Arts Universe and Philology

Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.

Παρασκευή 16 Μαρτίου 2018

Κωνσταντίνος Π. Καβάφης, «Μύρης• Aλεξάνδρεια του 340 μ.X.»

Προσωπογραφία νεαρού άνδρα, αρχές τρίτου αιώνα. A young man in roman clothing. Hair and beard are made in the modern way this time. He belongs to the greco-roman upper-class. The Mummy-portrait is wax-tempera-made on wood. Early 3d Century.

Την συμφορά όταν έμαθα, που ο Μύρης πέθανε,
πήγα στο σπίτι του, μ' όλο που το αποφεύγω
να εισέρχομαι στων Χριστιανών τα σπίτια,
προ πάντων όταν έχουν θλίψεις ή γιορτές.

Στάθηκα σε διάδρομο. Δεν θέλησα
να προχωρήσω πιο εντός, γιατί αντελήφθην
που οι συγγενείς του πεθαμένου μ’ έβλεπαν
με προφανή απορίαν και με δυσαρέσκεια.

Τον είχανε σε μια μεγάλη κάμαρη
που από την άκρην όπου στάθηκα
είδα κομμάτι· όλο τάπητες πολύτιμοι,
και σκεύη εξ αργύρου και χρυσού.

Στέκομουν κ’ έκλαια σε μια άκρη του διαδρόμου.
Και σκέπτομουν που η συγκεντρώσεις μας κ’ η εκδρομές
χωρίς τον Μύρη δεν θ' αξίζουν πια·
και σκέπτομουν που πια δεν θα τον δω
στα ωραία κι άσεμνα ξενύχτια μας
να χαίρεται, και να γελά, και ν’ απαγγέλλει στίχους
με την τελεία του αίσθησι του ελληνικού ρυθμού·
και σκέπτομουν που έχασα για πάντα
την εμορφιά του, που έχασα για πάντα
τον νέον που λάτρευα παράφορα.

Κάτι γρηές, κοντά μου, χαμηλά μιλούσαν για
την τελευταία μέρα που έζησε—
στα χείλη του διαρκώς τ’ όνομα του Χριστού,
στα χέρια του βαστούσ’ έναν σταυρό.—
Μπήκαν κατόπι μες στην κάμαρη
τέσσαρες Χριστιανοί ιερείς, κ’ έλεγαν προσευχές
ενθέρμως και δεήσεις στον Ιησούν,
ή στην Μαρίαν (δεν ξέρω την θρησκεία τους καλά).

Γνωρίζαμε, βεβαίως, που ο Μύρης ήταν Χριστιανός.
Aπό την πρώτην ώρα το γνωρίζαμε, όταν
πρόπερσι στην παρέα μας είχε μπει.
Μα ζούσεν απολύτως σαν κ’ εμάς.
Aπ’ όλους μας πιο έκδοτος στες ηδονές·
σκορπώντας αφειδώς το χρήμα του στες διασκεδάσεις.
Για την υπόληψι του κόσμου ξένοιαστος,
ρίχνονταν πρόθυμα σε νύχτιες ρήξεις στες οδούς
όταν ετύχαινε η παρέα μας
να συναντήσει αντίθετη παρέα.
Ποτέ για την θρησκεία του δεν μιλούσε.
Μάλιστα μια φορά τον είπαμε
πως θα τον πάρουμε μαζύ μας στο Σεράπιον.
Όμως σαν να δυσαρεστήθηκε
μ’ αυτόν μας τον αστεϊσμό: θυμούμαι τώρα.
A κι άλλες δυο φορές τώρα στον νου μου έρχονται.
Όταν στον Ποσειδώνα κάμναμε σπονδές,
τραβήχθηκε απ’ τον κύκλο μας, κ’ έστρεψε αλλού το βλέμμα.
Όταν ενθουσιασμένος ένας μας
είπεν, Η συντροφιά μας νάναι υπό
την εύνοιαν και την προστασίαν του μεγάλου,
του πανωραίου Aπόλλωνος — ψιθύρισεν ο Μύρης
(οι άλλοι δεν άκουσαν) «τη εξαιρέσει εμού».

Οι Χριστιανοί ιερείς μεγαλοφώνως
για την ψυχή του νέου δέονταν.—
Παρατηρούσα με πόση επιμέλεια,
και με τι προσοχήν εντατική
στους τύπους της θρησκείας τους, ετοιμάζονταν
όλα για την χριστιανική κηδεία.
Κ’ εξαίφνης με κυρίευσε μια αλλόκοτη
εντύπωσις. Aόριστα, αισθάνομουν
σαν νάφευγεν από κοντά μου ο Μύρης·
αισθάνομουν που ενώθη, Χριστιανός,
με τους δικούς του, και που γένομουν
ξ έ ν ο ς εγώ,  ξ έ ν ο ς  π ο λ ύ· ένοιωθα κιόλα
μια αμφιβολία να με σιμώνει: μήπως κι είχα γελασθεί
από το πάθος μου, και  π ά ν τ α τού ήμουν ξένος.—
Πετάχθηκα έξω απ’ το φρικτό τους σπίτι,
έφυγα γρήγορα πριν αρπαχθεί, πριν αλλοιωθεί
απ’ την χριστιανοσύνη τους η θύμηση του Μύρη.

Pierre Puvis de Chavanne, Christian Inspiration, 1887- 1888

«…Αυτός ο ολόφωτος κόσμος της αρχαιοελληνικής ευδίας, ο απροκατάληπτος, που αποδέχονταν την ζωή και τον έρωτα, ξεριζώθηκε απ' τον ανθελληνικώτατο στην ουσία του εκκλησιαστικό χριστιανισμό της κατήφειας, με τον πουριτανισμό, τις εσχατολογίες του και τις "κρίσεις" του της δευτέρας παρουσίας, με τις χαζομουρμούρες των γριάδων και τους μούρτζουφλους μαυροφορεμένους πάντα παπάδες του, όλο θλίψη και συντριβή στον κόσμο αυτόν της "πτώσεως" και της τιμωρίας του εκδικητικού θεού του Ισραήλ γι' αμαρτήματα προπατορικά, με τα οποία σε φορτώνουν προτού καν γεννηθείς για νά' χουν το προνόμιο να "εξαγνίζουν" το μίασμα μετά από άδολα παιδάκια...

