Tαξίδι στο κέντρο του πλανήτη Άρη. NASA is Ready to Study the Heart of Mars

Artist’s rendition showing the inner structure of Mars. The topmost layer is known as the crust, underneath it is the mantle, which rests on a solid inner core. Credits: NASA/JPL-Caltech

Η αποστολή της NASA InSight (Interior Exploration using Seismic Investigations, Geodesy and Heat Transport) προορίζεται να εκτοξευτεί στις 5 Μαΐου. Η γαλλική διαστημική υπηρεσία CNES και το Γερμανικό Κέντρο Αεροδιαστημικής DLR συνεργάζονται με την NASA στον σχεδιασμό της αποστολής Insight.

Καλλιτεχνική απεικόνιση του InSight (Interior exploration using Seismic Investigations, Geodesy and Heat Transport). NASA has set a new launch opportunity, beginning May 5, 2018, for the InSight mission to Mars. This artist's concept depicts the InSight lander on Mars after the lander's robotic arm has deployed a seismometer and a heat probe directly onto the ground. InSight is the first mission dedicated to investigating the deep interior of Mars. The findings will advance understanding of how all rocky planets, including Earth, formed and evolved. Credits: NASA/JPL-Caltech

Πρόκειται για την πρώτη αποστολή στην ιστορία που έχει σκοπό την εξερεύνηση και μελέτη του εσωτερικού ενός πλανήτη. Θα είναι επίσης η πρώτη αποστολή της NASA μετά το πρόγραμμα Απόλλων που θα τοποθετήσει σεισμόμετρο στην επιφάνεια ενός άλλου πλανήτη.

Σύμφωνα με τον Bruce Banerdt της JPL, κατά κάποιον τρόπο, το InSight είναι σαν μια επιστημονική χρονομηχανή που θα δώσει πληροφορίες σχετικά με τα αρχικά στάδια της δημιουργίας του Άρη, πριν από τεσσεράμισι δισεκατομμύρια χρόνια. Θα μάθουμε αν ο πυρήνας του Άρης είναι στερεός ή ρευστός όπως της Γης και θα απαντηθεί το ερώτημα γιατί ο φλοιός του Άρη δεν διαθέτει τεκτονικές πλάκες. Γενικότερα θα μας βοηθήσει να μάθουμε το πως σχηματίζονται οι βραχώδεις πλανήτες.

NASA explains InSight's structure. Credits: NASA/JPL-Caltech

Το InSight φέρει μια σειρά ευαίσθητων οργάνων για τη συλλογή δεδομένων, των οποίων η εγκατάσταση και ο έλεγχός τους απαιτούν ένα στατικό διαστημικό σκάφος και όχι ένα κινούμενο διαστημικό όχημα όπως το Curiosity.

Τα όργανα του Insight θα τοποθετηθούν με ειδικό ρομποτικό βραχίονα στην επιφάνεια του Άρη και θα υπάρχουν κάμερες για την παρακολούθησή τους. Θα υπάρχει κατάλληλο όργανο για τον προσδιορισμό του άξονα περιστροφής του πλανήτη, σεισμογράφος για τη μέτρηση σεισμικών κυμάτων και υπόγειος ανιχνευτής θερμότητας (σε βάθος πέντε μέτρων) για την μέτρηση της ροής της θερμότητας στο εσωτερικό του πλανήτη.

NASA's next mission to Mars is weeks away from its May 2018 launch. InSight is more than a Mars mission. Its team members hope to unlock the mysteries of the formation and evolution of rocky planets, including Earth. Credits: NASA/JPL-Caltech

Το InSight προς το παρόν βρίσκεται στη βάση της πολεμικής αεροπορίας Vandenberg στην Καλιφόρνια για τις τελικές προετοιμασίες πριν την εκτόξευση. Την περασμένη Τετάρτη, ολοκλήρωσε το επονομαζόμενο spin test: το διαστημικό σκάφος περιστρέφεται σε υψηλές ταχύτητες για να επιβεβαιωθεί το κέντρο βάρους του. Αυτό είναι σημαντικό για την είσοδο, την κατάβαση και την προσγείωσή του στον Άρη τον Νοέμβριο. 

An artist's rendering of a rocket launching with the InSight spacecraft later this May. Credits: NASA/JPL-Caltech

Στον επόμενο μήνα, το διαστημικό σκάφος θα τοποθετηθεί στον πυραύλό του, και θα ολοκληρωθούν οι έλεγχοι που απαιτούνται για να πραγματοποιηθεί μια επιτυχημένη εκτόξευση στις αρχές Μαΐου.

Πηγές:  https://mars.nasa.gov/insight/news/8325/nasa-is-ready-to-study-the-heart-of-mars - physicsgg

Αρχαίος ναός 5.000 χρόνων με το σχήμα της Μεγάλης Άρκτου ανακαλύφθηκε στην Κίνα. Ancient Big Dipper temple found in central China

Μπροστά σε μια συγκλονιστική ανακάλυψη βρέθηκαν αρχαιολόγοι στην Κίνα! Ο αρχαίος ναός, τα δοχεία στο σχήμα της Μεγάλης Άρκτου και οι προσδοκίες! A temple in the shape of the Big Dipper? These 5,000-year-old ruins were found in central China, which may show ancient Chinese had some astronomic knowledge and ritual pattern in the shape of this asterism.

Ερείπια που χρονολογούνται πριν από 5.000 χρόνια και πιστεύεται ότι ανήκουν σε αρχαίο ναό που είχε το σχήμα της Μεγάλης ‘Άρκτου, ανακάλυψαν αρχαιολόγοι στην κεντρική επαρχία Χενάν, στην Κίνα.

Στα ερείπια όπου βρίσκονταν ο αρχαίος ναός, εντοπίστηκαν εννέα κεραμικά δοχεία στο σχήμα της Μεγάλης Άρκτου, με έναν στρογγυλό βωμό στην ανατολική πλευρά.

The constellation Ursa Major as it can be seen by the unaided eye.

Στην αρχαία Κίνα η Μεγάλη Άρκτος αποτελείτο από επτά «ορατά» αστέρια και δύο «αόρατα», πανομοιότυπα των αντικειμένων Μεσιέ (τα αστρονομικά αντικείμενα που καταλογογραφήθηκαν από τον Γάλλο αστρονόμο Σαρλ Μεσιέ το 1774). Κοντά στο βωμό οι αρχαιολόγοι βρήκαν τρεις τεφροδόχους και έναν ανθρώπινο σκελετό που έδειχνε ότι ο άνθρωπος αυτός δεν πέθανε από φυσικά αίτια. Βρέθηκαν επίσης ερείπια πλίνθινων σπιτιών, τα πρώτα που ανακαλύφθηκαν στην κεντρική Κίνα, σημάδι ότι οι προϊστορικοί άνθρωποι είχαν αρχίσει να χρησιμοποιούν κατασκευαστικά υλικά.

Όπως εκτιμούν οι αρχαιολόγοι, τα ευρήματα αποδεικνύουν ότι οι άνθρωποι τότε είχαν κάποιες γνώσεις αστρονομίας και είχαν καθιερώσει ένα τελετουργικό στο σχήμα της Μεγάλης Άρκτου. Εξάλλου ήρθε στο φως και ένα σύνολο 189 τάφων, μέσα στα ξύλινα φέρετρα οι σκελετοί είχαν τυλιχτεί με σεντόνια.

Η περιοχή του Πολιτισμού Γιανγκσάο. Area of the Yangshao culture (5000–3000 BC) in northern China, based on Liu Li and Chen Xingcan (2012), The Archaeology of China: From the Late Paleolithic to the Early Bronze Age, Cambridge University Press.

Η ανασκαφή στα ερείπια του Τσινγκτάι στην πόλη Σινγκγιάνγκ θεωρείται από τους ειδικούς ως ένα από πέντε κορυφαία αρχαιολογικά ευρήματα στην επαρχία αυτή το 2017. Τα ερείπια του Τσινγκτάι ανήκουν στον πολιτισμό Γιανγκσάο, έναν νεολιθικό πολιτισμό που αναπτύχθηκε κατά μήκος του Κίτρινου Ποταμού μεταξύ του 5.000 π.Χ και του 3.000 π.Χ. 

Πηγές: http://www.xinhuanet.com/english/2018-03/30/c_137076876.htm - http://tvxs.gr/news/kosmos/arxaios-naos-5000-xronon-me-sxima-tis-megalis-arktoy-anakalyfthike-stin-kina

Ανακαλύφθηκε άγνωστος μοχθηρός δεινόσαυρος. This Truck-Size Dinosaur Terrorized Prey with Razor-Sharp 'Meat Hooks'

Ήταν σαρκοφάγος και ανήκει σε μια μυστηριώδη οικογένεια δεινοσαύρων. Καλλιτεχνική απεικόνιση του άγνωστου είδους δεινοσαύρου που εντοπίστηκε στην Παταγονία. A truck-size dinosaur that sported sharp, long claws the length of bowling pins once tore across the South American landscape, terrorizing animals it hoped to eat about 85 million years ago, a new study finds. An artist's interpretation of the 85-million-year-old fearsome dinosaur Tratayenia rosalesi. Credit: Andrew McAfee/Carnegie Museum of Natural History

Ομάδα παλαιοντολόγων ανακάλυψε στην Παταγονία τα απολιθώματα ενός άγνωστου μέχρι σήμερα είδους δεινοσαύρου. Ο δεινόσαυρος αυτός ζούσε πριν από περίπου 85 εκατ. έτη και οι ερευνητές του έδωσαν την ονομασία Tratayenia rosalesi. Ήταν σαρκοφάγος και σύμφωνα με τους ερευνητές αρκετά μεγάλος και σίγουρα πολύ μοχθηρός.

Tratayenia rosalesi's fossilized vertebrae and right hip bone. Credit: Carnegie Museum of Natural History

Ο T.rosalesi κινούνταν στα δύο του πόδια και είχε μήκος (από την ουρά ως το κεφάλι) εννέα μέτρων γεγονός που τον καθιστά πιθανότατα το μεγαλύτερο σε μέγεθος θηρευτή στην Παταγονία την εποχή που ζούσε. Παρά το μεγάλο μέγεθος του τα ανατομικά του χαρακτηριστικά δείχνουν ότι ήταν σχετικά ελαφρύς και ευκίνητος γεγονός που τον καθιστούσε πραγματικά ασυναγώνιστο και δύσκολα θα του ξέφευγε κάποιο θήραμα που είχε βάλει στο μάτι.

A speculative drawing of the new dinosaur Tratayenia rosalesi that shows the bones paleontologists discovered during the dig. Credit: Carnegie Museum of Natural History

Ο Τ.rosalesi ανήκει σε μια οικογένεια δεινοσαύρων που ζούσαν στην Νότιο Αμερική και την Αυστραλία για την οποία γνωρίζουμε ελάχιστα πράγματα και το μόνο βέβαιο είναι ότι τα μέλη της σκορπούσαν τον τρόμο στις περιοχές που ζούσαν.

Study lead researcher Juan Porfiri (left) and students excavate vertebrae of the newly discovered dinosaur Tratayenia rosalesi at the Tratayén site in Neuquén Province, Patagonia, Argentina. Credit: Photo courtesy Juan Porfiri/Universidad Nacional del Comahue

Πρόκειται για την οικογένεια μεγαραπτοροειδών που έζησε στο Νότιο Ημισφαίριο για περίπου 20 εκατ. έτη (πριν από 105-85 εκατ. έτη). Η οικογένεια αυτή εντοπίστηκε τα τελευταία χρόνια και μέχρι στιγμής έχουν ανακαλυφθεί μόνο κάποια μέρη σκελετών αυτών των δεινοσαύρων για αυτό και δεν γνωρίζουμε πολλά για αυτούς. «Αν και παραμένουν μυστηριώδεις οι μεγαραπτοροειδείς δεινόσαυροι φαίνεται ότι ήταν από τους πιο δυναμικούς και μοχθηρούς σαρκοφάγους δεινοσαύρους» αναφέρει ο παλαιοντολόγος Ματ Λαμάνα του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Carnegie στις ΗΠΑ. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Cretaceous Research».

Πηγές: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0195667118300806#fig1 - http://www.tovima.gr/science/medicine-biology/article/?aid=956115

Έλληνας ανακάλυψε νέα συνθετικά αντιβιοτικά κατά του MRSA. Greek researcher discovers potential antibiotic to kill superbugs

Ικανά να καταστρέψουν τον ανθεκτικό χρυσίζοντα σταφυλόκοκκο. A new class of antibiotics can kill methicillin-resistant Staphylococcus aureus (MRSA) bacteria in a preclinical mouse model, a Nature paper reports. With antimicrobial resistance an increasingly serious threat to global public health, it is hoped that the study will aid the development of new, effective, clinically useful antibiotic drugs. MRSA is a potentially lethal bacterium that is difficult to treat, not only because many strains are now resistant to conventional antibiotics, but also because it forms subpopulations of metabolically inactive, antibiotic-tolerant ‘persister’ cells. Eleftherios Mylonakis and colleagues identified two synthetic retinoid compounds that kill both growing and persister MRSA cells in a lab-based assay. One of these compounds was also effective in treating a mouse model of chronic MRSA infection. (Mylonakis Lab)

Μια νέα κατηγορία συνθετικών αντιβιοτικών που είναι ικανά να καταστρέψουν τον ανθεκτικό στα αντιβιοτικά χρυσίζοντα σταφυλόκοκκο (MRSA), ανακάλυψε ο καθηγητή Ιατρικής, Μικροβιολογίας και Ανοσολογίας, Ελευθέριος Μυλωνάκης του Πανεπιστημίου Μπράουν του Ρόουντ Αϊλαντ.

Senior study author Dr. Eleftherios Mylonakis, chief of infectious diseases at Lifespan’s Rhode Island and Miriam hospitals, described the gravity of the superbug threat by citing a World Health Organization projection that “by 2050, superbugs will surpass cancer as the global number-one killer. This is a frightening situation. It affects more than individuals in the hospital or the very ill or the very old. It affects everybody.” Eleftherios Mylonakis left, and postdoctoral researcher Kiho Lee study a petri dish. Mylonakis lab

Σύμφωνα με άρθρο του Nature, ο Δρ Μυλωνάκης, επικεφαλής ομάδας ειδικών, βρήκε δύο νέες συνθετικές ουσίες που, όπως έδειξαν τα πειράματα σε σκώληκες και ποντίκια, μπορούν να σκοτώσουν τα κύτταρα του MRSA.

Methicillin-resistant Staphylococcus aureus (MRSA) bacteria. FLICKR, NIAID

Ο MRSA είναι ένα δυνητικά θανατηφόρο μικρόβιο που είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί, επειδή πολλά στελέχη του έχουν πια αναπτύξει ανθεκτικότητα στα υπάρχοντα αντιβιοτικά.

Η ανακάλυψη δίνει ελπίδες ότι στο μέλλον οι επιστήμονες θα έχουν στα χέρια τους νέα απολύτως αναγκαία όπλα στον πόλεμο εναντίον αυτών των υπερανθεκτικών μικροβίων.

Οι δύο ουσίες (CD437 και CD1530), οι οποίες ανήκουν στα ρετινοειδή, μικρά μόρια που είναι παράγωγα της βιταμίνης Α, είναι ικανές να εξαλείψουν ακόμη και τα παθογόνα κύτταρα που «κρύβονται», επειδή έχουν εισέλθει σε μια μια μεταβολικά αδρανή ή υπνώττουσα κατάσταση.

Τα κύτταρα αυτά (persister cells) αναπτύσσονται ελάχιστα ή καθόλου και δεν τα «πιάνουν» τα υφιστάμενα αντιβιοτικά. Αυτό έχει ως συνέπεια την επανεμφάνιση των λοιμώξεων μετά από κάποιο διάστημα, π.χ. στην περίπτωση ενδοκαρδίτιδας λόγω λοίμωξης από εμφυτευμένη ιατρική συσκευή ή στις συχνές πνευμονικές λοιμώξεις λόγω κυστικής ίνωσης. Η κατάσταση είναι πιο επικίνδυνη, όταν η υποτροπιάζουσα λοίμωξη οφείλεται στον MRSA.

Οι δύο νέες ουσίες -οι οποίες ανακαλύφθηκαν ανάμεσα σε περίπου 82.000 μόρια που δοκιμάστηκαν- είναι οι πρώτες που έχουν άμεσο και ουσιαστικό αποτέλεσμα ενάντια σε αυτά τα κρυφά και επίμονα κύτταρα του MRSA. Μία από τις δύο ουσίες μάλιστα κατάφερε να θεραπεύσει και μια χρόνια λοίμωξη από MRSA στα πειραματόζωα. Επίσης, πλην του MRSA, τα νέα αντιβιοτικά έχουν αποτέλεσμα ενάντια σε ένα βακτήριο (εντερόκοκκο) που προκαλεί ενδοκαρδίτιδα.

Επιπλέον, σύμφωνα με τις πρώτες ενδείξεις, οι ουσίες έχουν χαμηλά επίπεδα τοξικότητας για το ήπαρ και τους νεφρούς, ενώ, σύμφωνα με τους επιστήμονες, είναι μάλλον απίθανο οι παθογόνοι μικροοργανισμοί να αναπτύξουν ανθεκτικότητα και στις δύο νέες ουσίες.

Οι ερευνητές εξέφρασαν την αισιοδοξία τους ότι η μελέτη τους θα βοηθήσει στην ανάπτυξη νέων αποτελεσματικών και κλινικά χρήσιμων αντιβιοτικών φαρμάκων. Θα ακολουθήσουν περαιτέρω μελέτες για να εξασφαλισθεί η ασφάλεια των ουσιών, ώστε να αρχίσουν σε λίγα χρόνια οι κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους.

Δυστυχώς, πάντως, οι νέες ουσίες δεν φαίνεται να δρουν αποτελεσματικά ενάντια στα Gramm-αρνητικά βακτήρια (Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, Neisseria gonorrhoeae, Klebsiella pneumoniae and Yersinia pestis κ.α.).

Πηγές: https://www.nature.com/articles/nature26157 - http://www.tovima.gr/science/article/?aid=955912

Ένας γαλαξίας χωρίς σκοτεινή ύλη. Rare galaxy found without any dark matter

Μια φωτογραφία του γαλαξία NGC 1052-DF2 από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble. This large, fuzzy-looking galaxy is so diffuse that astronomers call it a “see-through” galaxy because they can clearly see distant galaxies behind it. The ghostly object, catalogued as NGC 1052-DF2, doesn’t have a noticeable central region, or even spiral arms and a disk, typical features of a spiral galaxy. But it doesn’t look like an elliptical galaxy, either. Even its globular clusters are oddballs: they are twice as large as typical stellar groupings seen in other galaxies. All of these oddities pale in comparison to the weirdest aspect of this galaxy: NGC 1052-DF2 is missing most, if not all, of its dark matter. Credits: NASA, ESA, and P. van Dokkum (Yale University)

Οι γαλαξίες και η σκοτεινή ύλη πάνε χέρι-χέρι, καθώς δεν μπορείς να βρεις τον έναν, χωρίς να υπάρχει και η άλλη - έως τώρα τουλάχιστον. Όμως, για πρώτη φορά, οι αστρονόμοι βρήκαν ένα γαλαξία που φαίνεται να μην έχει σχεδόν καθόλου σκοτεινή ύλη, πράγμα που οι ίδιοι χαρακτήρισαν «σοκαριστικό», καθότι τελείως απρόσμενο.

Με δεδομένο αφενός ότι το σύμπαν κυριαρχείται από τη σκοτεινή ύλη, που είναι πολύ περισσότερη (έως το 85% του συνόλου της ύλης στο σύμπαν) από ό,τι η ορατή βαρυονική ύλη, και αφετέρου ότι η σκοτεινή ύλη αποτελεί το θεμέλιο που συγκρατεί τους γαλαξίες, η ανακάλυψη θεωρείται πραγματικά σημαντική.

Ο ασυνήθιστος γαλαξίας είναι ο NGC1052-DF2, σε απόσταση 65 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη. Έχει περίπου το μέγεθος του δικού μας γαλαξία, αλλά μόνο το ένα διακοσιοστό των άστρων του, ενώ -αντίθετα με τον δικό μας- δεν διαθέτει μαύρη τρύπα στο κέντρο του.

Paradoxically, a small galaxy that seems to contain none of the invisible stuff known as “dark matter” may help prove that it exists. The multi-lensed Dragonfly telescope in New Mexico has triggered a hunt for dim galaxies in our cosmic neighborhood. Credit: P. van Dokkum

Ο γαλαξίας μελετήθηκε από πολλά τηλεσκόπια (Τζέμινι και Κεκ Χαβάης, διαστημικό Χαμπλ κ.α.) για να υπάρξει διασταύρωση των αποτελεσμάτων. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Πίτερ βαν Ντόκουμ του Πανεπιστημίου Γέιλ των ΗΠΑ, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Nature".

«H εύρεση ενός γαλαξία χωρίς σκοτεινή ύλη είναι αναπάντεχη, επειδή αυτή η αόρατη μυστηριώδης ουσία αποτελεί την πιο κυρίαρχη όψη ενός γαλαξία» δήλωσε ο Ντόκουμ.

An image from NASA’s Hubble Space telescope, that indicates a ring of dark matter surrounding a galaxy cluster. Image: NASA

«Επί δεκαετίες νομίζαμε ότι οι γαλαξίες ξεκινούν πάντα τη ζωή τους ως συσσωματώσεις της σκοτεινής ύλης. Στη συνέχεια συμβαίνουν όλα τα άλλα: αέριο πέφτει μέσα στη άλω της σκοτεινής ύλης, το αέριο μετατρέπεται σε άστρα, αυτά αργά μεγαλώνουν, ώσπου στο τέλος εμφανίζονται γαλαξίες όπως ο δικός μας. Όμως ο NGC1052-DF2 θέτει σε αμφισβήτηση τις κυρίαρχες ιδέες για το σχηματισμό των γαλαξιών».

«Αν υπάρχει καθόλου σκοτεινή ύλη σε αυτόν τον γαλαξία, θα είναι ελάχιστη. Τα άστρα του αρκούν για να εξηγήσουν όλη τη μάζα του και δεν φαίνεται να υπάρχει καθόλου έξτρα χώρος για τη σκοτεινή ύλη», πρόσθεσε. Από την άλλη, όπως είπε, «αυτό δείχνει ότι η σκοτεινή ύλη είναι ξεχωριστή από τους γαλαξίες. Είναι πραγματική, αλλά έχει τη δική της ξεχωριστή ύπαρξη από τα άλλα συστατικά των γαλαξιών».

Με άλλα λόγια, προκύπτει το ερώτημα: αν ένας γαλαξίας δεν ξεκίνησε με αφετηρία τη σκοτεινή ύλη, η οποία στη συνέχεια προσέλκυσε βαρυτικά την κοινή ύλη, τότε πώς σχηματίσθηκε;

NASA's Hubble Space Telescope took an image of a bizarre, ghostly looking galaxy called NGC 1052-DF2 that astronomers calculate to have little to no dark matter. This is the first galaxy astronomers have discovered to be so lacking in dark matter, which is thought to comprise 85% of our universe's mass. Credits: NASA's Goddard Space Flight Center/Scientific Visualization Studio

Οι επιστήμονες έκαναν λόγο για «ένα γαλαξία απόλυτο μυστήριο, που δεν προβλέπεται από καμία θεωρία, τα πάντα πάνω του είναι παράξενα. Είναι τελείως άγνωστο πώς είναι δυνατό να σχηματισθεί ένας τέτοιος γαλαξίας». Δεν αποκλείουν πλέον ότι πιθανώς υπάρχουν περισσότεροι τρόποι για να δημιουργηθεί ένας γαλαξίας και όχι μόνο ξεκινώντας από ένα πυρήνα σκοτεινής ύλης.

Οι αστρονόμοι θα ψάξουν μήπως βρουν και άλλους τέτοιους γαλαξίες στο σύμπαν. Ήδη έχουν υποψίες για τρεις, τους οποίους θα παρατηρήσουν καλύτερα.

Πηγές: https://www.nature.com/articles/nature25767 - http://www.tovima.gr/science/article/?aid=955903

Αμαζόνιος: Ανακαλύφθηκαν χωριά προηγούμενης εποχής στην νότια Αμαζονία. Parts of the Amazon thought uninhabited were actually home to up to a million people

Οι περιοχές θεωρούνταν ότι ήταν σχεδόν ακατοίκητες. Archaeologists discover 81 ancient settlements in the Amazon. An aerial photo of one of the structures uncovered in a recent study of pre-Columbian archaeological sites in the Amazon. Credit: University of Exeter

Μεγάλες εκτάσεις του Αμαζονίου, οι οποίες έως τώρα θεωρούνταν σχεδόν ακατοίκητες, στην πραγματικότητα φιλοξενούσαν ένα μεγάλο αριθμό χωριών, όπου ζούσαν μισό έως ένα εκατομμύριο άνθρωποι στα προκολομβιανά χρόνια, από το 1250 έως το 1500 μ.Χ. και μάλιστα μακριά από τα μεγάλα ποτάμια.

Η σχετική ανακάλυψη με τη βοήθεια δορυφόρων και η αντίστοιχη επιστημονική ανακοίνωση έγινε από επιστήμονες, με επικεφαλής τον Γιόνας Γκρεγκόριο ντε Σούζα του Τμήματος Αρχαιολογίας του βρετανικού Πανεπιστημίου του Έξετερ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο επιστημονικό  έντυπο Nature Communications. Η αποψίλωση των δασών βοήθησε στην μελέτη της έως πρόσφατα απρόσιτης περιοχής.

Η περιοχή του Αμαζονίου, γνωστή και ως Αμαζονία, περιλαμβάνει το μεγαλύτερο βροχοδάσος της Γης και καλύπτει μια έκταση περίπου 6,7 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων διαμοιρασμένη σήμερα σε εννέα χώρες.

Archaeologists found the remains of villages and mysterious earthworks called geoglyphs. Experts still don't know what they were used for and large parts of the Amazon remain unexplored. Pictured are native Amazonians painted by François Auguste Biard in around 1860.

Πριν από την άφιξη των Ευρωπαίων στην Αμερική, κατά την τελευταία δεκαετία του 15ου αιώνα, αποδεικνύεται ότι η νότια Αμαζονία κάθε άλλο παρά ακατοίκητη ήταν. Ανακαλύφθηκαν 81 οχυρωμένα χωριά και άλλες εγκαταστάσεις, καθώς και 104 κυκλικά και πολυγωνικά γεωγλυφικά, που καλύπτουν μια τεράστια έκταση περίπου 1.800 χιλιομέτρων σε μήκος και άνω των 400.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων σε επιφάνεια.

Archaeologists have uncovered evidence there were up to 1,500 fortified villages in the rainforest away from major rivers - two-thirds of which are yet to be discovered. Pictured is a compound structure with a small enclosure in the interior of a larger one. Credit: University of Exeter

Η επιτόπια δειγματοληπτική έρευνα σε 24 από αυτές τις τοποθεσίες στη λεκάνη του ποταμού Ταπάχος, μεγάλου παραπόταμου του Αμαζονίου, στην περιοχή του Μάτο Γκρόσο στη σημερινή Βραζιλία, περίπου 2.000 χιλιόμετρα από τις εκβολές του Αμαζονίου, έφερε στο φως κεραμικά, πέτρινους πελέκεις, ίχνη καλλιεργημένου χώματος και άλλα στοιχεία που επιβεβαιώνουν ότι οι περιοχές αυτές κατοικούνταν επί μακρόν.

Οι οικισμοί είχαν διάμετρο από 30 έως 400 μέτρα, με τον μεγαλύτερο να έχει έκταση σχεδόν 200 στρέμματα. Οι πιο μεγάλοι, συνήθως εξαγωνικού σχήματος, διέθεταν οχύρωση, πλατείες και δρόμους.

