Το CERN έγινε 60 χρονών. CERN turns 60, celebrates peaceful collaboration for science

The ALICE-Detector is one of the largest cameras at the Large Hadron Collider.

Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικής Έρευνας, περισσότερο γνωστό ως CERN, γιορτάζει τα 60 χρόνια από την ίδρυσή του τη Δευτέρα, λίγες μέρες μετά την απονομή ενός ακόμα Παγκόσμιου Ρεκόρ Guinness, του τέταρτου στην ιστορία του.

Το βραβείο

Τα πιστοποιητικά των τεσσάρων βραβείων Guinness στα κεντρικά γραφεία του CERN. The LHC world records include largest scientific instrument, most powerful particle accelerator, highest man-made temperature and now first proof of the existence of the Higgs boson (Image: Achintya Rao/CERN)

Εκπρόσωποι του οργανισμού Guinness World Records επισκέφθηκαν πρόσφατα το εργαστήριο και απένειμαν το βραβείο για «την πρώτη απόδειξη της ύπαρξης ενός μποζονίου Χιγκς» -του διάσημου πια σωματιδίου που αποτελεί μέρος του μηχανισμού μέσω του οποίου η ύλη αποκτά τη μάζα τους.

CERN, ATLAS and CMS representatives receive the certificate from Guinness World Records Editor-in-Chief (second from right). (Image: Achintya Rao/CERN)

Το βραβείο απονεμήθηκε από κοινού στους ερευνητές των ανιχνευτών ATLAS και CMS που επέτρεψαν την ανακάλυψη, η οποία βραβεύτηκε εξάλλου με το Νόμπελ Φυσικής 2013.

Ο Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων (LHC) του CERN έχει εξασφαλίσει στο ίδρυμα τρία ακόμα ρεκόρ Guinness: για το μεγαλύτερο επιστημονικό όργανο του κόσμου, για τον ισχυρότερο επιταχυντή σωματιδίων και την υψηλότερη θερμοκρασία που έχει πετύχει ποτέ ο άνθρωπος.

Βιογραφία

Το CERN γεννήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 1954, όταν η συνθήκη σύστασής του υπογράφηκε από τα 12 πρώτα ιδρυτικά μέλη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.

Το παγκοσμίου φήμης εργαστήριο δημιουργήθηκε λίγα χρόνια μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και αποτέλεσε μία πρωτοβουλία για να αποκατασταθεί το ρήγμα που είχε διχάσει την Ευρώπη. Μεταξύ των επιστημόνων που είχαν την φιλόδοξη ιδέα της δημιουργίας του, ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του '40, βρίσκονταν κορυφαίοι φυσικοί και νομπελίστες όπως ο Νιλς Μπορ και ο Λουί ντε Μπρολί.  Η αρχή είχε ήδη γίνει τον Ιούλιο 1946, όταν, έπειτα από πρόσκληση της Φυσικής Εταιρείας του Λονδίνο,  φυσικοί από πολλές Δυτικές χώρες συναντήθηκαν στο ιστορικό εργαστήριο Κάβεντις του Πανεπιστημίου Κέμπριτζ για τη «Διεθνή Συνδιάσκεψη για τα Θεμελιώδη Σωματίδια και τις Χαμηλές Θερμοκρασίες».

Εξαρχής το CERN θεωρήθηκε η ιδανική ευκαιρία για να δημιουργηθεί ένα διεθνές επιστημονικό εργαστήριο θεμελιώδους έρευνας στη φυσική, το οποίο θα έφερνε ξανά κοντά μέσω της επιστημονικής συνεργασίας τις χώρες που πριν λίγα μόλις χρόνια βρίσκονταν σε εμπόλεμη κατάσταση, μεταξύ τους. Το Βέλγιο, η Γαλλία, η Δανία, η (δυτική) Γερμανία, η Ιταλία, η Βρετανία, η Ολλανδία, η Νορβηγία, η Σουηδία, η Ελβετία, η Γιουγκοσλαβία και η Ελλάδα αποτέλεσαν τον αρχικό πυρήνα.

Σήμερα πια το CERN έχει 21 χώρες-μέλη και περίπου άλλες 40 που συμμετέχουν ως παρατηρήτριες ή συνεργαζόμενες στο ερευνητικό πρόγραμμά του (ΗΠΑ, Ιαπωνία, Ινδία κ.α.). Πάνω από 10.000 άνθρωποι από όλο τον κόσμο, προερχόμενοι από σχεδόν 100 χώρες, εργάζονται ή επισκέπτονται τακτικά το CERN, το οποίο αποτελεί πλέον ένα από τα πιο διεθνιστικά περιβάλλοντα εργασίας στη Γη.

Τα επιτεύγματα

LHChamber Music: Ένα μουσικό βίντεο με βάση τα δεδομένα που καταγράφηκαν από τους 4 ανιχνευτές (ALICE, ATLAS, CMS και LHCb) κατά τη λειτουργία του Μεγάλου Επιταχυντή Αδρονίων (LHC) στο χρονικό διάστημα 2011- 2013. LHChamber Music, an experimental piece and an "experimental" ensemble for the 60th CERN Anniversary, based on the sonification of the data recorded by the 4 detectors (+ALICE Experiment +ATLAS Experiment +CMS Experiment and +LHCb Experiment) during the Large Hadron Collider (LHC) run 2011-2013. Music by Domenico Vicinanza, performed in the four experimental caverns and in the CERN Control Centre (CCC) by physicists and engineers working at CERN.

Στις μεγάλες ανακαλύψεις του CERN περιλαμβάνεται η ανακάλυψη των μποζονίων W και Ζ το 1983, η δημιουργία του Παγκόσμιου Ιστού (Worldwide Web) από τον ερευνητή Τιμ Μπέρνερς Λι το 1989, η επιβεβαίωση του Καθιερωμένου Προτύπου της Σωματιδιακής Φυσικής, χάρη στις έρευνες στον προηγούμενο μικρότερο επιταχυντή (LEP) και, το 2012, η ανακάλυψη του μποζονίου Χιγκς από τον νέο πολύ μεγαλύτερο επιταχυντή αδρονίων (LHC), που έχει μήκος 27 χιλιομέτρων και βρίσκεται κάτω από τα γαλλοελβετικά σύνορα, κοντά στη Γενεύη.

Τον Φεβρουάριο του 2013 ο επιταχυντής έκλεισε για προγραμματισμένη και εκτεταμένη τεχνική συντήρηση και αναβάθμιση, κόστους 124 εκατ. ευρώ. Το θα τεθεί σε πλήρη λειτουργία εντός του 2015, φθάνοντας πλέον στο μέγιστο επίπεδο ενέργειας στις συγκρούσεις υποατομικών σωματιδίων (στα 13 Tev από 7 Tev προτού κλείσει).

Μαγικός φακός κάνει τα αντικείμενα αόρατα. ‘Cloaking’ device uses ordinary lenses to hide objects across range of angles

Αποκρύπτει αντικείμενα από το μάτι του παρατηρητή, αφήνοντας μάλιστα το φόντο ανεπηρέαστο. Doctoral student Joseph Choi is pictured with a multidirectional `perfect paraxial’ cloak using 4 lenses.

Ακόμα κι αν δεν βρεθεί άλλη πρακτική εφαρμογή, αυτή η εφεύρεση σίγουρα θα ενδιαφέρει τους ταχυδακτυλουργούς: μια διάταξη φακών που αποκρύπτει αντικείμενα από το μάτι του παρατηρητή, αφήνοντας μάλιστα το φόντο ανεπηρέαστο.

Νέος «μανδύας»

H εικόνα του χεριού εξαφανίζεται, στο φόντο όμως οι γραμμές του πλέγματος μένουν ανεπηρέαστες. A multidirectional `perfect paraxial’ cloak using four lenses. From a continuous range of viewing angles, the hand remains cloaked, and the grids seen through the device match the background on the wall (about 2 m away), in color, spacing, shifts, and magnification. Credit: J. Adam Fenster / University of Rochester

Τα τελευταία χρόνια έχουν παρουσιαστεί διαφόρων ειδών «αόρατοι μανδύες», πειραματικές διατάξεις που αποκρύπτουν αντικείμενα από το οπτικό πεδίο των θεατών (ο όρος είναι εμπνευσμένος από την κάπα που κάνει αόρατο τον Χάρι Πότερ). Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι «μανδύες» αυτοί αποτελούνται από υλικά υψηλής τεχνολογίας, γνωστά ως «μεταϋλικά», σχεδιασμένα να εκτρέπουν την πορεία που ακολουθεί το φως, τουλάχιστον σε συγκεκριμένα μήκη κύματος.

Τώρα, ερευνητές του Πανεπιστημίου του Ρότσεστερ στη Νέα Υόρκη προτείνουν μια απλούστερη διάταξη, η οποία βασίζεται σε απλά και φθηνά υλικά και επιπλέον λειτουργεί σε όλα τα μήκη κύματος του ορατού φωτός: δύο ζευγάρια φακών τοποθετημένων σε συγκεκριμένες αποστάσεις μεταξύ τους.

«Από ό,τι γνωρίζουμε, είναι η πρώτη συσκευή απόκρυψης που προσφέρει συνεχή κάλυψη σε τρεις διαστάσεις και από πολλές διευθύνσεις» καμαρώνει ο μεταπτυχιακός φοιτητής Τζόζεφ Τσούι, μέλος της ερευνητικής ομάδας.

Στις δοκιμές που πραγματοποίησαν, οι ερευνητές απέκρυψαν μεταξύ άλλων ένα χέρι, ένα πρόσωπο και έναν χάρακα, αφήνοντας παράλληλα ανεπηρέαστο το φόντο, δηλαδή τα αντικείμενα που βρίσκονται πίσω από το κρυμμένο αντικείμενο.

Αυτό συμβαίνει επειδή η περιοχή που παραμένει αόρατη έχει σχήμα ντόνατ και δεν παραμορφώνει τα είδωλα των αντικειμένων που βρίσκονται έξω από αυτή τη νοητή κουλούρα.

Απόκρυψη

Η πειραματική διάταξη αποτελείται από δύο ζεύγη φακών. Οι ακτίνες λέιζερ δείχνουν την πορεία του φωτός. Setup of the multidirectional `perfect paraxial’ cloak as seen from the side. Laser shows the paths that light rays travel through the system, showing regions that can be used for cloaking an object. Credit: J. Adam Fenster / University of Rochester

Η νέα μέθοδος απόκρυψης «φαντάζομαι πως θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να αποκρύψει ένα τροχόσπιτο που βρίσκεται πίσω από ένα αυτοκίνητο έτσι ώστε ο οδηγός να μπορεί να βλέπει [από τον καθρέπτη] τι βρίσκεται πίσω από το τροχόσπιτο» εκτιμά ο Τσούι. «Θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στο χειρουργείο, στο στρατό, στη διακόσμηση ή στην τέχνη» προσθέτει.

Η μαθηματική περιγραφή της νέας διάταξης απόκρυψης παρουσιάζεται σε μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Optics Express» και είναι διαθέσιμη στην υπηρεσία προδημοσίευσης arXiv. 

For their demonstration cloak, the researchers used 50mm achromatic doublets with focal lengths f1 = 200mm and f2 = 75mm.

Και, για όσους θέλουν να δοκιμάσουν την ιδέα στο σπίτι, οι ερευνητές δίνουν τις οδηγίες:

• Χρειαζόμαστε ένα ζευγάρι φακών με εστιακή απόσταση f₁ και ακόμα ένα ζευγάρι με διαφορετική εστιακή απόσταση f₂
• Οι δύο πρώτοι φακοί χωρίζονται από απόσταση ίση με το άθροισμα των εστιακών αποστάσεών τους (f₁+f₂).
• Με τον ίδιο τρόπο υπολογίζεται η απόσταση μεταξύ των δύο επόμενων φακών
• Η απόσταση ανάμεσα στο πρώτο και το δεύτερο ζευγάρι φακών (t₂) ισούται με 2 f₂(f₁+ f₂) / (f₁— f₂).

Πηγή: www.rochester.edu

Ασυνήθιστο οργανικό μόριο ανιχνεύθηκε στο διαστρικό χώρο. Newfound Molecule in Space Dust Offers Clues to Life's Origins

Η συστοιχία ραδιοτηλεσκοπίων ALMA, στην έρημο Ατακάμα της Χιλής, ανίχνευσε τη φασματική υπογραφή της νέας οργανικής ουσίας. Hunting from a distance of 27,000 light years, astronomers have discovered an unusual carbon-based molecule contained within a giant gas cloud in interstellar space. The discovery suggests that the complex molecules needed for life may have their origins in interstellar space. The vibrant, starry stream of the Milky Way frames radio telescopes of the Atacama Large Millimeter/submillimeter Array - known as the ALMA Observatory - in Chile’s Atacama Desert. Credit: Y. Beletsky/ESO

Η ιδέα ότι τα βασικά συστατικά της ζωής προήλθαν από το Διάστημα κερδίζει στήριξη από την ανακάλυψη ενός ασυνήθιστου οργανικού μορίου σε ένα σύννεφο διαστρικής σκόνης.

Η ανακάλυψη

Ο εντοπισμός του ενισχύει τη θεωρία ότι τα βασικά συστατικά της ζωής προήλθαν από το Διάστημα. The organic molecule iso-propyl cyanide has a branched carbon backbone (i-C3H7CN, left), unlike its straight-chain isomer normal-propyl cyanide (n-C3H7CN, right). Both molecules were detected with ALMA in Sagittarius B2. Credit: MPIfR/A. Weiss, University of Cologne/M. Koerber, MPIfR/A. Belloche

Τα οργανικά μόρια που είχαν ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα στο διαστρικό κενό αποτελούνταν όλα από άτομα άνθρακα που συνδέονται στη σειρά και σχηματίζουν μια απλή αλυσίδα. Τώρα, ερευνητές στις ΗΠΑ και τη Γερμανία αναφέρουν στην επιθεώρηση «Science» ότι ανίχνευσαν στο διαστρικό χώρο την ουσία ισοβουτυρονιτρίλιο (i-C3H7CN), στην οποία τα άτομα άνθρακα σχηματίζουν διακλάδωση.

Είναι η πρώτη τέτοια οργανική ουσία που ανακαλύπτεται σε σύννεφο διαστρικού αερίου, επισημαίνει ο Ρομπ Γκάροντ, μέλος της ερευνητικής ομάδας, σε ανακοίνωση του Πανεπιστημίου Cornell. Το ίδιο το ισοβουτυρονιτρίλιο δεν είναι συστατικό της ζωής όπως την γνωρίζουμε, ωστόσο η ίδια διακλάδωση της αλυσίδας άνθρακα είναι κοινό χαρακτηριστικό πολλών βιομορίων όπως τα αμινοξέα.

Η φασματική υπογραφή της ουσίας ανιχνεύθηκε από τη συστοιχία ραδιοτηλεσκοπίων ALMA σε ένα γιγάντιο διαστρικό σύννεφο αερίου, σε απόσταση 27.000 ετών φωτός. Δεδομένου ότι τα διαστρικά σύννεφα αερίου αποτελούν την πρώτη ύλη για το σχηματισμό νέων άστρων, η ανακάλυψη του ισοβουτυρονιτριλίου «προσφέρει στήριξη στην ιδέα ότι βασικά μόρια της ζωής, όπως τα αμινοξέα που ανιχνεύονται συχνά σε μετεωρίτες, σχηματίζονται νωρίς στη διαδικασία της αστρογένεσης, πριν ακόμα σχηματιστούν πλανήτες σαν τη Γη», λένε οι ερευνητές.

Έλλειμμα παιδείας

Caesar Van Everdingen, Lycurgus Demonstrates the Benefits of Education, 1660-62.

Για την  υποχρηματοδότηση της δημόσιας εκπαίδευσης και την εξαθλίωση των εκπαιδευτικών  δεν επαρκεί η δικαιολογία των μνημονίων και της οικονομικής κρίσης, αφού είναι μόνιμη και διαρκής, άρρηκτα συνδεδεμένη με την επιχείρηση κατεδάφισής της. Πολύ περισσότερο αποκαλυπτική είναι η εκπαιδευτική πολιτική της συγκυβέρνησης ΝΔ - ΠΑΣΟΚ με στόχο τον πνευματικό ευνουχισμό της νέας γενιάς. Τα πρωτοφανή ποσοστά σχολικής αποτυχίας στην Α' Λυκείου, το ακόμα πιο σκληρό  εξεταστικό σύστημα και η συνολική αποδόμηση του περιεχομένου σπουδών, διαμορφώνουν ένα νέο μοντέλο εκπαίδευσης ακόμα πιο ταξικό για "λίγους και εκλεκτούς", που απορρίπτει τη νέα γενιά και την εκδιώκει προς την άτυπη εκπαίδευση, τη μαθητεία, τη μαύρη εργασία.

Γενικότερα η εξετασιομανία που διαπερνά το εκπαιδευτικό σύστημα αποτελεί τη νεκρολογία της επαφής των μαθητών με την ουσία της γνώσης. Οι εξετάσεις γίνονται εργαλεία που μετατρέπουν τη διαδικασία της μόρφωσης σε εξάσκηση για το κυνήγι «χρήσιμων γνώσεων» που αποφέρουν βαθμούς Σημασία έχει η παροχή «συνταγών επιτυχίας»  για τη συλλογή μορίων. Οι μαθητές  «μαθαίνουν» τις σχολικές γνώσεις, αρκετοί περνούν με επιτυχία τις εξετάσεις, αλλά δεν τις κατανοούν. Δεν μπορούν να συνδέσουν τις επιμέρους γνώσεις από τα διάφορα  μαθήματα προκειμένου να ερμηνεύσουν τον κόσμο στον οποίο ζουν.

J.M. Basquiat, Riddle Me This, Batman, 1987. Acrylique et Crayon gras sur toile, 297x290 cm, Collection Particulière.

Παράλληλα, να τονίσουμε ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι τα τεστ τύπου πολλαπλής επιλογής προάγουν την κριτική σκέψη και άλλες συναφείς δραστηριότητες, καθώς δέχονται σοβαρές αμφισβητήσεις. Τι αλήθεια μπορεί να προκύψει για την αξιολόγηση της επίδοσης του μαθητή, αν επιτύχει να κυκλώσει σωστά το τάδε γράμμα ή να βάλλει ένα σταυρό στη θέση του «σωστού» ή του «λάθους»; Τι σχέση έχει με κριτική επεξεργασία μια άσκηση όπου ο μαθητής καλείται να συμπληρώσει τα κενά της φράσεως με τις κατάλληλες λέξεις; Μήπως η αντιστοίχηση των ονομάτων των συγγραφέων μιας στήλης με τους τίτλους των έργων της απέναντι πιστοποιεί κριτική οξύνοια;

Τα  νέα βιβλία  πέρα από την  ιδεολογική μονομέρεια, την αντιεπιστημονική προσέγγιση της πραγματικότητας, θρυμματίζουν τις γνώσεις με  αποτέλεσμα να χάνεται η σχέση αιτίας και αποτελέσματος καθώς και κάθε νόημα σε τέτοιο βαθμό που οδηγούν σε βιασμό της πνευματικής συγκρότησης. Σε αυτό συμβάλλει και η διάρθρωση της ύλης και τα ακριβοπληρωμένα, στους πρόθυμους γραφειοκράτες - σχολικούς συμβούλους και ημετέρους, προγράμματα σπουδών. Αυτοί οι πρόθυμοι αυλοκόλακες - «παιδαγωγοί» είναι  ανοιχτή πληγή. Υπηρετούν τη μεταμοντέρνα αποδόμηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας και τις πολιτικές που διαμορφώνουν το σχολείο των κάθε είδους δεξιοτήτων και προγραμμάτων για την παραγωγή αγραμμάτων .

J.M. Basquiat, Glenn, 1984. Acrylique et Crayon gras et papier collé sur toile, 254x289,6 cm, Collection Particulière.

Αν ρίξει κάποιος μια ματιά στα αναλυτικά προγράμματα και τα σχολικά βιβλία θα έρθει έκπληκτος με ένα αντιφατικό και δυσερμήνευτο φαινόμενο. Τα βιβλία είναι «γεμάτα» γνώσεις, αγγίζουν όλο και πιο πολλές και όλο και πιο σύγχρονες πλευρές της επιστήμης και του πολιτισμού και όμως οι μαθητές που μορφώνονται από αυτά τα βιβλία δεν μπορούν να σκεφθούν κριτικά.

Alida Bothma, Education The Most Powerful Weapon.

Μπορεί οι «σοφοί» αυλοκόλακες του ΥΠΑΙΘ να διακηρύσσουν ότι «το Λύκειο γίνεται βαθμίδα απόκτησης στέρεης γενικής παιδείας», αλλά η αλήθεια είναι διαφορετική. Η γενική - ανθρωπιστική εκπαίδευση και ως έννοια χρησιμοποιείται όλο και λιγότερο και ανασημασιοδοτείται, ώστε μαζί με την κατάρτιση να αποτελούν εργαλεία στην υπηρεσία της οικονομίας. Οι επίσημες διακηρύξεις αναφέρονται στη «βελτίωση των ικανοτήτων για τον 21ο αιώνα», για ένα «εκπαιδευτικό σύστημα ανταγωνιστικό στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.». Το σχολείο και οι σχολές  προορίζονται να τροφοδοτούν την αγορά με εξειδικευμένο προσωπικό το οποίο, κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής του ζωής, θα μπορεί να επανακαταρίζεται διαδοχικά σε δεξιότητες που, κατά περίπτωση, θα επιζητούν οι επιχειρήσεις. Οι δεξιότητες που προσφέρει μια κατάρτιση δίχως ενιαία και ολόπλευρη μόρφωση, απαξιώνονται γρήγορα, από την εξέλιξη και μόνο της τεχνολογίας. Επιδιώκεται έτσι να διαμορφωθεί ένας τύπος ανθρώπου και, κυρίως, εργαζομένου που πρέπει να είναι ευέλικτος και προσαρμόσιμος στις αλλαγές στην αγορά εργασίας και κυρίως παραγωγικός και πειθήνιος.

J.M. Basquiat, Sans Titre (from the Blue Ribbon series), 1984. Acrylique et sérigraphie sur toile, 167,6x152,4 cm, The Schorr Family Collection.

Για αυτό και για τους εξόριστους του λυκείου δημιουργούνται με το νόμο 4186, οι ΣΕΚ (Σχολές Επαγγελματικής Κατάρτισης). Πρόκειται για μεταγυμνασιακά ΙΕΚ. Τα περισσότερα απ' αυτά θα είναι ιδιωτικά, αφού οι σχολάρχες των ΙΕΚ θα μπορούν να τα ιδρύουν σχεδόν αυτοδίκαια. Έτσι κι αλλιώς οι ΣΕΚ θ' ανήκουν στην «μη τυπική εκπαίδευση», δηλαδή στον Οργανισμό Δια Βίου Μάθησης που απλώς εποπτεύεται από το Υπουργείο Παιδείας. Στις ΣΕΚ λοιπόν θα υπάρχει πρόωρη κατάρτιση και μαθητεία (ουσιαστικά απλήρωτη εργασία σε επιχειρήσεις). Οι δεκαπεντάχρονοι μαθητές πρέπει να πάρουν στενή ειδίκευση και κατάρτιση και κυρίως να δουλεύουν χωρίς πολλές απαιτήσεις. Χρειάζεται να εξοικειωθούν με τη μελλοντική «εργασία» των 400 ευρώ, για την οποία δε χρειάζονται ούτε ολοκληρωμένες προσωπικότητες ούτε αμφισβητήσεις του συστήματος εκμετάλλευσης.

Αυτές οι κατευθύνσεις έχουν χαραχθεί από τις αρχές της δεκαετίας του '90 από την ΕΕ. Η πολιτική της κυβέρνησης, όπως υπαγορεύεται από ΕΕ και ΔΝΤ και αποτυπώνεται στις περιβόητες εκθέσεις και πορίσματα του ΟΟΣΑ έχει ως άξονα: μόρφωση για τους λίγους - κατάρτιση για τους πολλούς! Η γνώση από κοινωνικό αγαθό και δικαίωμα μετατρέπεται σε εμπόρευμα και ατομική δυνατότητα, σ' ένα σχολείο επιλεκτικό και υποταγμένο στους νόμους της αγοράς. Αυτό ήταν το δόγμα της «μεταρρύθμισης» Γ. Αρσένη, το 1999, αυτό υλοποιείται και σήμερα από τη δικομματική συγκυβέρνηση και μάλιστα με καλύτερους όρους υπέρ των εμπόρων της γνώσης.

Γι' αυτό είναι αναγκαία η ανάπτυξη ενός ευρύτατου μορφωτικού- πολιτιστικού κινήματος που να εναντιώνεται στην εκπαίδευση της αγοράς και των επιχειρήσεων, μιας εκπαίδευσης που προκρίνει στη θέση της μόρφωσης και της ολοκληρωμένης γνώσης την εκμάθηση δεξιοτήτων, τη συσσώρευση πληροφοριών και ασπόνδυλες γνώσεις. Ένα κίνημα που θα υπερασπίζεται τη γνώση ως κοινωνικό αγαθό και δικαίωμα όλων. Συνάμα, το αίτημα για την κατοχύρωση του δικαιώματος στη μόρφωση για όλους πρέπει να προβάλλεται μαζί με το δικαίωμα στην εργασία για όλους.

Σήμερα περισσότερο από ποτέ άλλοτε έχουμε ανάγκη από ένα σχολείο που να αγκαλιάζει όλα τα παιδιά χωρίς αποκλεισμούς και διακρίσεις, όπου πρωταρχική σημασία έχει ο πνευματικός εξοπλισμός των μαθητών, η καλλιέργεια «ελεύθερων και δημοκρατικών πολιτών», έτσι ώστε να μπορούν να αντιμετωπίσουν κριτικά την κοινωνία με την ενεργή συμμετοχή τους και παρέμβαση σ ΄ όλα τα επίπεδα της κοινωνικής δραστηριότητας. 

Γιώργος Κ. Καββαδίας, φιλόλογος, μέλος της ΣΕ του περιοδικού «Αντιτετράδια της Εκπαίδευσης» και αρθρογράφος στο «ΕΘΝΟΣ».

Ο υπέροχος κόσμος του Martin Munkácsi. The fabulous world of Martin Munkácsi

Ο Martin Munkácsi (1896 – 1963 ) ήταν ένας Ούγγρος φωτογράφος ο οποίος εκτός από την γενέτειρα στα πρώτα χρόνια της καριέρας του δούλεψε στην Γερμανία το διάστημα 1928-1934 και στις Ηνωμένες Πολιτείες αργότερα.

Ο Munkacsi ξεκίνησε ως αθλητικογράφος και φωτογράφος στην Ουγγαρία. Εκείνη την περίοδο, αθλητική φωτογραφία δράσης μπορούσε να γίνει μόνο κάτω από εξαιρετικά καλές φωτιστικές συνθήκες και πάντα σε εξωτερικούς χώρους. Η καινοτομία του Munkacsi ήταν η παρουσίαση επιμελώς φτιαγμένων φωτογραφιών δράσης οι οποίες απαιτούσαν καλλιτεχνικές αλλά και τεχνικές δεξιότητες. 

Θεωρείται ο φωτογράφος που έδεσε το snapshot με την αισθητική κάτι το οποίο σημάδεψε την φωτογραφία για πάντα. Η ικανότητα του να συλλαμβάνει το αυθόρμητο στοιχείο με τόσο σεβασμό στο στυλ, τη φόρμα και την σύνθεση καταδεικνύουν την υπερεκλεπτυσμένη αίσθηση του στην φωτογραφία, η οποία αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για πολλούς μεταγενέστερους φωτογράφους. Οι πρώτες του φωτογραφίες δημοσιεύτηκαν σε τοπικές εφημερίδες το 1921.

Το μεγάλο βήμα στην ιστορία του Munkacsi έγινε με αφορμή έναν τρομερό καβγά με θύματα τον οποίο έτυχε να φωτογραφίσει. Οι φωτογραφίες του επηρέασαν την απόφαση του δικαστηρίου και έκαναν τον Munkacsi περισσότερο γνωστό. 

Αυτή η φήμη τον βοήθησε να αναλάβει μια δουλειά το 1928, για την γερμανική εφημερίδα Berliner Illustrirte Zeitung. Στο σημείο αυτό ο Martin Munkacsi θεωρείται ο πιο ακριβοπληρωμένος φωτορεπόρτερ στην Ουγγαρία...

Εκείνη την περίοδο εκτός από αθλητικά γεγονότα και μόδα φωτογραφίζει τους Βερολινέζους, φτωχούς και πλούσιους, σε όλες τις δραστηριότητες τους. Επίσης, ταξιδεύει στην Τουρκία, την Αίγυπτο, το Λονδίνο, την Νέα Υόρκη, την Βραζιλία καθώς και στην Λιβερία από όπου μερικές φωτογραφίες του έχουν γίνει περισσότερο γνωστές, πάντα για λογαριασμό της Berliner Illustrierte Zeitung.

