Νικόλαος Κάλας, Το μεταχθές

Antoine Blanchard, Le Moulin Rouge Place Blanche à Montmartre, circa 1970s.

Νοερά. Ταίριαζα νέα τριαδική διάταξη

των καθισμάτων του Cafe de la Place Blanche

περιμένοντας να 'ρθει η Eliza Breton.

Είχα επιτακτική ανάγκη να κάνω αναγωγή

στη δεκαετία του Τριάντα - σοσιαλισμός και υπερρεαλισμός.

Αργότερα βρεθήκαμε με την Eliza στην εσπερίδα

των Adami. Η χήρα του Andre Breton

είχε μπλεχτεί σε γόρδιο δεσμό αυτοκινήτων

στη Rive Gauche. Ρόδες ή καρέκλες; διλήμματα της εποχής μας.

Ανδρείκελα του Masson και του Dominguez

ελάμπρυναν τα εγκαίνια της έκθεσης "Paris-Paris"

το μεταχθές με το προαύριο δύσκολα συνδέεται.

Ramses Younan, Sand, for Georges Henein, 1939.

Place Blanche, σε φόντο άσπρο η αναγγελία

αυτών που χάσαμε. Φως άκληρον εικονολατρών

πόσο μάκρυνε το παρελθόν μου όταν έμαθα

πως ο Georges Henein αποτραβήχτηκε από τα παιχνίδια των ιδεών μας

"Φωνή που έρχεται από μακριά", μου απάντησε

στο τηλέφωνο. Όψη που έσβησε πριν τον προφθάσω.

Πόσο Ιόνιος αυτός ο Κόπτης κι εγώ Γραικός.

Μιλούσαμε για τους προγόνους μας Ιουλιανό και Τρισμέγιστο.

Vincent van Gogh, Le Fauteuil de  Gauguin, The Armchair off Gauguin, 1888. Huile sur toile, 90,5x72 cm.

Αδειάσαν οι καρέκλες κι είναι ακόμα νωρίς

να επιβαρυνθούν με νέο φορτίο.

Ίσως ξαναπεράσω κάτω από άλλου αστερισμού το μήνυμα.

(Μανχάταν 1982)

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΛΑΣ

Η Ποίηση μπορεί να συνυφαίνεται με την επιστήμη. Ο Μαρξ έδειξε στο έργο του ότι η Ποίηση δεν περιορίζεται καθόλου στην διακόσμηση του επιστημονικού λόγου αλλά έχει και ευριστική αξία. Στις κορυφώσεις της, μπορεί να διασταυρωθεί με κομβικά σημεία της θεωρητικής αναζήτησης και να ανοίξει απροσδόκητους δρόμους προς την αλήθεια. 

Από αυτή την σκοπιά, στο αφιέρωμα "Η επιστροφή της Αριστεράς των Αναγνώσεων" της κυριακάτικης Αυγής, ανάμεσα στα οδηγά σημεία που προτάσσονται των άρθρων, προσφυώς έχει συμπεριληφθεί κι ο μέγας ποιητής Νικόλαος Κάλας με τον περίφημο στίχο του για “το μεταχθές και το προαύριο” σαν μια γραμμή διερεύνησης του εκρηκτικού όσο και δυσανάγνωστου σήμερα.

Ο στίχος, όντως, δίνει ένα νήμα. Για να το ξετυλίξουμε, όμως, χωρίς να το μπερδέψουμε στο κουβάρι ή να το κόψουμε, καλό είναι να δούμε συνολικά το ποίημα  και τα ιστορικά του συμφραζόμενα.