Apollo seated with lyre. Porphyry and marble, 2nd century AD. Farnese collection, Naples, Italy.

Α, η σαδιστική κατάρα, πούρθε να αντικαταστήσει (με το "αληθινό" τάχα) την ολοζώντανη, ορμητική χαρά για ύπαρξη, την ολάνθιστη ακόμα και κατά το βέβαιο θάνατο, και διεκδικεί πως έκανε και "καλό" σκοτεινιάζοντάς τα όλα!.. Αυτό κυνηγάει σε μέγα μέρος της ποίησής του ο Καβάφης, για αυτό γράφει και το «Ιωνικόν», ευελπιστώντας, πως διόλου δεν πέθαναν οι αρχαίοι Θεοί...»

Απόσπασμα από σχολιασμό του ποιήματος από τον Ρένο Αποστολίδη, από την έκδοση «Άπαντα τα δημοσιευμένα ποιήματα» του Κ.Π. Καβάφη.


Ενδείξεις καινοτομίας των προγόνων μας πριν από 320.000 χρόνια. Scientists discover evidence of early human innovation, pushing back evolutionary timeline

Ανακάλυψη στην ανατολική Αφρική. The first evidence of human life in the Olorgesailie Basin comes from about 1.2 million years ago. For hundreds of the thousands of years, people living there made and used large stone-cutting tools called handaxes (left). According to three new studies published in Science, early humans in East Africa had--by about 320,000 years ago--begun using color pigments and manufacturing more sophisticated tools (right) than those of the Early Stone Age handaxes, tens of thousands of years earlier than previous evidence has shown in eastern Africa. The sophisticated tools (right) were carefully crafted and more specialized than the large, all-purpose handaxes (left). Many were points designed to be attached to a shaft and potentially used as projectile weapons, while others were shaped as scrapers or awls. The National Museums of Kenya loaned the artifacts pictured above to conduct the analyses published in Science. Credit: Human Origins Program, Smithsonian

Οι πρόγονοι του συγχρόνου ανθρώπου (Homo sapiens) που ζούσαν στην Ανατολική Αφρική, είχαν αρχίσει, ήδη πριν από 320.000 χρόνια, αρκετά νωρίτερα από ό,τι πίστευαν έως τώρα οι επιστήμονες, να κάνουν μια σειρά από τεχνικές και κοινωνικές καινοτομίες.

The research team also discovered black and red rocks--manganese and ocher--at the sites, along with evidence that the rocks had been processed for use as coloring material. "We don't know what the coloring was used on, but coloring is often taken by archeologists as the root of complex symbolic communication," Potts said. "Just as color is used today in clothing or flags to express identity, these pigments may have helped people communicate membership in alliances and maintain ties with distant groups." The National Museums of Kenya loaned the materials pictured above to conduct the analyses published in Science. Credit: Human Origins Program, Smithsonian

Ανάμεσα στις καινοτομίες ήταν να κατασκευάζουν πιο καλοφτιαγμένα και πιο κοφτερά λίθινα εργαλεία (πολλά από μαύρο ηφαιστειακό οψιδιανό και από έγχρωμο πυριτόλιθο), να χρησιμοποιούν χρωστικές ουσίες από ώχρα και μαγγάνιο (για άγνωστη χρήση αλλά μάλλον για βάψιμο του σώματος με φωτεινό κόκκινο χρώμα ή για άλλους συμβολικούς σκοπούς), καθώς επίσης να κάνουν μακρινές μετακινήσεις και πιθανώς εμπορικές ανταλλαγές σε αποστάσεις έως 90 χιλιομέτρων.

Assortment of Early and Middle Stone Age tools found in the Olorgesailie Basin, Kenya. The tool at left is a hand axe. Jay Reed/NPR

Όπως τα σημερινά κινητά τηλέφωνα είναι μικρότερα από ό,τι τα πρώτα κινητά που εμφανίσθηκαν, έτσι και τα νέα λίθινα εργαλεία (χειροπελέκεις κ.α.) ήσαν μικρότερα, πιο εύχρηστα και πιο αποτελεσματικά από τα παλαιότερα. Επιπλέον, ήσαν φτιαγμένα όχι από ντόπιες πέτρες, αλλά από πιο εξωτικές πρώτες ύλες που είχαν μεταφερθεί από μακρινά μέρη, μια ένδειξη για την ύπαρξη ακόμη και πρώιμων εμπορικών δικτύων.

In this Olorgesailie Basin excavation site, red ocher pigments were found with Middle Stone Age artifacts. This is the earliest evidence of the extraction and use of pigments among ancient humans. Credit: Human Origins Program, Smithsonian

Οι καινοτομίες αυτές συνέπεσαν με μεγάλες περιβαλλοντικές και οικολογικές αλλαγές την ίδια εποχή σε αυτή την περιοχή. Αυτό ενισχύει την πεποίθηση των επιστημόνων ότι οι αλλαγές στην ανθρώπινη συμπεριφορά σε μεγάλο βαθμό προκλήθηκαν από τις προκλήσεις του περιβάλλοντος, το οποίο κατά καιρούς γινόταν πιο απρόβλεπτο και επικίνδυνο για την επιβίωση των κυνηγών-τροφοσυλλεκτών (σεισμοί, απότομη εναλλαγή υγρασίας-ξηρασίας, εξαφάνιση ζώων κ.α.).

