-παρσέκ,
με ακρίβεια 3.8%. International astronomers using the NASA/ESA Hubble
Space Telescope have made an independent measurement of how fast the Universe
is expanding. The newly measured expansion rate for the local Universe is
consistent with earlier findings. These are, however, in intriguing
disagreement with measurements of the early Universe. Credit: NASA, ESA, Suyu
(Max Planck Institute for Astrophysics), Auger (University of Cambridge)
Αν
και όλες οι ενδείξεις συνηγορούν στο γεγονός ότι το σύμπαν διαστέλλεται, ποιος
είναι ο ρυθμός της διαστολής; Η φυσική δεν μπορεί να δώσει κατηγορηματική απάντηση
σε αυτό το ερώτημα, καθώς μετρήσεις που έχουν βασισθεί σε διαφορετικές τεχνικές
έχουν καταλήξει σε τιμές που αποκλίνουν μεταξύ τους.
Τώρα,
μία καινούρια μελέτη από τη διεθνή κοινοπραξία H0LiCOW έρχεται να επιβεβαιώσει αυτή την ασυμφωνία, δείχνοντας ότι
υπάρχει μία θεμελιώδης ανεπάρκεια στον τρόπο που κατανοούμε το σύμπαν.
Όπως
και οι προηγούμενες μετρήσεις, έτσι και η μελέτη της κοινοπραξίας H0LiCOW υπολογίζει την τιμή της σταθεράς του Hubble, όπως ονομάζεται η παράμετρος που
αντιπροσωπεύει τον ρυθμό της συμπαντικής διαστολής.
Με
επικεφαλής τη Σέρι Σούγιου, από το Ινστιτούτο Αστροφυσικής της Εταιρείας Max-Planck στη Γερμανία, η ομάδα των ερευνητών μελέτησε γι’ αυτό τον
σκοπό πέντε γαλαξίες, χρησιμοποιώντας επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια, μεταξύ
των οποίων και το τηλεσκόπιο Hubble.
Έτσι, μπόρεσε να υπολογίσει με μεγάλη ακρίβεια τoν ρυθμό της συμπαντικής διαστολής.
Distant quasars
tend to change their brightness, causing them to flicker. As the light which
creates the different images of the quasar follows paths with slightly
different lengths, the images do not flicker simultaneously but are delayed
with respect to each other by several days. This delay in flickering can be used
to measure the Hubble constant which describes the speed of expansion of our
Universe. While the relative time between two flickers is correctly represented
in this animation, in reality the delays are in the range of days to two weeks.
Credit: ESA/Hubble, NASA
Οι
πέντε γαλαξίες παρεμβάλλονται ανάμεσα στη Γη και πολύ μακρινούς κβάζαρ, δηλαδή
εξαιρετικά φωτεινούς γαλαξιακούς πυρήνες. Καθώς οι ακτίνες φωτός από τους
κβάζαρ περνούν από τους γαλαξίες, πριν φτάσουν στη Γη, οι τροχιές τους
παραμορφώνονται από το ισχυρό βαρυτικό πεδίο των γαλαξιών.
Objects with large
masses such as galaxies or clusters of galaxies warp the spacetime surrounding
them in such a way that they can create multiple images of background objects.
This effect is called strong gravitational lensing. Credit: ESA/Hubble, NASA
Το
φαινόμενο αυτό ερμηνεύεται στο πλαίσιο της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας,
σύμφωνα με την οποία οι γαλαξίες λειτουργούν ως «βαρυτικοί φακοί». Ως
αποτέλεσμα, κάθε κβάζαρ εμφανίζεται στα τηλεσκόπια των αστρονόμων με ένα
τετραπλό είδωλο, τα οποία μάλιστα μεταβάλλουν τη φωτεινότητά τους.
Η
ομάδα μέτρησε τις μεταβολές της φωτεινότητας, από τις οποίες υπολόγισε τον ρυθμό
της συμπαντικής διαστολής. «Η μέθοδός μας
είναι ο πιο απλός και άμεσος τρόπος μέτρησης της σταθεράς του Hubble, αφού χρησιμοποιεί μόνο τη γεωμετρία και
τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας, χωρίς καμία άλλη παραδοχής», λέει στην ιστοσελίδα του τηλεσκοπίου Hubble ο Φρεντερίκ Κουρμπέν, μέλος της ομάδας.