Elisa Breton (née Bindorff); André Breton by Ida Kar. 2 1/4 inch square film negative, 1960. © National Portrait Gallery, London

Ο Κάλας το γράφει το 1982, λίγα χρόνια πριν πεθάνει, μετά από μια τραυματική επίσκεψη στο Παρίσι, όπου συναντάει την χήρα του Αντρέ Μπρετόν Ελίζα και μερικούς από τους παλιούς του συντρόφους των ηρωικών καιρών του υπερρεαλισμού και της στράτευσής του “στην υπηρεσία της σοσιαλιστικής επανάστασης”. Ο ίδιος παραμένει αμετανόητος υπερρεαλιστής, με ανοιχτά πάντα τα ανήσυχα μάτια του σε καθετί το νέο, όπως παραμένει κι αμετανόητος αδογμάτιστος τροτσκιστής μέχρι θανάτου.  Όπως γράφει προκλητικά: “ ακολουθώ το παρελθόν που πάει μπροστά μου”.  Σαν ποιητής και μαρξιστής αρνείται κάθε γραμμική αντίληψη του ιστορικού χρόνου.

Στο ποίημα Το μεταχθές νοιώθει όχι ρομαντική νοσταλγία αλλά ιστορική ανάγκη μιας επιστροφής των χρόνων της θύελλας. Όχι απλώς μια “επιστροφή της Αριστεράς” αλλά μια επι-στροφή, μια νέα στροφή στην επανάσταση, στην Ζωή και την Τέχνη: “Είχα επιτακτική ανάγκη να κάνω αναγωγή/στη δεκαετία του Τριάντα-σοσιαλισμός και υπερρεαλισμός”. Με τα λόγια του Αλαίν Μπαντιού, θα έλεγες ότι ο Νικόλαος Κάλας παραμένει ένα “υποκείμενο πιστό στο Συμβάν”, στην συντελεσμένη επαναστατική Τομή της εποχής των θυελλών και στο ανεξίτηλο χνάρι της που “ πάει μπροστά του”. Το χνάρι και η ακολουθία των αλλαγών μετά το Συμβάν δεν είναι το χθες αλλά το “μεταχθές” μέσα στο σήμερα. Ο Κάλας, όμως, δεν το απολιθώνει. Έχει νηφάλια, αν κι οδυνηρή, συνείδηση του χάσματος, της αποξένωσης από τους καιρούς της Τομής, μαζί κι από τον παλιό εκείνο σύντροφο που “αποτραβήχτηκε από τα παιχνίδια των ιδεών μας”. Οι καρέκλες των υπερρεαλιστών στην Πλας Μπλανς παραμένουν άδειες, ο τόπος των πρωτοποριών (καλλιτεχνικών και πολιτικών) είναι κενός. “Το μεταχθές με το προαύριο δύσκολα συνδέεται”. Ίσως απαιτείται μια επι-στροφή “κάτω από άλλου αστερισμού το μήνυμα”.

Αυτά στο ποίημα. Συγκρατούμε τρεις Στιγμές του: την Τομή, το Συμβάν και τις συνέπειες που το ακολουθούν, το μεταχθές· την απομάκρυνση/αποξένωση από το σημείο της Τομής· το (προ)μήνυμα ενός άλλου ιστορικού αστερισμού, το προαύριο μέσα από την στροφή/ επι-στροφή στην Τομή, την δύσκολη σύνδεση του προαύριου με το μεταχθές. Οι Στιγμές αυτές μας δίνουν και το νήμα της διάβασης στο σήμερα.

Του Σάββα Μιχαήλ. Tο κείμενο δημοσιεύτηκε στις Aναγνώσεις, της Aυγής, Kυριακή 31 Aυγούστου 2014.

Διαβάστε περισσότερα: η κριση και η ανατροπη ως μεταχθες και ως προαυριο

Η επίμονη ζωή. Alien Life Could Thrive on 'Supercritical' CO2 Instead of Water

H επιφάνεια της Αφροδίτης ίσως καλύπτεται από ένα ωκεανό υπερκρίσιμου διοξειδίου του άνθρακα και να βρίσκονται εκεί εξαιρετικά ανθεκτικά βακτήρια. An artist's rendition of the surface of Venus with an erupting volcano. Credit: ESA/AOES

Είναι γνωστό ότι η ζωή έχει πολύ μεγάλο πείσμα και μπορεί να προσαρμοστεί και να ζήσει σε ακραίες και εξαιρετικά αφιλόξενες συνθήκες. Μια νέα μελέτη επιβεβαιώνει το.. πείσμα της ζωής που μπορεί να επιβιώσει ακόμη και σε ένα περιβάλλον που κυριαρχείται από μια ακραία μορφή διοξειδίου του άνθρακα.

Υπερκρίσιμο

Βακτήρια μπορούν να επιβιώσουν σε υπερκρίσιμο διοξείδιο του άνθρακα. An artist's rendition of a cloudy super-Earth. Scientists suspect that alien life could potentially thrive on an alien planet by subsisting on "supercritical" carbon dioxide instead of water. Credit: NASA, ESA, & G. Bacon/STScI, STScI-PRC14-06

Σε συνθήκες υψηλής θερμοκρασίας και υψηλών πιέσεων αέρια και υγρά μετατρέπονται σε μια νέα, ενιαία, κατάσταση της ύλης, η οποία ονομάζεται «υπερκρίσιμη». Στην υπερκρίσιμη κατάσταση οι διάφορες χημικές ουσίες αποκτούν νέες και ενδιαφέρουσες ιδιότητες. Το διοξείδιο του άνθρακα έχει διαπιστωθεί ότι διαθέτει και μια τέτοια υπερκρίσιμη εκδοχή. Ομάδα αστροβιολόγων του Πολιτειακού Πανεπιστημίου Ουάσινγκτον διαπίστωσαν ότι υπάρχουν κάποια βακτήρια που μπορούν να επιβιώσουν σε ένα περιβάλλον που κυριαρχεί το υπερκρίσιμο διοξείδιο του άνθρακα θεωρείται εντελώς αφιλόξενο για τη ζωή. Αν αυτό πράγματι ισχύει τότε είναι πιθανό να υπάρχει ζωή σε κόσμους που μέχρι σήμερα πιστεύαμε ότι αυτό δεν είναι δυνατόν.

The hunt for alien life has so far focused on planets that may contain water, but scientists claim we should be looking further afield. A new study argues that bacteria (pictured) could exist on planets that contain an exotic substance known as 'supercritical' carbon dioxide.

Πιο κοντινό και χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Αφροδίτη η ατμόσφαιρα της οποίας πρόσφατα διαπιστώθηκε ότι βρίσκεται σε υπερκρίσιμη κατάσταση και η επιφάνεια της καλύπτεται από έναν ωκεανό υπερκρίσιμου ρευστού που αποτελείται κατά βάση από διοξείδιο του άνθρακα και ολίγον άζωτο. Είναι λοιπόν θεωρητικώς τουλάχιστον πιθανό να υπάρχουν κάποιες μορφές ζωής στην Αφροδίτη.

Ακούστε το γδούπο του Philae τη στιγμή που αναπηδά στον κομήτη. Listen to Philae touch down on a comet

Τον απόκοσμο ήχο της πρώτης προσεδάφισης σε κομήτη δημοσιοποίησε η ESA. The sound of Philae touching down on the comet has been heard for the first time.

Για να μας λύσει την απορία, η ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία ESA δημοσιοποίησε τον ήχο της πρώτης προσεδάφισης του ρομπότ Philae στον κομήτη 67P. Ο εξωγήινος γδούπος έχει σημασία, λένε οι ερευνητές, αφού αποκαλύπτει στοιχεία για τη δομή του αντικειμένου.

«Πρέπει να σημειωθεί ότι πρόκειται για πραγματικό αρχείο ήχου, είναι δηλαδή καταγραφή μηχανικών δονήσεων σε ακουστικές συχνότητες» επισημαίνει η ανακοίνωση της ESA.

Illustrated here are the various scientific instruments on the Philae lander that were used to study the comet when attached to the surface. SESAME is the lander's Surface Electrical Sounding and Acoustic Monitoring Experiment, and comprises three suites of instruments.

Στο περιβάλλον του κομήτη δεν υπάρχουν ήχοι, αφού η ατμόσφαιρα είναι εξαιρετικά αραιή. Ο γδούπος καταγράφηκε από το όργανο CASSE του ρομπότ, το οποίο ανιχνεύει δονήσεις από τα σκέλη προσεδάφισης.

Rosetta has chased comet 67P/Churyumov–Gerasimenko through space for more than ten years in what has been described as 'the sexiest, most fantastic mission ever'.

Η ανάλυση της ηχητικής καταγραφής, αναφέρει το Γερμανικό Κέντρο Αεροδιαστήματος DLR, «δείχνει ότι τα πόδια του Philae πρώτα διαπέρασαν ένα μαλακό επιφανειακό στρώμα -πιθανότατα ένα στρώμα σκόνης- πάχους αρκετών εκατοστών, μέχρι που χτύπησαν μια σκληρή επιφάνεια -πιθανότατα ένα στρώμα από πάγο και σκόνη- μερικά χιλιοστά του δευτερολέπτου αργότερα». Στην ιστορική προσεδάφισης της 12ης Νοεμβρίου, το Philae απελευθερώθηκε από το μητρικό σκάφος Rosetta και έπεσε αργά μέχρι τον κατάμαυρο κομήτη. Το ρομπότ αναπήδησε δύο φορές πριν καταλήξει σε άγνωστη αλλά σκιερή θέση. Η ηχογράφηση αφορά την πρώτη αναπήδηση και ίσως προσφέρει στοιχεία για τον εντοπισμό του, σημειώνουν οι ερευνητές.

Η ζωή άνθισε μετά το «διαζύγιο» Β. Αμερικής-Ανταρκτικής. Was the 'explosion in life' on Earth caused by North America breaking away from Antarctica?

Όπως φαίνεται και στον χάρτη οι ήπειροι της Γης βρίσκονταν σε εντελώς διαφορετική θέση από τη σημερινή. Στη Γκοντβάνα ήταν ενωμένες η Αφρική, η Ν. Αμερική, η Β. Αμερική, η Ινδία, η Ανταρκτική και η Αυστραλία. Η υπερήπειρος χωρίζει τον Ειρηνικό Ωκεανό από τον Ιαπετό Ωκεανό που ήταν ο «πρόγονος» του Ατλαντικού Ωκεανού. Κάποια στιγμή η Βόρειος Αμερική αποσπάται από τη Γκοντβάνα και την Ανταρκτική με την οποία ήταν ενωμένη προκαλώντας σύμφωνα με τη νέα μελέτη την έκρηξη της ζωής στον πλανήτη. A new analysis from The University of Texas at Austin's Institute for Geophysics suggests a deep oceanic gateway, shown in blue, developed between the Pacific and Iapetus oceans immediately before the Cambrian sea level rise and explosion of life in the fossil record, isolating Laurentia from the supercontinent Gondwanaland.

Πριν οι ήπειροι πάρουν την τελική μορφή και θέση που έχουν σήμερα μετακινούνταν συνεχώς, προσέγγιζαν η μια την άλλη και μετά από κάποιο διάστημα απομακρύνονταν. Κάποια στιγμή πριν από περίπου 600 εκ. όλες οι ήπειροι ενώθηκαν σε μια, τη Παγγαία, η οποία αποτελούνταν από υπερηπείρους όπως η Γκοντβάνα. Η Γκοντβάνα περιλάμβανε την Αυστραλία, την Ανταρκτική, την Ινδία, την Αφρική, τη Νότιο και τη Βόρειο Αμερική. Την ίδια εποχή ξεκινά η γεωλογική περίοδος που έχει ονομαστεί Κάμβριος και θεωρείται από τις πιο σημαντικές στον πλανήτη.

Στην Κάμβριο εποχή η Γη βίωσε πρωτοφανείς ρυθμούς ανάπτυξης της βιοποικιλότητας του πλανήτη. Αμέτρητα νέα είδη κάνουν εμφάνιση τους στον πλανήτη τα οποία εξαπλώνονται παντού. Αμερικανοί ερευνητές υποστηρίζουν τώρα ότι η αυτή η έκρηξη της ζωής οφείλεται σε μια αλυσιδωτή αντίδραση που προκάλεσε ένα τρομερό τεκτονικό γεγονός.

Η διάσπαση

Η διάσπαση της υπερηπείρου Γκοντβάνα προκάλεσε την έκρηξη ζωής στη Γη στην Κάμβριο Περίοδο. The new paper is the first to integrate geological evidence from five present-day continents — North America, South America, Africa, Australia and Antarctica (pictured)  — in addressing paleogeography at that critical time. Dalziel proposes that present-day North America was still attached to the southern continents until sometime into the Cambrian period.

Τη νέα θεωρία ανέπτυξαν επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Τέξας και υποστηρίζουν ότι αυτό το τεκτονικό γεγονός προκάλεσε μια σειρά από γεωλογικές και ατμοσφαιρικές διεργασίες. Το γεγονός αυτό προκάλεσε τον διαχωρισμό της Βορείου Αμερικής από την Ανταρκτική με την οποία ήταν συνδεδεμένη στην Γκοντβάνα. Ταυτόχρονα αυξήθηκαν αξιοσημείωτα τα επίπεδα των ωκεανών που μέχρι τότε ήταν ρηχοί. Αυτό με τη σειρά του είχε ως αποτέλεσμα να υπάρξουν μια σειρά από άλλες περιβαλλοντικές αλλαγές με κυριότερες την αλλαγή της χημικής σύνθεσης των ωκεανών αλλά και την αύξηση των επιπέδων οξυγόνου στην ατμόσφαιρα.

Όλα αυτά επέτρεψαν την εμφάνιση ολοένα και πιο σύνθετων μορφών ζωής και την εμφάνιση εκτός των άλλων διαφόρων νέων ειδών ζώων από τα οποία κατάγονται τα ζώα που υπάρχουν τώρα στον πλανήτη. Οι ερευνητές ανέπτυξαν τη θεωρία τους μελετώντας πετρώματα από τις ηπείρους που αποτελούνταν η Γκοντβάνα και ειδικά από την Ανταρκτική και τη Βόρειο Αμερική. Η μελέτη τους δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Geology».  

Το μεγάλο ταξίδι του αστεροειδή Bennu. Meet Bennu, the asteroid that we're landing on in 2018

Η NASA θα επιχειρήσει να συλλέξει δείγματα από έναν αστεροειδή που ίσως χτυπήσει τη Γη τον 22ο αιώνα. This is an artist's concept of the impact that created the asteroid Bennu. Scientists think Bennu formed when some of the rubble from a collision like this coalesced under its own gravity.

Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα ένα καταπληκτικό βίντεο για την αποστολή Osiris-Rex η οποία θα επιχειρήσει να συλλέξει δείγματα από έναν κομήτη η τροχιά του οποίου θα τον φέρει κοντά στη Γη τον 22ο αιώνα και υπάρχει 1 στις 2,500 χιλιάδες πιθανότητες να πέσει πάνω στον πλανήτη μας.

Η αποστολή

Pictured is an artist's concept of Nasa's Osiris-Rex asteroid-sample-return spacecraft arriving at the asteroid Bennu. Because Bennu comes close to Earth, there is a tiny chance – about 1 in 2,500 – that it could hit Earth late in the 22nd century, according to Professor Beshore.

Το Osiris-Rex, μια αποστολή συνολικού κόστους 800 εκατομμυρίων δολαρίων, είναι προγραμματισμένο να εκτοξευτεί το Σεπτέμβριο του 2016.  Θα χρειαστεί περίπου δύο χρόνια να φτάσει τον αστεροειδή Bennu που έχει διάμετρο γύρω στα 200 μέτρα. Η NASA εκτιμά ότι υπάρχει αρκετά μεγάλη πιθανότητα να προσκρούσει ο Bennu στη Γη σε περίπου δύο αιώνες. Όλοι ευλεπιστούν βέβαια ότι μέχρι τότε η ανθρωπότητα θα διαθέτει την τεχνολογία για να αποτρέψει μια τέτοια εξέλιξη.

An artist's concept of the young Earth being bombarded by asteroids. Scientists think these impacts could have delivered significant amounts of organic matter and water to Earth.

Το Osiris-Rex θα μπορούσε τώρα να προσφέρει νέα στοιχεία για τους εκατομμύρια αστεροειδείς που υπολογίζεται ότι υπάρχουν στο Ηλιακό Σύστημα. Οι αστεροειδείς, ορισμένοι από τους οποίους αποτελούνται κυρίως από πετρώματα, ενώ άλλοι από σίδερο και νικέλιο, θεωρούνται κατάλοιπα από το σχηματισμό των πλανητών πριν από 4,5 δισ. χρόνια.

By studying the sample collected from Bennu, the Nasa team will be able to examine some of the most pristine material to be found in the solar system. Pictured is an artist's impression of an impact on Jupiter's moon, Europa.

Έτσι η μελέτη τους θα προσφέρει πολύτιμα στοιχεία για τη γέννηση και την εξέλιξη του Ηλιακού Συστήματος. Ο Bennu είναι πλούσιος σε οργανικά υλικά, λόγω όμως της σύστασής του είναι πραγματικά κατάμαυρος γεγονός που κάνει εξαιρετικά δύσκολο το σχεδιασμό καμερών κατάλληλων για τη μελέτη ενός τόσο σκοτεινού σώματος.

Αν όλα πάνε καλά, το Osiris-Rex αρχικά θα χαρτογραφήσει το σώμα και αργότερα θα ακουμπήσει την επιφάνειά του. Μια ριπή πεπιεσμένου αερίου θα εκτινάξει από την επιφάνεια σκόνη και μικρές πέτρες, οι οποίες θα κυλήσουν μέσα σε ένα κάνιστρο συλλογής. Το κάνιστρο θα απελευθερωθεί από το σκάφος και θα πέσει με αλεξίπτωτο στη Γη το 2023.

Μυστηριώδης ευθυγράμμιση των γαλαξιών στον ιστό του Σύμπαντος. Mysterious Alignment of Quasar Axes with Universe’s Large-Scale Structures Revealed

Η ανακάλυψη υποδηλώνει «ότι κάποιο συστατικό λείπει από τα σημερινά μοντέλα για το Σύμπαν» λένε οι ερευνητές. European astronomers using ESO’s Very Large Telescope have found that the rotation axes of quasars are parallel to each other over very long distances and tend to be aligned with the so-called large-scale structures in which the quasars reside. This artist’s impression shows the mysterious alignments between the spin axes of quasars and the large-scale structures they inhabit; these alignments are over billions of light-years and are the largest known in the Universe. Image credit: ESO / M. Kornmesser.

Κοσμικό μυστήριο: Οι μαύρες τρύπες που κρύβονται στα κέντρα μακρινών γαλαξιών περιέργως τείνουν να έχουν παράλληλους άξονες περιστροφής, ευθυγραμμισμένους με τις μεγαλύτερες δομές του Σύμπαντος. Η ανακάλυψη υποδηλώνει «ότι κάποιο συστατικό λείπει από τα σημερινά μοντέλα για το Σύμπαν» λένε οι Ευρωπαίοι ερευνητές που υπογράφουν τη μελέτη στην επιθεώρηση «Astronomy & Astrophysics».

