Σε πολλούς ανθρώπους ο επερχόμενος θάνατος γεννά απρόσμενα θετικά συναισθήματα. Emotions expressed by the dying are unexpectedly positive

Nils Dardel, The Dying Dandy, 1918. Αν και ο φόβος του θανάτου αποτελεί θεμελιακό γνώρισμα του ανθρώπου, τελικά πολλοί άνθρωποι, όταν το τέλος της ζωής πλησιάζει, εκδηλώνουν αναπάντεχα θετικά συναισθήματα. Fear of death is a fundamental part of the human experience -- we dread the possibility of pain and suffering and we worry that we'll face the end alone. Although thinking about dying can cause considerable angst, new research suggests that the actual emotional experiences of the dying are both more positive and less negative than people expect.

Αυτό είναι το συμπέρασμα δύο νέων αμερικανικών μελετών, που δείχνουν ότι, αντίθετα με τη διαδεδομένη άποψη, η «πρόγευση» του θανάτου συχνά είναι πολύ πιο θετική από ό,τι περιμένουν οι περισσότεροι άνθρωποι να είναι.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Κουρτ Γκρέι του Πανεπιστημίου της Β.Καρολίνα, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο αμερικανικό περιοδικό ψυχολογίας "Psychological Science", πραγματοποίησαν δύο έρευνες, που κατέληξαν σε παρεμφερές συμπέρασμα: ενώ στη φαντασία των ανθρώπων ο θάνατος φαντάζει τρομακτικός (πόνος, βάσανα, άγχος, μοναχική συνάντηση με το άγνωστο κ.α.), οι τελευταίες στιγμές μπορεί να είναι λιγότερο αρνητικές, αν όχι ακόμη και θετικές συναισθηματικά.

Η πρώτη μελέτη ανέλυσε -με τη βοήθεια ηλεκτρονικών υπολογιστών- το συναισθηματικό περιεχόμενο των ιστολογίων (μπλογκ) που έχουν δημιουργήσει καρκινοπαθείς τελικού σταδίου και άλλοι ασθενείς με ανίατες παθήσεις. Η σύγκριση με κείμενα υγιών ανθρώπων που κλήθηκαν να γράψουν πώς φαντάζονται πως θα νιώσουν όταν θα πεθαίνουν, αποκαλύπτει ότι οι αναρτήσεις όσων σύντομα θα πεθάνουν, είναι πιο θετικές συναισθηματικά από τις εκ των προτέρων φαντασιώσεις περί θανάτου. Μάλιστα, όσο πλησιάζει ο θάνατος, τόσο πιο θετικές γίνονται και τόσο αυξάνεται η συχνότητα λέξεων όπως «αγάπη» και «ευτυχία», αντί για «φόβος», «άγχος» κ.α.

Η δεύτερη μελέτη ανέλυσε τις τελευταίες λέξεις και ποιήματα μελλοθάνατων σε αμερικανικές φυλακές, οι οποίοι είχαν καταδικασθεί να εκτελεσθούν για σοβαρά εγκλήματα. Και σε αυτή την περίπτωση, το συναισθηματικό περιεχόμενο των γραπτών τους ήταν -κατά μέσο όρο- απρόσμενα θετικό και λιγότερο αρνητικό, σε σχέση με τα ποιήματα που έγραφαν άλλοι φυλακισμένοι που δεν ήσαν μελλοθάνατοι. Το μυαλό των μελλοθάνατων έλκεται ιδιαίτερα από έννοιες όπως η θρησκεία και η οικογένεια.

These findings suggest that our expectations may not match the reality of dying, which has important implications for how we treat people who are dying. Credit: © Studio Porto Sabbia / Fotolia

«Όταν φανταζόμαστε τα συναισθήματά μας, καθώς πλησιάζουμε το θάνατο, συνήθως κυριαρχεί η λύπη και ο τρόμος. Όμως, όπως φαίνεται, το να πεθαίνει κανείς είναι λιγότερο λυπηρό και τρομακτικό -ακόμη και πιο χαρούμενο- από ό,τι νομίζουμε. Οι τελευταίες αναρτήσεις των ανίατων αρρώστων και οι τελευταίες λέξεις των μελλοθάνατων φυλακισμένων είναι γεμάτες αγάπη, κοινωνική σύνδεση και νόημα» δήλωσε ο Γκρέι.

Βέβαια, θα μπορούσε να προσθέσει κανείς ότι αν κάποιος, στο κατώφλι του θανάτου, βρει το κουράγιο να γράφει ιστολόγια και ποιήματα, τότε όντως υπάρχουν αυξημένες πιθανότητες να βρίσκει κάποιο θετικό νόημα στο θάνατο. Αλλά πολύ περισσότεροι άνθρωποι μάλλον δεν έχουν αυτό το κουράγιο...

Αλλά πότε ακριβώς έρχεται ο θάνατος;

«Ο θνήσκων Γαλάτης». Μουσεία Καπιτωλίου, Ρώμη. Αντίγραφο ενός μέρους της ομάδας του Αττάλου Α΄. Περ. 220 π.Χ.The Dying Galatian is a Roman marble copy of a Hellenistic work of the late 3rd century BC. Capitoline Museums, Rome.

Παρόλο που στη ζωή, όπως λένε, δύο πράγματα είναι βέβαια, οι φόροι και ο θάνατος, υπάρχουν ακόμη αμφιβολίες για το ένα από τα δύο - και αυτό παραδόξως δεν είναι οι φόροι. Οι γιατροί και άλλοι επιστήμονες πασχίζουν ακόμη να βρουν έναν κοινό ορισμό του θανάτου και να τον εφαρμόζουν σε όλο τον κόσμο.

Το θέμα τέθηκε επί τάπητος ξανά στο ετήσιο συνέδριο Euroanaesthesia της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Αναισθησιολογίας στη Γενεύη (3-5 Ιουνίου). Οι περισσότεροι γιατροί παγκοσμίως -τουλάχιστον στον Δυτικό κόσμο- συμφωνούν πλέον ότι ο θάνατος είναι τελικά εγκεφαλικός θάνατος, μια έννοια που εισήχθη εδώ και τουλάχιστον 40 χρόνια.

Όμως παραμένουν αρκετές διαφωνίες γύρω από τον προσδιορισμό της ακριβούς στιγμής του θανάτου με βάση με μια σειρά από νευρολογικά κριτήρια. Έτσι, δεν υπάρχει ομοφωνία για το πότε ακριβώς επέρχεται ο θάνατος.

Ορισμένοι γιατροί επιμένουν ότι αρκεί να βεβαιωθεί ο θάνατος του εγκεφαλικού στελέχους, του αρχαιότερου και κατώτερου τμήματος του εγκεφάλου που ευθύνεται για τις ζωτικές αυτόνομες λειτουργίες όπως η αναπνοή, καθώς και για τη συνείδηση. Αν μέσα από τη σχετική ιατρική εξέταση διαπιστωθεί ο θάνατος του στελέχους του εγκεφάλου, τότε θεωρούν δεδομένο ότι επήλθε γενικά ο θάνατος.

Όμως ορισμένοι αντιτείνουν ότι πρέπει να επιβεβαιωθεί ο θάνατος ολόκληρου του εγκεφάλου και όχι μόνο του στελέχους. Μεταξύ άλλων, φέρνουν ως επιχείρημα ότι όχι σπάνια ο εγκέφαλος εμφανίζει ηλεκτρική δραστηριότητα για αρκετά λεπτά μετά τον θάνατο του εγκεφαλικού στελέχους.

Όπως δήλωσε στο συνέδριο ο καθηγητής αναισθησιολογίας και εντατικής θεραπείας Τζιουζέπε Κιτέριο της Ιατρικής και Χειρουργικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Μιλάνο, «με όλη τη σύγχρονη τεχνολογία που υπάρχει σήμερα, θα περίμενε κανείς ο προσδιορισμός του θανάτου να είναι εύκολο ζήτημα, αλλά δεν είναι».

Ο ίδιος υποστηρίζει σθεναρά ότι αν έχει πεθάνει το εγκεφαλικό στέλεχος, ο άνθρωπος είναι πεθαμένος, ακόμη κι αν άλλα τμήματα του εγκεφάλου του λειτουργούν για ένα διάστημα ακόμη. Συνεπώς δεν χρειάζονται πρόσθετες εξετάσεις όπως το ηλεκτρογκεφαλογράφημα, όπως απαιτεί π.χ. η χώρα του, η Ιταλία.

Πηγές: Amelia Goranson, Ryan S. Ritter, Adam Waytz, Michael I. Norton, Kurt Gray. Dying Is Unexpectedly Positive. Psychological Science, 2017; 095679761770118 DOI: 10.1177/0956797617701186 - www.praktoreio-ygeias.gr

Γιγάντιος εξωπλανήτης είναι καυτός σαν τον Ήλιο. Astronomers discover hottest known giant planet

Πύρινη κόλαση σε απόσταση 650 ετών φωτός από τη Γη. Twice the size of Jupiter and 650 lights years away, planet found using Kilodegree Extremely Little Telescopes, made with off-the-shelf components. Artist conception of the Kelt-9 system. The heat bearing down on Kelt-9b is so intense that, soufflé-like, the planet puffs up to create a world nearly three times as massive as Jupiter but only half as dense. Illustration: Nasa/JPL-Caltech/R. Hurt (IPAC)

Οι αστρονόμοι ανακάλυψαν τον πιο καυτό γιγάντιο εξωπλανήτη που έχει βρεθεί μέχρι σήμερα. Οι θερμοκρασίες στην επιφάνειά του εκτιμάται ότι φθάνουν τους 4.327 βαθμούς Κελσίου, ξεπερνώντας τις αντίστοιχες πολλών άστρων, ενώ είναι μόνο 927 βαθμούς ψυχρότερος από τον Ήλιο μας. Το προηγούμενο ρεκόρ θερμοκρασίας εξωπλανήτη ήταν 3.027 βαθμοί Κελσίου.

Ο καυτός εξωπλανήτης, που βρίσκεται σε απόσταση 650 ετών φωτός από τη Γη στην κατεύθυνση του αστερισμού του Κύκνου, είναι ένας αέριος γίγαντας με σχεδόν τριπλάσια μάζα από τον Δία, αλλά με μόνο τη μισή πυκνότητα του τελευταίου. Ονομάζεται KELT-9b και περιφέρεται γύρω από το τεράστιο καυτό άστρο KELT-9, το οποίο είναι διπλάσιο σε μέγεθος από τον Ήλιο και έχει θερμοκρασίες κοντά στους 9.900 βαθμούς Κελσίου, δηλαδή σχεδόν διπλάσιες από τον Ήλιο.

(top) An animation showing the pole-to-pole orbital path of KELT-9b. Normally, planets orbit a star’s equator, which causes blips to occur in the red end and the blue end of the star’s color spectrum from the scientists’ point of view. (bottom) In this case, researchers saw a blip only in the middle of the color spectrum, shown in the spectral line. Studying this middle blip revealed the exoplanet’s unusual orbit. Credit: Marshall C. Johnson

Ο εξωπλανήτης είναι βαρυτικά «κλειδωμένος» με το άστρο του, πράγμα που σημαίνει ότι η μία πλευρά του φωτίζεται μόνιμα από αυτό, ενώ η άλλη παραμένει πάντα σκοτεινή (όπως συμβαίνει με τη Σελήνη σε σχέση με τη Γη). Η φωτεινή πλευρά του εξωπλανήτη «βομβαρδίζεται» ανηλεώς από τρομερά ισχυρή αστρική ακτινοβολία. Είναι τόσο υψηλή η θερμοκρασία του KELT-9b, που η υπεριώδης ακτινοβολία του μητρικού άστρου του θα αναγκάζει τα μόρια εξωπλανήτη να διασπώνται και θα έχει εξατμίσει την όποια ατμόσφαιρά του.

The planet was identified using the Kilodegree Extremely Little Telescope (KELT) at Winer Observatory in Arizona. The KELT telescope is one of two such instruments specially designed to detect planets orbiting bright stars.

Οι ερευνητές από διάφορες χώρες, με επικεφαλής τον καθηγητή αστρονομίας Σκοτ Γκάουντι του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Οχάιο, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature» και παράλληλη ανακοίνωση σε συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας στο Όστιν του Τέξας, χρησιμοποίησαν για τις παρατηρήσεις τους το τηλεσκόπιο KELT-North στην Αριζόνα. Θα ακολουθήσουν και άλλες παρατηρήσεις με διαφορετικά τηλεσκόπια, μεταξύ των οποίων τα διαστημικά Spitzer και Hubble.

