Arts Universe and Philology

Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.

Δευτέρα 16 Φεβρουαρίου 2015

«Γονίδιο απιστίας» γένους θηλυκού. Women are more likely to cheat on their partner if they carry the 'infidelity gene'

Jean-Honoré Fragonard, Les Heureux Amants, 1770. Huile sur Toile, 49,5x60,5 cm. Suisse, Collection Particulière. Ορισμένες παραλλαγές του γονιδίου AVPR1A δημιουργούν τάσεις απιστίας στις γυναίκες, όχι όμως και στους άνδρες. Women who contain a specific variation of a gene are more likely to cheat on their partner, scientists found.

Αν θέλετε να σας συγχωρέσει για την απιστία, πείτε του ότι έφταιγε το γονίδιο AVPR1A. Ερευνητές στην Αυστραλία υποστηρίζουν ότι ορισμένες παραλλαγές του εν λόγω γονιδίου δημιουργούν τάσεις απιστίας στις γυναίκες, όχι όμως και στους άνδρες.

Το AVPR1A περιέχει την πληροφορία για την παραγωγή ενός υποδοχέα που υπάρχει στην επιφάνεια των κυττάρων και ενεργοποιείται από την ορμόνη βαζοπρεσίνη, γνωστή και ως αντιδιουρητική ορμόνη.

Η βαζοπρεσίνη των... σχέσεων

Variations of the AVPR1A gene affect females' propensity to cheat but do not have the same affect on men. 

Βασική λειτουργία της βαζοπρεσίνης, η οποία υπάρχει στα περισσότερα θηλαστικά, είναι να ρυθμίζει την κατακράτηση νερού στον οργανισμό μέσω της διούρησης. Τα τελευταία χρόνια, όμως, συγκεντρώνονται όλο και περισσότερες ενδείξεις για το ρόλο της ορμόνης στη συμπεριφορά και τη σύναψη σχέσεων.

Οι εικασίες για το ρόλο της βαζοπρεσίνης στον ανθρώπινο εγκέφαλο ξεκίνησαν όταν διαπιστώθηκε ότι η ορμόνη επηρεάζει το ζευγάρωμα σε ορισμένα θηλαστικά. Στον μίκρωτο της σαβάνας, ένα ζώο σαν τυφλοπόντικα που ζει στην Αμερική, γενετικές ποικιλομορφίες που σχετίζονται με τον υποδοχέα της βαζοπρεσίνης κάνουν το ζώο αυστηρά πολυγαμικό ή μονογαμικό.

Η νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Evolution and Human Behavior, εξετάζει ποικιλομορφίες του γονιδίου AVPR1A σε 7.378 ζευγάρια διδύμων στη Φινλανδία -η σύγκριση μονοζυγωτικών και ετεροζυγωτικών διδύμων είναι μια στάνταρτ μέθοδος για τη διαλεύκανση του ρόλου γονιδίων.

Το 6,4% των γυναικών της μελέτης και το 9,8% των ανδρών παραδέχτηκαν ότι είχαν απιστήσει το προηγούμενο έτος, αναφέρουν οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Κουίνσλαντ.

Το γυναικείο αλληλόμορφο της απιστίας

Octave Lassaert, Ne sois pas cruelle, 1801-1900. Lithogrraphie.

Οι γενετικές εξετάσεις που ακολούθησαν αποκάλυψαν ότι ένα δυσανάλογα μεγάλο ποσοστό των άπιστων γυναικών έφεραν μια συγκεκριμένη ποικιλία, ή αλληλόμορφο, του γονιδίου AVPR1A.

Για άγνωστο λόγο, το εν λόγω αλληλόμορφο δεν βρέθηκε να επηρεάζει την πιθανότητα απιστίας στους άνδρες.

«Εντοπίσαμε ισχυρές γενετικές επιδράσεις στη σεξουαλική απιστία», αναφέρει η ερευνητική ομάδα.

Τα ευρήματα όμως θα πρέπει να επιβεβαιωθούν με περαιτέρω μελέτες, δεδομένου ότι δεν βρίσκονται σε απόλυτη συμφωνία με προηγούμενες έρευνες: το 2008, ερευνητές του Ινστιτούτου Καρολίνσκα ανέφεραν ότι ποικιλομορφίες στο γονίδιο AVPR1A  επηρεάζουν την τάση απιστίας και στους άνδρες.

Οι 12 Αρμαγεδδώνες! The 12 most likely causes of the Apocalypse, according to scientists

Ειδικοί έφτιαξαν λίστα με τις μεγαλύτερες απειλές για την ανθρωπότητα. End of the world: Large asteroid collisions – with objects 5 km or more in size – happen about once every 20 million years and would have an energy a 100,000 times greater than the largest bomb ever detonated.