The horn core of a fossil springbok, an antelope known only from southern Africa today but which occurred in the early Middle Stone Age sites in the Olorgesailie Basin. Credit: Tyler Faith

Οι ανθρωπολόγοι και άλλοι επιστήμονες από διάφορες χώρες έκαναν την ανακάλυψη στη νότια Κένυα και παρουσίασαν τα ευρήματά τους σε τρεις επιστημονικές δημοσιεύσεις στο περιοδικό Science. Όπως τόνισαν, το βασικό μήνυμα των ανακαλύψεων είναι ότι ωθούν ακόμη πιο πίσω στο παρελθόν την έναρξη της εξέλιξης της πολύπλοκης συμπεριφοράς.

Obsidian rock found at Olorgesailie was originally brought by the ancient humans from distant places, some as far away as 50 miles from the site. Scientists think this is evidence of a larger social network of groups of ancient people who stayed in touch and exchanged obsidian and other resources. Jay Reed/NPR

Η χρονολόγηση των ευρημάτων προ 320.000 έως 305.000 ετών συμπίπτει περίπου με τα αρχαιότερα γνωστά απολιθώματα του ανατομικά σύγχρονου «έμφρονος ανθρώπου» (Homo sapiens), τα οποία έχουν ανακαλυφθεί στο Μαρόκο και είναι ηλικίας 300.000 έως 350.000 ετών.

Early humans made advanced stone tools, used colorful pigments, and formed long-distance networks as environment changed. Credit: Science Magazine

Τα νέα ευρήματα είναι επίσης κατά δεκάδες χιλιάδες χρόνια πιο πρώιμα από τις έως τώρα ενδείξεις καινοτομιών στην μεσολιθική ανατολική Αφρική. Οι νέες πρακτικές (τεχνικές καινοτομίες, δίκτυα κοινωνικο-οικονομικών ανταλλαγών, πρώιμη συμβολική επικοινωνία κ.α.) αντικατέστησαν συνήθειες και συμπεριφορές που είχαν ακολουθηθεί επί εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια έως τότε.

Πηγές: R. Potts el al., "Environmental dynamics during the onset of the Middle Stone Age in eastern Africa," Science (2018). science.sciencemag.org/lookup/ … 1126/science.aao2200 - A.L. Deino el al., "Chronology of the Acheulean to Middle Stone Age transition in eastern Africa," Science (2018). science.sciencemag.org/lookup/ … 1126/science.aao2216 - A.S. Brooks el al., "Long-distance stone transport and pigment use in the earliest Middle Stone Age," Science (2018). science.sciencemag.org/lookup/ … 1126/science.aao2646 - http://www.tovima.gr/science/article/?aid=951853











Πέμπτη 15 Μαρτίου 2018

Το απλό κράτημα του χεριού είναι... παυσίπονο. Holding hands with a loved one might reduce pain

A young couple sit on a sofa holding hands while she coyly holds a fan up to her face. Coloured wood engraving by Rud. Rössler. Το άγγιγμα μεταξύ δύο συντρόφων οδηγεί σε συγχρονισμό της αναπνοής, του καρδιακού ρυθμού αλλά και των εγκεφαλικών κυμάτων «σβήνοντας» τον πόνο εκείνου που υποφέρει. A small team of researchers from the University of Colorado, the University of Haifa and University Paris Diderot has found that women sense less pain when holding the hand of a person they love.

Κρατήστε το χέρι του αγαπημένου σας που πονά και όχι μόνο θα του «πάρετε» τον πόνο αλλά ο ρυθμός της αναπνοής και της καρδιάς σας θα συγχρονιστεί με τον δικό του. Θα συγχρονιστούν ακόμα και τα μοτίβα των εγκεφαλικών κυμάτων σας, σύμφωνα με μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Sciences» (PNAS).

Η μελέτη που διεξήχθη από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Κολοράντο Μπόλντερ στις ΗΠΑ και του Πανεπιστημίου της Χάιφα στο Ισραήλ έδειξε επίσης ότι όσο περισσότερη ενσυναίσθηση έχει κάποιος άνθρωπος για κάποιον άλλον κοντινό του άνθρωπο που βιώνει πόνο τόσο περισσότερο συγχρονίζονται τα εγκεφαλικά τους κύματα. Και όσο περισσότερο συγχρονίζονται τα εγκεφαλικά κύματα μεταξύ των δύο, τόσο περισσότερο ο πόνος «σβήνει».

«Στον σύγχρονο κόσμο μας έχουμε αναπτύξει πολλούς τρόπους επικοινωνίας που καταργούν τη φυσική επαφή» ανέφερε ο κύριος συγγραφέας της μελέτης Πάβελ Γκολντστάιν, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Εργαστήριο Γνωστικής Νευροεπιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο Μπόλντερ, και προσέθεσε: «Η μελέτη μας δείχνει τη δύναμη και τη σημασία του ανθρώπινου αγγίγματος».

Η νέα δημοσίευση έρχεται να προστεθεί σε άλλα πρόσφατα επιστημονικά στοιχεία που εξερευνούν ένα φαινόμενο το οποίο ονομάζεται «διαπροσωπικός συγχρονισμός». Πρόκειται για την πρώτη μελέτη που διερευνά τον συγχρονισμό των εγκεφαλικών κυμάτων σε ό,τι αφορά τον πόνο και ρίχνει φως στο πώς το «ζευγάρωμα» δύο εγκεφάλων μπορεί να οδηγήσει στο «θεραπευτικό άγγιγμα».

Το πείραμα

Ο δρ Γκολντστάιν σκέφθηκε να διεξαγάγει το συγκεκριμένο πείραμα όταν βίωσε την εμπειρία του τοκετού της γυναίκας του. Είδε λοιπόν ότι όταν κατά τη διάρκεια του τοκετού κρατούσε το χέρι της γυναίκας του οι πόνοι της μειώνονταν. «Θέλησα λοιπόν να διερευνήσω αυτή την παρατήρηση στο εργαστήριο. Μπορούμε να μειώσουμε τον πόνο με το άγγιγμα, και αν ναι, πώς;».

Έτσι ο ίδιος και οι συνεργάτες του από το Πανεπιστήμιο της Χάιφα ζήτησαν από 22 ετερόφυλα ζευγάρια, ηλικίας 23-32 ετών, που ήταν μαζί τουλάχιστον έναν χρόνο, να «παίξουν» διαφορετικά δίλεπτα σενάρια. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας και οι δύο σύντροφοι υποβάλλονταν σε ηλεκτροεγκεφαλογράφημα προκειμένου να καταγραφεί η εγκεφαλική δραστηριότητά τους. Στα σενάρια περιλαμβάνονταν διαφορετικά «σκηνικά», όπως το να κάθονται μαζί οι δύο σύντροφοι χωρίς να αγγίζονται, να κάθονται μαζί και να κρατούν ο ένας το χέρι του άλλου ή να κάθονται σε διαφορετικά δωμάτια. Στη συνέχεια τα σενάρια επαναλήφθηκαν ενώ στη γυναίκα προκαλούνταν ήπιος πόνος στο χέρι εξαιτίας θερμότητας.

Όπως προέκυψε, ακόμα και όταν οι δύο σύντροφοι βρίσκονταν στον ίδιο χώρο, έστω και αν δεν αγγίζονταν, εμφάνιζαν κάποιον συγχρονισμό εγκεφαλικών κυμάτων σε ένα μήκος κύματος που συνδέεται με την επικέντρωση της προσοχής. Αν μάλιστα κρατούσαν ο ένας το χέρι του άλλου ενώ η γυναίκα ένιωθε πόνο, ο συγχρονισμός ήταν ακόμα μεγαλύτερος.

Το «κλειδί»

Holding hands can actually ease pain, helping to regulate responses to stress, while increasing trust and emotional well-being. SEBASTIEN BOZON/AFP/GETTY IMAGES

Οι ερευνητές ανακάλυψαν επίσης ότι όταν η γυναίκα πονούσε και ο σύντροφός της δεν μπορούσε να την αγγίξει, ο συγχρονισμός των εγκεφαλικών κυμάτων μειωνόταν. Τα νέα αυτά ευρήματα ήλθαν να προστεθούν σε προηγούμενα της ίδιας ομάδας που αφορούσαν το ίδιο πείραμα και τα οποία είχαν δείξει πως ο συγχρονισμός του καρδιακού ρυθμού και της αναπνοής εξαφανιζόταν όταν ο άνδρας δεν ήταν σε θέση να κρατά το χέρι της συντρόφου του που πονούσε.

«Φαίνεται ότι ο πόνος διακόπτει τον διαπροσωπικό συγχρονισμό μεταξύ των ζευγαριών καθώς και ότι το άγγιγμα τον επαναφέρει» σημειώνει ο δρ Γκολντστάιν.

Επιπλέον τεστ σχετικά με τα επίπεδα ενσυναίσθησης του άνδρα αποκάλυψαν ότι όσο περισσότερη ενσυναίσθηση είχε για τον πόνο του συντρόφου του τόσο μεγαλύτερος συγχρονισμός της εγκεφαλικής δραστηριότητας παρατηρούνταν μεταξύ των δύο συντρόφων. Και όσο μεγαλύτερος ήταν ο... εγκεφαλικός συγχρονισμός τόσο περισσότερο υποχωρούσε ο πόνος.

Μηχανισμοί

Interpartner EEG coupling in (A) partner no-touch–no-pain vs. pain-alone conditions (12 links); (B) partner touch–no-pain vs. pain-alone conditions (10 links); (C) partner no-touch–pain vs. pain-alone conditions (5 links); (D) partner touch–pain vs. all other conditions (22 links). The upper head represents the female partner (the pain target), and the lower head represents the male partner (the toucher). The orange lines represent statistically significant coupling links between corresponding areas in the male and female brains. The head color reflects the number of links. Credit: Proceedings of the National Academy of Sciences

Πώς όμως ο συγχρονισμός της εγκεφαλικής δραστηριότητας σε συνδυασμό με έναν σύντροφο με ενσυναίσθηση εξαφανίζει τον πόνο; Απαιτούνται περισσότερες μελέτες προκειμένου να απαντηθεί αυτό το ερώτημα, τονίζει ο δρ Γκολντστάιν. Προσφέρει όμως κάποιες πιθανές εξηγήσεις. Όπως λέει, το άγγιγμα που αποτελεί «προϊόν» ενσυναίσθησης κάνει το άτομο να νιώθει ότι ο σύντροφός του το καταλαβαίνει, γεγονός που με τη σειρά του, όπως έχουν δείξει προηγούμενα ερευνητικά στοιχεία, μπορεί να ενεργοποιήσει τους μηχανισμούς επιβράβευσης του εγκεφάλου που πολεμούν τον πόνο.

Πρέπει να υπογραμμιστεί ότι στη συγκεκριμένη μελέτη δεν διερευνήθηκε αν η επίδραση θα ήταν η ίδια σε ομόφυλα ζευγάρια ή σε άτομα με άλλου είδους διαπροσωπική σχέση. Προς το παρόν πάντως, με βάση τα υπάρχοντα στοιχεία, το μήνυμα που πρέπει να περάσει στο κοινό, σύμφωνα με τον δρα Γκολντστάιν, είναι ότι σε γενικό πλαίσιο δεν πρέπει να υποτιμούμε τη δύναμη που έχει ένα απλό κράτημα του χεριού. «Μπορεί κάποιος να δείχνει με άλλους τρόπους ενσυναίσθηση σε ό,τι αφορά τον πόνο του συντρόφου του, ωστόσο χωρίς άγγιγμα αυτό πιθανόν να μην επικοινωνηθεί» καταλήγει ο ερευνητής.