Παραμένει άγνωστο αν ο καυτός εξωπλανήτης διαθέτει στερεό πυρήνα, ένα ερωτηματικό που αφορά και τον Δία. Σε κάθε περίπτωση, με ή χωρίς στερεό πυρήνα, η τύχη του καυτού εξωπλανήτη μοιάζει μάλλον δυσοίωνη σε βάθος χρόνου, καθώς βρίσκεται τόσο κοντά στο άστρο του, που ολοκληρώνει μια πλήρη περιφορά γύρω από αυτό σε μόλις μιάμιση γήινη μέρα (η διάρκεια του έτους του). Έτσι, όταν το άστρο του αναπόφευκτα κάποια στιγμή -σε περίπου ένα δισεκατομμύριο χρόνια- «φουσκώσει» για να μετατραπεί σε ερυθρό γίγαντα, θα «καταπιεί» πάραυτα τον εξωπλανήτη.

Πηγές: endel, J. (2017), Meet KELT-9b, the hottest exoplanet ever discovered, Eos, 98, https://doi.org/10.1029/2017EO075413 - http://www.tovima.gr/science/article/?aid=883822

Το χρώμα του Πιτ Τέρνερ. The color of Pete Turner

Ο Τurner σπούδασε φωτογραφία στο Rochester Institute of technology, συμμαθητής με τον Bruce Davidson. Kαι παρόλο που όπως λέει κρυφοκοίταγε τη δουλειά του, στο τέλος πήρε τελείως διαφορετική κατεύθυνση επηρεαζόμενος στα πρώτα του βήματα από ζωγράφους, κυρίως το σουρεαλιστή Ρενέ Μαγκρίτ. 

 

Παίζοντας με φίλτρα, διπλοεκθέσεις και διάφορα είδη φιλμ ο Turner εντυπωσιάζει και ξεκινώντας από φωτογράφος του στρατού αρχίζει και παίρνει δουλειές στα περιοδικά National Geographic, Life και Look.  

Ακόμα κι αν δεν αναγνωρίζετε το όνομα το πιθανότερο είναι ότι κάποια φωτογραφία του θα έχετε δει σε περιοδικό ή διαφήμιση. Έχοντας ταξιδέψει όλο τον κόσμο φωτογραφίζοντας, ο Turner είναι γεμάτος ιστορίες τις οποίες μοιράζει απλόχερα. Πολύ ενδιαφέρον αυτό το άρθρο που περιγράφει με λεπτομέρεια πώς δημιούργησε κάποιες από τις πιο διάσημες φωτογραφίες του καθώς και την ευρύτερη τεχνική της δουλειάς του.

Ο Turner είναι βασικά για την έγχρωμη εμπορική φωτογραφία περίπου το ίδιο που είναι οι Ramones για το punk rock: κάπου εκεί ξεκίνησαν όλα. Και φυσικά αντιγράφονται ξεδιάντροπα μέχρι και σήμερα.

Τα έργα του αποτελούν μόνιμα εκθέματα σε πολλά μουσεία όπως το MEP στο Παρίσι, το Μητροπολιτικό Μουσείο Φωτογραφίας του Τόκυο, το ICS στη Νέα Υόρκη καθώς και από το 2007 μόνιμη έκθεση στο George Eastman House της Kodak. Δείγμα του πόσο δημοφιλής είναι το δημοψήφισμα του περιοδικού Photo District News που τον ανέδειξε στους 20 πιο σημαντικούς φωτογράφους του αιώνα. 

Επίσης έχει εκδώσει διάφορα βιβλία όπως το African Journey και το Color of Jazz, μια συλλογή από εξώφυλλα δίσκων Jazz με φωτογραφίες του Turner από το 1959 έως το 1982.

Σήμερα εξακολουθεί να κάνει εμπορικές δουλειές αν και δεν το επιδιώκει πια. Όπως λέει ο ίδιος «ξεκίνησα φωτογραφία για ταξιδεύω, τώρα έχω την πολυτέλεια να επιλέγω εγώ πού θα πάω και τι θα φωτογραφίσω. Κάθε φορά όμως που σηκώνω την κάμερα είναι το ίδιο δύσκολο με την πρώτη φορά. Ειδικά όταν επισκέπτομαι ένα μέρος για δεύτερη φορά ξέρω ότι τώρα πρέπει να μπω πιο βαθιά και να ξεπεράσω την επιφάνεια, κι αυτό είναι δύσκολο».

Πηγή: DPGR