Ομάδα ειδικών του Ινστιτούτου Μέλλοντος της Ανθρωπότητας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και του Ιδρύματος Global Challenges έφτιαξαν μια λίστα με τις μεγαλύτερες απειλές για την ανθρωπότητα στην οποία καταγράφονται 12 εξ αυτών.

Οι απειλές

Deadly: An apocalyptic disease would be incurable (like Ebola), nearly always fatal (like rabies), extremely infectious (like the common cold) and have long incubation periods (like HIV), the report suggests.

Μια παγκόσμια πανδημία ενός σούπερ ιού που θα συνδυάζει χαρακτηριστικά διαφόρων ιών, θα είναι εξαιρετικά μεταδοτικός (όπως η γρίπη) και δεν θα αντιμετωπίζεται ιατρικά (όπως ο έμπολα) βρίσκεται στην κορυφή της λίστας. Ένα προϊόν συνθετικής βιολογίας που είτε θα χτυπήσει απευθείας τον άνθρωπο είτε θα καταστρέψει το φυσικό περιβάλλον είναι μια ακόμη απειλή που καταγράφουν οι ειδικοί.

Apocalypse:The danger of a supervolcano - one capable of producing an eruption 1,000 times larger than normal - is the amount of aerosols and dust sent into the atmosphere as they could create a 'volcanic winter'.

Έκρηξης ενός υπερηφαιστείου που θα προκαλέσει πυρηνικό χειμώνα στον πλανήτη και πτώση ενός αστεροειδή με παρόμοια αποτελέσματα είναι δύο ακόμη απειλές. Μια παγκόσμια οικολογική κατάρρευση είναι ικανή να εξοντώσει τον άνθρωπο όπως υποστηρίζουν οι δημιουργοί της λίστας. Το ίδιο μπορούν να κάνουν και οι κλιματικές αλλαγές όπως αναφέρουν.

Artificial intelligence: Perhaps the most-discussed apocalyptic threat, this refers to the development of machines and software with human-level intelligence.

Εμπνεόμενοι πιθανώς από τα βιβλία και τις ταινίες επιστημονικής φαντασίας οι δημιουργοί της λίστας σημειώνουν την απειλή της τεχνητής νοημοσύνης. Ηλεκτρονικών συστημάτων υψηλού IQ που θα αποφασίσουν ότι δεν μας χρειάζονται πλέον και θα αποφασίσουν να μας εξαφανίσουν. Προϊόντα νανοτεχνολογίας με ανεξέλεγκτες δυνατότητες που μπορούν να καταστρέψουν το φυσικό περιβάλλον ή κατευθείαν τον άνθρωπο είναι μια ακόμη απειλή. Παγκόσμια οικονομική και κοινωνική κατάρρευση μπορεί να επιφέρει τελικά την εξαφάνιση μας.

Devastation: The threat of nuclear war may have reduced, but the potential for deliberate or accidental nuclear conflict has not been reduced, with some estimates putting the risk in the next century at around 10 per cent.

Oι δημιουργοί της λίστας σημειώνουν φυσικά τον «κλασικό» κίνδυνο ενός πυρηνικού πολέμου. Θεωρείται πιθανός κίνδυνος να υπάρξει μια αλυσίδα εξαιρετικά κακών αποφάσεων διαφόρων κυβερνήσεων του πλανήτη που θα πυροδοτήσουν γεγονότα τα οποία θα θέσουν σε άμεση απειλή την ανθρωπότητα. Τέλος οι δημιουργοί της λίστας αναφέρουν ότι μπορεί να υπάρξει και κάποιος άλλος λόγος τον οποίο οι ίδιοι δεν μπορούν να σκεφτούν που μπορεί να απειλήσει τον άνθρωπο. 

Κυριακή 15 Φεβρουαρίου 2015

Μια συνάντηση της Φυσικής με την Ζωγραφική. A meeting of Physics with Painting

Ουίλλιαμ Τέρνερ, Αυτοπροσωπογραφία (περ. 1799). Το πείραμα της ερευνήτριας Mary Somerville στο ατελιέ του ζωγράφου William Turner.

Μια πολύ ενδιαφέρουσα ταινία παίζεται αυτές τις μέρες στις κινηματογραφικές αίθουσες με τίτλο Mr. Turner, σε σκηνοθεσία Mike Leigh, και πρωταγωνιστές τους Timothy Spall, Dorothy Atkinson, Paul Jesson, Marion Bailey, Lesley Manville και Martin Savage.