Η
τιμή που υπολόγισαν οι ερευνητές συμφωνεί με παλαιότερες μετρήσεις, οι οποίες
έχουν βασισθεί σε ουράνια αντικείμενα από το τοπικό σύμπαν, δηλαδή σε απόσταση
από τη Γη έως και 1 δισ. έτη φωτός.
Ωστόσο,
και αυτή διαφέρει από την τιμή που προέκυψε, χρησιμοποιώντας για τον υπολογισμό
την μικροκυματική ακτινοβολία υποβάθρου, δηλαδή το «απολίθωμα» της ακτινοβολίας
που εξέπεμπε το σύμπαν όταν είχε ηλικία μόλις 380.000 έτη.
«Ο ρυθμός της συμπαντικής διαστολής έχει
αρχίσει να μετράται τα τελευταία χρόνια με διάφορες μεθόδους και με μεγάλη
ακρίβεια. Έτσι, οι ασυμφωνίες πιθανότατα παραπέμπουν σε μία νέα φυσική θεωρία,
πέρα από τον τρόπο που κατανοούμε σήμερα το σύμπαν», εξηγεί η Σούγιου.
Ο
προσδιορισμός του ρυθμού της συμπαντικής διαστολής είναι σήμερα ένας από τους
πιο σημαντικούς στόχους της κοσμολογίας.
«Η σταθερά του Hubble είναι κρίσιμη για τη σύγχρονη αστρονομία,
καθώς μπορεί να μας βοηθήσει να επιβεβαιώσουμε αν είναι πραγματικά σωστή η
εικόνα μας για το σύμπαν –σύμφωνα με την οποία αποτελείται από σκοτεινή
ενέργεια, συμβατική ύλη και σκοτεινή ύλη– ή κατά πόσο μας διαφεύγει κάτι
θεμελιώδες», καταλήγει η
ερευνήτρια.
Στόχος
η δημιουργία οργάνων μεταμόσχευσης και οι δοκιμές φαρμάκων. Scientists
hope the chimera embryos represent key steps toward life-saving lab-grown
organs. This pig embryo was injected with human cells early in its development and
grew to be four weeks old. PHOTOGRAPH COURTESY JUAN CARLOS IZPISUA BELMONTE
Δεν
φτάσαμε ακόμη να δημιουργούμε μυθικά τέρατα, όπως η μυθική Χίμαιρα με σώμα
κατσίκας, κεφάλι λιονταριού και ουρά φιδιού, αλλά μάλλον προς τα εκεί οδεύουμε
αργά αλλά σταθερά. Επιστήμονες στις ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι δημιούργησαν τα πρώτα
χιμαιρικά έμβρυα χοίρων, τα οποία είναι κατά περίπου 0,001% ανθρώπινα,
συνδυάζοντας κύτταρα και από τα δύο είδη.
Ο
απώτερος στόχος των επιστημόνων είναι να δημιουργήσουν μέσα σε τέτοια υβριδικά
ζώα ανθρώπινα όργανα (καρδιά, πάγκρεας, ήπαρ κ.α.) προοριζόμενα προς
μεταμόσχευση σε ασθενείς. Επίσης θα μπορούν να γίνουν δοκιμές νέων φαρμάκων.
Όμως αυτή η προοπτική είναι ακόμη
μακρινή, καθώς υπάρχουν πολλές τεχνικές δυσκολίες, όπως παραδέχθηκαν οι
επιστήμονες (για να μην αναφέρουμε τους βιοηθικούς προβληματισμούς).
Πωςφτιάχτηκε
This photograph
shows injection of human iPS cells into a pig blastocyst. A laser beam (green
circle with a red cross inside) was used to perforate an opening to the outer
membrane (Zona Pellucida) of the pig blastocyst to allow easy access of an
injection needle delivering human iPS cells. Credit: Courtesy of Juan Carlos
Izpisua Belmonte Για
τη δημιουργία της χίμαιρας, ανθρώπινα πολυδύναμα βλαστοκύτταρα εισήχθησαν σε
έμβρυο χοίρου, το οποίο στη συνέχεια εμφυτεύθηκε σε μια γουρούνα για διάστημα
έως ενός μήνα (μετά τα έμβρυα αφαιρέθηκαν για μελέτη, προτού υπάρξει γέννα).
Προς το παρόν, η διαδικασία είναι ελάχιστα αποτελεσματική, καθώς, όπως έδειξαν
τα πειράματα, από τα 2.075 έμβρυα που εμφυτεύθηκαν, μόνο τα 186 συνέχισαν να
αναπτύσσονται μέσα στους θηλυκούς χοίρους.
Όμως,
από την άλλη, υπήρξαν σαφείς ενδείξεις ότι τα ανθρώπινα κύτταρα ήταν
λειτουργικά μέσα στους χοίρους, παρόλο που αποτελούσαν ένα μικρό μόνο μέρος του
ζώου. Δεν υπάρχουν πάντως ακόμη ενδείξεις ότι τα ανθρώπινα κύτταρα
ενσωματώνονται στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο των χοίρων (με ό,τι μπορεί να
σημαίνει αυτό από πλευράς νοημοσύνης!).
Scientists from the
Salk Institute discuss the breakthrough.
«Είναι η πρώτη φορά που ανθρώπινα κύτταρα
αναπτύσσονται μέσα σε ένα μεγάλο ζώο, αν μάλιστα σκεφτεί κανείς ότι άνθρωποι
και χοίροι έχουν διαχωριστεί εξελικτικά εδώ και πολύ καιρό», δήλωσε ο
επικεφαλής ερευνητής καθηγητής Χουάν Κάρλος Ιζπιζούα Μπελμόντε του Ινστιτούτου
Βιολογικών Επιστημών Salk
της Καλιφόρνια.
Όπως
είπε ο ίδιος, «έγινε απλώς το πρώτο σημαντικό βήμα» και τόνισε ότι υπάρχει
ακόμη «μεγάλη απόσταση», έως ότου καταστεί εφικτή η ανάπτυξη ανθρωπίνων οργάνων
μέσα σε ζώα. Μέχρι τότε, η δημιουργία χιμαιρών θεωρείται χρήσιμη για τη δοκιμή
νέων φαρμάκων προτού δοκιμασθούν σε ασθενείς, για την μελέτη νέων ανθρωπίνων
ασθενειών, για την καλύτερη κατανόηση της ανάπτυξης των ανθρωπίνων εμβρύων κ.α.
Το επίτευγμα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Cell».
Τα
ζώα
This one-year-old
chimera sprang from a mouse injected with rat stem cells. PHOTOGRAPH COURTESY JUAN CARLOS IZPISUA
BELMONTE
Εκτός
από τους χοίρους, οι αγελάδες φαίνονται ακόμη πιο κατάλληλο ζώο για τη
δημιουργία χίμαιρας με τους ανθρώπους, επειδή η κύησή τους διαρκεί επίσης εννέα
μήνες περίπου. Αντίθετα, η κύηση των χοίρων είναι πολύ πιο γρήγορη (διαρκεί
λιγότερο από τέσσερις μήνες), με συνέπεια τα εμβρυικά κύτταρα του χοίρου να
αναπτύσσονται με πολύ ταχύτερο ρυθμό από ό,τι τα ανθρώπινα. Στην περίπτωση όμως
των αγελάδων ο ρυθμός ανάπτυξης είναι ίδιος.
Προς
το παρόν, η έρευνα σε χίμαιρα ανθρώπου-ζώου δεν επιτρέπεται να δημιουργήσει
έμβρυο που θα ζήσει για πάνω από ένα μήνα. Οι επιστήμονες δεν θεωρούν ότι είναι
ώριμη η στιγμή για να αφήσουν να γεννηθούν τέτοιες χίμαιρες.