Πηγές: Pavel Goldstein et al. Brain-to-brain coupling during handholding is associated with pain reduction, Proceedings of the National Academy of Sciences (2018). DOI: 10.1073/pnas.1703643115 - http://www.tovima.gr/science/article/?aid=951400


Εταιρεία υπόσχεται back-up στον εγκέφαλο μετά θάνατον. Startup wants to upload your brain to the cloud, but has to kill you to do it

Θα αποθηκεύονται οι μνήμες σε υπολογιστικό «νέφος». Nectome offers to preserve grey matter through ‘vitrifixation’ process tested on rabbits – but doesn’t have a method for uploading brains yet. Blood flow to the brain will be replaced with embalming chemicals that preserve the neuronal structure, even as they kill the patient. Photograph: Alfred Pasieka/Getty Images/Science Photo Library RF

Η νεοσύστατη αμερικανική εταιρεία, Nectome, που ιδρύθηκε το 2016 από ερευνητές του Πανεπιστημίου ΜΙΤ, υπόσχεται να κάνει back up τον ανθρώπινο εγκέφαλο και εν συνεχεία upload  στο υπολογιστικό «νέφος».

Κι ενώ ως ιδέα ακούγεται ωραία, υπάρχει μια μικρή αλλά σημαντική λεπτομέρεια, ο πελάτης πρέπει να είναι νεκρός.

Layers of cells and synapses of a preserved pig brain as seen through an electron microscope. Some believe mapping such a “connectome” could be used to reconstruct memories. THE BRAIN PRESERVATION FOUNDATION

Η εταιρεία σχεδιάζει να προσφέρει σε πρώτο στάδιο τη δυνατότητα κρυοσυντήρησης του εγκεφάλου με μια καινοτόμο διαδικασία «υαλοποίησης» και, στη συνέχεια, την «αντιγραφή» του περιεχομένου του εγκεφάλου, ώστε να αποθηκευθεί σε κάποιον απομακρυσμένο υπολογιστή. Μέχρι στιγμής έχουν γίνει επιτυχείς δοκιμές του πρώτου σταδίου, δηλαδή της κρυοσυντήρησης, στον εγκέφαλο ενός κουνελιού το 2016 και ενός χοίρου το 2018.

Όμως για να λειτουργήσει σωστά η διαδικασία υαλοποίησης του εγκεφάλου, προκειμένου ο τελευταίος να συντηρηθεί καλά για πολλά χρόνια, εωσότου έχει πια αναπτυχθεί μια αποτελεσματική μέθοδος uploading του περιεχομένου του σε υπολογιστή, θα πρέπει η διαδικασία κρυοσυντήρησης να πραγματοποιηθεί τη στιγμή του θανάτου ή μάλλον η ίδια η διαδικασία να αποτελεί την αιτία του θανάτου.

The brain of an elderly woman, preserved using fixative chemicals, could last hundreds of years in deep cold storage. NECTOME

Αυτό οφείλεται στο ότι η κυκλοφορία του αίματος του πελάτη θα πρέπει να αντικατασταθεί με χημικές ουσίες που θα διατηρήσουν άθικτη τη νευρωνική δομή του εγκεφάλου του νεκρού πλέον ατόμου.

Προκύπτει, μεταξύ άλλων, το ερώτημα αν μια τέτοια πρακτική είναι νόμιμη. Από την άλλη, η εταιρεία θα θανατώνει τον πελάτη (με τη συναίνεση ασφαλώς του τελευταίου) υποσχόμενη να τον αναγεννήσει στο μέλλον, αλλά προς το παρόν δεν έχει αναπτύξει κάποια πραγματικά αξιόπιστη μέθοδο για να αντιγράψει το «λογισμικό» του εγκεφάλου, δηλαδή το νου του.

Η Nectome δήλωσε ότι ευελπιστεί ότι κάπου το 2024 θα έχει αναπτύξει μια μέθοδο που θα επιτρέπει την πλήρη ψηφιακή προσομοίωση ενός «βιολογικού νευρωνικού δικτύου» και upload του σε υπολογιστή. Όμως, ένα νευρωνικό δίκτυο απέχει πολύ από ένα ολόκληρο εγκέφαλο, πολύ περισσότερο από ένα ολοκληρωμένο νου που αλληλεπιδρά με τον κόσμο και έχει αυτοσυνειδησία.


Sebastian Seung is mapping a massively ambitious new model of the brain that focuses on the connections between each neuron. He calls it our "connectome," and it's as individual as our genome -- and understanding it could open a new way to understand our brains and our minds. The connectome is all the connections called synapses between neurons in your brain. Researchers are now learning to manipulate individual memories, building advanced brain prosthetics, and reverse-engineering the brain. Credit: TED

Η εταιρεία διευκρίνισε ότι -αντίθετα με άλλες προσπάθειες κρυογονικής- δεν αποσκοπεί στο να επαναφέρει στη ζωή τον ίδιο τον εγκέφαλο του πεθαμένου (δηλαδή το hardware του), αλλά να αποθηκεύσει ψηφιακά τις μνήμες του (δηλαδή το software του).

Πάντως η Nectome, σύμφωνα με το BBC και την εφημερίδα Guardian, υποστηρίζεται τόσο από τον οργανισμό Y Combinator, που λειτουργεί ως θερμοκοιτίδα υποστήριξης νεοφυών επιχειρήσεων (στο παρελθόν έχει στηρίξει γνωστά πλέον ονόματα, όπως το Dropbox και η AirBnB), όσο και από το Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας των ΗΠΑ, το οποίο ήδη την επιδότησε με σχεδόν ένα εκατομμύριο δολάρια.

Η Nectome προτίθεται να αρχίσει δοκιμές σε ανθρώπους που έχουν κάποια ασθένεια τελικού σταδίου και βρίσκονται λίγο πριν τον θάνατο. Ήδη αναζητά ανθρώπους που σχεδιάζουν να πεθάνουν με ιατρικά υποβοηθούμενη αυτοκτονία.

Αν και η έρευνά της βρίσκεται ακόμη σε αρχικό στάδιο, ήδη -προκειμένου να χρηματοδοτήσει τα σχέδια της- η εταιρεία άρχισε να «πουλάει ελπίδα», δημιουργώντας από τώρα μια λίστα αναμονής. Όποιος θέλει, μπορεί να μπει σε αυτή τη λίστα προκαταβάλλοντας 10.000 δολάρια, για να εξασφαλίσει ότι θα έχει προτεραιότητα όταν - και αν- οι υποσχέσεις της γίνουν πιο ρεαλιστικές. Σύμφωνα με πληροφορίες, 25 άνθρωποι έχουν κιόλας δηλώσει το όνομά τους.







Τετάρτη 14 Μαρτίου 2018

Πέρα από τα όρια του γνωστού κόσμου ταξιδεύει το New Horizons. Pluto craft's next target is Ultima Thule

Προς την «Έσχατη Θούλη», στην απομακρυσμένη και παγωμένη Ζώνη Κάιπερ. Artist's impression of NASA's New Horizons spacecraft encountering 2014 MU69, a Kuiper Belt object that orbits one billion miles (1.6 billion kilometers) beyond Pluto, on Jan. 1, 2019. With public input, the team has selected the nickname "Ultima Thule" for the object, which will be the most primitive and most distant world ever explored by spacecraft. Credits: NASA/Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/SwRI/Steve Gribben

Το σκάφος New Horizons (Νέοι Ορίζοντες) της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA) βρίσκεται καθ' οδόν προς το σώμα "2014 MU69" στην απομακρυσμένη και παγωμένη Ζώνη Κάιπερ.

Τώρα πλέον το αντικείμενο αυτό απόκτησε ένα πιο προσωπικό όνομα και -προσωρινά τουλάχιστον- θα λέγεται «Έσχατη Θούλη» (Ultima Thule), όρος ταιριαστός για ένα σώμα που βρίσκεται πέρα από τα σύνορα του γνωστού κόσμου.

This image shows New Horizons’ current position along its full planned trajectory toward MU69, now nicknamed Ultima Thule. The green segment of the line shows where the spacecraft has traveled since launch; the red indicates the spacecraft’s future path. Image via Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory

Το σκάφος αναμένεται να φθάσει στο στόχο του την Πρωτοχρονιά του 2019, έχοντας προηγουμένως, το 2015, κάνει την ιστορική πρώτη επίσκεψη στον Πλούτωνα. Η «Έσχατη Θούλη» θα είναι ο πιο μακρινός και αρχέγονος κόσμος που θα έχει ποτέ επισκεφθεί μια ανθρώπινη διαστημοσυσκευή.

Thule (here spelled "Tile") as it appeared on a 1539 map. The name comes from medieval mapmakers, where Thule (pronounced "thoo-lee") was a distant and unknown island thought to be the northernmost place on Earth. "Ultima Thule" (which translates as "farthest Thule" or "beyond Thule") has come to be used as a metaphor for any mysterious place "beyond the borders of the known world". This is an apt metaphor for the tiny object, four billion miles away, that will be the next destination of the New Horizons spacecraft.

Η Θούλη ήταν ένα μυθικό υπερβόρειο νησί και το όνομά της επιλέχθηκε από τους επιστήμονες του New Horizons ακριβώς για να αναδείξουν τη συμβολική σημασία της νέας αποστολής.

Όπως δήλωσε ο Άλαν Στερν, επικεφαλής ερευνητής, «το σκάφος μας κατευθύνεται πέρα από τα όρια των γνωστών κόσμων. Εφόσον θα πρόκειται για την πιο μακρινή εξερεύνηση στη διαστημική ιστορία, μου αρέσει να αποκαλώ εν συντομία τον επόμενό στόχο μας Εσχάτη».

Από πέρυσι το Νοέμβριο, η NASA είχε ζητήσει από κοινό και επιστήμονες να προτείνουν ονόματα για την αποστολή στο σώμα "2014 MU69". Περισσότεροι από 115.000 άνθρωποι από όλο τον κόσμο πρότειναν περίπου 34.000 ονόματα, εκ των οποίων 37 επιλέχθηκαν και τέθηκαν σε τελική ψηφοφορία. Ανάμεσα στα ονόματα ήσαν και μερικά με ελληνική αναφορά: Όλυμπος, Φάρος, Ρουβίκωνας, Αμπεόνα, Τιραμισού κ.α.

Το όνομα «Έσχατη Θούλη» όμως ίσως δεν είναι το οριστικό. Μετά την ολοκλήρωση της αποστολής, η NASA θα υποβάλει στη Διεθνή Αστρονομική Ένωση την τελική πρότασή της για την επίσημη ονομασία του «2014 MU69». Η πρόταση θα εξαρτηθεί από το τι θα ανακαλύψει το New Horizons: ένα μεμονωμένο ουράνιο σώμα, ένα ζευγάρι σωμάτων ή ένα σύστημα πολλαπλών αντικειμένων.



«Έσβησε» για πάντα το άστρο του Στίβεν Χόκινγκ. Stephen Hawking, science's brightest star, dies aged 76

Ο διάσημος αστροφυσικός απεβίωσε σήμερα, Τετάρτη, σε ηλικία 76 ετών, στο σπίτι του στο Κέιμπριτζ. The physicist and author of A Brief History of Time has died at his home in Cambridge. His children said: ‘We will miss him for ever’. Stephen Hawking at his office at the department of applied mathematics and theoretical physics at Cambridge University in 2005. Photograph: Murdo Macleod for the Guardian

Ο διαπρεπής βρετανός θεωρητικός φυσικός Στίβεν Χόκινγκ απεβίωσε σήμερα, Τετάρτη, σε ηλικία 76 ετών, στο σπίτι του στο Κέιμπριτζ, σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσε η οικογένειά του, σημειώνοντας πως ο καθηγητής έφυγε ήσυχα, στον ύπνο του.