Στις 21 Μαρτίου του 1933, φωτογραφίζει την μοιραία μέρα που η εξουσία της Γερμανίας παραδίδεται στον Αδόλφο Χίτλερ. Σε αποστολή από την εφημερίδα του φωτογραφίζει επίσης τον στενό κύκλο του Χίτλερ. Ο Munkacsi ήταν Εβραίος...

Το 1934 οι Ναζί κρατικοποιούν την Berliner Illustrirte Zeitung, απολύουν τον Εβραίο αρχισυντάκτη και επιλέγουν να αλλάξουν το φωτογραφικό ύφος της εφημερίδας. Οι καινοτόμες φωτογραφίες του αρχιφωτογράφου πλέον Ούγγρου αντικαθίστανται από φωτογραφίες των γερμανικών στρατευμάτων.

Στο σημείο αυτό ο Martin Munkacsi θεωρείται ο πιο ακριβοπληρωμένος φωτορεπόρτερ στην Γερμανία. 

Η εξέλιξη αυτή τον οδηγεί στις Ηνωμένες Πολιτείες όπου και υπογράφει ένα σημαντικό συμβόλαιο εκατό χιλιάδων δολαρίων με το κορυφαίο περιοδικό μόδας Harper's Bazaar. Ο φωτογράφος στα πλαίσια του συμβολαίου αυτού ξεφεύγει από τα στενά όρια της φωτογραφίας μόδας στο στούντιο και επιλέγει να φωτογραφίσει μοντέλα σε εξωτερικούς χώρους, σε παραλίες, σε αγροκτήματα και αεροδρόμια. 

Στην Αμερική ο Munkacsi φθάνει στην κορυφή της καριέρας του στα έντυπα μέσα δημοσιεύοντας εκτός από το Harper's Bazaar και στα γνωστά εκείνη την περίοδο Life και Ladies Home Journal. Στο ιστορικό του καταγράφεται και ένα από τα πρώτα άρθρα που πλαισιώθηκε από γυμνές φωτογραφίες σε περιοδικό ευρείας κυκλοφορίας.

Ανάμεσα σε άλλους φωτογραφίζει τους Katharine Hepburn, Leslie Howard, Jean Harlow, Joan Crawford, Jane Russell, Louis Armstrong, καθώς και τον μεγαλο χορευτή Fred Astaire.

Στην δεκαετία του 50 ο φωτογράφος δουλεύει σε ενα πρότζεκτ με το όνομα “The fabulous world of Munkacsi” το οποίο όμως τελικά δεν δημοσιεύεται ποτέ...

O Martin Munkacsi πέθανε στην ανέχεια στις 13 Ιουλίου του 1963 στην Νέα Υόρκη. Οι λόγοι ήταν πολλοί και διάφοροι. Τραγικές στιγμές στην προσωπική του ζωή, διαφωνίες με μουσεία, φωτογραφικά ινστιτούτα και εκδοτικούς οίκους καθώς και κακές οικονομικές επιλογές έπαιξαν τον ρόλο τους. Πολλά πανεπιστήμια και μουσεία αρνήθηκαν να δεχτούν το αρχείο του το οποίο τελικά κατέληξε διασκορπισμένο ανά τον κόσμο.

Το 1932 ο νέος τότε φωτογράφος Henri Cartier-Bresson βλέπει την φωτογραφία του Munkacsi 'Three Boys at Lake Tanganyika' η οποία είχε τραβηχτεί στην Λιβερία. Αργότερα ο Bresson είπε : “Για μένα αυτή η φωτογραφία ήταν η σπίθα που φούντωσε τον ενθουσιασμό μου για την φωτογραφία. Ξαφνικά συνειδητοποίησα ότι η φωτογραφία συλλαμβάνοντας την στιγμή καταφέρνει να πετύχει την αιωνιότητα. Αυτή η φωτογραφία έχει τόση ένταση, τόσο joie de vivre, τέτοια θαυμάσια αίσθηση που εξακολουθεί να με γοητεύει έως και σήμερα. Η δουλειά του Munkacsi με έφερε στη φωτογραφία. Μόλις είδα τη φωτογραφία με τα τρία παιδιά να τρέχουν στη λίμνη δεν πίστευα ότι τέτοιο πράγμα μπορούσε να συλληφθεί από μια φωτογραφική μηχανή... Είπα "να πάρει...”, πήρα τη φωτογραφική μου μηχανή και βγήκα στο δρόμο”.

Πηγή: www.photomind.gr