«Δεν
πρέπει να κάνουμε οτιδήποτε η επιστήμη μπορεί να κάνει. Δεν ζούμε απομονωμένοι
στο εργαστήριο, αλλά ζούμε με άλλους ανθρώπους και η κοινωνία πρέπει να
αποφασίσει τι μπορούμε να κάνουμε», δήλωσε ο Μπελμόντε.
The Chimera on a
red-figure Apulian plate, c. 350–340 BC (Musée du Louvre).
«Όταν ο κόσμος ακούει τη λέξη χίμαιρα, τη
συσχετίζει πάντα με την ελληνική μυθολογία, υπάρχει πάντα αυτός ο φόβος. Όμως
και οι άγγελοι είναι χίμαιρες, μπορεί να υπάρξει επίσης μια θετική εικόνα γι'
αυτά τα πλάσματα. Στόχος δεν είναι να δημιουργήσουμε ένα τέρας, αλλά να
βοηθήσουμε λόγω της παγκόσμιας έλλειψης οργάνων για μεταμόσχευση», δήλωσε ο
κύριος ερευνητής δρ Τζουν Γου.
Όμως
οι σκεπτικιστές φοβούνται, μεταξύ άλλων, ότι η μεταφορά ανθρωπίνων
χαρακτηριστικών σε ζώα θα υποβαθμίσει την αξιοπρέπεια των ανθρώπων, το τι
σημαίνει να είσαι άνθρωπος. Αν και μερικοί -πιο απαισιόδοξοι για την ανθρώπινη
φύση- θα προσέθεταν ότι μπορεί να υποβαθμιστεί και η αξιοπρέπεια των ζώων...
Pablo Picasso, Femme assise au fichuouLa
Mélancolie, 1902. Νέα
μελέτη δείχνει ότι αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης της ασθένειας. People
suffering from anxiety and depression may be more at risk of dying from cancer.
Οι
άνθρωποι με χρόνιο στρες, οι οποίοι έχουν άγχος ή κατάθλιψη, αντιμετωπίζουν
αυξημένο κατά 32% κίνδυνο θανάτου από καρκίνο, σύμφωνα με μια νέα
βρετανο-αυστραλιανή επιστημονική έρευνα, με τη συμμετοχή ενός Έλληνα
επιστήμονα, του αναπληρωτή καθηγητή της Σχολής Επιστημών Υγείας του
Πανεπιστημίου του Σίδνεϊ Εμμανουήλ Σταματάκη.
Όμως,
οι επιστήμονες δεν αποκλείουν ότι μπορεί να συμβαίνει και το αντίθετο, δηλαδή
οι άνθρωποι να γίνονται πιο αγχωμένοι και δυστυχισμένοι λόγω του καρκίνου που
δεν έχει ακόμη διαγνωσθεί, αλλά στο μεταξύ προκαλεί αλλαγές στο σώμα, με
επίπτωση και στον ψυχισμό.
Η
μελέτη
In a review of 16
studies, taking in more than 163,000 people in the UK, they found those with
anxiety and depression had a 32 per cent greater risk of dying from all types
of cancer.
Οι
ερευνητές του University College του Λονδίνου, του Πανεπιστημίου του
Εδιμβούργου και του Πανεπιστημίου του Σίδνεϊ, με επικεφαλής τον επιδημιολόγο
Ντέηβιντ Μπάτι μελέτησαν στοιχεία (μετα-ανάλυση) 16 μελετών, που αφορούσαν πάνω
από 163.000 ανθρώπους άνω των 16 ετών, από τους οποίους οι 4.353 πέθαναν από
καρκίνο σε διάστημα 14 ετών.
Διαπιστώθηκε
ότι όσοι είχαν μεγαλύτερο άγχος και κατάθλιψη, ήταν αυτοί που ήταν πιθανότερο
να πεθάνουν αργότερα από καρκίνο. Αυτό ίσχυε ιδίως για ορισμένες μορφές
καρκίνου: του εντέρου, του προστάτη, του παγκρέατος, του οισοφάγου και τη
λευχαιμία. «Απέχουμε ακόμη πολύ από το να
είμαστε βέβαιοι ότι η κακή ψυχική υγεία όντως προκαλεί καρκίνο», δήλωσε ο
δρ Μπάτι, καθώς, όπως είπε, ο μη διαγνωσμένος καρκίνος μπορεί να έχει αρνητική
επίπτωση στην ψυχολογία ενός ανθρώπου.