Η ανακάλυψη

This very detailed simulation of large scale structure was created as part of the Illustris simulation. The distribution of dark matter is shown in blue and the gas distribution in orange. This simulation is for the current state of the Universe and is centered on a massive galaxy cluster. The region shown is about 300 million light-years across. Credit: Illustris Collaboration

Χρησιμοποιώντας το «Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο» (VLT) του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου (ESO) στη Χιλή, οι ερευνητές εξέτασαν 93 κβάζαρ. Τα κβάζαρ είναι εξαιρετικά φωτεινοί γαλαξίες με δραστήριες μαύρες τρύπες στο κέντρο τους. Το υλικό που περιδινίζεται γύρω από τη μαύρη τρύπα θερμαίνεται και εκπέμπει πίδακες ακτινοβολίας πριν χαθεί για πάντα μέσα στο τέρας. Η ακτινοβολία είναι απίστευτα έντονη, πιο έντονη από τη λάμψη όλων των άστρων του γαλαξία μαζί.

Τα δεκάδες κβάζαρ που εξετάζει η μελέτη είναι διασκορπισμένα σε μια έκταση δισεκατομμυρίων ετών φωτός, την οποία βλέπουν οι αστρονόμοι όπως ήταν όταν το Σύμπαν είχε το ένα τρίτο της σημερινής του ηλικίας. Οι άξονες περιστροφής των κβάζαρ δεν μπορεί να γίνει άμεσα ορατός, ωστόσο οι ερευνητές κατάφεραν να υπολογίσουν τους προσανατολισμούς τους με έμμεσες μεθόδους που καταγράφουν τη γωνία πόλωσης του φωτός.

«Το πρώτο περίεργο που παρατηρήσαμε είναι ότι οι άξονες περιστροφής ορισμένων κβάζαρ ήταν ευθυγραμμισμένοι μεταξύ τους, παρόλο που τα κβάζαρ αυτά απέχουν μεταξύ τους δισεκατομμύρια έτη φωτός» αναφέρει ο Ντέιμιεν Χουτσεμέκερς του Πανεπιστημίου της Λιέγης στο Βέλγιο.

Οι άξονες

Biggest Structure in the Universe Explained by Karl Tate, SPACE.com Infographics Artist.

Στο επόμενο στάδιο, οι αστρονόμοι εξέτασαν το εάν οι άξονες περιστροφής είναι ευθυγραμμισμένοι όχι μόνο μεταξύ τους αλλά και με τον λεγόμενο κοσμικό ιστό, την αδρή υφή του Σύμπαντος. Οι γαλαξίες δεν είναι ομοιόμορφα κατανεμημένοι στο Σύμπαν, αν κοιτάξει κανείς σε κλίμακες της τάξης των μερικών εκατομμυρίων ετών φωτός.

Σύμφωνα με το κυρίαρχο μοντέλο της σημερινής Κοσμολογίας, οι γαλαξίες τείνουν να συγκεντρώνονται σε αχανή νήματα και «σβόλους», ανάμεσα στους οποίους υπάρχουν αχανείς, σχεδόν άδειες εκτάσεις. 

Οι νέες παρατηρήσεις δείχνουν ότι οι άξονες περιστροφής των κβάζαρ τείνουν να είναι παράλληλοι με τα κοσμικά νήματα. Με άλλα λόγια, οι άξονες εκτείνονται κατά μήκος των νημάτων. Δείτε ένα βίντεο για το εντυπωσιακό φαινόμενο:

Οι ερευνητές υπολογίζουν ότι η πιθανότητα να προέκυψε αυτή η ευθυγράμμιση από καθαρή τύχη είναι μόλις 1%. Και αυτό σημαίνει ότι η παράξενη ευθυγράμμιση των κβάζαρ ίσως έχει σημασία για τα υπολογιστικά μοντέλα των κοσμολόγων. «Ο συσχετισμός ανάμεσα στον προσανατολισμό των κβάζαρ και τις δομές στις οποίες αυτά ανήκουν είναι μια σημαντική πρόβλεψη των αριθμητικών μοντέλων για την εξέλιξη του Σύμπαντος» εξηγεί ο Ντομινίκ Σλους του Πανεπιστημίου της Λιέγης, επίσης μέλος της ερευνητικής ομάδας.