«Αισθανόμαστε τεράστια θλίψη για τον θάνατο του αγαπημένου μας πατέρα», ο οποίος «ήταν σπάνιος άνθρωπος» και «σπουδαίος επιστήμονας, το έργο και η κληρονομιά του οποίου θα ζήσουν για πολλά χρόνια ακόμη», τόνισαν τα παιδιά του κοσμολόγου και συγγραφέα έργων εκλαϊκευμένης επιστήμης, η Λούσι, ο Ρόμπερτ και ο Τιμ, στην ανακοίνωση που μετέδωσε το βρετανικό πρακτορείο ειδήσεων Press Association.

«Το θάρρος του, η επιμονή του, η ευφυία και το χιούμορ του ενέπνευσαν ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Μια φορά είχε πει "δεν θα ήταν και πολύ σπουδαίο αυτό το σύμπαν, αν δεν ήταν το σπίτι των ανθρώπων που αγαπάς". Θα μας λείπει για πάντα», σύμφωνα με την ανακοίνωση την οποία αναμετέδωσε επίσης το BBC. Ο Χόκινγκ είχε παντρευτεί τη συμφοιτήτριά του Τζέιν Γουάιλντ το 1965 (δύο χρόνια μετά τη διάγνωση της νόσου του) και έκαναν τρία παιδιά, αλλά χώρισαν το 1991, καθώς η κατάστασή της υγείας του εκ των πραγμάτων έκανε τρομερά δύσκολες τις συνθήκες του γάμου. Η γυναίκα του έγραψε αργότερα ότι είχαν καταντήσει «αφέντης» και «σκλάβα».

Το 1995 ο Χόκινγκ παντρεύτηκε μία από τις νοσοκόμες του, την Ελέιν Μέισον, ένας γάμος που διήρκεσε 11 χρόνια και στη διάρκεια του οποίου η αστυνομία κλήθηκε να διερευνήσει κατηγορίες για επιθέσεις που δέχθηκε ο Χόκινγκ από τη σύζυγό του. Όμως, ο ίδιος αρνήθηκε κάτι τέτοιο και η αστυνομία αναγκάστηκε να σταματήσει τις έρευνες. Η είδηση του θανάτου του Χόκινγκ κάνει το γύρο του κόσμου με τους απανταχού θαυμαστές του να σημειώνουν ότι ο εμβληματικός επιστήμονας απεβίωσε ανήμερα των γενεθλίων του Άλμπερτ Αϊνστάιν (14/3/1879).

Visionary physicist Professor Stephen Hawking has died, aged 76. Nick Higham looks back at his life. Credit: BBC News

Το 2017 ο Στίβεν Χόκινγκ είχε παραδεχθεί με το συνηθισμένο φλεγματικό του χιούμορ στο BBC ότι «ποτέ του δεν περίμενε πως θα έφτανε τα 75», δεδομένου ότι στα 21 του χρόνια είχε διαγνωστεί με πλάγια αμυοτροφική (ή πλευρική) σκλήρυνση ή ευρύτερα γνωστή ως «νόσο του κινητικού νευρώνα» ή νόσος του Lou Gehrig. Μάλιστα, η νευροεκφυλιστική νόσος συνηθίστηκε να αναφέρεται και ως νόσος του Χόκινγκ, αφού ήταν ο γνωστότερος πάσχων, αποτελεί την τρίτη κατά σειρά θανατηφόρο νευροεκφυλιστική ασθένεια στον σύγχρονο κόσμο, μετά τη νόσο Αλτσχάιμερ και τη νόσο του Πάρκινσον. Προκαλεί σταδιακά πλήρη παράλυση του σώματος γι' αυτό και ο διάσημος φυσικός ήταν καθηλωμένος σε αναπηρικό αμαξίδιο και ομιλούσε με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή. «Μολονότι κρεμόταν ένα σύννεφο πάνω από το μέλλον μου, διαπίστωσα, προς μεγάλη μου έκπληξη, ότι απολάμβανα τη ζωή μου στο παρόν περισσότερο από ό,τι πριν. Και τότε άρχισα να κάνω πρόοδο στην έρευνά μου», είχε δηλώσει αναφερόμενος στην υγεία του.

Οι μαύρες τρύπες

In 1975 Hawking published a shocking result: if one takes quantum theory into account, it seems that black holes are not quite black!  Instead, they should glow slightly with "Hawking radiation", consisting of photons, neutrinos, and to a lesser extent all sorts of massive particles.  

Ο Στίβεν Χόκινγκ έγινε διάσημος για τη μελέτη του πάνω στις μαύρες τρύπες, τη βαρύτητα και τη γενική σχετικότητα, ενώ ήταν συγγραφέας πολλών δημοφιλών βιβλίων, με κορυφαίο τη «Σύντομη Ιστορία του Χρόνου», που είχε εκδοθεί το 1988, μεταφράσθηκε σε 40 γλώσσες (και στα ελληνικά) και πούλησε περισσότερα από 10 εκατομμύρια αντίτυπα. Ο στόχος του ήταν απλός, όπως είχε πει: «Η πλήρης κατανόηση του σύμπαντος, γιατί είναι όπως είναι και γιατί τελικά υπάρχει». Αν αυτό μπορεί να θεωρηθεί απλό. Ωστόσο, μερίδα επιστημόνων είχε αποκαλέσει το βιβλίο «το σπουδαιότερο αδιάβαστο βιβλίο στην ιστορία».

Σε κάθε περίπτωση ο Χόκινγκ είχε διατυπώσει το ασυνήθιστο ερώτημα «Πότε μια μαύρη τρύπα δεν είναι μαύρη;» και είχε ο ίδιος απαντήσει «Όταν εκρήγνυται». Το πρώτο του επιστημονικό επίτευγμα, σύμφωνα με την βρετανική εφημερίδα Guardian ήταν το 1970, όταν μαζί με τον Ρότζερ Πενρόουζ εφάρμοσαν τα μαθηματικά των μαύρων οπών σε όλο το σύμπαν και έδειξαν ότι υπήρχε μια μοναδική περιοχή άπειρης καμπυλότητας στο χωροχρόνο, από όπου προέκυψε η αρχική «Μεγάλη Έκρηξη» (Big Bang).