The experts estimate that there would have been between 1,000 and 1,500 enclosed villages, and two-thirds of these sites are yet to be found. Credit: University of Exeter

Τεράστια τμήματα του Αμαζονίου παραμένουν έως σήμερα ανεξερεύνητα από τους αρχαιολόγους, ιδίως οι περιοχές που είναι απομακρυσμένες από τα ποτάμια. Έως τώρα πιστευόταν ότι κατοικούνταν μόνο οι παραποτάμιες περιοχές, αλλά τώρα γίνεται αντιληπτό ότι η εξάπλωση των ανθρώπων είχε συμβεί πολύ βαθύτερα μέσα στα βροχοδάση.

Pictured is an aerial photo of the Fonte Boa site in the Brazilian state of Amazonas. There were 81 found in the area surveyed as part of this research. Villages are often found nearby, or inside the geoglyphs. Credit: University of Exeter

Οι ερευνητές εκτιμούν ότι στο εσωτερικό της Αμαζονίας υπήρχαν 1.000 έως 1.500 χωριά και τουλάχιστον τα δύο τρίτα από αυτά δεν έχουν ανακαλυφθεί ακόμη. Επίσης εκτιμάται ότι υπάρχουν τουλάχιστον 1.300 μυστηριώδη γεωγλυφικά, για τα οποία οι επιστήμονες δεν έχουν κάποια εξήγηση, αν και θεωρούν πιθανό ότι είχαν κάποιο τελετουργικό σκοπό. Μερικές φορές υπάρχουν χωριά μέσα στην έκταση των γεωγλυφικών ή ακριβώς δίπλα τους. Πολλά χωριά συνδέονται μεταξύ τους μέσω ενός πολύπλοκου δικτύου δρόμων μήκους έως ενάμισι χιλιομέτρου.

Geoglyphs are connected through a network of causeways and some have been elaborately constructed over many years. The earthworks were probably made during seasonal droughts, which allowed forests to be cleared. Credit: University of Exeter

«Υπάρχει ακόμη μια κοινή παρανόηση ότι ο Αμαζόνιος είναι ένα ανέγγιχτο τοπίο, η κατοικία μόνο διάσπαρτων νομαδικών κοινοτήτων. Δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Βρήκαμε ότι μερικοί πληθυσμοί μακριά από τα μεγάλα ποτάμια είναι πολύ μεγαλύτεροι από ό,τι νομίζαμε έως τώρα και αυτοί οι άνθρωποι διαμόρφωναν το περιβάλλον τους, όπως μπορούμε να δούμε μέχρι σήμερα» δήλωσε ο Σούζα.

«Πρέπει να επαναξιολογήσουμε την ιστορία του Αμαζονίου. Σίγουρα δεν ήταν μια περιοχή που κατοικείτο μόνο κοντά στις όχθες των μεγάλων ποταμών, ενώ και οι άνθρωποι που ζούσαν εκεί, άλλαζαν το τοπίο» δήλωσε ο καθηγητής Χοσέ Ιριάρτε του Έξετερ.

The new study shows there are an estimated 1,300 geoglyphs in Southern Amazonia. Pictured is the Amazon-based Kuikuru tribe performing a ritual dance back in 2002.

Ενώ, έως τώρα, ο συνολικός πληθυσμός του Αμαζονίου (παράκτιος και μη) πριν την έλευση των Ευρωπαίων πιστευόταν ότι δεν ξεπερνούσε το ένα εκατομμύριο, μετά τα νέα στοιχεία οι επιστήμονες δεν αποκλείουν να ξεπερνούσε και τα δέκα εκατομμύρια. Οι αρρώστιες και η γενοκτονία εξαφάνισε τους περισσότερους και μετά η ζούγκλα σκέπασε τα απομεινάρια του πολιτισμού τους.

Πηγές: Jonas Gregorio de Souza et al, Pre-Columbian earth-builders settled along the entire southern rim of the Amazon, Nature Communications (2018). DOI: 10.1038/s41467-018-03510-7 - http://www.tovima.gr/science/article/?aid=955514

Οι μέλισσες κρύβουν «μυστικά» λειτουργίας του ανθρώπινου εγκεφάλου. Honeybee colonies mirror the human brain, say scientists

Τι ανακάλυψαν βρετανοί ερευνητές. Bees operate as a super-organism. A computer simulation study looking at the laws that govern bee nest building found evidence of a ‘hive mind’.

Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ ανακάλυψαν ότι παρατηρώντας μια αποικία μελισσών μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα τους βασικούς μηχανισμούς της ανθρώπινης συμπεριφοράς, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσαν στο επιστημονικό έντυπο Scientific Reports.

Οι επιστήμονες μελέτησαν ένα θεωρητικό μοντέλο του πως οι μέλισσες αποφασίζουν αν θα χτίσουν μια κυψέλη και αντιμετώπισαν την αποικία ως έναν μοναδικό υπεροργανισμό που επιδεικνύει μια συντονισμένη αντίδραση σε εξωτερικά ερεθίσματα, όμοια με τον ανθρώπινο εγκέφαλο.