Η ταινία αναφέρεται στη ζωή του Βρετανού εκκεντρικού ζωγράφου William Turner από το 1825 και μετά, όταν πλέον είχε καταξιωθεί ως ένας από τους μεγαλύτερους ζωγράφους της εποχής του, μέχρι το θάνατό του το 1851.

Έχουν «μαγνητική δύναμη» οι ιώδεις ακτίνες του ηλιακού φάσματος; 

Thomas Phillips, Mary Fairfax, Mrs William Somerville, 1780 - 1872.

Μεταξύ άλλων, στην ταινία περιγράφεται μια συνάντηση του ζωγράφου με την ερευνήτρια Mary Somerville

Στιγμιότυπο από την ταινία: ο ζωγράφος Turner και ο πατέρας του με την ερευνήτρια Somerville να πραγματοποιεί το πείραμα μαγνήτισης μιας βελόνας από τις ιώδεις ακτίνες του ηλιακού φάσματος. Mary Somerville (Lesley Manville) prepares to demonstrate her experiment on violet light to J.W.M. Turner (Timothy Spall) and his household (Paul Jesson & Dorothy Atkinson) in Mike Leigh’s 2014 film Mr Turner.

Η Mary Somerville (1780 –1872), μια συγγραφέας-επιστήμων από την Σκωτία, επισκέπτεται τον ζωγράφο William Turner και πραγματοποιεί στο ατελιέ του, το πείραμα για το οποίο έγινε γνωστή: Αναλύει με ένα πρίσμα ηλιακό φως και ρίχνει το ιώδες φως σε μια μεταλλική βελόνα. Το αποτέλεσμα είναι η βελόνα να αποκτήσει μαγνητικές ιδιότητες. Επισημαίνει μάλιστα πως αν χρησιμοποιηθεί το κόκκινο ή κάποιο άλλο χρώμα του φάσματος, τότε η βελόνα δεν μαγνητίζεται.

Πρόκειται για το πείραμα που ανακοινώθηκε το 1826 στην Βασιλική Εταιρεία του Λονδίνου με τίτλο «On the Magnetic Properties of the Violet Rays of the Solar Spectrum» [Μ. Somerville, Philosophical Transactions of the Royal Society of London, Vol. 116, No. 1/3 (1826), pp. 132-139]. Η εργασία της παρουσιάστηκε από τον σύζυγό της, δεδομένου ότι οι γυναίκες δεν είχαν το δικαίωμα να συμμετέχουν στις συνεδριάσεις της Εταιρείας. Η Somerville ουσιαστικά επανέλαβε το πείραμα που πρώτος εκτέλεσε ο Carlo Luigi Morichini στη Ρώμη το 1813, χρησιμοποιώντας μια βελόνα ραπτικής μήκους μιας ίντσας.

Glass prism formerly belonging to the Herschel family and now in the collection of the National Maritime Museum. Prisms like this can split sunlight into its constituent spectrum of colours, and Mary Somerville would have made use of similar equipment for her experiments on violet light.

Τελικά η πολυμαθής συγγραφέας Somerville απέσυρε τον ισχυρισμό της ότι ιώδεις ακτίνες μαγνητίζουν μια ατσάλινη βελόνα, όταν οι επαναλήψεις του πειράματός της απέτυχαν να δώσουν το ίδιο αποτέλεσμα, όπως άλλωστε θα έκανε κάθε επιστήμονας μπροστά σε νέα και ακριβέστερα πειραματικά αποτελέσματα.

Η σκηνή στην ταινία μας δείχνει την ισχυρή σύνδεση της επιστήμης με την τέχνη τον 19ο αιώνα και την επιρροή του ζωγράφου Turner από τις επιστημονικές εξελίξεις.


Λέγεται ότι στον πίνακά του, «Ο Οδυσσέας χλευάζει τον Πολύφημο» (1829), ο Turner επηρεασμένος από την θεωρία της «μαγνητικής δύναμης» των ιωδών ακτίνων, εμφανίζει το ιώδες χρώμα να «έλκεται» προς τα βόρεια, όπως ακριβώς και η βελόνα της μαγνητικής πυξίδας.

William Turner, Light and Colour (Goethe's Theory), 1843. Oil on canvas, 78.5 cm × 78.5 cm, Tate Britain, London.

Πάντως είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι οι τελευταίες λέξεις του William Turner, λίγο πριν πεθάνει στις 9 Δεκεμβρίου 1851, σύμφωνα με το σενάριο της ταινίας, ήταν «ο ήλιος είναι Θεός».

Πηγές: