Νίκος Γκάτσος, «Ελλαδογραφία»

Βοιωτικός μελανόμορφος σκύφος, 525-500 π.Χ. Ύψ. 12 εκ. Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου. Σκύφος με εικόνες καθημερινής ζωής γυναικών, τα ονόματα των οποίων αποδίδονται με γραπτές επιγραφές σε βοιωτικό αλφάβητο. Στη μία όψη η Eυάρχα μαζί με την Κοδόμα συνθλίβουν με μεγάλα γουδοχέρια σπόρους ή καρπούς σε αγγείο τοποθετημένο σε ψηλή βάση, ενώ η Ευφαρία τις παρακολουθεί γνέθοντας. Στην άλλη όψη σώζεται αποσπασματικά σκηνή γυναικείου λουτρoυ (μία από τις πρωιμότερες στην ελληνική αγγειογραφία). Η νεαρή Ευάρχα λούζεται σκυμμένη πάνω από μικρή μεταλλική λεκάνη, ενώ δεξιά της η Ευφροσύνα τη βοηθά ρίχνοντας νερό με οινοχόη. Μία τρίτη γυναικεία μορφή στα αριστερά σώζεται αποσπασματικά. Πάνω από τη λουόμενη διατηρείται τμήμα επιγραφής, πιθανώς αναθηματικού χαρακτήρα. Τη διακόσμηση συμπληρώνουν μορφές ζώων (σκύλος και λιοντάρι) κάτω από τις λαβές.

Το γεγονός ότι η Ευάρχα απεικονίζεται και στις δύο όψεις πιθανώς υποδηλώνει ότι πρόκειται για μια οικοδέσποινα, η οποία περιστοιχίζεται από τις θεραπαινίδες της. Την υπόθεση ενισχύει η ετυμολογία του ονόματός της (Ευ+άρχειν = αυτή που διοικεί καλά). Η σκηνή του λουσίματος, που παραπέμπει στην περιποίηση του γυναικείου σώματος πριν από τη γαμήλια τελετή, καθώς και η αναθηματική(;) επιγραφή πιθανώς υποδηλώνουν ότι το αγγείο ήταν προσφορά σε ιερό με αφορμή κάποιο γάμο.

Boeotian black figure skyphos,625-600 BC, H. 12 cm. The Paul and Alexandra Canellopoulos Museum. Ancient Art, Athens. On this skyphos we see young women involved in daily activities. The names of the figures are recorded in Boeotian alphabet. On one side Euarcha and Qodoma are crushing seeds or nuts with large wooden pestles in a vase set on high base, while on the left of the scene Eupharia is spinning. On the other side we can see a partially preserved bathing scene (one of the earliest in Greek vase-painting). Euarcha is washing her hair over a metal basin, while Euphrosyne pours water on her. A third female figure on the left is largely damaged. Above Euarcha part of an inscription (possibly of votive character) is preserved. The areas below the handles are decorated with animal figures (a dog with the name Philothera, and a lion).

The fact that Euarcha is depicted in both sides suggests that she was the lady of the house, surrounded by her servants. This suggestion is supported by her very name, which in Greek means “she who administers well”. Bathing scenes are often associated with the preparation of the body for the wedding. This fact, combined with the presence of a possibly votive(?) inscription, may suggest that the skyphos was an offering to a sanctuary on the occasion of a wedding.

Τω καιρώ εκείνο ο ακμαιότερος κλάδος της πελασγικής δρυός
εκάλυπτε τρεις οικισμούς πέριξ του μυστηριώδους Βράχου της Ακροπόλεως.
Αλλά μετά τα δραματικά γεγονότα της Μεσοποταμίας, τα οποία οδήγησαν
εις την έξωσιν των πρωτοπλάστων εκ της κοιλάδος του Τίγρεως και
προεκάλεσαν σύγχυσιν εις τας φρένας των ανθρώπων, οι οικισμοί
των Αθηνών ήρχισαν να πληθύνονται παραλόγως.
Αποτέλεσμα υπήρξεν η αλματώδης επέκτασις της πόλεως και η δημιουργία
του λεγομένου άστεως, το οποίο κατά τους αρχαιοπλήκτους ιστορικούς
εμεγαλούργησε και περιεβλήθη την αίγλην της αιωνιότητος.

Πήλινο ειδώλιο ιππέα, 560-550 π.Χ. Ύψ. 11 εκ. Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου. Αρχαία Τέχνη, Αθήνα. Το ειδώλιο είναι δουλεμένο στο χέρι. Το άλογο έχει ψηλό λυγερό λαιμό, μικρό σφαιρικό κεφάλι με υποτυπώδη δήλωση των χαρακτηριστικών, μικρό ρύγχος και κυλινδρικό σώμα, από όπου εκφύονται τα πόδια και η ουρά. Ο ιππέας είναι συμφυής με τη ράχη του ζώου, με τα χέρια κολλημένα στο λαιμό του. Γραμμική διακόσμηση από ζώνες με διάταξη ακτινωτή στο λαιμό, κατακόρυφη στο σώμα και οριζόντια στα πόδια του ζώου, πού ποικίλλει με δύο σειρές στιγμών στο στήθος. Αραιότερη είναι η γράμμωση στη ράχη και την ουρά του ζώου, καθώς και στο σώμα του αναβάτη.

Το ειδώλιο ανήκει στην τελευταία και πιο τυποποιημένη ομάδα των ιππέων με διακόσμηση ζωνών σε μαύρο γάνωμα (στιλπνό βερνίκι) (glaze-stripped horsemen) πού παρήγαγε το βοιωτικό κοροπλαστικό εργαστήριο, γύρω στα μέσα τον 6ου αι. π.Χ.

Clay figurine of a mounted horseman, 560-550 BC. H. 11 cm. The Paul and Alexandra Canellopoulos Museum. Ancient Art, Athens. The figurine is handmade. The horse has a long, slender neck, a small round head with a rudimentary features, a small muzzle and a cylindrical body, continuing into the legs and tail. The rider is in one piece attached ith the back of the animal, with his hands are joined to its neck. Linear decoration with bands, arranged as rays across the curving neck, vertical across the body and horizontal across the legs of the animal, and varied by two rows of dots on the chest. The lines are mire widely spaced on the back and tail of the animal and on the rider.

The figurine belongs to the latest and most stylized group of horsemen with decorative bands in black glaze (glaze-stripped horsemen), produced by a Boeotian figurine workshop around the middle of the 6th century B.C.

Επίσκοποι και προεστοί
κατακτητές και στρατηλάτες
επαναστάτες και αστοί
της ιστορίας οι πελάτες.

Αλλά οι αρχαίοι Θεοί, εν τη μερίμνη των δια τα υπόλοιπα πελασγικά
φύλα, απεφάσισαν την βαθμιαία κατάρρευσιν των Αθηνών ως ηγέτιδος
πόλεως και την απαλλαγήν του Ελληνισμού, ως εθνικού πλέον συνόλου,
εκ των κινδύνων του συγκεντρωτισμού. Κατά τους επόμενους μακρούς αιώνας
κατεβλήθησαν αρκεταί προσπάθειαι δια την αναβίωσιν του παλαιού άστεως,
αλλ’ αύται απέβησαν άκαρποι. Ευτυχώς δε, διότι κατά την νεωτέραν και σκληροτέραν δοκιμασίαν
του γένους, η εκ νέου κυριαρχία των Αθηνών θα απεδυνάμωνε τας
κορυφάς και τας πεδιάδας της πελασγικής γης,
αι οποίαι διεμόρφωσαν την οριστικήν φυσιογνωμίαν της φυλής και κατηύγασαν
δι’ ανεσπέρου φωτός τους ομιχλώδεις ορίζοντας της
περιδεούς ανθρωπότητος.

Ary Scheffer (1795–1858), The Souliote Women (1827), media and dimensions not known, Musée du Louvre, Paris. Image by Sailko, via Wikimedia Commons.

Στο Σούλι και στην Αλαμάνα
κάναμε φως τη συμφορά
θα μας θυμούνται τάχα μάνα
καμιά φορά;

Ματαία ελπίς. Ουδείς τους ενεθυμήθη ως ζωσας αιωνιότητας,
ουδείς τους κατενόησεν εις τας πραγματικάς των διαστάσεις. Και αι
Αθήναι, καταστάσαι πρωτεύουσα νεοπαγούς κράτους, ήρχισαν να
προετοιμάζονται δια την εκ νέου απορρόφησιν της ικμάδος του έθνους.
Αλλά η προγονική κληρονομία δεν είχεν εξ ολοκλήρου σπαταληθή και
οι μεταγενέστεροι αδελφοί του μικρού Χορμόπουλου, εκ των Ηπειρωτικών
ορέων και εξ όλων των στενωπών της αθανάτου πατρίδος, διέπλευσαν την
Αχερουσίαν της μοίρας των με την γαλήνην του μαρτυρίου και της θυσίας.
Και τα βαρβαρικά έθνη ηπόρησαν και κατ’ ιδίαν εκάγχασαν ακριβώς όπως
αι Αθήναι.

George Bellows (1882–1925), The Barricade (1918), oil on canvas, 122.2 × 212.1 cm, Birmingham Museum of Art, Birmingham, AL. Wikimedia Commons.

Χτυπάτε της οργής προφήτες
καμπάνα στην Καισιαριανή
νά `ρθουν απόψε οι Διστομίτες
νά `ρθουν κι οι Καλαβρυτινοί
με σπαραγμό κι απελπισία
για τη χαμένη τους θυσία.

Πήλινο ειδώλιο Αρτέμιδος κουροτρόφου, 500-480 π.Χ. Ύψ. 21 εκ. Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου. Αρχαία Τέχνη, Αθήνα. Η θεά κάθεται κατενώπιον σε θρόνο χωρίς ερεισίνωτο, πατώντας σε χαμηλό υποπόδιο, ανάγλυφο στη βάση του ειδωλίου. Φοράει κλειστά υποδήματα, ποδήρη χιτώνα και ιμάτιο που πέφτει από το κεφάλι της στη ράχη και τους βραχίονες. Το πρόσωπό της πλαισιώνει μια σειρά βοστρύχων. Στα γόνατά της κρατάει ένα κορίτσι με τα μαλλιά τον τυλιγμένα σε κεκρύφαλο, που φοράει μακρύ ένδυμα, κάτω από το οποίο αιωρούνται τα πόδια του. Το παιδί υψώνει τα χέρια προς το πρόσωπο της Θεάς και ακουμπά το κεφάλι του στο αριστερό της στήθος.

Αττικός τύπος ειδωλίου από μήτρα, γνωστός από ευρήματα στο ιερό της Αρτέμιδος στη Βραυρώνα της Αττικής και από ένα ακέραιο ειδώλιο στο Μουσείο τον Λούβρου (CA 805). Η θεά παριστάνεται ως κουροτρόφος εξαιτίας της ιδιότητάς της ως προστάτριας των παιδιών, ιδιαίτερα των μικρών κοριτσιών που την υπηρετούσαν ως άρκτοι, από την παιδική τους ηλικία μέχρι την ενηλικίωσή τους και τη μετάβαση στον έγγαμο βίο.

Clay figurine of Artemis Kourotroplios, 500-480 BC.H. 21 cm. The Paul and Alexandra Canellopoulos Museum. Ancient Art, Athens. The goddess is seated frontally on a throne without a back-rest, her feet on a low stool, shown in relief at the base of the figurine. She wears closed shoes, a long chiton and an himation that hangs from her head over her back and upper arms. Her face is framed by a row of curls. She holds on her lap a little girl with her hair in a snood. She too wears a long garment from beneath which her feet hang. The child raises her hands toward the face of the goddess and rests her head against her left breast.

Attic type of figurine, mould-made, type known from finds in the temple of Artemis at Brauron in Attica and from a complete figurine in the Louvre Museum (CA 805). The goddess is represented as kourotrophos in her capacity as protectress of children, especially the little girls who served her as “bears”, from their childhood years to their adulthood and their transition to married life.

Άραγε είναι αληθές ότι η θυσία των απέβη επί ματαίω;
Ουδείς δύναται να αποφανθή μετά βεβαιότητος και ουδείς δύναται να
προεξοφλήση το μέλλον διότι η ιστορία των ανθρώπων είμαι μία
συνεχής παλινδρόμησις. Αλλά με την διαρκώς ογκούμενην υπερτροφίαν της
Αττικής αι προοπτικαί διαγράφονται σκοτειναί. Οι αρχαίοι Θεοί δεν
υπάρχουν πλέον δια να δώσουν την λύσιν, και ούτω, θάττον η βράδυον,
αι Αθήναι θα συγκεντρώσουν εις τους κόλπους των και θα εξαφανίσουν δια
παντός την Ελληνικήν αρετήν, ως ο Κρόνος εις το απώτατον παρελθόν
κατέτρωγε τα ίδια αυτού τέκνα ή ως ο Ήλιος εις το απώτατον μέλλον θα
συγκεντρώσει εις τας αγκάλας του τους πλανήτας του
και θα καταβροχθίσει αυτούς!
Γένοιτο! και εις τους αιώνας των αιώνων αμήν.

Πότε θ’ ανθίσουνε τούτοι οι τόποι;
Πότε θα `ρθούνε κανούργιοι ανθρώποι
να συνοδεύσουνε την βλακεία
στην τελευταία της κατοικία;

Στίχοι: Νίκος Γκάτσος

Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης

Από τον δίσκο «Τα Παράλογα», 1976

Ιμπραχίμ Τουκάν, «Πατρίδα μου». Ibrahim Tuqan, “My Homeland”

Caravaggio, David with the Head of Goliath, c. 1610, oil on canvas, 125 cm × 101 cm, Galleria Borghese. Wikimedia Commons.

Πατρίδα μου, πατρίδα μου

Δόξα και Ομορφιά, Μεγαλοπρέπεια και Λάμψη

Είναι στους λόφους σου, βρίσκονται στους λόφους σου

Ζωή και Λυτρωμός, Ευχαρίστηση και ελπίδα

είναι στον αέρα σου, είναι στον αέρα σου

Θα σε δω; Θα σε δω;

 

Ασφαλή και απαλλαγμένη από τους πόνους, σώα και τιμημένη

Θα σε δούμε στην αγιότητά σου?

Φτάνοντας μέχρι τα αστέρια, φτάνοντας μέχρι τα αστέρια

Πατρίδα μου, πατρίδα μου

Πατρίδα μου, πατρίδα μου

 

Ακούραστη θα είναι η νεολαία, μέχρι την ανεξαρτησία σου

Ή θα πεθάνουν

Θα πιούμε από το θάνατο

Και δε θα ζούμε με τους εχθρούς μας

Σαν σκλάβοι, σαν σκλάβοι

Δε θέλουμε, δε θέλουμε

Την αιώνια ταπείνωση

Ούτε μια μίζερη ζωή

Δε θέλουμε

Αλλά θα ξαναφέρουμε

Την ιστορική δόξα, την ιστορική δόξα

Πατρίδα μου, πατρίδα μου

 

Το σπαθί και η γραφίδα

Όχι η συζήτηση ούτε ο καυγάς

Είναι τα σύμβολά μας, είναι τα σύμβολά μας

Η δόξα μας και το συμβόλαιό μας

Και το καθήκον να είμαστε πιστοί

Μας κινητοποιεί, μας κινητοποιεί

Η δόξα μας η δόξα μας

είναι η τιμημένη αιτία

Και ένα πρότυπο που κυματίζει <!>(προφανώς εννοεί τη σημαία)</!>

Ω, σε κρατά

Στην αγιότητά σου

Που νικάς όλους τους εχθρούς σου

Που νικάς όλους τους εχθρούς σου

Πατρίδα μου, πατρίδα μου

Vasily Vasilyevich Vereshchagin (1842–1904), The Road of the War Prisoners (1878-79), oil on canvas, 202.6 x 320.5 cm, Brooklyn Museum, New York, NY. Wikimedia Commons.

Mawtini (αραβικά: موطني, μτφ. «Πατρίδα μου») είναι δημοφιλές πατριωτικό ποίημα που γράφτηκε από τον Παλαιστίνιο ποιητή Ιμπραχίμ Τουκάν (αραβικά: إبراهيم طوقان) στα 1934 στην Παλαιστίνη και έγινε ντε φάκτο εθνικός ύμνος της Παλαιστινιακής Αρχής και του Ιράκ. Επίσης αναγνωρίζεται ως ύμνος στη Συρία και την Αλγερία για την υποστήριξη των Παλαιστινίων. Η αρχική μουσική είναι του Μουχάματ Φουλιεφίλ (Muhammad Fuliefil, αραβικά: محمد فليفل). Με την πάροδο των χρόνων απέκτησε δημοφιλία σε όλο τον αραβικό κόσμο.

Το 2004 καθιερώθηκε προσωρινά ως εθνικός ύμνος του Ιράκ σε αντικατάσταση του παλαιού ύμνου Ardh Alforatain (1979-2003) που συνδέεται με το μπααθικό καθεστώς του Σαντάμ Χουσεΐν.

Ibrahim Tuqan, “My Homeland”

Caravaggio, David and Goliath, c. 1610, oil on canvas, 110 cm × 91 cm, Museo del Prado, Madrid. Wikimedia Commons.

My homeland

My homeland

Glory and beauty

Sublimity and prettiness

Are in your hills

Life and deliverance

Pleasure and hope

Are in your atmosphere

Will I see you?

Safe and comfortable

Sound and honored
Will I see you?
In your eminence
Reaching the stars
My homeland
My homeland
*

The youth will not get tired
Their goal is your independence

Or they die
We will drink from death
But we will not be slaves to our enemies
We do not want
An eternal humiliation
Nor a miserable life
We do not want
But we will return
Our great glory
My homeland
My homeland

*
The sword and the pen
Are our symbols
Not talking nor quarreling
Our glory and covenant
And a duty to fulfill it
Shake us
Our honor
Is an honorable cause
A raised flag
O, your beauty
In your eminence
Victorious over your enemies
My homeland
My homeland

Vasily Vasilyevich Vereshchagin (1842–1904), The Apotheosis of War (1871), oil on canvas, 127 x 197 cm, Tretyakov Gallery Государственная Третьяковская галерея, Moscow, Russia. Wikimedia Commons.

As mentioned above, Ibrahim is Fadwa’s brother who initially introduced her to poetry and literature. Born and raised to a prominent governing family in Nablus in 1905, his works are believed to have influenced generations and echoed the very silenced Palestinian voices at the turn of the 20th century. 

My Homeland seems to serve as both a tribute and reminder of how resilient Palestinians are,  bearing and carrying “the sword and the pen (as) (their) symbols” at all times – proof that the Palestinian cause will only die out once each and every single pen runs out of ink.

Πηγές: https://el.wikipedia.org/wiki/Mawtini - https://www.milleworld.com/palestinian-poems-resistance/

Επιστήμονες κατέγραψαν δραστηριότητα που συνδέεται με τη συνείδηση σε ετοιμοθάνατο εγκέφαλο. People in comas showed ‘conscious-like’ brain activity as they died, study says

Η έρευνα παρέχει πρώιμες ενδείξεις για μια αύξηση της δραστηριότητας που σχετίζεται με τη συνείδηση στον ετοιμοθάνατο εγκέφαλο. Σε δύο από τους ασθενείς εμφανίστηκαν κύματα γάμμα, τα οποία θεωρούνται ως η ταχύτερη εγκεφαλική δραστηριότητα και σχετίζεται με τη συνείδηση. ‘Potential neuro-signatures of consciousness’ observed in unresponsive patients at time of death, scientists say. Two of the patients showed a surge of gamma wave activity, considered the fastest brain activity and associated with consciousness. Photograph: Deco/Alamy

Μετά από μια μεταθανάτια εμπειρία ορισμένοι άνθρωποι ισχυρίζονται ότι είδαν ένα έντονο λευκό φως στην άκρη ενός τούνελ, άλλοι ότι αισθάνθηκαν την παρουσία αγαπημένων τους προσώπων και άλλοι ότι αιωρούνταν πάνω από το σώμα τους.

Τώρα, επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν ανακοίνωσαν ότι κατέγραψαν δραστηριότητα σε περιοχή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για τη συνείδηση. Η έρευνα του νευρολόγου Jimo Borjigin και της ομάδας του παρέχει πρώιμες ενδείξεις για μια αύξηση της δραστηριότητας που σχετίζεται με τη συνείδηση στον ετοιμοθάνατο εγκέφαλο.

«Το πώς η ζωντανή εμπειρία μπορεί να προκύψει από έναν δυσλειτουργικό εγκέφαλο κατά τη διαδικασία του θανάτου είναι ένα νευροεπιστημονικό παράδοξο», δήλωσε ο Jimo Borjigin, του, ο οποίος ηγήθηκε της μελέτης. «Είδαμε πιθανές νευρο-υπογραφές της συνείδησης».

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα από τους εγκεφάλους τεσσάρων ασθενών που ήταν σε κώμα και δεν αναμενόταν να επιζήσουν. Με την άδεια των οικογενειών τους, οι γιατροί αποσύνδεσαν τους ασθενείς από τα μηχανήματα υποστήριξης. Λίγο αργότερα, οι ασθενείς υπέστησαν καρδιακή ανακοπή και απεβίωσαν.

Surge of gamma1 directed connectivity across the brain of the dying patients. (A) Spatial and temporal dynamics of directed connectivity in gamma1 band in the dying brain in Pt1. Direction of connectivity is listed from an electrode listed in the y axis to an electrode in the x axis. Black boxes indicate null interactions (with self); warmer color denotes higher connectivity. (B) Temporal progression of gamma1 directed connectivity within TPO junctions in the dying brain of Pt1. T5P3, for instance, indicates directed connectivity from T5 to P3, whereas P3T5 denotes directed connectivity from P3 to T5. (C) Directed connectivity in gamma1 oscillations shows marked and significant increase within the TPO junctions in S2 for both Pt1 (P < 0.001) and Pt3 (P < 0.001). (D) Long-range gamma1 directed connectivity between the TPO junctions and the prefrontal lobes in Pt1 in both feedforward [FF; from the left (T5, P3, O1) and right (T6, P4, O2) TPO clusters to the prefrontal areas] and feedback (FB; from the prefrontal areas to the TPO clusters) directions. (E) Interhemispheric (contra) and intrahemispheric (ipsi) gamma1 directed connectivity between the temporal (T5, T6), parietal (P3, P4) lobes and the prefrontal (F); Fp1, F7, F3, Fp2, F4, F8) lobes at near-death (S3) in both Pt1 (P < 0.01) and Pt3 (P < 0.001). T5F indicates the averaged NSTE values of T5 with each of the prefrontal (F) lobes of either the same hemisphere (ipsi; Fp1, F7, and F3; open boxes) or the contralateral hemisphere (contra; Fp2, F4, and F8; solid black boxes). (F), Long-range interhemispheric gamma1 directed connectivity between the TPO zones and ventrolateral prefrontal (VLPFC) lobes at near-death (S4, S9) for Pt1. Feedforward connectivity is shown as dashed lines and triangles, whereas feedback connectivity as solid lines and circles. (G) Interhemispheric feedforward (ff) and feedback (fb) connectivity between the TPO zone (TPO) and left (F7) and right (F8) VLPFC for both Pt1 (P < 0.01) and Pt3 (P < 0.01) at baseline (S1) and near-death (ND, S4 for Pt1, S3 for Pt3). The open boxes indicate the connectivity at baseline, the solid black boxes indicate the connectivity at near-death. The interhemispheric feedback connectivity (ffTPO and fbTPO) values were compared between baseline and near-death stages using two-sided paired t tests (P < 0.01). Processed data, codes, and methods are all included in the manuscript. Anonymized EEG and ECG signals data have been deposited in Zenodo;https://zenodo.org/record/7803212#.ZC3CbzML0q (https://doi.org/10.5281/zenodo.7803212)

Οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν ανέλυσαν τα δεδομένα της εγκεφαλικής δραστηριότητας τις στιγμές από την αποσύνδεση της μηχανικής υποστήριξης μέχρι τον θάνατο των ασθενών. Μετά την αφαίρεση της μηχανικής υποστήριξης της αναπνοής με αναπνευστήρα, δύο από τους ασθενείς παρουσίασαν αύξηση του καρδιακού ρυθμού μαζί με μια έξαρση της δραστηριότητας των κυμάτων γάμμα, που θεωρείται η ταχύτερη εγκεφαλική δραστηριότητα και σχετίζεται με τη συνείδηση.

Η δραστηριότητα ανιχνεύθηκε στη λεγόμενη θερμή ζώνη των νευρικών συσχετισμών της συνείδησης, μια περιοχή που έχει συσχετιστεί με τα όνειρα, τις οπτικές ψευδαισθήσεις κατά τη διάρκεια επιληπτικής κρίσης και τις μεταβαλλόμενες καταστάσεις συνείδησης. Οι άλλοι δύο ασθενείς δεν εμφάνισαν την ίδια αύξηση του καρδιακού ρυθμού ή της εγκεφαλικής δραστηριότητας, σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Sciences».

«Μπορεί να ενεργοποιεί την εσωτερική κρυφή συνείδηση, να φέρνει στην επιφάνεια αναμνήσεις του παρελθόντος, μπορεί να είναι ένας μηχανισμός επιβίωσης του εγκεφάλου, δεν ξέρουμε», πρότεινε ο Borjigin.

Σε προηγούμενες μελέτες τους ο Jimo Borjigin και οι συνεργάτες του έχουν καταγράψει παρόμοιες υπογραφές ενεργοποίησης γάμμα στους ετοιμοθάνατους εγκεφάλους τόσο των ζώων όσο και των ανθρώπων μετά από καρδιακή ανακοπή.

Ωστόσο, λόγω του μικρού μεγέθους του δείγματος, οι ερευνητές τονίζουν, είναι αδύνατο να γνωρίζουμε τι βίωσαν οι τέσσερις ασθενείς επειδή δεν επέζησαν.

Πηγές: https://www.pnas.org/doi/full/10.1073/pnas.2216268120 - https://www.theguardian.com/society/2023/may/01/people-in-comas-showed-conscious-like-brain-activity-as-they-died-study-says - https://www.ertnews.gr/eidiseis/epistimi/epistimones-kategrapsan-drastiriotita-pou-syndeetai-me-ti-syneidisi-se-etoimathanato-egkefalo/ 

 

 

Το χαμένο κείμενο του Πτολεμαίου για το «μετεωροσκόπιο». Hundreds of years after the first try, we can finally read a Ptolemy text

Το κείμενο είχε γραφεί σε περγαμηνή που αργότερα διαγράφηκε και χρησιμοποιήθηκε σε άσχετο χειρόγραφο. Researchers have deciphered a long-lost text written by the ancient astronomer Claudius Ptolemy. The original writing was hidden in part by a 19th-century attempt to read it. An artist's conception of Ptolemy using an instrument to observe the night sky. Getty Images

Το κείμενο, μια πραγματεία του αρχαίου αστρονόμου για τη χρήση ενός επιστημονικού οργάνου που ονομαζόταν μετεωροσκόπιο, είχε γραφεί σε περγαμηνή που αργότερα διαγράφηκε και χρησιμοποιήθηκε σε άσχετο χειρόγραφο, αυτό που οι ειδικοί ονομάζουν σήμερα παλίμψηστο. Η πολύτιμη περγαμηνή φυλάσσεται σήμερα στην Αμβροσιανή Βιβλιοθήκη του Μιλάνου.

Ο Κλαύδιος Πτολεμαίος, ελληνο-ρωμαίος μαθηματικός, αστρονόμος και γεωγράφος που γεννήθηκε στην Αίγυπτο το 100 μ.Χ., έγραψε μια σειρά σημαντικών πραγματειών για επιστημονικά θέματα, όπως Η Μεγίστη (ή Αλμαγέστη) και Γεωγραφική Υφήγησις.

Το νέο κείμενο που έρχεται στο φως περιγράφει τη χρήση του μετεωροσκοπίου για αστρονομικές παρατηρήσεις και υπολογισμούς, αναφέρει η ερευνητική ομάδα στο Archive for History of Exact Sciences.

Το νέο κείμενο που έρχεται στο φως περιγράφει τη χρήση του μετεωροσκοπίου για αστρονομικές παρατηρήσεις και υπολογισμούς, αναφέρει η ερευνητική ομάδα στο Archive for History of Exact Sciences.

Το κείμενο κατάφερε να διαβάσει ομάδα ερευνητών που χρησιμοποίησε ειδική κάμερα και λογισμικό επεξεργασίας εικόνων για να ξεχωρίσει τα σβησμένα γράμματα στην παλιά περγαμηνή.

«Το [κείμενο για το] Μετεωροσκόπιο γράφτηκε στα ελληνικά σε φύλλα περγαμηνής. Δύο αιώνες αργότερα διαγράφηκε για να γραφτεί στα λατινικά το χειρόγραφο Ετυμολογίαι του Ισιδώρου της Σεβίλλης» δήλωσε στο Ars Technica ο Αλεξάντερ Τζόουνς, καθηγητής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης.

«Αυτού του είδους η ανακύκλωση ήταν συνήθης πρακτική τον Μεσαίωνα, καθώς η περγαμηνή ήταν πολύ ακριβή» εξήγησε.

Από τις 30 ανακυκλωμένες σελίδες που εξέτασαν ο Τζόους και οι συνεργάτες του, οι 12 αντιστοιχούσαν στο Μετεωροσκόπιο, ενώ οι υπόλοιπες περιείχαν αποσπάσματα ενός άλλου έργου του Πτολεμαίου με τίτλο Ανάλημμα, το οποίο αποκρυπτογραφήθηκε το 1895.

Η προηγούμενη απόπειρα να αποκρυπτογραφηθεί το παλίμψηστο χρονολογείται στις αρχές του 19ου αιώνα, είπε ο Τζόουνς.

«Ο καρδινάλιος Άνγκελο Μάι, ο οποίος ανακάλυψε ότι το χειρόγραφο περιείχε επιστημονικά κείμενα, χρησιμοποίησε χημικά ελπίζοντας ότι θα αναδείκνυαν τα αχνά ίχνη μελανιού. Αυτές οι σελίδες είναι σήμερα μεγάλα καφέ τετράγωνα όπου δεν βλέπεις σχεδόν τίποτα. Η νέα τεχνολογία έκανε θαύματα για να επαναφέρει τα ίχνη».

Ο Τζόουνς και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν κάμερα των 240 megapixels που λειτουργεί σε 13 επιμέρους μήκη κύματος, από το υπεριώδες μέχρι το ορατό και το υπέρυθρο.

A multispectral logarithmic color image showing upside-down Latin overtext in brown and enhanced traces of the Greek undertext. Image credit: Veneranda Biblioteca Ambrosiana/Mondadori Portfolio

Φωτίσαμε τις σελίδες του παλίμψηστου με υπεριώδες και λευκό ορατό φως. Χρησιμοποιώντας τα φίλτρα της κάμερας, μετρήσαμε την αλληλεπίδραση του φωτός σε διάφορα βάθη μέσα στην περγαμηνή. Η αλληλεπίδραση αυτή ήταν διαφορετική για κάθε μήκος κύματος».

Στη συνέχεια οι ερευνητές χρησιμοποίησαν λογισμικό της εταιρείας Lumiere Technology για να ξεχωρίσουν τους αχνούς ελληνικούς χαρακτήρες σε 1.650 εικόνες της περγαμηνής. Μετά την αποκρυπρογράφηση, οι ερευνητές συνέδεσαν το κείμενο με τον Κλαύδιο Πτολεμαίο.

«Δεδομένου ότι είμαι ειδικός στον Πτολεμαίο, γνώριζα τις γλωσσικές του ιδιαιτερότητες που εμφανίζονται σε αυτό το κείμενο. Αν και υπάρχουν κι άλλα πειστήρια, το ισχυρότερο ήταν μια σελίδα όπου ο συγγραφέας δίνει νέα ονόματα σε γωνίες της αστρονομίας και περιγράφει τα προηγούμενα ονόματά τους. Αυτό ταιριάζει ακριβώς με απόσπασμα διαφορετικού βιβλίου του Πτολεμαίου όπου χρησιμοποιείται η ίδια ορολογία» εξήγησε ο καθηγητής.

Διάγραμμα του μετεωροσκοπίου. A drawing of Ptolemy’s meteoroscope, a nine-ringed instrument used by astronomers. Image credit: Alexander Jones

Το κείμενο, είπε, περιγράφει πώς το μετεωροσκόπιο μπορούσε να χρησιμοποιηθεί περίπου σαν αστρολάβος για να μετρήσει γωνιακές συντεταγμένες και να εντοπίζει πλανήτες στον νυχτερινό ουρανό.

Οι κινητοί τροχοί του οργάνου περιστρέφονταν έτσι ώστε ο πλανήτης να εμφανίζεται πάνω σε μια συγκεκριμένη θέση πάνω τους. «Στη συνέχεια, οι γωνίες διαβάζονται σε διαβαθμισμένη κλίμακα που είχε χαραχτεί στους δακτυλίους» είπε ο Τζόουνς.

Εκτός του ότι μετρούσε γωνιακές συντεταγμένες, το μετεωροσκόπιο λειτουργούσε και ως υπολογιστής, καθώς ο χειριστής «μπορούσε να γυρίζει τους δακτυλίους σύμφωνα με γνωστά δεδομένα, όπως το γεωγραφικό μήκος και πλάτος δύο πόλεων, και να διαβάζει τη γωνία που αναπαριστά το μήκος της συντομότερης δυνατής διαδρομής από τη μια πόλη στην άλλη» ανέφερε ο καθηγητής.

«Είναι το πρώτο βιβλίου του είδους του σχετικά με επιστημονικά όργανα της αρχαιότητας σε αυτό το επίπεδο λεπτομέρειας».

Πηγές: Archive for History of Exact Sciences -  Ars Technica - https://www.livescience.com/hidden-ptolemy-text-printed-beneath-a-latin-manuscript-deciphered-after-200-years -  https://www.in.gr/2023/04/19/b-science/episthmes/xameno-keimeno-tou-ptolemaiou-erxetai-sto-fos-ti-itan-meteoroskopio/