Το 1974 χρησιμοποίησε την κβαντική θεωρία για να δηλώσει ότι οι μαύρες τρύπες εκπέμπουν θερμότητα, άρα χάνουν ενέργεια και τελικά «πεθαίνουν», με μια πολύ αργή διαδικασία που μπορεί να χρειασθεί περισσότερα χρόνια από όλη την ηλικία του σύμπαντος. Η πρότασή του ότι οι μαύρες τρύπες εκπέμπουν ακτινοβολία με μορφή θερμότητας, πυροδότησε μια μακρά διαμάχη στην κοσμολογία. Σύμφωνα με τον Χόκινγκ, αυτό σήμαινε ότι όλες οι πληροφορίες που πέφτουν μέσα στη μαύρη τρύπα, θα χάνονται για πάντα, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με έναν από τους νόμους της κβαντικής θεωρίας, με αποτέλεσμα να έλθει σε σύγκρουση με τους περισσότερους συναδέλφους του.

Ο Χόκινγκ στη συνέχεια άλλαξε άποψη και υποστήριξε ότι οι πληροφορίες αποθηκεύονται στον ορίζοντα γεγονότων της μαύρης τρύπας και μετατρέπονται σε ακτινοβολία ξανά, η οποία εκπέμπεται από τη μαύρη τρύπα. «Παραδέχομαι ότι ίσως η απώλεια της πληροφορίας δεν συμβαίνει», φώναξε μια μέρα δυνατά με την ηλεκτρική φωνή του στους φοιτητές του μέσα σε ένα παμπ. Μόλις στα 32 του, εξελέγη τιμητικά μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας Επιστημών της M. Βρετανίας και πέντε χρόνια αργότερα καθηγητής Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, στην πιο διάσημη πανεπιστημιακή έδρα της Βρετανίας - αν όχι όλου του κόσμου- που κάποτε κατείχαν ο Ισαάκ Νεύτων και ο Πολ Ντιράκ. Έμεινε σε αυτή τη θέση για 30 χρόνια και μετά έγινε διευθυντής ερευνών στο Κέντρο Θεωρητικής Κοσμολογίας του ιστορικού πανεπιστημίου.

Το 1982 ήταν από τους πρώτους που έδειξαν ότι οι κβαντικές διακυμάνσεις οδήγησαν -μέσω της διαδικασίας του κοσμικού πληθωρισμού- στη δημιουργία και εξάπλωση των γαλαξιών στο σύμπαν. Αν και δεν κατάφερε - ή δεν πρόλαβε- να βραβευθεί με Νόμπελ, είχε τιμηθεί με πολλά άλλα σημαντικά βραβεία (Άλμπερτ Αϊνστάιν, Βολφ, Κόπλεϊ κ.α.). Επίσης, αρεσκόταν να βάζει επιστημονικά στοιχήματα με άλλους φυσικούς, αν και είχε μια τάση να τα χάνει, όπως, για παράδειγμα, όταν το 2012 έχασε 100 δολάρια, επειδή είχε στοιχηματίσει ότι ποτέ δεν θα ανακαλυπτόταν το μποζόνιο του Χιγκς - το οποίο βρέθηκε στο CERN λίγο μετά.

Οι προφητείες του

Theoretical physicist who made revolutionary contributions to our understanding of the nature of the universe. The renowned British physicist Stephen Hawking has died in Cambridge. Photograph: Karwai Tang/Getty Images

Ο φυσικός Μίτσιο Κάκου είχει δηλώσει στους New York Times ότι, «από την εποχή του Άλμπερτ Αϊνστάιν είχε να υπάρξει ένας επιστήμονας που να έλξει τόσο πολύ τη φαντασία του κοινού και να γίνει αγαπητός σε δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο». Η κινηματογραφική ταινία «Η θεωρία του παντός» το 2014 για τη ζωή του Χόκινγκ, με τον Έντι Ρεντμέιν στον πρωταγωνιστικό ρόλο να κερδίζει το Όσκαρ καλύτερου ηθοποιού, έκανε ευρύτερα γνωστό τον Βρετανό κοσμολόγο. Ο ίδιος είχε τότε δήλωσε για τον Ρεντμέιν «μερικές φορές νόμιζα ότι ήμουν εγώ».

Οι κοινωνικές παρεμβάσεις του

Πάντως, παρέμεινε ως το τέλος ενεργός πολίτης και, μεταξύ άλλων, προειδοποίησε κατ' επανάληψη για τους κινδύνους της τεχνητής νοημοσύνης, αλλά και της πιθανότητας μιας συνάντησης με τους εξωγήινους, που μπορεί να έχει άσχημη κατάληξη για τους ανθρώπους.

Επίσης, ήταν ένθερμος υποστηρικτής της αποίκησης άλλων πλανητών ως διέξοδο σωτηρίας της ανθρωπότητας σε περίπτωση που η Γη καταστραφεί από ένα πόλεμο, πτώση αστεροειδούς ή άλλη αιτία. Είχε καλές σχέσεις με Παλαιστινίους επιστήμονες και δεν δίστασε να μποϊκοτάρει ένα συνέδριο στο Ισραήλ σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την πολιτική του. Και βέβαια, με το βιβλίο του «Το Μεγάλο Σχέδιο» (μεταφρασμένο και στα ελληνικά) δήλωσε προκλητικά δεν χρειαζόταν καθόλου ο Θεός για να εξηγηθεί το σύμπαν - μια αθεϊστική δήλωση που ενόχλησε τους θρησκευόμενους. Όπως είπε, «θεωρώ τον εγκέφαλο ένα κομπιούτερ που θα σταματήσει να δουλεύει, όταν τα μέρη του χαλάσουν. Δεν υπάρχει παράδεισος ή μεταθανάτια ζωή για τους χαλασμένους κομπιούτερ. Αυτό είναι ένα παραμύθι για τους ανθρώπους που φοβούνται το σκοτάδι».