Evidence of a ‘hive mind’ was found among bees, a study concluded (Lewis Whyld/PA)

Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο τρόπος που οι μέλισσες «μιλούν» μεταξύ τους και λαμβάνουν αποφάσεις είναι συγκρίσιμος με τον τρόπο που πολλοί ξεχωριστοί νευρώνες στον εγκέφαλο αλληλεπιδρούν μεταξύ τους.

Παλαιότερες έρευνες είχαν δείξει ότι ο εγκέφαλος του ανθρώπου και άλλων ζώων ακολουθεί τους λεγόμενους ψυχοφυσικούς νόμους. Μεμονωμένοι εγκεφαλικοί νευρώνες, όμως, δεν υπακούουν σε αυτούς τους νόμους, αν και το κάνει το σύνολο του εγκεφάλου.

Ομοίως, οι ερευνητές παρατήρησαν ότι ακόμα κι αν μεμονωμένες μέλισσες δεν υπακούουν τους ψυχοφυσικούς νόμους, ο υπεροργανισμός της αποικίας το κάνει.

Το κεντρικό εύρημα λοιπόν είναι ότι οι υπεροργανισμοί μπορεί να υπακούσουν τους ίδιους νόμους με τον ανθρώπινο εγκέφαλο και αυτό είναι σημαντικό διότι σημαίνει ότι ο μηχανισμοί που παράγουν τέτοιους ψυχοφυσικούς νόμους δεν υπάρχουν μόνον στον εγκέφαλο, όπως πίστευαν μέχρι πρότινος οι ερευνητές.

Η διαπίστωση αυτή δίνει τη δυνατότητα στους επιστήμονες να κατανοήσουν τις βασικές αρχές που παράγουν τέτοιους νόμους, μελετώντας υπεροργανισμούς, όπως οι αποκίες μελισσών, πράγμα πολύ απλούστερο από την παρατήρηση εγκεφαλικών νευρώνων σε πραγματικό χρόνο, όταν για παράδειγμα λαμβάνεται μια απόφαση.

Η μελέτη θα βοηθήσει επίσης στην καλύτερη κατανόηση και εξερεύνηση των νόμων του εγκεφάλου, όπως ο νόμος του Pieron, ο νόμος του Hicks και ο νόμος του Weber.

Ο νόμος του Pieron θεωρεί ότι ο εγκέφαλος είναι ταχύτερος στη λήψη αποφάσεων μεταξύ δύο επιλογών υψηλής ποιότητας. Ο εγκέφαλος είναι βραδύτερος όταν οι δύο επιλογές είναι χαμηλής ποιότητας. 

Hives are chosen via collective decision making.

Όταν παρατήρησαν την αποικία των μελισσών οι ερευνητές παρατήρησαν ότι ήταν ταχύτερη στην λήψη απόφασης μεταξύ δύο σημείων υψηλής ποιότητας για το χτίσιμο της κυψέλης.

Ομοίως ο νόμος του Hick υποστηρίζει ότι ο εγκέφαλος είναι βραδύτερος στη λήψη αποφάσεων όταν ο αριθμός των επιλογών είναι αυξημένος. Στην παρούσα μελέτη διαπιστώθηκε ότι το μελίσσι ήταν βραδύτερο στη λήψη απόφασης όταν όντως είχαν πολλές επιλογές σημείων για να φτιάξουν την κυψέλη τους.

Ο νόμος του Weber υποστηρίζει ότι ο εγκέφαλος μπορεί να επιλέξει την καλύτερης ποιότητας επιλογή όταν υπάρχουν ελάχιστες ποιοτικές διαφορές μεταξύ των επιλογών. Πράγματι στο συγκεκριμένο μοντέλο μελέτης με τις μέλισσες παρατηρήθηκε μια γραμμική σχέση μεταξύ ελάχιστης ποιοτικής διαφοροποίησης μεταξύ των σημείων για κυψέλη και την κατά μέσο όρο ποιότητα.

«Η μελέτη είναι εντυπωσιακή γιατί δείχνει ότι μια αποικία μελισσών υπακούει στους ίδιους νόμους με τον ανθρώπινο εγκέφαλο όταν πρόκειται για τη λήψη αποφάσεων. Επίσης ενισχύει τη θεωρία ότι τα μελίσσια είναι σχεδόν όμοια με ολοκληρωμένους οργανισμούς, και συντίθενται από έναν μεγάλο αριθμό πλήρως ανεπτυγμένων και αυτόνομων μονάδων που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους για να παραχθεί μια συλλογική αντίδραση», σχολιάζει ο Δρ Αντρέα Tζιοβάννι Ρέινα, ερευνητής στο Τμήμα Επιστήμης Ηλεκτρονικών Υπολογιστών του Πανεπιστημίου του Σέφιλντ.

Πηγές: https://www.nature.com/articles/s41598-018-22616-y - http://www.tovima.gr/science/article/?aid=955325