Από
την άλλη, οι ερευνητές επισήμαναν ότι πράγματι το άγχος και η κατάθλιψη μπορεί
να πυροδοτούν βιολογικούς μηχανισμούς, που εξασθενούν το ανοσοποιητικό σύστημα
και προκαλούν φλεγμονή, συμβάλλοντας έτσι σε γονιδιακή αστάθεια και σε
μεταλλάξεις του DNΑ, με τελικό αποτέλεσμα την καρκινογένεση. Προηγούμενες
μελέτες έχουν επίσης συσχετίσει το χρόνιο στρες με αυξημένο καρδιαγγειακό
κίνδυνο. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «British Medical Journal».
Marie Laurencin, Femmes au chien, 1924 -1925. Νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι τα
«μωρουδίστικα» είναι πιο αποδοτικά σε κουτάβια ενώ οι ενήλικοι σκύλοι έχουν
ανάγκη τις χειρονομίες. People tend to talk to dogs as though they are human
babies. A new study shows that people speak more slowly and with a higher tone
to dogs of all ages -- both adults and puppies -- and that puppies respond most
readily to this dog-directed speech.
Ο
σκύλος εδώ και δεκάδες χιλιάδες χρόνια είναι ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου. Όσοι
είχαν και έχουν την τύχη να έχουν έναν σκύλο στην οικογένεια γνωρίζουν καλά ότι
το τετράποδό τους, πέρα από χαλάρωση και διασκέδαση, τους προσφέρει μοναδικές
στιγμές διάδρασης. Πολυετείς μελέτες άλλωστε έχουν δείξει ότι συγκριτικά με
άλλα κατοικίδια, ο σκύλος κατανοεί την ανθρώπινη επικοινωνία με τρόπο που κανένα
άλλο είδος δεν μπορεί να κατανοήσει, με αποτέλεσμα να κατακτά δικαιωματικά μια
ξεχωριστή θέση στην καρδιά μας.
Πρόσφατη
διεθνής μελέτη στην οποία έλαβαν μέρος ερευνητές από τη Γαλλία, τη Βρετανία και
τις ΗΠΑ, επιβεβαιώνει ωστόσο ότι προκειμένου οι κάτοχοι σκύλων να επιτυγχάνουν
τα μέγιστα κατά την εκπαίδευση του καλύτερού τους φίλου, οφείλουν να
ενστερνιστούν μια διαφορετική μέθοδο επικοινωνίας.
Λαγωνικά
στην επικοινωνία
A dog listening to
puppy talk. Credit: Mario Gallego-Abenza
Ο
περισσότερος κόσμος απευθύνεται στον σκύλο του χρησιμοποιώντας μικρότερες
φράσεις με απλοποιημένη γλώσσα και υψηλό τόνο φωνής, η οποία θα μπορούσε να
παραπέμπει στη γλώσσα που χρησιμοποιούν συνήθως οι γονείς σε μικρά παιδιά. Όπως
εξηγούν οι επιστήμονες με δημοσίευσή τους στην επιθεώρηση «ProceedingsoftheRoyalSocietyB», κάτι τέτοιο
φαίνεται να κεντρίζει την προσοχή σκύλων νεαρής ηλικίας, χωρίς όμως να
λειτουργεί το ίδιο καλά σε ενήλικα ζώα.
Στο
πλαίσιο της μελέτης τους, οι ερευνητές πραγματοποίησαν μια σειρά πειραμάτων
βασισμένα στην αναπαραγωγή ανθρώπινης ομιλίας σε σκύλους διαφόρων ηλικιών.
Συγκεκριμένα, ηχογράφησαν τις φράσεις «Γεια σου! Γεια σου, γλυκούλη! Ποιος
είναι το καλό αγόρι; Έλα εδώ! Μπράβο, καλό παιδί! Ναι! Έλα εδώ, γλυκούλη! Μα τι
καλό παιδί που είσαι!». Οι εκφωνητές κλήθηκαν να παίξουν τον παραπάνω «ρόλο»
βλέποντας πότε φωτογραφίες κουταβιών, πότε ενήλικων σκύλων και πότε ηλικιωμένων
σκύλων. Στη συνέχεια, έπαιξαν το ηχητικό υλικό σε σκύλους διαφόρων ηλικιών ώστε
να καταγράψουν την αντίδρασή τους.
Διαπίστωσαν
λοιπόν ότι τα κουτάβια έτειναν να ακούνε περισσότερο τις φράσεις που είχαν
εκφωνηθεί υπό τη συνοδεία φωτογραφικού ερεθίσματος. Ωστόσο, τα ενήλικα ζώα δεν
φάνηκε να αντιδρούν με τον ίδιο τρόπο.
Τα
αποτελέσματα αυτά παραπέμπουν σε προηγούμενες μελέτες που είχαν δείξει ότι οι
ενήλικοι σκύλοι ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανθρώπινες χειρονομίες και
ιδιαίτερα σε εντολές που περιλαμβάνουν την υπόδειξη με το χέρι. Οι ειδικοί
θεωρούν ότι μεγαλώνοντας τα πανέξυπνα ζώα δεν περιορίζονται μόνο στο ακουστικό
ερέθισμα που λαμβάνουν από τον ιδιοκτήτη τους (π.χ. εντολές) αλλά τείνουν να
«διαβάζουν» τη γλώσσα του σώματός του.
Η
συμβίωση με τον άνθρωπο για περισσότερα από 30.000 χρόνια έχει οδηγήσει κατά
τους επιστήμονες τους σκύλους στο να αναπτύξουν επικοινωνιακές δεξιότητες που
θα μπορούσαν να παρομοιαστούν με εκείνες των παιδιών. Υπάρχουν ωστόσο,
υπογραμμίζουν, ξεκάθαρες διαφορές μεταξύ των δύο.
Οι
σκύλοι για παράδειγμα, σε αντίθεση με τα παιδιά, αναγνωρίζουν την υπόδειξη με
το χέρι σαν μια εντολή ήπιας μορφής, η οποία τους προσφέρει χωροταξικές
πληροφορίες γύρω από το πού πρέπει να πάνε.
Για
χιλιάδες χρόνια, οι σκύλοι επιτέλεσαν δίπλα στον άνθρωπο έναν ρόλο κοινωνικού
«βοηθού», καθοδηγώντας κοπάδια και βοηθώντας τον στο κυνήγι, γεγονός που τους
οδήγησαν στην ανάπτυξη της ικανότητας να κατανοούν εντολές μέσω χειρονομιών και
μάλιστα από μεγάλη απόσταση.
Ταλέντο 100
εκατομμυρίων ετών
Πολυετείς
μελέτες έχουν δείξει ότι συγκριτικά με άλλα κατοικίδια, ο σκύλος κατανοεί την
ανθρώπινη επικοινωνία με τρόπο που κανένα άλλο είδος δεν μπορεί να κατανοήσει. Credit: CC0 PublicDomain
Προηγούμενη
μελέτη που είχαν πραγματοποιήσει ερευνητές από το ουγγρικό Πανεπιστήμιο Εετβες
Λοράντ, είχε δείξει ότι οι περιοχές του εγκεφάλου των σκύλων που
ανταποκρίνονται στη φωνή μας, εξελίχθηκαν τουλάχιστον πριν από 100 εκατ.
χρόνια. Κάτι τέτοιο ενισχύει ακόμα περισσότερο τη μοναδική επικοινωνία ανθρώπου
- σκύλου και συμβάλλει στην αποκωδικοποίηση των συμπεριφορικών και εγκεφαλικών
μηχανισμών που οδήγησαν σε μια επιτυχή συμβίωση άνευ προηγουμένου και ηλικίας
δεκάδων χιλιάδων ετών.
Jean-Honoré
Fragonard, Les Heureux Amants, 1770. Ενισχύει τις περιοχές που σχετίζονται με
την αγάπη, τον έρωτα και το σεξ. Pills that trigger mental lust could
soon be on the horizon to help people with psychological sexual problems.
Ένα
«βιάγκρα του εγκεφάλου» μπορεί να βρίσκεται στον ορίζοντα, καθώς επιστήμονες
στη Βρετανία (με επικεφαλής έναν Έλληνα) ανακάλυψαν ότι μια ορμόνη, η
κισπεπτίνη, μπορεί να ενισχύσει τη δραστηριότητα στις συγκεκριμένες εγκεφαλικές
περιοχές που σχετίζονται με την αγάπη, τον έρωτα και το σεξ.
Αν
και η σχετική έρευνα βρίσκεται σε αρχικό ακόμη στάδιο, οι επιστήμονες
ευελπιστούν ότι κάποια στιγμή θα υπάρξει ένα χάπι που θα περιέχει την εν λόγω
ορμόνη και θα θεραπεύει διάφορα ψυχοσεξουαλικά προβλήματα, τονώνοντας την
ερωτική επιθυμία.
Η
μελέτη
Professor
Waljit Dhillo
Οι
ερευνητές του Τμήματος Ιατρικής του ImperialCollege του Λονδίνου, με επικεφαλής τον καθηγητή Γουαλτζίτ Ντίλο και
τον ελληνικής καταγωγής δρ. Αλέξανδρο Κομνηνό, πρώτο συγγραφέα της μελέτης, μελέτησαν 29 υγιείς ετεροφυλόφιλους άνδρες. Η μελέτη ήταν διπλά «τυφλή» και
ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο (πλασίμπο).
Οι
συμμετέχοντες έκαναν είτε ενέσεις κισπεπτίνης είτε πλασίμπο και κλήθηκαν να
δουν διάφορες εικόνες με ρομαντικό, σεξουαλικό ή αδιάφορο περιεχόμενο.
Ταυτόχρονα, παρακολουθείτο ο εγκέφαλός τους με μαγνητική απεικόνιση.
Διαπιστώθηκε ότι η ορμόνη πυροδότησε τη δραστηριότητα στις περιοχές του
εγκεφάλου που σχετίζονται με το σεξ και τον έρωτα, ενώ παράλληλα μειώθηκε η
αρνητική συναισθηματική διάθεση των εθελοντών, πράγμα που επίσης ανοίγει
προοπτικές για τη χρήση της κισπεπτίνης για τη θεραπεία και της κατάθλιψης. Οι
άνθρωποι που είχαν τη μικρότερη σεξουαλική όρεξη, φάνηκε να ωφελούνται
περισσότερο.
Η
ορμόνη
Alexander N. Comninos
Η
κισπεπτίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται φυσικά στο σώμα, ενεργοποιώντας την
απελευθέρωση άλλων αναπαραγωγικών ορμονών, γι' αυτό αυξάνει κατά την εφηβεία.
Θεωρείται υπεύθυνη σε μεγάλο βαθμό για την αυξημένη σεξουαλική διάθεση των
νέων.
Όπως
είπε πάντως ο δρ Κομνηνός, θα χρειασθούν περαιτέρω μελέτες, προτού η
συγκεκριμένη ορμόνη πιθανώς αξιοποιηθεί κλινικά, μεταξύ άλλων από ζευγάρια που
δυσκολεύονται να κάνουν παιδί όχι εξαιτίας βιολογικών διαταραχών, αλλά
ψυχοσεξουαλικών. Γι' αυτό, η επόμενη μεγαλύτερη μελέτη θα εστιάσει αφενός σε
άνδρες όχι υγιείς αλλά με ψυχολογικές διαταραχές οι οποίες έχουν επιπτώσεις στη
σεξουαλική συμπεριφορά τους, αφετέρου και σε γυναίκες. Η μελέτη δημοσιεύεται στο περιοδικό κλινικών ερευνών «JournalofClinicalInvestigation».
Δημιουργήθηκε
ο πρώτος σταθερός ημισυνθετικός οργανισμός. Researchers said
the work could be used to create new functions for single-celled organisms that
play important roles in drug discovery and much more. (Representational image)
Επιστήμονες
στις ΗΠΑ ανακοίνωσαν τη δημιουργία του πρώτου σταθερού ημισυνθετικού
οργανισμού, ενός βακτηρίου E.coli, το οποίο περιέχει στο γενετικό κώδικά του
όχι μόνο τις τέσσερις φυσικές βάσεις (A,
T, C, G)
κάθε έμβιου οργανισμού στη Γη, αλλά επίσης δύο συνθετικές βάσεις (Χ, Υ).
Το
σημαντικό δεν είναι τόσο ότι το γενετικό «αλφάβητο» επεκτείνεται στα έξι από τα
τέσσερα γράμματα (αυτό είχε επιτευχθεί πριν λίγα χρόνια), αλλά ότι ο
ημισυνθετικός μονοκύτταρος οργανισμός είναι πλέον σταθερός, δηλαδή διατηρεί
μόνιμα το συνθετικό τμήμα του γενετικού υλικού του, καθώς διαιρείται και
πολλαπλασιάζεται - κάτι που επιτυγχάνεται για πρώτη φορά. Ανοίγει έτσι ο δρόμος
για τη δημιουργία τελείως νέων μορφών ζωής, που θα αναπαράγονται απεριόριστα
και θα είναι δυνατό επίσης να προγραμματισθούν εκ των προτέρων, έτσι ώστε να
διαθέτουν συγκεκριμένες επιθυμητές -από τους ανθρώπους- ιδιότητες.
Το
επίτευγμα
Professor Floyd
Romesberg (right) and Graduate Student Yorke Zhang led the new study at The
Scripps Research Institute, along with Brian Lamb (not pictured). Credit: The
Scripps Research Institute/Madeline McCurry-Schmidt
ΟιερευνητέςτουΕρευνητικούΙνστιτούτου Scripps
τηςΚαλιφόρνια, μεεπικεφαλήςτονκαθηγητήΦλόιντΡόουμσμπεργκ, έκαναντησχετικήδημοσίευσηστηνεπιθεώρηση «PNAS». «Δημιουργήσαμε έναν
ημισυνθετικό οργανισμό πιο κοντά στη ζωή» δήλωσε ο Ρόουμσμπεργκ. «Αυτό σημαίνει ότι τελικά όλες οι διαδικασίες
της ζωής είναι υποκείμενες σε χειραγώγηση», πρόσθεσε. Αν και οι πρακτικές
εφαρμογές αυτού του νέου είδους οργανισμού απέχουν ακόμη αρκετά στο μέλλον, οι
ερευνητές οραματίζονται διάφορους ρόλους, π.χ. στην ανάπτυξη νέων φαρμάκων και
υλικών.
Η
δημιουργία των πρώτων συνθετικών βάσεων DNA είχε ανακοινωθεί το 2014. Όμως τότε το
τροποποιημένο βακτήριο πέθαινε γρήγορα, καθώς δεν μπορούσε να κρατήσει το
συνθετικό τμήμα του γενετικού υλικού κατά τον πολλαπλασιασμό του, κάτι που
επιτεύχθηκε τώρα, προσδίδοντας έτσι την αναγκαία σταθερότητα στον ημισυνθετικό
μικροοργανισμό.
Το
επόμενο βήμα για τους επιστήμονες θα είναι να μελετήσουν πώς ο νέος
ημισυνθετικός γενετικός κώδικας μπορεί να μεταγραφεί σε RNA, το ζωτικό μόριο στα κύτταρα, το οποίο
χρειάζεται για να «μεταφραστεί» στη συνέχεια το DNA σε πρωτεΐνες. Θα πρόκειται πλέον για
«αφύσικες» πρωτεΐνες, που δεν υπάρχουν καθόλου στη φύση.
Οι
ερευνητές καθησύχασαν πάντως ότι η έρευνά τους δεν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί
για τη δημιουργία πολυκύτταρων ημισυνθετικών οργανισμών. Αλλά ποιος μπορεί να
πει με σιγουριά τι επιφυλάσσει το μέλλον; Ίσως ακόμη και ένα
ημισυνθετικό ανθρώπινο DNA!