Παραδέχεται ωστόσο ότι το φαινόμενο παραμένει δυσεξήγητο. Όπως επισημαίνει, «οι ευθυγραμμίσεις στα νέα δεδομένα μας, σε κλίμακες μεγαλύτερες από ό,τι οι προβλέψεις των προσομοιώσεων, ίσως αποτελούν ένδειξη ενός συστατικού που λείπει από τα σημερινά μοντέλα για τον Κόσμο».

«Εξόριστη» μαύρη τρύπα ή σούπερ άστρο; Mystery Object in Space: A Rogue Black Hole or Strange Supernova?

Εντοπίστηκε ένα μυστηριώδες κοσμικό αντικείμενο η ταυτότητα του οποίου πονοκεφαλιάζει τους ειδικούς. Using the Keck II telescope in Hawaii, researchers obtained high-resolution images of Markarian 177 and SDSS1133 using a near-infrared filter. Twin bright spots in the galaxy's center are consistent with recent star formation, a disturbance that hints this galaxy may have merged with another. Image Credit: W. M. Keck Observatory/M. Koss (ETH Zurich) et al.

Διεθνής ομάδα ερευνητών αναλύοντας ένα τεράστιο όγκο δεδομένων από παρατηρήσεις επίγειων και διαστημικών τηλεσκοπίων εντόπισε μια μυστηριώδη πηγή φωτός σε απόσταση 90 εκ. ετών. Το φως αυτό σύμφωνα με τους ερευνητές ανήκει σε κάποιο κοσμικό αντικείμενο την ταυτότητα του οποίου δεν μπορούν ακόμη να διακρίνουν. Αυτό γιατί όπως αναφέρουν το αντικείμενο αυτό παρουσιάζει ασυνήθιστη συμπεριφορά.

The dwarf galaxy Markarian 177 (center) and its unusual source SDSS1133 (blue) lie 90 million light-years away. The galaxies are located in the bowl of the Big Dipper, a well-known star pattern in the constellation Ursa Major. Image Credit: Sloan Digital Sky Survey

Το αντικείμενο έλαβε την κωδική ονομασία SDSS1133 και οι ερευνητές έχουν καταλήξει σε δύο πιθανές εξηγήσεις για την ταυτότητα του.

SDSS1133 (bright spot, lower left) has been a persistent source for more than 60 years. This sequence of archival astronomical imagery, taken through different instruments and filters, shows that the source is detectable in 1950 and brightest in 2001. Image Credit: NASA's Goddard Space Flight Center/M. Koss (ETH Zurich)

Η πρώτη πιθανότητα σύμφωνα με τους ερευνητές είναι το αντικείμενο αυτό να είναι μια μελανή οπή η οποία εξορίστηκε από τον γαλαξία στον οποίο βρισκόταν όταν αυτός συγχωνεύτηκε με κάποιον άλλο γαλαξία.

Zoom into Markarian 177 and SDSS1133 and see how they compare with a simulated galaxy collision. When the central black holes in these galaxies combine, a "kick" launches the merged black hole on a wide orbit taking it far from the galaxy's core. Feature Link: Related multimedia from NASA Goddard's Scientific Visualization Studio

Το δεύτερο σενάριο που εξετάζουν οι ερευνητές είναι το αντικείμενο αυτό να είναι το απομεινάρι ενός γιγάντιου άστρου που αυτοκαταστράφηκε σε μια έκρηξη σουπερνόβα. H ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Monthly Notices of the Royal Astronomical Society».